ahir / âhir

• Biten. Hitam bulan. Sonra gelen. Son. Sonraki.

amuz / âmûz / آموز

• Öğrenen. (Farsça)
• Öğreten. (Farsça)

amuzende

• Talebe, öğrenci. (Farsça)
• Muallim, öğretmen. Öğreten. (Farsça)

an-karib-iz-zaman

• Yakın vakitten.

an-samimin

• Kalbden. Riyasızlıkla. Samimiyetle. İçten.

ariyeten / âriyeten

• Emaneten.

aslen

• Kök veya soy bakımından, aslında, esasında; temelden, kökten.

ateşin / ateşîn

• Ateşli, canlı, ateşten. (Farsça)
• Mc: Şiddetli, hiddetli. (Farsça)

atıfetkar / âtıfetkâr / عاطفتكار

• Şefkat gösteren, gözeten. (Arapça - Farsça)

azar / âzâr / آزار

• İncitme. (Farsça)
• İnciten. (Farsça)

azarende

• Azarlıyan, tekdir eden. (Farsça)
• Kalb kıran, inciten. (Farsça)

bad-gan / bad-gân

• Bekçi, gözetici, gözeten. (Farsça)
• Hazinedar. (Farsça)

bagteten

• Ansızın. Füc'eten. Birdenbire. Apansız.

bais

• (Ba's. dan) Gönderen. Sebeb olan. İcab ettiren.
• Yeniden yaratan. Ölüleri tekrar dirilten.
• Peygamber gönderen (Allah C.C.)

basıt / bâsıt

• Açan, yayan, genişleten.

becidd

• Ciddi, gerçek, hakikat. (Farsça)
• Cidden, gerçekten. (Farsça)

bed-amuz / bed-âmuz

• Kötülük, fenalık öğrenmiş. (Farsça)
• Fenalık, kötülük öğreten. (Farsça)

beden

• (Çoğulu: Ebdân) Gövde, vücut, ten.
• Vücudun kol, bacak ve baş gibi ayrıca kısımlarından başka diğer merkezi kısmı.
• Ağacın dal ve budaktan başka olan kısmı, kütük.
• Kale bedeni.

bedestan / bedestân / بزستان

• Bedesten. (Farsça)

bezistan / bezistân / بزستان

• Bedesten. (Arapça - Farsça)

bi-dad / bî-dad

• Zâlimlik. Zulüm. İşkence. Adaletsizlik.Ne mümkün zulm ile bî-dâd ile imhâ-yı hakikat.Çalış, kalbi kaldır muktedirsen âdemiyyetten.

binaen / binâen

• ...den dolayı, bu sebepten. Mebni ve müstenid olarak. Dayanarak.

binnisbe / بالنسبه

• Bir dereceye kadar, nispeten. (Arapça)

can ü yürekten

• Çok isteyerek, yürekten.

canfersa / cânfersâ / جان فرسا

• Ömür törpüsü, yürek tüketen. (Farsça)

carih

• Yaralayan. Yara açan.
• Cerheden, çürüten.
• Avcı hayvan.

cebbar / cebbâr

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Kullarının hallerini ıslâh edip tövbeye götüren, dilediğini yaptırmaya gücü yeten.
• Kibirli, zorba, gaddâr.

cidden

• Şaka olmayarak. Gerçekten. Ciddi olarak.

• Gerçekten.

• Gerçekten.

cild

• Deri, ten.

dafi' / dâfi'

• Def' eden, savan, savuşturan, iten.
• Cenab-ı Hak.

dahilen / dâhilen / داخلا

• İçten. (Arapça)

defterdar

• Defter tutup kayıt işlemlerini yürüten.

deruni / derunî / derûnî

• İçle ilgili, içten.

• Gönülden, içten. (Farsça)

• İçle ilgili, içten.

devan

• Hızlı yürüyen, koşan, seğirten. (Farsça)

dilazar / dilâzâr / دل آزار

• Gönül kıran, inciten. (Farsça)

edeb-amuz

• Edeb öğreten.

el-hak

• Hakkın ta kendisi. Tam doğrusu. Tam gerçekten.
• Hakkı, hakkı ile izhar ve beyan eden.
• Varlığı hiç değişmeyen, ibadete lâyık ve her hakkın sahibi, Allah (C.C.) Âdil-i Mutlak ve Vacib-i lizâtihi.

elhak

• Gerçekten.

endaht

• (Endâhten. den) Atmak. İlka etmek. (Farsça)
• Silâh boşaltmak. (Farsça)

ez-on sebeb

• O sebepten.

fasih / fâsih

• (Fesh. den) Vazgeçen. Dağıtıcı. Bozguncu. Fesheden.
• Çürüten.

feccac

• Döşek döşeten.
• Erkek, zevc.

fehhad

• Parsa av öğreten.

filhakika / filhakîka / فِي الْحَق۪يقَه

• Gerçekten.

• Gerçekten.

firaz

• Yukarı, yüksek. (Farsça)
• Çıkış, yokuş. (Farsça)
• Kaldıran, yükselten, yücelten. (Farsça)

gavaş

• (Tekili: Gaşiye) Örtücü, örten.

giran-guş

• (Çoğulu: Giranguşân) Sağır, kulağı ağır işiten. (Farsça)

hakikaten / hakîkaten / حقيقة

• Gerçekten.

• Gerçekten. (Arapça)

hakka / hakkâ / حقا / حَقَّا

• Gerçekten.

• Gerçekten.

• Doğrusu, hakikaten.

hakkan

• Gerçekten.

hamra

• (Müennes) Çok kırmızı, kızıl renk.
• Şiddet ve meşakkatli geçen yıl.
• Şiddetle olan ölüm.
• Arap olmayan cinsten.
• Yüzü kızarmış kadın.

haricen

• Dışardan, dıştan. Hariçten.

hatapuş / hatâpûş / خطاپوش

• Hataları örten. (Arapça - Farsça)

haysü layeş'ur / haysü lâyeş'ur

• Hissedilmeksizin. Bilinmedik, duyulmadık cihetten.

hazır ve nazır / حَاضِرْ و نَاظِرْ

• Zaman ve mekandan münezzeh olarak her yerde var olan ve her şeyi gören, gözeten.

hemcins / هم جنس

• Aynı cinsten.

• Aynı cinsten. (Farsça - Arapça)

hikmet-amuz

• Hikmetli. (Farsça)
• Hikmet öğreten. (Farsça)

hıraş

• "Tırmalayan, kazıyan" anlamıyla bileşik sıfatlar yapar. Meselâ: Dil-hıraş : Gönlü tırmalayan, inciten. Samia-hırâş : Kulak tırmalayıcı. (Farsça)

iareten

• İare olarak. Emaneten.

ibretamiz / ibretâmiz

• (İbret-âmiz) İbret öğreten. Ders verici hâdise. (Farsça)

• İbret öğreten.

ihlaslı / ihlâslı

• İbadet ve davranışlarında sadece Allah'ın rızasını gözeten.

ihya eden

• Dirilten.

ikramen / ikrâmen

• Saygı göstererek, hürmeten.

kadir / kâdir / قادر

• Bir işi yapmaya gücü yeten. Kudret sâhibi ve herşeye kudreti yeten. (Allah C.C.)

• Gücü yeten, kudret sâhibi.
• Allahü teâlânın sıfatlarından biri; gücü her şeye yeten, hakîkî kudret sâhibi.
• Gücü yeten.

• Kudretli, gücü yeten.

kafir / kâfir

• Hakkı görmeyen ve örten. İyilik bilmeyen. Allah'ı inkâr eden. Dinsiz. İmanın esaslarına veya bunlardan birine inanmayan. Mülhid.

kalbi / kalbî / قلبى

• İçten. Yürekten. Kalbe ait ve müteâllik. Samimiyetle. Riyâsızca.

• Yürekten. (Arapça)
• Kalp ile ilgili. (Arapça)

kasab / قصب

• Şeker kamışı. (Arapça)
• Nefes borusu. (Arapça)
• İnce keten. (Arapça)

katıbe

• (A, uzun okunur) Hepsi, tamamı. Cümleten.
• Bütün hâllerde.

kelbetan

• Kerpeten. (Farsça)

kellub

• (Çoğulu: Kelâlib) Kerpeten.
• Çengel.

kettan / kettân / كتان

• Keten.

• Keten. (Arapça)

leccac

• İnatçılık. Muannidlik.
• İnatçı, inad edip ayak direten. Muannid.

lerzebahş

• Titreme veren, titreten. (Farsça)

lerzeresan

• Titreme veren, titreten. (Farsça)

ma-veka'

• (Mâ-Vaka') Vâki olan, olup biten.

macin / mâcin

• (Çoğulu: Micân) Her dileğini yapan kimse.
• Hile yolunu öğreten.

• Hileyi, hile yolunu öğreten.

mafat / mâfât

• Telef olan, yiten.

mantık

• (İntak. dan) Konuşturan, söyleten.
• Doğru muhakeme ve doğru düşünceyi öğreten ilim. Akıl kaidesi.
• Akıl, nutuk, söz.

maslahatgüzar / مصلحت گزار

• Elçi adına devlet işlerini yürüten. (Arapça - Farsça)

mavaka / mâvaka / ماوقع

• Olup biten. (Arapça)

merdüm-azar

• İnsanları inciten. Halka eziyet veren. (Farsça)

min-eş şems

• Güneşten.

min-vechin

• Bir bakımdan, bir cihetten.

mu'tedi / mu'tedî

• Sesini yükselten. Yüksek sesle dua eden.
• Haddini aşan, tecâvüz eden.
• Zâlim.

mu'zi / mu'zî

• (Ezâ. dan) Eziyet ve sıkıntı veren. Rahat bırakmayan, inciten.

muaddil

• Tadil eden.
• Düzelten. Müsâvi ve beraber kılan. Denkleştiren.

• Tadil eden, düzelten.

mualli / muallî

• Yücelten, yükselten.
• Sağılır davarın sağ tarafından sağmaya varan kişi.

muallim

• Ta'lim eden, öğreten, ilim öğreten.

muazzim

• Tazimde bulunan, yücelten.

mücemmiz

• Bindiği hayvanı çok yürüten.

müdir-i dahili / müdir-i dahilî

• İç işleri yöneten.

müessir

• Te'sir eden. İz bırakan. Te'sirli. Dokunaklı.
• Hükmünü yürüten.
• Eserin sahibi.

• Tesir eden, etki, iz bırakan.
• İşleyen, hükmünü yürüten.
• Çok hissedilen, içe işleyen.
• Dokunan, dokunaklı.
• Eser sahibi. Allah Teâlâ.

mufaddıl

• Üstün eden, yükselten.

müfekkir

• Fikir yürüten. Düşünen. Düşündüren. Düşünme kuvveti.

muganni / mugannî

• Nağmeli ve çeşitli sesle okuyan, ahenkle okuyucu.
• Hoş sesle öten.

muhalhil

• Havayı hafifleten.

muhallil

• (Hall. den) Eriten. Analiz yapan, tahlil eden.
• Fık: Üç talakla boşanan ve iddetini bitiren bir kadınla evlenen erkek. (Karıyı boşayan birinci kocaya: Muhallelün leh denir.)
• Tıb: Şişlere, iltihablara yarıyan ilaç.

muhaşşi / muhaşşî

• (Haşyet. den) Korkutan, ürküten.

muhlis

• Samimi, ihlâslı; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözeten.

muhti / muhtî

• Hatâ işleyen. Günahkâr. Hatâlı.
• Hatâya düşürten. Yanıltan.

müizz

• İzzet veren, yükselten.

mükari / mükârî

• (Kira. dan) Katırcı. Kira ile hayvan işleten.

mükellib

• Yırtıcı hayvanları ava alıştıran, avcılık tâlim edip öğreten.

muktedir

• İktidarlı, gücü yeten.

• Güçlü, kuvvetli, becerikli. İşe gücü yeten. İktidarlı.

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (ism-i şerîflerinden). Kudret sâhibi, her şeye gücü yeten.

mümessil

• Vekâlet eden. Bir şahsı bir topluluğu veya şahs-ı mâneviyi temsil eden.
• Benzeten.
• Kitap bastıran.
• Vekil.
• Rol temsil eden. Aktör.

muntabı'

• (Tab. dan) Yaradılışdan olan, fıtraten.
• Basılmış, tab' edilmiş, damgalanmış.
• Hoş görülen, güzel.

müntehi

• Sona eren. Son. Bir şeyi tamamlayan. Biten.

murai / muraî

• Riayet eden. Bakıp gözeten.

mürevvic

• (Revâc. dan) Tervic eden, geçiren, itibâr veren, yürüten. Tervicine sebep olan, itibâr eden.

müşabbih

• Benzeten.

musahhih / مُصَحِّحْ

• Tashih eden, yanlışları düzelten.

• Tashih eden. Yanlışları düzelten.

• Düzelten.

• Yanlışları düzelten.

muslih

• Islah eden, iyileştiren, düzelten.

• Düzelten.

müsteksir

• (Kesret. den) Çok gören, çok kabul eden, büyüten.

müstemi'

• İstima eden, dinleyici, işiten.
• Bir okula dinleyici olarak devam eden.

müştemil

• Kavrayan, saran, içine alan. Büsbütün örten.

müteabbis

• Yüzünü ekşiten.

mütebessil

• Cesaret veya kızgınlıktan dolayı yüzünü ekşiten.

mütefekkir

• Düşünen, fikir üreten.

mütenahi / mütenâhi / mütenâhî

• Tükenen, biten.

• Sona eren, biten.

müteşeyyid

• Yükselten. Sağlamlaştıran.

muvahhiş

• Vahşet veren. Vahşileştiren. Korkutan. Korkutup ürküten.

• Korkutup ürküten.

müvessih

• Kirleten.

muyi / muyî

• (Muyin) Kürkten. Kıldan. (Farsça)

müzevvib

• Eriten.

nabit / nâbit

• Yerden biten.

nafız

• Çok titreten. Sıtma.

nağme-ger

• Türkü söyleyen, öten. (Farsça)

nakile / nâkile

• İleten.

nefisperverane / nefisperverâne

• Nefsini sevip gözeten.

nevres

• (Nevrese) Yeni yetişmiş, yeni yetişen, yeni biten. (Farsça)
• Genç, taze. (Farsça)

nezaret eden

• Gözeten.

pa-puş

• Ayak örten. Ayakkabı, pabuç. (Farsça)

perdedar / perdedâr

• Perdeci; gizleyen, örten.

perverende

• Besleyen, büyüten. Besleyici, büyütücü. (Farsça)
• Terbiye edici, yetiştirici. (Farsça)

puş / pûş / پوش

• Giyen, örten. (Farsça)

puşende

• Örten. Örtücü. (Farsça)

puşende-i hata / puşende-i hatâ

• Ayıp örten.

puyan

• Koşan. Seğirten. (Farsça)

rabten

• Bağlayarak, ilâveten.

rafi-üd derecat

• Dereceleri yükselten. Allah. (C.C.)

rafia

• Yükselten.
• Kaldırmak için destek.

rakib

• (Rekabet. den) Daima görüp kontrol eden, gözeten.
• Bekçi.
• Herhangi bir işte birbirinden üstün olmaya çalışanlardan her biri. Rekabet edenlerin beheri.
• Esma-i Hüsna'dandır.

remzen

• İşareten.

ru-puş

• Yüz örtüsü, peçe. (Farsça)
• Yüz örten. (Farsça)

sahihan

• Doğru olarak, cidden, hakikaten, gerçekten.

şahıs

• (şahs. dan) Ölçmek için dikilen ve işaret tutulan nişan.
• Belirten.

salib

• Titreten.
• Hareketli.

samimi / samimî / samîmî / صميمى

• Candan, içten.

• İçten. (Arapça)

sathiyyen

• Dıştan, dış yüzden.
• Üstten. Derinleştirmeden.

satir

• Setreden, örten, kapatan.
• Günahları, kusurları örten.

semi / semî / سميع

• Çok iyi işiten. (Arapça)

semlendiren

• Zehirleyen, kirleten.

serfiraz

• Başını yukarı kaldıran, yükselten. Benzerlerinden üstün olan. (Farsça)

settar / settâr / ستار

• Örten, kapayan gizleyen. En çok gizleyen ve örten.

• Örten. (Arapça)
• Günahları örten Tanrı. (Arapça)

settar-ül uyub

• Ayıpları, kusurları örten. Kusurları göstermeyen, günahları bağışlayan Allah (C.C.)

sevva

• Seviyelendiren, düzelten.
• Doğruya götüren.

sim

• Gümüş. Gümüş para. (Farsça)
• Gümüşten. Sırmadan. (Farsça)

simin / sîmîn / سيمين

• Gümüşten. (Farsça)
• Gümüş gibi, gümüşe benzer. (Farsça)

• Gümüşten. (Farsça)
• Gümüş gibi beyaz. (Farsça)

şitaban / şitâbân / شتابان

• Koşan, seğirten. (Farsça)
• Şitâbân olmak: Koşmak, seğirtmek. (Farsça)

takatşiken / tâkatşiken

• Tâkati tüketen. (Farsça)

taki / takî

• Allah'tan korkan, emir ve yasaklarını gözeten.

talim eden / tâlim eden

• Öğreten.

tashihçi

• Tashih eden, düzelten.

telvis eden

• Kirleten.

tiraş

• Tıraş. (Farsça)
• Üst taraftan yontarak düzelten. (Farsça)
• Üst taraftan düz olarak yontma. (Farsça)

vahşet-aver / vahşet-âver

• Korku veren, ürküten. (Farsça)

yebani

• Görgüsüz, kaba. (Farsça)
• Yabâni, kırlarda biten. (Farsça)
• Sıkılgan, ürkek. (Farsça)

yekcins

• Aynı cinsten. (Farsça)

yele

• Kuvvetle saldıran. (Farsça)
• Otlağa salınmış hayvan sürüsü. (Farsça)
• Koşan, koşucu, seğirten. (Farsça)
• Bazı hayvanların ensesindeki kıllar. (Farsça)