a'sar-ı tavile / a'sâr-ı tavîle

• Uzun asırlar.

a'za / a'zâ / اَعْضَا

• Uzuvlar, organlar, üyeler.

• Uzuvlar.

ac'ace

• Uzun uzun çağırmak.

agdef

• Uzun ve sarkık kulaklı.

ahkab

• Uzun zamanlar.

ahtem

• Uzun burunlu.

akved

• Uzun boyunlu.

alamat

• Uzun ince bir cins balık. (Hint denizinde çok olur ve yılana benzer.)

alcem

• Uzun boylu, uzun.

alettafsil

• Uzun uzadıya, mufassal olarak.

alim

• Üzüntülü, kederli, ıztırab çeken.

alyan

• Uzun, iri yarı kimse.

aneşneş

• Uzun boylu.

annab

• Üzümcü.

aruf

• Uzun zaman ıztırab, elem çeken.

asar-ı tavile / asâr-ı tavîle

• Uzun asırlar, yüzyıllar.

asir

• Üzüm ve benzeri şeyleri şıra yapmak veya yağını almak için sıkan.

askar

• Üzüm şırası.

avane

• Uzun hurma ağacı.

aydane

• Uzun hurma ağacı.

ayt

• Uzun boyunlu.

aytel

• Uzun boyunlu.

aza / âzâ

• Uzuvlar, organlar, üyeler.

• Uzuvlar, organlar.

bala-bülend / bâlâ-bülend

• Uzun boylu. (Farsça)

bala-yı bülend / bâlâ-yı bülend

• Uzun boy.

balabülend / bâlâbülend / بالابلند

• Uzun boylu. (Farsça)

bazak

• Üzüm sıkıntısı. (Kaynatıp koyarlar ve köpüklenir.)

berşa'

• Uzun boylu, iri gövdeli ahmak kimse.

besta

• Uzunluk, bolluk, genişlik. Yaygın olmak.

birig

• Üzüm salkımı. (Farsça)

birsa'

• Uzun boylu, semiz.

bülendbala / bülendbâlâ / بلندبالا

• Uzun boylu. (Farsça)

cast

• Üzüm teknesi. Üzümün sıkıldığı yer. (Farsça)

cazi'

• Üzüm çardağının üzerinde enine konulan, üzerine de üzüm çubukları serilen ağaç.

cefadide / cefâdîde / جفادیده

• Üzülmüş, cefa çekmiş. (Arapça - Farsça)

cefakeş / cefâkeş / جفاكش

• Üzülen, cefa çeken, eziyete katlanan. (Arapça - Farsça)

celabib / celâbib

• Uzun ve geniş örtü, manto. Cilbâb'ın çoğuludur.

cevca'

• Uzun ayaklı adam.

cilbab / cilbâb

• Uzun ve geniş örtü, manto. Çoğulu Celâbîb'dir.

cilm

• Üzüm çubuğundan kestikleri değnek.

dağidar

• Üzüntülü, kederli.

deraz / derâz / دراز

• Uzun, tavil. (Farsça)

• Uzun. (Farsça)

dir-baz

• Uzun zaman, uzun müddet, uzun. (Farsça)

dıraz / dırâz / دراز

• Uzun. (Farsça)

• Uzun. (Farsça)

dırazi / dırazî

• Uzunluk. (Farsça)

dur ü diraz

• Uzun uzadıya.

ecyed

• Uzun boyunlu (adam.)

efşüre-i engür

• Üzüm suyu.

ehvec

• Uzun boylu ahmak adam.

eksper

• Uzun tecrübe neticesi bir sahada ihtisas kazanan, meleke sahibi olan kimse. (Fransızca)

emak

• Uzun, tavil.

engur / engûr / انگور

• Üzüm. (Farsça)

• Üzüm. (Farsça)

erc

• Uzunluğuna yapılan ev.

erkaban

• Uzun boyunlu.

esale

• Uzun yüzlü olmak. Sarkık olmak.

esef / اسف / اَسَفْ

• Üzüntü, acı.

• Üzülme, hayıflanma. (Arapça)

• Üzüntü.

esefnak / esefnâk / اسفناک

• Üzücü. (Arapça - Farsça)

eskaf

• Uzun boylu, iri kimse.

esvak

• Uzun incikli.

etla'

• Uzun boylu.

ezecc

• Uzun ve ince kaşlı.

ezfer

• Uzun tırnaklı.

ezlai / ezlaî

• Uzunca ve iri olan şey.

fek'

• Üzüntü veya kızgınlıktan dolayı başını aşağı eğip, nereye gittiğini bilmeden gitmek.

fülfül-i tavil

• Uzun biber.

gaile

• Üzüntü veren belalı iş.

gamlı

• Üzüntülü.

gasa

• Uzunluk.

gisu / gîsu

• Uzun saç, omuza dökülen saç. (Farsça)

gubar-ı hüzün / gubâr-ı hüzün

• Üzüntü dalgası, üzüntü tozları.

gussa / غصه

• Üzüntü, tasa.

• Üzüntü, keder. (Arapça)

gusse

• Üzüntü, tasa, gam.

habele

• Üzüm çubuğu.

hadeb

• Uzun boylu, akılsız kimse.

hadise-i elime / hâdise-i elîme

• Üzücü olay.

hads

• Uzun düşünce ve delile ihtiyaç kalmadan hâsıl olan ilim. Sür'at-i intikal. Ani ve doğru idrâk. Delilden neticeye çabuk varmak.

hal-i müessif

• Üzüntü verici durum, hâl.

halas

• Üzüm ağacına benzer bir ağaç (yanındaki ağaca sarılır gider; hoş kokusu vardır; akik gibi taneleri olur.)

halcem

• Uzun, tavil.

halet-i mahzunane / halet-i mahzunâne

• Üzüntülü durum.

hame'

• Uzun müddet su ile yumuşayıp değişmiş cıvık ve kokar çamur. Balçık.

hamta

• Üzüm çiçeğinin kokusu.

hekur

• Uzun, tavil.

hetalla'

• Uzun ve iri vücutlu erkek.

hikkab

• Uzun boylu, büyük karınlı kişi.

hınnab

• Uzun boylu.

hirtal

• Uzun, tavil.

hizye

• Uzun kesilmiş et parçası.

hurc

• Uzun dişi deve.

hurcül

• Uzun.

huşe-i engur

• Üzüm salkımı.

hüzn

• Üzüntü, keder. Sevincin zıddı. Bu, halk arasında kastedilen dünyevî hüzünden başkadır. Tasavvuf yolunda bulunanlara âit bir hâl.

• Üzüntü.

hüznengizane / hüznengizâne

• Üzüntü veren bir hâlde.

hüzün / حُزُنْ

• Üzüntü.

• Üzüntü.

• Üzüntü.

ineb / عنب

• Üzüm.

• Üzüm.

• Üzüm. (Arapça)

inebi / inebî

• Üzüm biçiminde, üzümsü.

ırdam

• Üzüm veya hurma salkımı olan budak.

kadd-i bülend

• Uzun, yüksek boy. (Farsça)

kahus

• Uzun boylu erkek.

kalb-i hazin / kalb-i hazîn

• Üzülen kalp, hüzünlü gönül.

kalheban

• Uzun, tavil.

kamet-i bala / kamet-i bâlâ

• Uzun boy.

karva

• Uzun hörgüçlü deve.

kasavetli

• Üzüntülü, sıkıntılı.

keder

• Üzüntü.

kederengiz

• Üzüntü, keder ve sıkıntı meydana getiren. (Farsça)

kedernak / kedernâk / كدرناک

• Üzüntülü, kederli. (Arapça - Farsça)

keşide-kamet

• Uzun boylu. (Farsça)

kik

• Uzun ve dar sandal.

kual

• Üzüm çiçeği.

küştere

• Uzun dülger rendesi. (Farsça)

lihyani / lihyanî

• Uzun ve kaba sakallı olan.

lükzuf

• Üzüm çöpü.

maalesef

• Üzülerek, üzüntüyle beraber.

maatteessüf

• Üzülerek, yazık ki.

makdud

• Uzun boylu kişi.

medar-ı teessüf / medâr-ı teessüf

• Üzüntü veren, üzüntü kaynağı.

meşk

• Uzun uzun yazma, uzatma.

meşnuf

• Uzun başlı at.

met'

• Uzun ve yüce olmak.

minkaz

• Uzunluğuna yarılmış, boylamasına bölünmüş.

mirzah

• Üzüm çubuğunu yerden kaldırıp bağlayıp sardıkları ağaç.

mizlaka

• Uzun burunlu ışık fitili makası.

muammer / مُعَمَّرْ

• Uzun ömürlü.

• Uzun ömürlü.

• Uzun ömürlü, çok yaşayan.

mucib-i teessür / mûcib-i teessür

• Üzüntüye sebep olan.

• Üzüntü verici.

müddet-i medide

• Uzun zaman, uzun müddet.

müessif / مؤسف

• Üzücü.

• Üzücü. (Arapça)

müsmegıll

• Uzun, tavil.

müstetil / müstetîl

• Uzun, tavil.

müteessif / مُتَأَسِّفْ

• Üzüntülü.

• Üzülen.

müteessifane

• Üzülürcesine.

müteessifen

• Üzüntü duyarak, teessüf ederek.

müteessir / مُتَأَثِّرْ

• Üzüntülü, etkilenen.

müteessirane / müteessirâne

• Üzüntülü bir halde.

• Üzüntü ile, üzülerek, teessürle. (Farsça)

• Üzüntü duyarak, etkilenerek.

müteessiren

• Üzüntülü olarak.

mütemelli

• Uzun ömürlü ve rahat yaşıyan.

müterazim

• Üzümle ekmek yemek.

mutırr

• Uzun.

na-endiş

• Uzun uzadıya düşünmeğe değmez. Açık, muhakkak. (Farsça)

nıtnıt

• Uzun boylu adam.

nu'nu

• Uzun boylu adam.

ömr-ü tavil

• Uzun ömür.

organ

• Uzuv.

reba'

• Uzunluk.

rez

• Üzüm, asma.

ruz-efzun

• Uzun ömürlü. (Farsça)

şa'la'

• Uzun, tavil.

sak'ab

• Uzun, tavil.

salenbac

• Uzun ince balık.

samahmah

• Uzun ve çok yoğun olan madde.

şatibe

• Uzun boylu.

şayan-ı esef / şayân-ı esef / شَايَانِ اَسَفْ

• Üzücü, üzüntü verici.

• Üzülmeye değer.

saye-i medid

• Uzun gölge.

sayhed

• Uzun.

şeanla'

• Uzun, tavil.

şebhan

• Uzun, tavil.

sebla / seblâ / سبلا

• Uzun kirpikli göz. (Arapça)

sebla'

• Uzun kirpikli göz.

secil

• Uzun, tavil.

secir-i ineb

• Üzüm posası.

şehleb

• Uzun boylu.

sekaf

• Uzunluk.

şela'la'

• Uzun boylu kişi.

şemerdel

• Uzun boyunlu, seri davar.

semertul

• Uzun, tavil.

semhuk

• Uzun, tavil.

şerceb

• Uzun, tavil.

sercem

• Uzun.

şervat

• Uzun, tavil.

şetibe

• Uzununa kesilmiş olan sahtiyan parçası.

sevhak

• Uzun.

şevzeb

• Uzun, tavil.

şiddet-i teessür

• Üzüntü ve ıztırabın şiddeti.

şinas

• Uzun, tavil.

şugmum

• Uzun, tavil.

sülta

• Uzun ok.

şümhut

• Uzun, tavil.

sürhub

• Uzun, tavil.

taazzi

• Uzuv peydâ etme. Şekillenme.

tafsil / tafsîl

• Uzun uzadıya anlatma.

• Uzun uzadıya, etraflıca açıklama.

tafsilen

• Uzun uzadıya, tafsilâtlı olarak.

takdane

• Üzüm çekirdeği. (Farsça)

tarazüm

• Üzümü ekmekle yemek.

tatvil-i kelam / tatvil-i kelâm

• Uzun konuşma. Sözü uzatma.

tavil / tavîl

• Uzun.

teellüm

• Üzüntü, acı çekme.

teessüf / تأسف / تَأَسُّفْ

• Üzülme, hayıflanma. (Arapça)
• Teessüf etmek: Üzülmek, hayıflanmak. (Arapça)

• Üzülme.

teessüf eden

• Üzülen.

teessüf etme

• Üzülme.

teessüf etmek

• Üzülmek.

teessür / تَأَثُّرْ

• Üzüntü.

• Üzülme.

teessürat / teessürât

• Üzüntüler.

• Üzüntüler. Teessürler.

telehhüf

• Üzülme, acı çekme.

teselli verme / tesellî verme

• Üzüntüyü hafifletme, acıyı dindirme, rahatlatma.

tıval

• Uzun olanlar.

tul / tûl

• Uzunluk, meridyen.

tul-i emel / tûl-i emel

• Uzun emel, büyük, aşırı arzu ve istek.

• Uzun emel; zevk ve safâ sürmek için çok yaşama arzusu. İbâdet yapmak için çok yaşamağı istemek tûl-i emel olmaz.

tul-ü ömür / tûl-ü ömür / طُولُ عُمُرْ

• Uzun ömür.

tūl-ü ömür / طُولُ عُمُرْ

• Uzun ömür.

tulani / tûlânî / طولانى

• Uzunluğuna. (Arapça)

tulen

• Uzunlukça. Uzunluk cihetinden. Boyca.

turtur

• Uzun boylu ince adam.

turuh

• Uzun.

tuval

• Uzun.

uşara

• Uzunluğu on zira' miktarı olan.

usare-i ineb

• Üzüm suyu. Şıra.

uzv

• Uzuv, organ.

uzviyet

• Uzuv oluş. Canlılık. Canlı uzva ait.

vasıta-ı nakl-i hüzün ve elem ve gam

• Üzüntü, acı ve sıkıntıya sebep olan.

velval

• Üzüntü ile ağlama. Ağlayıp inleme.

ye'sefza / ye'sefzâ / یأس افزا

• Üzücü. (Arapça - Farsça)

yed-i tula / yed-i tûlâ

• Uzun el.

yelda / yeldâ / یلدا

• Uzun. (Farsça)

• Uzun. (Farsça)

zebb

• Üzüm kurutmak.

zebib / zebîb

• Üzüm.

zebzeb

• Uzun gemi.