alaybozan

• Eskiden kullanılmış olan bir çeşit fitilli tüfek.

birkil / birkîl

• Tüfek.
• Zemberek adı verilen bir savaş aleti.

çakmaklı

• Ağızdan dolan ve tetik yerinde bir cins çakmakla ateş alan eski tüfek çeşitlerinden biri.

came-gi / came-gî

• Hâdim ve hizmetçilere verilen ücret ve elbise parası. (Farsça)
• Tüfek fitili. (Farsça)
• Elbiselik kumaş. (Farsça)
• Hizmetkâr, hademe, hâdim. (Farsça)

cebhane

• Barut, kurşun, gülle, top, tüfek ve benzerleri gibi levazımat-ı harbiye ve bunların bulunduğu yer. (Farsça)

ceng

• Top, tüfek ile harbetmek. Muharebe. Kavga. Harb. Savaş. (Farsça)

cevher-dar / cevher-dâr

• Elmaslı. (Farsça)
• Noktalı harf. Meselâ: Cim, şın harfleri gibi. (Farsça)
• Eskiden kullanılmış tüfeklerden birinin ismi. (Farsça)
• Siyah ve beyaz dalgalı, benekli kılıç. (Farsça)

cilahik

• Eskiden kemankere ile ve şimdi de tüfek ile atılan yuvarlak nesne.

efvah-ı nariyye / efvah-ı nâriyye

• Ateşli silâhlar. (Top, tüfek gibi.)

fitil

• Eskiden ağırlık ölçüsü olarak kullanılan dirhemin kesirlerinden biri. Dirhemin dörtte birine: denk; dengin dörtte birine: Kırat; Kıratın dörtte birine: Fitil denilir.
• Eski Fitilli tüfeklerin namlusundaki baruta ateş vermek için kullanılan kükürtlü ip veya kaytan parçası.
• Topa

ganaim-i harbiye

• Harbde düşmandan alınan top, tüfek, gemi, vasıta, yiyecek, içecek vs. gibi ganimetler.

harbe

• Tar: Kısa mızrak tarzında bir nevi silâhın adıdır. Eskiden "Köylü" adı verilen yangın habercisinin taşıdığı ucu demirli değneğe de harbe denilirdi. Eski tüfekleri doldurmağa mahsus demirden yapılmış âlete de "tüfek harbisi" adı verilirdi.

harbi / harbî

• Dâr-ül harbde bulunan ve müslim olmayan kimse. Arada anlaşma yapılmamış düşman.
• Harbe mensub ve müteallik.
• Tüfek temizliği için kullanılan demir çubuk.

• Harble ilgili.
• Savaş yerinde bulunan ve müslüman olmayan kimse.
• Anlaşma yapılmamış düşman.
• Tüfek doldurma âleti.

hasıl-ı bilmasdar / hâsıl-ı bilmasdar

• Hakiki müessirden hâsıl olan fiildir. Kendi sebeb ve şartlarından meydana gelen şey. Meselâ: Bir şeye vurmak, masdardır; o vurmaktan hâsıl olan ses çıkmak, hâsıl-ı bilmasdır'dır. Tüfek atarak bir adamı öldürmekte tüfek atmak fiili, masdar: adamın ölmesi ve tüfeğin sesi çıkması da hâsıl-ı bilmasdar'd

kasatura

• Süngü gibi tüfeğin namlusu ucuna takılan veya bel kayışına asılı olarak taşınan bir çeşit bıçak.

kerkeç

• Eskiden muhasara olunan kaleleri tazyik etmek ve top ve tüfekle dövmek için dışarısına yapılan kule ve tabyalar.

manga

• Ask. Tek bir kumandanın kolaylıkla sevk ve idare edebileceği kadar erden kurulu küçük askerî birlik. (Yaklaşık olarak on erden kurulabilecek olan mangada birkaç makinalı tüfek veya tabanca ile avcı erleri bulunur.)
• Savaş gemilerinde erlerin yattığı koğuş.

mavzer

• Bir çeşit tüfek.

• Alm. Mavzer adında bir Alman'ın yaptığı çaplı harp tüfeği. Askerlikte kullanılan bir silâh.

• Orduda kullanılan bir cins tüfek.

mavzer tüfeği

• Atış hızı dakikada ortalama altı mermi olan bir tüfek türü.

misket

• Alaybozan tüfeği. Patlayan bombadan etrafa sıçrayarak tahribe, yaralanmaya ve ölüme vesile olan sert parça. Eskiden kullanılmış geniş çaplı bir silâh. (Fransızca)
• Güzel kokulu meyve. (Elma, üzüm vs.) (Fransızca)

mitralyoz

• Makineli tüfek.

mitralyöz

• Makinalı tüfek. (Fransızca)

• Makinalı tüfek.

nakliyat-ı askeriye

• Askerî kıt'aların; top, tüfek, cephane, teçhizat ve levazımatı ve her türlü seferî ihtiyaçlarıyla birlikte bir yerden kaldırıp başka bir yere gönderilmesi, nakledilmesi. Askerî nakliyat.

parazit

• Yun. Radyo gibi ses veya elektrik âletlerinin zırıltı ve gürültü çıkarması.
• Başka bir hayvan veya nebatın üzerinde onun zararına yaşayan canlı. Asalak. Tufeylî.

piyade

• Narin yapılı bir çeşit kayık adıdır. Eskiden ekseriyetle İstanbul ve civarında kullanılan bu kayıklar, pek makbul gezinti vasıtası idi.
• Ask: Orduda tüfekle teçhiz edilmiş olan ve muharip sınıfların asli unsuru bulunan efrada da bu ad verilir. Yaya askeri.
• Yaya.

raşin

• Adı tufeylî olan ve davetsiz olarak ziyafetlere giden kimse.

remy

• Atma. Tüfek atma.

sebtane

• Tüfek.

şeşhane

• Namlusunda 6 yivi bulunan tüfek veya top. (Farsça)

silahendaz

• Silah atan.
• Tüfekli piyade neferi, harp gemilerinde gemicilik ile mükellef olmayıp silah taşıyan bahriye askerleri.

şişhane

• (Aslı: Şeşhane) Eskiden kullanılan namlusu altı yivli tüfek.
• İstanbul'da bir semt adı.

tüfeng

• Tüfek. (Farsça)

tüfeng-endaz / tüfeng-endâz

• Tüfek kullanan. (Farsça)

tufeyli / tufeylî

• (Davetsiz ziyafete giden Tufeyl adında birisinin ismindendir) Sahte.
• Dalkavuk. Çanak yalayıcı.
• Başkasının sırtından geçinen. Asalak. Parazit. Fazladan.