a'sab-ı muharrike / a'sâb-ı muharrike

• Hissi, duyguyu vücuttaki haber merkezine bildiren sinirler. Hareket ettirici sinirler.

ahşa'

• (Tekili: Haşâ) Vücuttaki bağırsak, ciğer gibi organlar.
• Mahaller, bölgeler, cihetler.

ajeh

• Vücutta çıkan pürtüklü küçük ur. (Farsça)

akıntı

• Bir sıvı cismin mütemadiyen hareketi, akış.
• Nehir veya deniz suyunun bir tarafa doğru cereyanı.
• Bazı hastalıklarda vücuttaki bir delikten cerahat akması.

anestezi

• yun.Tıb: Bütün vücutta veya vücudun bir kısmında hislerin az veya çok miktarda kaybı.

asr

• Muttali olmak. Gözcülük etmek.

atnab

• (Tekili: Tınâb) Çadır ipleri.
• Ağaç kökleri.
• Tıb : Vücuttaki sinirler.

azeh

• Vücutta çıkan siğil. (Farsça)

baras

• Tedavi edilmesi mümkün olmayan ve vücutta beyaz lekeler meydana getiren bir hastalık.

beni abdilmuttalib / benî abdilmuttalib

• Abdilmuttalib oğulları.

besr

• (Besere) (Çoğulu: Besûr) Vücutta çıkan bir çeşit ufak sivilce.

bicad

• Yakuttan daha az değerli kırmızı bir taş. (Farsça)
• Kırmızı dudak. (Farsça)

cedd-i nebi / cedd-i nebî

• Peygamber Efendimizin (a.s.m.) dedesi, Abdülmuttalib.

cederi / cederî

• Vücutta çıkan çiçek hastalığı.

ebu-d derda

• Uveymir adı ile de meşhurdur. Ashab-ı kirâmın âlim ve hakîmlerindendi. Peygamberimiz: "Uveymir, Ümmetimin hakimlerindendir" buyurmuştur. Uhud'dan itibaren bütün muharebelerde bulunmuştur. 179 hadis rivâyet etmiştir. Hikmetli sözlerinden birisi şudur: "Âlim olmayınca insan müttaki olamaz, bir âlim âm

ecza-yı asliye / eczâ-yı asliye

• Asıl parçalar; vücuttaki el, ayak, göz gibi.

ehad

• Bir. Tek. İnfiradla muttasıf sıfât-ı kâmileyi cami' olan.

ejah

• Vücutta ve bilhassa ellerde çıkan ufak urlar, siğil, sivilce. (Farsça)

emin / emîn

• Kendisine güvenilen.
• Peygamber efendimizin lakabı. Peygamber olduğu bildirilmeden önce de, Kureyş kabîlesi Resûlullah'a sallallahü aleyhi ve sellem çok güvenir, inanır ve; "Muhammed-ül-emîn" derlerdi.
• Vücuttaki bütün âzâlarını İslâmiyete uygun şekilde ve uygun yerlerde kullan

evsal

• (Tekili: Vasl) Vücuttaki mafsallar, oynaklar.

evşaz

• Yardımcılar, tarafdarlar. Aşağılık ve ayak takımı olan kişiler.
• Vücuttaki mafsallar, oynak yerler.

fatik

• (Çoğulu: Futtâk-Fevatik) Eline fırsat geçtikçe adam öldüren kimse.

fevkalhad

• (Fevk-al had) Huduttan ileride. Sınırsız. Hudutsuz.

gavs

• Suya dalmak. Dalgıçlık.
• Mc: Bir mes'elenin derinliğine ve hakikatine muttali' olup bilmek.
• İyi anlamak.
• Maslahata gayret ile girmek.

habat

• Vücuttaki bir yara iyileştikten veya vücuda bir sopa ile vurulduktan sonra bedende kalan iz.
• Davarın çok yemekten dolayı karnının şişmesi.

hadebe

• Kambur, yumru.
• Vücuttaki kamburluk.

hadı'

• Alçaltıcı.
• Gönül alçaklığı ve huzu ile muttasıf.

hadis-i ahad / hadîs-i âhâd

• Hep bir kimse tarafından rivâyet edilen, bildirilen, müsned-i muttasıl (Resûlullah efendimize varıncaya kadar, rivâyet edenlerden yâni nakledenlerden hiçbiri noksan olmayan) hadîs-i şerîfler.

hadis-i sahih / hadîs-i sahîh

• Âdil ve hadîs ilmini bilen kimselerden işitilen, müsned-i muttasıl (Resûl-i ekreme kadar, rivâyet edenlerin hepsi tam olup noksan bulunmayan), mütevâtir (bir çok sahâbînin rivâyet ettiği) ve meşhûr (önceleri bir kişi bildirmişken, sonraları şöhret bu lan) hadîsler.

hadr

• Evmek, acele etmek.
• Vücutta bir organın şişip yumrulaşması.
• Men etmek, engel olmak.
• Saçak bükmek.

hakim / hakîm

• Hikmetle muttasıf olan ve mevcudatın hakikatına vâkıf olan. Hikmet mütehasssı. İlm-i hikmette mütebahhir ve mütehassıs olan. İş ve emirleri hikmetli ve yanlışsız olan.
• Tabib, doktor.

hamza

• Abdulmuttalib'in oğlu olup, Resulüllah'ın (A.S.M.) amcasıdır. Önceleri, İslâm dinine karşı olanlarla beraberdi. Ebucehil'in İslâm düşmanlığını çok ileri götürmesi karşısında, imana girip Ebucehil ve din düşmanlarına karşı çıktı ve İslâm'a büyük hizmetleri oldu. Uhud Gazası'nda 57 yaşında iken şehid

hatatif

• (Tekili: Huttâf) Kırlangıçlar.

hayat

• Dirilik. Canlılık. Yaşama. Sağlık.
• Fık: Allah (C.C.) kendi Zât-ı Ehadiyyetine mahsus bir hayat sıfatı ile muttasıftır. Bu, Hak Teâlâ'nın ilmi ile, irade ve kudret ile ittisafına hâs bir sıfattır.

hilal

• Sâfi ve halis.
• Sıdk ile dostluk etmek.
• Ara. Aralık.
• Zaman ve vakit.
• İki şey arasına sokulmuş olan.
• Buluttan yağmurun çıktığı yer.
• Gr: Bir kelimenin aslını ve ondan türeyenleri gösteren tertip.
• Kulak ve diş karıştırmak gibi şeylerde kull

hud

• (Tekili: Hâid) Büyüklük.
• Çok hürmet.
• Bir Peygamber ismi. Rıfk, sükun ve vakar ile muttasıf olduğu için bu Peygambere Hud ismi verilmiştir. (A.S.) Yahudilere de bu isim söylenilmiştir. Nuh tufanından sonra Yemen diyarında Hadremud civarında Ahkaf denilen yerde Ad Kavmine gönde

hümmeyat

• (Tekili: Hümmâ) Hastalıktan dolayı vücutta meydana gelen şiddetli hararetler, ateşler.
• Sıtmalar.
• Nöbetli hastalıklar.

ibn-i uyeyne

• (Hi: 107-198) Ebu Muhammed Süfyan bin Uyeyne, ikinci derecede tâbiinden olup aslen Kufeli olduğu hâlde Mekke-i Mükerreme'de kalmıştır. Hadisde, tefsirde ve bilhassa Hadis-i Şerifleri tefsir etmede derin âlim olup yedi bin Hadis-i Şerif nakletmişti. Zâhid, müttaki ve sâlih bir zât olup kuru arpa ekme

indira'

• Bir işe girişme, bir şeye teşebbüs etme.
• Öne geçme.
• Buluttan kurtulma.

inkaz

• Kırma ve bozma.
• Tuhaf sesler çıkarma. Küçük bir hayvanın veya böceğin kendine mahsus ses çıkarması.
• Vücuttaki oynak yerlerden çıkan ses.

intibac

• Hastalıktan dolayı vücutta hâsıl olan şişkinlik.

irtibat

• Bağlanmak, raptedilmek. Muhabbet, dostluk ve alâkadarlık.
• Düşmana karşı cenk için hudutta at sahibi olmak.

irtiva'

• Suya içerek kanma.
• Tıb: Vücuttaki organ ve eklemlerin kuvvetlenip kalınlaşması.

istiska / istiskâ / استسقا

• Yağmur duasına çıkma. (Arapça)
• Vücutta su toplanması. (Arapça)

istitale

• Uzanmak. Uzantı. Uzayıp gitmek.
• Birisi üzerine faziletlilik dâvasında bulunmak.
• Tecvidde: Harf okunduğunda sesin imtidadına, uzamasına denir. Bu harfe müstatıl harfi de denir. Bu sıfat Dad harfine aittir.
• Tıb: Vücutta bazı organların uzaması.

ittisaf

• Vasıflanmak. Muttasıf olmak. Sıfat sahibi olmak. Bir hâl takınmak.

katın

• (Çoğulu: Kuttân) Oturan, yerli. Ev halkı.

keffaret-i katl

• Bir müslümanı veya bir zımmiyi amden değil de bir hata neticesi olarak öldüren bir müslümana lâzım gelen keffârettir ki; muktedir ise, bir mü'min köle âzad etmekten; buna muktedir değilse, iki ay muttasıl oruç tutmaktan ibârettir.

keffaret-i savm

• Ramazan-ı Şerifte özürü bulunmaksızın muayyen şartlar dâhilinde orucunu bozan bir mükellefin, müslim veya gayr-i müslim bir köle veya câriye azâd etmesinden; buna muktedir değilse, iki ay muttasıl oruç tutmasından; buna da muktedir değilse, altmış fakire yemek yedirmesinden ibârettir.

kemal

• Kâmillik, olgunluk. Olgunlaşma. Erginlik. Bütün güzel sıfatlarla muttasıf olmak. Fazilet.
• Değer, baha.
• Fazlalık.
• Sıdk ile yapılan güzel iş.

kerim

• Her şeyin iyisi, faydalısı. Kerem ile muttasıf olan, ihsan ve inayet sâhibi. Şerefli ve izzetli. Muhterem, cömert, müsamahakâr. (Kur'an-ı Kerim tâbirindeki kerim; muazzez, mükerrem mânâsınadır. Kur'an-ı Kerim'de bu kelime 27 defa geçer ve ancak iki defa Cenab-ı Hak hakkında kullanılmıştır.)

kulunç

• Tıb: Şiddetli bağırsak ağrısı. Omuzlarda ve vücutta bir ağrı.

ledünn

• (İlm-i ledünn) Garib bir ilim ismidir. Ona vakıf olan, mesturat ve hafâyayı, gizlilikleri münkeşif bir halde göreceği gibi, esrar-ı İlâhiyyeye de ıttıla' kesbeder. Bu ilm-i şerifin hocası ve sultanı Fahr-i Kâinat Aleyhi Ekmelüttahiyyât vessalâvât Efendimiz Hz. leridir. Bu ilmin ehli ise, Enbiyâ-ı iz

mefasıl

• (Tekili: Mafsal) Mafsallar. Vücuttaki oynak yerleri, eklenti yerleri.

mül'e

• Zâhidlik, muttakilik, sofilik.

müttakin / müttakîn

• (Tekili: Mütaki) Takvalılar. Müttakiler.

muttasıl

• Bitişik, istisna-i muttasıl, aynı cinsten alanlar arasında yapılan istisnadır. Ayrı cinsten olursa "munkatı" denilir.

nafata

• Vücutta çıkan sivilce veya kabarcık.

namus

• Irz, iffet, edeb, hayâ.
• Şeriat.
• Melâike.
• İrade-i İlâhiyenin tecellisi.
• Nizam.
• Emniyet ve istikamet gibi faziletlerin muhassalası olan pek kıymetli haslet.
• Bir kimsenin mahrem, gizli esrarı olup işleri ve hallerinin iç yüzüne vakıf ve muttali ki

naş / nâş

• Tabuttaki ölü.

nefs-i mutmainne

• İyiliği kötülükten ayırt ettirerek insanlık vazifesini tanıttıran ve vicdanına rahatlık veren hâl. İnsanı Allah'a yaklaştıran hâl. Günaha meyleden kötü sıfatlardan temizlenmiş ve güzel ahlâk ile muttasıf olarak kurb-u İlâhiye itmi'nan ve istikrar kazanmış olan insan iradesi. Nefsin, Allah'ın emirler

nemle

• Bir tek karınca.
• Vücutta olan karıncalanma.

peyveste

• Her zaman, dâima. (Farsça)
• Ulaşmış, ermiş. (Farsça)
• Bitişik, muttasıl. (Farsça)

şahıs zamiri

• İsim yerine kullanılan ve insanlara işaret eden kelimeler. Farsçada: (Men: ben), (Tu: sen), (U: o), (Mâ: biz), (Şümâ: siz), (İşân: onlar). Bunlar gayr-ı muttasıl (bitişik olmayan) zamirlerdir.Arapçada; gayr-ı muttasıl zamirler: (Ene: ben), (Ente-sen), (Entümâ: ikiniz), (Hu: O), (Entüm: siz), (Entünn

salabet

• Metanet, katılık, sulbiyet.
• Peklik, dayanma. Sağlamlık.
• Mukaddesatı korumak hususunda cesaret, metanet ve sebat gibi sıfatlarla muttasıf olmak. (Bunun zıddı: Lâübalilik)

şam

• (Tekili: şâme) Vücutta olan benler.

şamat

• (Tekili: şâme) Vücuttaki benler.

sebel

• Tıb: Bulanık görme hastalığı.
• Göze inen perde.
• Buluttan çıkıp da henüz yere ulaşmamış yağmur.
• Buğday başı.

serd

• Sözü muttasıl ve güzel bir eda ile söylemek.
• Halkaları birbirine geçirmek.
• Delmek.
• Dikmek.
• Vurmak.

şeriha

• (Çoğulu: Şerâih) Vücuttan kopmayarak ayrılmış olan et parçası.
• Et dilimi.

şirpençe

• (Şir-pençe) (Aslan pençesi) Vücutta ve daha ziyade sırtta çıkan çok tehlikeli bir çıban. (Farsça)

sü'lul

• Meme başı.
• Vücutta meydana gelen siğil, sivilce.

sultan-üd dem

• Vücutta kanın galeyanı.

tark

• Vurmak.
• Dövmek.
• Yünü ve pamuğu ağaçla vurmak.
• Bulanık su.
• İçine deve bevlettiğinden dolayı pislenmiş olan yağmur suyu.
• Vücuttaki gevşeklik.

tematti

• (Matiyy. den) Vücutta duyulan ağırlıktan dolayı gerinme.
• Yürürken sallanmak.

teşvif

• Tezyin etmek, süslemek.
• Haberli olmak, anlamak, muttali olmak.
• Bakmak, nazar etmek.

uhdud

• (Çoğulu: Ahâdid) Çukur.
• Uzun hat.
• Yeryüzündeki uzun yarık ve çatlak.
• Hendek.
• Kamçı vurulmasından vücutta hâsıl olan yara ve iz.

uzima

• Vücutta bir organın ateşsiz ve ağrısız olarak şişmesi.

vahdaniyet

• Birlik, infirad. Benzeri olmamak. Artmaktan, ayrılmaktan, eksilmekten beri ve münezzeh olmak gibi mânaları ifade eden Allah'ın bir sıfatıdır. Bu sıfatla muttasıf olana Vâhid denir ki; benzeri olmayan; tecezziden, tekessürden beri olan zât demektir.

zahid

• (Zühd. den) Tas: Borç olan ibadetlerden, aslî vazifelerden başka dünya süs ve makamlarından feragat eden kimse. Sofi. Müttaki. Zühd ve perhizkârlıkla muttasıf.