afar

• Arap diyarında çok olan bir yeşil ağaç.
• Hurma ağacını islah etmek.
• Katıksız ekmek yemek.

amman

• Şam diyârında Belka şehrinin adı.

ar'ar

• Arap diyârında bir yerin adı.
• Bir oyun çeşidi.

askalan / askalân

• Şam diyârında bir şehrin adı. ("Arûs-üş Şam" da derler.)

barbut altını

• Tanzimattan önce Osmanlılarda kullanılan bir çeşit altın sikke. Yüzlük Mecidiye altını kıymetinde ve ayarında, iki kırat ağırlığında idi.

bermucib-i / bermûcib-i / برموجب

• Uyarınca, gereğince. (Farsça - Arapça)

besniyye

• Alçak ve yumuşak yerde biten buğday.
• Şam diyarında belli bir yerde yetişen buğdaya da derler.

büreyde bin el-husayb el-eslemi / büreyde bin el-husayb el-eslemî

• Horasan diyarında en son hicri 62 veya 63 yılında vefat eden sahabedir. (R.A.). Müslümanların ilk sancaktarıdır. 177 Hadis-i Şerif nakletmiştir. 14 tanesi Buharî ve Müslim'de mezkûrdur.

cabiye

• (Çoğulu: Cevâbi) Cemaat.
• İçinde su toplanan büyük havuz.
• Şam diyarında bir şehir adı.

casim

• Şam diyarında bir köyün adı.

cebr

• Zorlama, zor kullanma. İrâde ve ihtiyârın zıddı.

cedef

• (Çoğulu: Ecdâf) Makbere, kabir, mezar.
• Yemen diyarından gelir bir otun adı. (Bir kimse bu otu yese su içmeye muhtaç olmaz.)

circis / circîs

• Îsâ aleyhisselâmdan sonra gönderildiği rivâyet edilen peygamber veya velî. Şam diyârında ve Filistin'de yaşadı. Îsâ aleyhisselâmın dîninin hükümlerini insanlara bildirdi.

cürş

• Yemen diyarında bir yerin adı.
• Başı tırnakla taramak.

dirkite

• Acem diyarında bir oyun adıdır. (Bir yere gelip raks ederler.)

ercan

• Fars diyarında bir yerin adı.

ervam

• (Tekili: Rumi) Romalılar, Roma imparatorluğu halkından olanlar, rumlar.
• Rumiler, Arap diyarının haricinde bulunanlar.

fedek

• Irak diyarında bir beldenin adı.

ferda / ferdâ / فردا

• Yarın. Bugünden sonraki gün. (Farsça)
• Arabçada: Bir olarak. Tek olarak. (Farsça)

• Yarın, ertesi gün.

• Yarın.

• Yarın. (Farsça)

gad

• (Gadâ, gaden) Yarın, ertesi.

gaden

• Yarın, yarınki gün.

guvta

• Şam diyarında suyu çok olan ağaçlık bir yer.

hadur

• Yemen diyarında bir şehrin adı.

has'am

• Yemen diyarında bir kabilenin adı.

havran

• Şam diyarından bir yerin adı.
• Balıkesir'in bir ilçesi.

hımhım

• Burundan konuşan. Sesleri burnundan çıkararak konuşan kimse.
• Burnundan çıkan ses gibi boğuk.
• Arap diyarında biten bir ot.
• Çok siyah.

hud

• (Tekili: Hâid) Büyüklük.
• Çok hürmet.
• Bir Peygamber ismi. Rıfk, sükun ve vakar ile muttasıf olduğu için bu Peygambere Hud ismi verilmiştir. (A.S.) Yahudilere de bu isim söylenilmiştir. Nuh tufanından sonra Yemen diyarında Hadremud civarında Ahkaf denilen yerde Ad Kavmine gönde

ibn-i vakt

• Zamanın uyarına giden, vaktin icaplarına göre hareket eden kişi. Zamane adamı.
• Mizaç ve tabiata göre söz söyleyen kimse.

kalar

• Büyük sel yarıntısı. (Farsça)

kınnesrin

• Şam diyârında bir mekân adı.

laglaga

• (Çoğulu: Laglag) Ördekten küçük bir güzel kuştur, başında az miktar beyaz tüyü vardır. Türk diyârında yavrusunu çıkarıp kış günlerinde Mısır'a gider.

lühm

• Kevsec dedikleri balık.
• Yemen diyârında bir kabile.
• Etli ve kaba olmak.

lükkam

• Şam diyârında yüksek bir dağın adı.

lut

• Hz. İbrahim'in kardeşi Harran oğlu Lut (A.S.) onunla beraber Bâbil diyarında Şam yakasına geçmişti. Sodom nahiyesine peygamber oldu. Bu nâhiyenin ahalisi ehl-i küfr ve fücur idi. Yolsuz giderlerdi ve hiçbir kavmin yapmadığı fuhşiyatı yapalardı. Hz. Lut, onları doğru yola dâvet etti, dinlemediler ve

maksur

• Zoraki, cebren. Elinde ve ihtiyarında olmadan.

mehenk

• Ölçü. Miyar.
• Altın ve gümüş ayarını anlamaya mahsus taş. Üzerinde altın tecrübe edilen siyah taş.

mekatib-i aliye / mekâtib-i âliye

• Yüksek mektebler. Yüksek okullar. Üniversite ayarındaki mektebler.

mesed

• Hurma lifi.
• Liften yapılan ip.
• Deve kılından ve yününden yapılan urgan.
• Yemen diyarında biten bir ağacın adı.
• Bağ.

mihenk

• (Mihek) Altının ayarını anlamaya mahsus bir taş. Ölçü. İyiyi kötüyü ayıran, ayar âleti.
• Mc: Bir insanın kıymetini, ahlâkını anlamaya yarayan vasıta.

miskin / miskîn

• Bir günlük nafakasından (yiyeceğinden, giyeceğinden) fazla bir şeyi olmayan müslüman.
• Dervîş. Miskîn Yûnus var yârına, Koma bugünü yârına, Yârın Hakk'ın dîvânına, Varam Allah deyü deyü!..

mugayyebat-ı hamse / mugayyebât-ı hamse

• Beş bilinmeyen. Bizce gaib olan beş şey:1- Kıyamet vakti, 2- Yağmurun ne zaman yağacağı, 3- Ana rahmindeki çocuğun mahiyeti ve ceninin isti'dadı ve mânevi simasının ne olduğu, 4- Yarın insan hayr ve şer olarak ne kazanacağını, 5- İnsanın nerede öleceğini Allah bildirmedikçe kimse bilemez. Bunlara me

mukka

• (Çoğulu: Mükâyâ-Mükâki) Hicaz diyarında yaşıyan bir cins beyaz kuş.

müsevvif

• Hayırlı işleri sonraya bırakan, sonra yaparım diyen, iyi işleri geciktiren, bugünün işini yarına bırakan kimse.

müvakkit

• Eskiden İslâm devletlerinde namaz vakitlerini ve bunlarla ilgili âletleri kullanan, tâmirini ve ayarını yapan vazîfeli kimse.

nebat

• (Çoğulu: Nebatât) Topraktan yetişen, biten her çeşit şey. Bitki.
• Yemen diyarında bir kabile adı.

necran

• Susuz.
• Kapı ökçesi. ("süve" denir).
• Yemen diyarında bir yerin adı.

nuzar

• Altın.
• Her nesnenin hâlisi ve iyisi.
• Necid diyârında yetişen bir ağacın adıdır, ondan tas ve kâse yaparlar.

perda

• Yarın. (Farsça)

sace

• Hatıl ağacı.
• Altın ve gümüş ayarını astıkları ağaç.

sagan

• Mâverâünnehir diyarında bir şehir adı.

san'a

• Yemen diyarında bir şehrin adı.

şefnin

• Irak diyarında ve karga büyüklüğünde olan bir kuş.

telid

• (Telide) (Veled. den) Yabancı memlekette doğduğu halde küçük yaşta İslâm diyârına getirilerek orada büyütülmüş ve oranın tâbiiyetini kabul etmiş olan kişi.

ukba-i ferda

• Gelecek olan âhiret. Yarınki devir. (Farsça)

vatan-ı sükna / vatan-ı süknâ

• Hanefî mezhebinde on beş günden az kalmak için niyet edilen yâhut yarın çıkarım diyerek senelerce oturulan yer.

yakub aleyhisselam / yâkûb aleyhisselâm

• Ken'an diyârındaki (Fenike denilen Sayda, Sur ve Beyrut ile Filistin ve Sûriye'nin bir kısmından ibâret olan eski bir memleket) insanlara gönderilmiş olan peygamber. İshâk aleyhisselâmın oğlu, Yûsuf aleyhisselâmın babasıdır. Yâkûb, İbrânice bir isim olup, "Allahü teâlânın saf ve temiz kıldığı kul" m

yemen

• Arap diyarında bir vilayet ismi.

zafar

• Yemen diyarında bir şehrin adı.

zevv

• Irak diyarında bir dağın adı.
• Kadr, kıymet.
• Miktar.