acbü'z-zeneb

• Kuyruk sokumundan bulunan ve insanın tekrar yaratılışında çekirdek görevini görecek olan hücre; bir tür genetik şifre.

aks-i sada / aks-i sadâ

• Sesin bir yere çarpıp geri gelmesi. Yankı. Çok evvelden söylenen bir hakikatın sonradan tekrar edilmesi.

alem-i mahşer / âlem-i mahşer

• Mahşer âlemi; kıyametten sonra insanların tekrar diriltilip toplanacakları yer.

amin-i daimi / âmin-i daimî

• Sürekli tekrarlanan "Allahım kabul eyle!" duası.

anet

• Günah. Zinâ .
• Helâk.
• Fesâd.
• Meşakkat.
• Kalb darlığı.
• Hata. Galat.
• Tıb: Kırılan bir kemiğin sarıldıktan sonra tekrar kırılması.

ashab-ı kehf / ashâb-ı kehf

• Mağara arkadaşları. Bunlar, zamanlarındaki zalim hükümdarlarının şerrinden mağaraya sığınan ve orada yıllarca uyutulduktan sonra tekrar diriltilen, köpekleri ile birlikte, yedi sekiz kişiydiler.

atf

• Bağlama. Bağ. Ekleme.
• Meyletme.
• Şefkat. Sevgi.
• Eğilme.
• İkiye bükme. İki kat eyleme.
• Çevirme.
• Geri döndürme.
• Bir kimse üzerine tekrar hamle eylemek.
• Gr: Bir kelimeyi diğer bir kelimeye harf-i atıf vasıtasiyle ilhak eylemek.
• <

att

• Sözü tekrar tekrar söylemek.

ba's-ü ba'd-el mevt

• Öldükten sonra tekrar dirilmek, diriltmek.

ba'sü ba'del mevt

• Öldükten sonra âhirette tekrar diriltilme.

ba'sü bade'l-mevt / ba'sü bâde'l-mevt

• Öldükten sonra tekrar diriltme.

bais

• (Ba's. dan) Gönderen. Sebeb olan. İcab ettiren.
• Yeniden yaratan. Ölüleri tekrar dirilten.
• Peygamber gönderen (Allah C.C.)

baz / bâz / باز

• Yeniden, tekrar oynatan, oynayan, geri ve arka tarafa doğru... gibi manalara gelir. Kelimenin sonuna veya baş tarafına getirilerek kullanılan bir "ek" dir. Meselâ: Ateşbâz : Ateşle oynayan. (Farsça)

• Tekrar. (Farsça)
• Açık. (Farsça)
• Doğan. (Farsça)

bazpes

• Tekrar, yeniden. (Farsça)
• Geri. (Farsça)

be-tekrar

• Tekrar ile. (Farsça)

beşer haşri

• İnsanların öldükten sonra âhirette tekrar diriltilerek Allah huzurunda toplanmaları.

cem-ül cem

• Gr: Bir defa cemi'olan kelimenin tekrar bir defa daha cemi olması. (Evliya; Evliyalar gibi.)
• Tas: Vahdet-i vücuda dalmak. Bekabillah, Cenab-ı Hak'ta fâni olmak.

cercis

• (A.S.) : (Circis) Taberi tarihine göre: İsâ Aleyhisselâmdan sonra gelmiş ve Filistinde yaşamış ve onun şeriatı ile amel etmiş olan bir peygamberdir. Yedi sene içersinde tebliğde bulunarak çok işkencelere maruz kalmış, müteaddid defalar öldürülmüş ve mu'cize ile dirilerek tekrar tebliğ vazifesine dev

daire-i haşir ve neşr

• Yeniden dirilip toplanma ve tekrar dağılıp yayılma sahası.

devirli

• Fiz: Müsavi zaman aralıkları ile tekrarlanan hareket. Periyodik.

devr

• Bir şeyi elden ele aktarma. Vefât eden bir müslümanın sağlığında kılamadığı namaz, tutamadığı oruç ve veremediği zekât gibi borçlardan kurtulması için birkaç fakirin kendilerine ölünün vasî veya velîsi tarafından verilen fidyeyi alıp, gönül rızâsıyla tekrar geri vermek sûretiyle yapılan muâmele.

dübare / dübâre / دوباره

• Tekrar, yeniden. (Farsça)

ekiden

• Metin, muhkem ve sağlam şekilde.
• Açık ve kesin olarak. Sarahaten ve kat'iyyen.
• Mükerreren, tekrar olarak.

ekolali

• yun. Psk: Sesleri taklit etme, yansıtma. Çocuk dünyaya geldiği zaman çevresinde konuşulan dilin seslerini çıkaramaz. Kendine mahsus sesleri çıkarır. Çevrede konuşulan dilleri dinleye dinleye çevredeki sesleri taklid etmeye başlar, bu taklid edebildiği sesleri sık sık tekrar eder. Meselâ: ba, ba, ba

engare

• Tamamlanmayan, eksik kalan iş, nakış veya taslak. (Farsça)
• Hikâye, efsâne, roman, kıssa. (Farsça)
• Başdan geçen bir olayı tekrarlama. (Farsça)
• Hesap defteri. (Farsça)
• Utanarak geri geri çekilme. (Farsça)

evrad-ı kudsiye

• Kutsal virdler, devamlı tekrarlanan kutsal zikirler.

evrad-ı muntazama

• Düzenli ve sürekli tekrarlanan zikirler.

fecr-i haşir

• Haşir sabahı; öldükten sonra âhirette tekrar diriltilip Allah'ın huzurunda toplanma sabahı.

fecr-i sadık / fecr-i sâdık

• Sabaha karşı şark ufkunda yayılmaya başlayan beyaz bir aydınlık. Bunun mukabili birinci fecirdir ki, bir aydınlıktan sonra tekrar aydınlık gider. Bu birinci aydınlığa fecr-i kâzib denir. Sabah namazının vakti, fecr-i sâdıkta başlar.

fonoğraf

• Gramofonun ilk şekli. Ses cihâzı. Sesi alıp tekrar veren âlet. (Fransızca)

gayr-ı müekkede

• Tekrarlanmamış ve takviye edilmemiş.
• Zannî ve kat'î delil ile sâbit olmayıp, Peygamberimizin (A.S.M.) bazan devam buyurdukları iş veya amel.

hacc-ı temettu'

• Hac mevsiminde evvelâ umre için ihrama girilip umre yapıldıktan sonra; aynı mevsimde daha yurda, aile ocağına dönülmeden tekrar ihrama girilerek usulü dairesinde yapılan hacdır. Bunu yapan kimseye "mütemetti" denir.

halk-ı cedid

• Ba'sü bade-l mevt, yeniden yaratılış. Yeniden yeniye tekrâren yaratılma. Ana karnındaki çocuğun, insan suretine inkılâb ettiği devre.

haşir

• İnsanın öldükten sonra âhirette diriltilerek tekrar Allah'ın huzurunda toplanması.

haşir ve neşir

• Öldükten sonra tekrar diriltilerek Allah'ın huzurunda toplanma ve tekrar dağılıp yayılma.

haşir ve neşr

• Öldükten sonra âhiret âleminde tekrar diriltilip Allah'ın huzurunda toplanma ve sonra tekrar dağılma.

haşir ve neşr-i ekber

• Öldükten sonra yeniden diriltilip Allah'ın huzurunda toplanma ve tekrar dağılıp yayılma.

haşir ve neşr-i insani / haşir ve neşr-i insanî

• İnsanların öldükten sonra tekrar diriltilerek Allah'ın huzurunda toplanması ve tekrar dağılıp yayılması.

haşr

• İnsanların öldükten sonra tekrar diriltilip muhakeme için Allah'ın huzurunda toplanması.

haşr-i azam / haşr-i âzam

• Öldükten sonra âhirette tekrar diriltilip Allah'ın huzurunda toplanma.

haşr-ı cismani / haşr-ı cismânî

• Âhirette tekrar bedenlerin ve vücudların dirilişi.

haşr-i ekber

• En büyük diriliş, öldükten sonra âhirette tekrar diriltilip Allah'ın huzurunda toplanma.

haşr-i kıyamet

• Bütün varlıkların bedenlerinin kıyametten sonra ahiret âleminde tekrar inşa edilip diriltilmesi.

haşrin cismaniyeti

• İnsanların öldükten sonra tekrar diriltilip Allah‘ın huzurunda toplanmasının hem beden, hem de ruh itibariyle olması.

helhele

• Okuyucunun tesirli nağmeyi tekrar etmesi.
• Unu seyrek elekten elemek.
• Teenni ile encamını beklemek.
• Bir şeye pek yaklaşıp çatmak.

heyz

• Kırık kemik sarılıp ovulduktan sonra tekrar kırmak.

hikmet-i tekrar

• Tekrarın hikmeti, sebebi.

hıyata

• Terzilik, dikiş dikme işi.
• Tıb: Ameliyat esnasında kesilip yarılan yerin tekrar kaynaması için dikilmesi.
• Ameliyatta dikiş için kullanılan bağırsak ve benzeri şeylerden yapılan iplik.

hulle

• İslâmî nikâh hükümlerine göre üç defâ boşanmış bir kadının, tekrar aynı adam tarafından alınabilmesi için; başka bir erkek tarafından nikâhlanıp, düğün ve vaty olduktan sonra boşanması.

iade-i itibar

• Ticarette iflâstan kurtulma.
• Kaybedilen itibarı tekrar kazanma. Şerefini kurtarma.

iadeten / iâdeten

• Eskiyi yerine getirerek; ölümden sonra çürüyüp dağılan bedeni tekrar inşa edip diriltmek şeklinde.

ibkaen ta'yin

• İşinden ayrılan bir memuru tekrar eski işine getirme.

ibtizal

• Çokluğu sebebiyle bir nimetin kıymetini bilmeyip, hor kullanmak.
• Devamlı şeklide bir şeyi kullanmak.
• Edb: Herkesin bildiği bir sözü tekrar etmek. (Mümtâziyetin zıddıdır.)

idman

• Alıştırmak. Bir şeyde meleke kazanmak için tekrar tekrar hareket yapmak.
• Beden terbiyesi. Jimnastik.

incibar

• Kırılmış olan kemiğin bağlanıp tekrar kaynaması.

inkar-ı haşir / inkâr-ı haşir

• İnsanların âhiret âleminde tekrar diriltileceğinin inkâr edilmesi.

inkar-ı haşir mefkuresi / inkâr-ı haşir mefkûresi

• Öldükten sonra âhirette tekrar dirilmenin inkâr edilmesi fikri.

insanın haşri

• İnsanların, öldükten sonra dağılmış olan zerreleri âhirette Allah tarafından tekrar bir araya getirilerek bedenlerinin inşa edilmesi ve diriltilmesi.

istikrar

• (Tekrar. dan) Tekrarlatmak.

ita

• Edb: Kafiyenin bir mânada olarak aynen tekrar edilmesi.

kafiye

• Şiirde dizelerin sonunda tekrarlanan ve aynı sesi veren hecelerin benzeşmesi.

kalkale

• Bir şeyi titretmek.
• Tecvidde: Okurken harflerin üzerinde birden durarak harfi, mahrecinden çıkar çıkmaz kesmek suretiyle bu harfleri tekrar okumak. Kalkale ile okunan harfler şunlardır: Kaf, tı, ba, cim, dal. (Hakk kelimesinde okunduğu gibi)

• Üzerinde durulduğunda hafifçe tekrar söylenen harfler.

karin hacı / kârin hacı

• Hac ile ömreye birlikte niyyet eden. Önce ömre için Kâbe-i muazzamayı tavaf ve sa'y edip, sonra ihrâm elbisesini çıkarmadan ve traş olmadan, hac günlerinde hac için, tekrâr tavaf ve sa'y yapan.

kaziye-i muhkeme

• Tam, sağlam hüküm. Temyizin tasdikinden geçmiş, değişmez hâle gelmiş mahkeme kararı ki, böyle bir karara mazhar olan herhangi birşey hakkında tekrar dava açılamaz; dâva mevzuu yapılamaz. Aksi takdirde kanun namına kanunsuzluk yapılmış olur. Buna "Kaziye-i mahkumun bihâ" da denir.

kekeme

• Harfleri serbest söyliyemeyip tekrarlayan. Dilinde tutukluk olan. (Türkçe)

kelime-i zikriye

• Sürekli anılan ve tekrar edilen cümle.

kerr

• Çekilerek yeniden hücum etmek.
• Birşeyden vazgeçtikten sonra tekrar ona, o işe yönelmek.
• Devlet.
• Gemi halatı.
• Hurma ağacına çıkmakta kullanılan urgan.

kerr ü fer

• Muharebede geri çekilerek tekrar hücuma geçme.

kerr u ferr

• Muharebede geri çekilerek tekrar hücum etmek.

kerrar

• Harpte, çekilip tekrar saldırmak. Döne döne saldırmak.

kirar

• Bir daha, tekrar. Tekerrür.

kiraren

• Tekrar tekrar, çok sefer, tekrar suretiyle.

kıyam

• Ayakta durmak. Ayağa kalkmak.
• Ayaklanmak. İsyan.
• Ölümden sonra tekrar dirilmek.
• Bir işe başlamak, devam etmek.
• Satılan bir mal hakkında müşteri ile anlaşıp kararlaşma.
• Canlanmak.
• Kıyâmet günü (mânâsına da gelir).
• Namazın iftitah tekbiri

kıyamet-i kübra / kıyâmet-i kübrâ

• Büyük kıyâmet. Canlıların öldükten sonra tekrâr diriltildikleri gün, zaman. Kıyâmet günü.

kıyamet-i mükerrere

• Tekrarlanan kıyamet, defalarca ölüp dirilme.

kıyamet-i mükerrere-i nev'iye / kıyâmet-i mükerrere-i nev'iye

• Her bir varlık türünde sürekli olarak tekrarlanan ve kıyameti andıran var olma ve yok olma hadiseleri.

kürur

• Bir şeyin tekrarlanması.
• Geri çekmek.
• Menetmek, engel olmak.

kut'ül amare / kut-ül amare / كوتول امار

• Kut'ül Amare ne demektir?

  Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordusu'nun Komutanlığı'na atanarak 5 Aralık'ta Bağdat'a varan Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa'nın emriyle Irak ve Havalisi Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri 27 Aralık'ta Kut'u kuşattı. İngilizler Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki kolorduyla hücuma geçti ancak, 6 Ocak 1916 tarihli Şeyh Saad Muharebesi'nde 4.000 askerini kaybederek geri çekildi. Bu muharebede 9. Kolordu Komutanı Miralay 'Sakallı' Nurettin Bey görevinden alındı ve yerine Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük olan amcası Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
  İngiliz Ordusu, 13 Ocak 1916 tarihli Vadi Muharebesi'nde 1.600, 21 Ocak Hannah Muharebesi'nde 2.700 askeri kaybederek geri püskürtüldü. İngilizler mart başında tekrar taarruza geçti. 8 Mart 1916'da Sabis mevkiinde Miralay Ali İhsan Bey komutasındaki 13. Kolordu'ya hücum ettilerse de 3.500 asker kaybederek geri çekildiler. Bu yenilgiden dolayı General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe getirildi.

  Kut'ül Amare zaferinin önemi

  Kût (kef ile) veya 1939’dan evvelki ismiyle Kûtülamâre, Irak’ta Dicle kenarında 375 bin nüfuslu bir şehir. Herkes onu, I. Cihan Harbinde İngilizlerle Türkler arasında cereyan eden muharebelerden tanır. Irak cephesindeki bu muharebeler, Çanakkale ile beraber Cihan Harbi’nde Türk tarafının yüz akı sayılır. Her ikisinde de güçlü düşmana karşı emsalsiz bir muvaffakiyet elde edilmiştir.
  28 Nisan 1916’da General Townshend (1861-1924) kumandasındaki 13 bin kişilik İngiliz ve Hind askerlerinden müteşekkil tümenin bakiyesi, 143 günlük bir muhasaradan sonra Türklere teslim oldu. 7 ay evvel parlak bir şekilde başlayan Irak seferi, Basra’nın fethiyle ümit vermişti. Gereken destek verilmeden, tecrübeli asker Townshend’den Bağdad’a hücum etmesi istendi.
  Bağdad Fatihi olmayı umarken, 888 km. yürüdükten sonra 25 Kasım 1915’de Bağdad’a 2 gün mesafede Selmanpak’da miralay Nureddin Bey kumandasındaki Türk ordusuna yenilip müstahkem kalesi bulunan Kût’a geri çekildi. 2-3 hafta sonra takviye geleceğini umuyordu. Büyük bir hata yaparak, şehirdeki 6000 Arabı dışarı çıkarmadı. Hem bunları beslemek zorunda kaldı; hem de bunlar Türklere casusluk yaptı.

  Kût'a tramvayla asker sevkiyatı

  İş uzayınca, 6. ordu kumandanı Mareşal Goltz, Nureddin Bey’in yerine Enver Paşa’nın 2 yaş küçük amcası Halil Paşa’yı tayin etti. Kût’u kurtarmak için Aligarbi’de tahkimat yapan General Aylmer üzerine yürüdü. Aylmer önce nisbî üstünlük kazandıysa da, taarruzu 9 Mart’ta Kût’un 10 km yakınında Ali İhsan Bey tarafından püskürtüldü.
  Zamanla Kût’ta kıtlık baş gösterdi. Hergün vasati 8 İngiliz ve 28 Hindli ölüyordu. Hindliler, at eti yemeği reddediyordu. Hindistan’daki din adamlarından bunun için cevaz alındı. İngilizler şehri kurtarmak için büyük bir taarruza daha geçtiler. 22 Nisan’da bu da püskürtüldü. Kurtarma ümidi kırıldı. Goltz Paşa tifüsten öldü, Halil Paşa yerine geçti. Townshend, serbestçe Hindistan’a gitmesine izin verilmesi mukabilinde 1 milyon sterlin teklif etti. Reddedilince, cephaneliği yok ederek 281 subay ve 13 bin askerle teslim oldu. Kendisine hürmetkâr davranıldı. Adı ‘Lüks Esir’e çıktı. İstanbul’a gönderildi. Sonradan kendisine sahip çıkmayan memleketine küskün olarak ömrünü tamamladı.
  Böylece Kûtülamâre’de 3 muharebe olmuştur. İngilizlerin kaybı, esirlerle beraber 40 bin; Türklerinki 24 bindir. Amerikan istiklâl harbinde bile 7000 esir veren İngiltere, bu hezimete çok içerledi. Az zaman sonra Bağdad’ı, ardından da Musul’u ele geçirip, kayıpları telafi ettiler. Kût zaferi, bunu bir sene geciktirmekten öte işe yaramadı.
  Bu harbin kahramanlarından biri Halil Paşa, Enver Paşa’nın amcası olduğu için; diğer ikisi Nureddin ve Ali İhsan Paşalar ise cumhuriyet devrinde iktidar ile ters düştüğü için yakın tarih hafızasından ustaca silindi. 12 Eylül darbesinden sonra Ankara’da yaptırılan devlet mezarlığına da gömülmeyen yalnız bunlardır.
  Binlerce insanın kaybedildiği savaş iyi bir şey değil. Bir savaşın yıldönümünün kutlanması ne kadar doğru, bu bir yana, Türk-İslâm tarihinde dönüm noktası olan çığır açmış nice hâdise ve zafer varken, önce Çanakkale, ardından da bir Kûtülamâre efsanesi inşa edilmesi dikkate değer. Kahramanları, yeni rejime muhalif olduğu için, Kûtülamâre yıllarca pek hatırlanmadı. Gerçi her ikisi de sonu ağır mağlubiyetle biten bir maçın, başındaki iki güzel gol gibidir; skora tesiri yoktur. Hüküm neticeye göre verilir sözü meşhurdur. Buna şaşılmaz, biz bir lokal harbden onlarca bayram, yüzlerce kurtuluş günü çıkarmış bir milletiz.
  Neden böyle? Çünki bu ikisi, İttihatçıların yegâne zaferidir. Modernizmin tasavvur inşası böyle oluyor. Dini, hatta mezhebi kendi inşa edip, insanlara doğrusu budur dediği gibi; tarihi de kendisi tayin eder. Zihinlerde inşa edilen Yeni Osmanlı da, 1908 sonrasına aittir. İttihatçıların felâket yıllarını, gençlere ‘Osmanlı’ olarak sunar. Bu devrin okumuş yazmış takımı, itikadına bakılmadan, münevver, din âlimi olarak lanse eder. Böylece öncesi kolayca unutulur, unutturulur.
  Müşir İbrahim Edhem Paşa’nın oğlu Sakallı Nureddin Paşa (1873-1932), sert bir askerdi. Irak’ta paşa oldu. Temmuz 1920’de Ankara’ya katıldı. Fakat karakterini bilen M. Kemal Paşa, kendisine aktif vazife vermek istemedi. Merkez kumandanı iken Samsun’daki Rumları iç mıntıkalara sürgün ettiği esnada çocuk, ihtiyar, kadın demeden katliâma uğramasına göz yumdu. Bu, milletlerarası mesele oldu. Yunanlılar, bu sebeple Samsun’u bombaladı. Nureddin Paşa azledildi; M. Kemal sayesinde muhakemeden kurtuldu. Sonradan Kürtlerin de iç kısımlara göçürülmesini müdafaa edecektir. Batı cephesinde, kendisinden kıdemsiz İsmet Bey’in maiyetinde vazife kabul etti. İzmir’e girdi. Bazı kaynaklarda İzmir’i ateşe verdiği yazar. I. ordu kumandanı olarak bulunduğu İzmit’te, Sultan Vahîdeddin’in maarif ve dahiliye vekili gazeteci Ali Kemal Bey’i, sivil giydirdiği askerlere linç ettirdi; padişaha da aynısını yapacağını söyledi. Ayağına ip takılarak yerlerde sürüklenen cesed, Lozan’a giden İsmet Paşa’nın göreceği şekilde yol kenarına kurulan bir darağacına asılarak teşhir edildi. Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’da bir fedainin vursa kahraman olacağı bir insanı, vuruşma veya mahkeme kararı olmaksızın öldürmeyi cinayet olarak vasıflandırıp kınadı. M. Kemal’e gazi ve müşirlik unvanı verilmesine içerleyen Nureddin Paşa iyice muhalefet kanadına geçti. 1924’de Bursa’dan müstakil milletvekili seçildi. Asker olduğu gerekçesiyle seçim iptal edildi. İstifa edip, tekrar seçildi. Anayasa ve insan haklarına aykırılık cihetinden şapka kanununa muhalefet etti. Bu sebeple antikemalist kesimler tarafından kahraman olarak alkışlanır. Nutuk’ta da kendisine sayfalarca ağır ithamlarda bulunulur, ‘zaferin şerefine en az iştirake hakkı olanlardan biri’ diye anılır.
  Halil Kut (1882-1957), Enver Paşa’yı İttihatçıların arasına sokan adamdır. Sultan Hamid’i tevkife memur idi. Askerî tecrübesi çete takibinden ibaretken Libya’da bulundu. Yeğeni harbiye nazırı olunca, İran içine harekâta memur edildi. Irak’taki muvaffakiyeti üzerine paşa oldu. Bakü’yü işgal etti. İttihatçı olduğu için tutuklanacakken, kaçıp Ankara hareketine katıldı. Rusya ile Ankara arasında aracılık yaptı. Sonra kendisinden şüphelenilince, Almanya’ya kaçtı. Zaferden sonra memlekete dönüp köşesine çekildi. Politikaya karışmadı.
  Ali İhsan Sâbis (1882-1957), Sultan Hamid’i tahttan indiren Hareket Ordusu zâbitlerindendi. Çanakkale, Kafkasya’da bulundu. Irak’ta paşalığa terfi etti. İttihatçı olduğu için Malta’ya sürüldü. Kaçıp Ankara hareketine katıldı. I. batı cephesi kumandanı oldu. Cephe kumandanı İsmet Bey ile anlaşmadı; azledilip tekaüde sevkolundu. M. Kemal’e muhalif oldu. Nazileri öven yazılar yazdı. 1947’de devlet adamlarına yazdığı imzasız mektuplar sebebiyle 15 seneye mahkûm oldu. 1954’te DP’den milletvekili seçildi. Hatıraları, Nutuk’un antitezi gibidir.

la ilahe illallah zikri / lâ ilâhe illâllah zikri

• "Allah'tan başka ilâh yoktur" mânâsına gelen kelime-i tevhidin sürekli olarak tekrarlanması.

lahık / lâhık

• Yetişen, ulaşan, erişen. Eklenen, katılan.
• Fık: Namaz başlangıcında imama uymuşken ayrılarak tekrar namaz bitmeden imama uyan.

• Yetişen, ulaşan, erişen.
• Namaz başlangıcında imama uymuşken ayrılarak tekrar namaz bitmeden imama uyan kimse.

levh-i mahv, isbat

• Bir şeyin yıkılıp tekrar kuruluşunu gösteren mânevî levha, yaz boz tahtası.

levh-i mahv-isbat

• Bir şeyin yıkılıp tekrar kuruluşunu kaydeden mânevî levha, İlâhî kudretin yaz boz tahtası.

mahşer

• Toplanma yeri. Kıyametten sonra insanların tekrar dirilip toplanmaları ve toplandıkları yer. Haşir meydanı.
• Çok kalabalık.

medd ü cezir

• Coğ: Deniz sularının kabarması ve tekrar geriye çekilmesi.

melekat / melekât

• Melekeler; tekrarla yapılan iş veya tecrübelerden sonra elde edilen bilgi ve beceriler.

meleke

• Tekrar tekrar yapılan bir iş veya tecrübeden sonra hasıl olan bilgi ve mehâret.
• Mümârese.

• Tecrübe ve tekrarla elde edilen beceri, maharet, iktidar, ustalık.

• Zihnin anlama, kavrama, hatırlama gibi özellikleri, tekrar tekrar yapmaktan dolayı kazanılan beceri.

menzil-i kamer

• Koz: Ayın dünya etrafındaki mahreki. Bu mahrekte aynı noktaya tekrar gelmek için geçen zaman.

merreten ba'de uhra / merreten ba'de uhrâ

• Diğerinden sonra, tekrar.

mesani / mesanî / mesânî

• (Tekili: Mesnâ) Bir şeyin tekrarı. İki. Çift. Mükerrer.

• Bir şeyin tekrarı.

meydan-ı haşir

• Haşir meydanı; öldükten sonra âhirette tekrar diriltilip hesap vermek için toplanılacak olan meydan.

mu'id / mu'îd

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (ism-i şerîflerinden). Mahlûkâtı (yaratılmışları) dünyâdaki hayatlarından sonra öldürüp, ölümden sonra onları tekrar dirilten, hayât veren.

muakkibat / muakkibât

• Gece ve gündüz melâikesi.
• Namazı müteakib otuz üçer defa tekrar edilen tesbih.

muazale

• Bir sözün mânasını başka sözle bağlayıp kelâmı arka arkaya getirme.
• Kafiyeyi ayrılmıyacak şekilde mâkabliyle bağlama.
• Sözde kelimeleri tekrarla kullanma.

mübellig

• Tebliğ eden. Bildiren. Duyuran.
• Büyük câmilerde imamın dediklerini tekrar eden kimse.

mübeyyiz

• Temize çeken. İlk yazılan müsvedde sahifeyi temizce tekrar yazan.

mucib-i tetkik ve nakz

• Kararı bozma ve tekrar araştırıp inceleme gerektirici durum, gerekçe.

müekked

• Te'kidli, kuvvetli, sağlamlaştırılmış, kuvvetlendirilmiş. Tekrar edilmiş.

• Sağlamlaştırılmış.
• Tekrar edilmiş, pekiştirilmiş.

müekkeden

• Tekrarlanarak, te'kid edilerek.

müekkid

• Te'kid eden, sağlamlaştıran, tekrar eden, tenbih eden.

muhammed

• Pek çok tekrar tekrar övülmüş, medhedilmiş meâlinde bir isim olup ilk olarak Peygamberimize (A.S.M.) verilmiştir.

mühellil

• Tehlil eden. "Lâ İlâhe İllâllah"ı devamlı tekrar eden.

muid / muîd

• Yardımcı. Mubassır.
• Dersi iade eden, tekrar ettiren. Muallim yardımcısı.
• Geri çevirtici.
• Bir şeyi âdet edinmiş olan.
• Tecrübeli. Hâzık.
• Güçlü. Kuvvetli.
• Arslan.
• Gazâ ve cihad eden kimse.

mukarrir

• (Karar. dan) Yerleştiren. Takrir eden. Sabit kılan.
• Tekrar eden. Dersi tekrar ederek anlatan müderris.

mükebbire

• Büyük camilerde müezzinlerin, son cemaat yerlerinde namaz kılan halka, imamın tekbirlerini tekrar etmek üzere bulundukları çıkıntılı balkonlara verilen addır.

mükerrer / مكرر / مُكَرَّرْ

• Tekrarlı. Tekrar olunmuş. İki veya daha fazla aynısı yapılmış.

• Tekrar tekrar.

• Tekrarlı.

• Tekrarlanmış, yinelenmiş. (Arapça)

• Tekrarlanan.

mükerrerat

• (Tekili: Mükerrer) Mükerrer olan ve tekrarlanmış şeyler.

mükerreren / مكررا / مُكَرَّرًا

• Mükerrer olarak. Tekrar be tekrar.

• Defalarca, tekrarla.

• Tekrar tekrar.

• Tekrar tekrar. (Arapça)

• Tekrar tekrar.

mükerrir

• Tekrar eden. Aynı şeyi bir sefer daha veya daha fazla tekrar eden.
• Huk: Birden fazla suç işleyen.

münkis

• Tekrar eden hastalık, tekrar etkisini gösteren hastalık.

münşi

• Varlıkları kâinattaki unsurlardan tekrar tekrar yaratıp inşâ eden, Allah.

mürecca'

• Tekrar avdet olunmuş, tekrar geri dönülmüş.

müteaddid

• Bir çok, çoğalan, türlü türlü, tekrar.

müteekkid

• (Te'kid. den) Sağlamlaşan, tekrarlanan.

mütekerrir / مُتَكَرِّرْ

• Tekerrür eden. Tekrar. Tekrar olan. Mükerrer olan.
• Edb: Murabbâ, muhammes, müseddes bentli manzumelerin birinci bendi sonunda tekrar edilmiş olan mısra.

• Tekrar eden.

• Tekrarlanan.

• Tekrarlanan.

mütenavib

• (Nevbet. den) Nöbetleşe tekrarlanıp giden.

müzekkire-i mükerrere

• Tekrar tekrar hatırlatan.

• Tekrar tekrar hatırlatan.

nakarat / nakarât

• (Tekili: Nakra) Durmadan tekrarlanan usandırıcı şeyler.
• Edb: Şarkının belli yerlerinde tekrarlanan bestesi değişmeyen parça.

• Çok sık tekrarlanmasından dolayı bıkkınlık veren söz.

• Tekrar.

nefha

• Üfleme, üfürme. İsrâfil aleyhisselâmın, kıyâmetin kopup insanların öleceği ve tekrar diriltilecekleri zaman, nasıl olduğu bizce bilinmeyen sûra üflemesi.

neşve

• (Nişve - Nüşve) Sevinç, keyif.
• Büyümek ve yetişmek.
• Koklamak.
• Rayiha.
• Bir şeyi tekrarlamak.
• Mest ve sarhoş olmak.
• İyice duyup vâkıf olmak.

niks

• Elbisenin ve örülmüş şeylerin eskilerini bozup gidermek, tekrar yine iplik yapmaya kabil olanı ip eğirip yenilemek.

nuşa nuş

• İçtikçe içerek, tekrar tekrar içerek, defalarca içerek, içe içe. (Farsça)

nüzul / nüzûl

• İnmek. Tasavvuf yolunda ilerleyerek, sebebler âlemini görmeyip yalnız sebeblerin sâhibini yâni Allahü teâlâyı bilme hâline ulaşan bir velînin insanları irşâd ve terbiye için, tekrar sebebler âlemine inmesi.

pür

• Çok, dolu, çok fazla, memlu, tekrar (mânâlarına gelir, birleşik kelimeler yapılır) (Farsça)
• Sâhib, mâlik. (Farsça)

rahman-ı rezzak / rahmân-ı rezzâk

• Rahmet ve merhameti bütün varlıkları kuşatan ve bütün varlıkların rızıklarını bol bir şekilde tekrar tekrar veren ve ihtiyaçlarını karşılayan Allah.

raks-ı mükerrer

• Tekrar tekrar yapılan raks. Döne döne oynama.

rec'a

• Geri gelme, dönüş.
• Öldükten sonra tekrar diriliş.

redif

• Arkadan gelen, birisinin ardından giden.
• Birbiri ardınca zuhur etmek.
• Terhis olup ihtiyata geçen asker.
• Edb: Beytin sonunda kafiyeden sonra tekrarlanan kelime.

rezzak / rezzâk

• Bütün varlıkların rızıklarını bol bir şekilde tekrar tekrar veren ve ihtiyaçlarını karşılayan Allah.

ric'at

• Geri dönme, vazgeçme.
• Erkeğin, boşadığı kadını, iddet süresi bitmeden tekrar nikahlaması.

ric'i / ric'î

• Geri dönmeye ait ve mensub.
• Üç talakla boşanmamış kadın. Tekrar kocasına dönmesi mümkün olan. Buna talak-ı ric'î denir.

rücu' / rücû'

• Dönme, yönelme.
• Tasavvufta en yüksek mertebeye ulaşmış olan bir velînin tekrar geri insanlar arasına dönmesi.

sada-yı basit / sadâ-yı basit

• Sesin, bir defa tekrarı.

sada-yı mürekkeb / sadâ-yı mürekkeb

• Sesin bir çok defalar tekrarı.

sahv

• Ayılma, ayıklık, aklı başında olmak.
• Hastanın iyileşmesi.
• Tas: Kendinden geçme hâlinin sona ermesi, his âlemine tekrar dönmek.
• Uyanıklık.

seb'-ül mesani

• İki defa nazil olan ve yedi âyetten ibaret bulunan Fâtiha Suresi.
• Mükerrer okunup tekrarlanan.

sebülmesani / sebülmesanî

• Tekrar tekrar okunan, iki kez nazil olan Fatiha sûresi.

sıhhat

• Sağlamlık. Doğruluk. Sağlık.
• Edb: Sözün yanlış ve eksik olmamasıdır. (Sözün sağlamlığı diye tercüme edilebilen sıhhat-ı ifade: Bir ibarede zâf-ı te'lif, ta'kid, garabet, tetabu-u izafet, tekrar, tenafür, şivesizlik v.s. gibi kusurlar bulunmamakla tahakkuk eder...)

silsile-i tefekkür

• Tefekkür mânâları ve ifadeleri bulunan ve günlük olarak tekrarlanan bölümlerin zincirleme devam etmesi.

sümme

• Sonra, tekrar.

tabi'iyyeciler / tabî'iyyeciler

• Canlılarda ve cansızlardaki, akıllara hayret veren intizâmı (düzeni) ve incelikleri görerek, bir yaratanın varlığını söylemekle berâber; öldükten sonra tekrar dirilmeği, âhireti, Cennet'i ve Cehennem'i inkâr edenler (red edip, kabûl etmeyen, inanmaya nlar).

tahdis

• (Hudus. dan) Söylemek. Anlatmak. Rivayet etmek.
• Şükür ve teşekkür ile bildirmek. Görülen iyiliği herkese söylemek.
• Hazret-i Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm'ın sözünü tekrarlamak.

talak-ı bayin / talâk-ı bâyin

• Yeniden evleniyorlarmış gibi kadının rızası ile tekrar nikâh edilmedikçe geri alınamayacağı talâk. Kadın istemiyorsa erkek zorla alamaz. İddet sırasında kadın, erkeğin evinde kalmaz. Erkek üçüncü defa verdiği bâin talaktan sonra, üzerinden hulle geçmeden karısını bir daha (kadın istese de) alamaz.

• Zevcenin iddet müddeti (üç temizlenme vakti) bitmeden tekrar kocasına dönmehakkı bulunmayan talâk.

talak-ı ric'i / talâk-ı ric'î

• Erkeğin karısını boşadıktan sonra tekrar karısına dönmesini mümkün kılan boşanma şekli.

tasdik-i haşir

• Haşri, öldükten sonra âhirette tekrar diriltilip Allah'ın huzurunda toplânmayı kabul etme.

te'haz

• Tekrar almak.

te'kid / te'kîd / تأكيد

• Kuvvetlendirme, sağlamlaştırma.
• Üsteleme. Bir iş için evvelce yazılan bir yazıyı tekrarlama.

• Sağlamlaştırma.
• Bir iş için önce yazılanı bir daha tekrarlama.

• Pekiştirme, sağlamlaştırma. (Arapça)
• Te'kîd etmek: (Arapça)
• Pekiştirmek, sağlamlaştırmak. (Arapça)
• Önceki yazıyı tekrarlamak. (Arapça)

te'kiden

• Tekrarlama ile.
• Sağlamlaştırarak. Te'kid suretiyle.
• Evvelce yazılmış olan bir yazıyı tekrarlıyarak.

tecdid-i biat

• Biatını, bağlılığını, itimadını tekrarlamak, yenilemek.

tecdid-i iman

• İman esaslarını kalben tasdik ettiğini, dil ile de tekrar edip yenilemek.

tefennün-i fi-l ibare / tefennün-i fi-l ibâre

• Bir defa söylenilmiş olan bir sözü ikinci defa söylemek icabederse, o aynı kelimeyi tekrarlamamak için başka kelime veya sözle aynı mânâyı ifade etme san'atı.

tehlil

• İslâmiyetin tevhid akidesini hülâsa eden, ancak bir İlâh bulunduğunu, Onun da ancak ve ancak Allah (C.C.) olduğunu ifade eden "Lâilâhe illâllâh" sözünü tekrar etmek.

tekasüf / tekâsüf

• Kesifleşme. Yoğunlaşma. Sıklaşma.
• Bir noktada toplanma.
• Birbirinden ayrılan kimyevi maddelerin tekrar toplanarak birleşmeleri.

tekerrür / تكرر / تَكَرُّرْ

• Tekrarlanmak.

• Tekrarlanma.

• Tekrarlanma.

• Tekrarlanma.

• Tekrarlanma. (Arapça)
• Tekerrür etmek: Tekrarlanmak. (Arapça)

• Tekrarlanma.

tekerrür etme

• Tekrarlanma.

tekerrür-ü ihtiyaç

• İhtiyacın tekrarlanması.

tekerrür-ü nuzul / tekerrür-ü nuzûl

• İnişin tekrarlanması.

tekerrür-ü zaman

• Zamanın tekrarlanması.

tekerrürat / tekerrürât

• (Tekili: Tekerrür) Tekerrürler, tekrarlanmalar.

tekrar betekrar

• Tekrar tekrar.

tekrar-ı ayet / tekrar-ı âyet

• Âyetin tekrarı.

tekrar-ı tilavet / tekrar-ı tilâvet

• Okumanın tekrarı.

tekrarat / tekrarât / tekrârat

• Tekrarlamalar. Aynı şeyi bir kaç defa yapma.

• Tekrarlar.

• Tekrarlar.

tekrarat-ı kur'aniye / tekrarat-ı kur'âniye

• Kur'anda birbirinin aynı olan veya birbirine benzer âyetlerin tekrar edilmiş olması.

• Kur'ân'daki tekrarlar.

tekraren / tekrâren / تكرارا

• Defalarca, tekrarlanarak.

• Defalarca, tekrarlanarak.

• Tekrar tekrar. (Arapça)

tekrir / tekrîr / تكریر / تَكْر۪يرْ

• Tekrarlama.

• Tekrar etme, bir daha yapma, söyleme, tekrarlama.
• Edb: Sözün tesirini kuvvetlendirmek için bir sözü bile bile tekrar etme san'atı.
• Tecvidde: Harf okunduğu zaman dilin sürçmesine denir. Râ harfine âid olan bir sıfattır. Buna mükerrir harfi de denir.

• Tekrarlama.

• Tekrarlama. (Arapça)

• Tekrarlama.

temcid pilavı

• Mc: Tekrar tekrar bahsedilen şey, daima öne sürülen madde. Mükerreren ortaya sürülen bahis, yahut söylenilen söz. (Menşei: "Erkeğini sahura bekleyen kadının, pilavı yanmasın diye kaldırması ve soğumasın diye tekrar koyması" diye söylenir.)

temerrün

• Tekrar ettirerek alıştırma. İdman yapma.

temettu' hac

• Hac günlerinden önce umre için ihrâma girip ve bu umre yapıldıktan sonra memleketine dönmeden, tekrar ihrâma girerek yapılan hac. Hacc-ı Temettû'.

temrin

• Yumuşak etme. İdman ettirme.
• Tekrarlatarak çalıştırma. Egzersiz.

temyiz layihası / temyiz lâyihası

• Hakkında bir mahkeme tarafından hüküm verilen bir davanın, bir üst mahkemede tekrar görülmesi, incelenmesi için yazılan dilekçe.

temyizen

• Bir üst mahkemede tekrar görüşülerek.

tenasuh / tenâsuh

• Kaybolan birşeyin başka bir şekle bürünerek tekrar ortaya çıkması. Reenkarnasyon.

terci' / tercî'

• Geri çevirme, döndürme. Sesi yükseltip alçaltarak ve tekrarlayarak okuma.

terdad / terdâd

• Tekrar.

• Tekrar.

• Tekrar.

tesellüm

• Teslim edilen şeyi tekrar teslim alma.
• Verilen bir şeyi alıp kaydetme.
• Teslim olma.
• İslâm olma.

tevhid

• Birleme. Bir Allah'tan başka İlâh olmadığına inanma. Lâ ilahe illallah sözünü tekrarlama. Her yerde ve her şeyde Allah'tan başkasının te'sir hâkimiyeti olmadığını anlamak, bilmek ve bilerek yaşamak.
• Edb: Allah'ın varlığına ve birliğine dair yazılan manzume.

• Birkaç şeyi bir etme, birleştirme.
• Birliğine inanma, bir sayma.
• Lâ ilâhe sözünü tekrarlama.

tezekkür

• Unuttuktan sonra birşeyi tekrar hatırlama.

• Unuttuktan sonra hatıra getirmek. Zikretmek.
• Bir şeyi ders gibi tekrar ile ezbere almak.
• Birkaç kişi toplanıp iş üzerine görüşmek.

tezkir-i müsellemat / tezkir-i müsellemât

• Müsellematı, hakikat olduğu aşikâr bilinen şeyleri, hususları hatırlatmak, tekrar etmek.

tivele

• Bir kadına kocası buğzedip (gizli düşmanlık edip) kendisinden soğuduktan sonra, kadının, kocasının sevgisini tekrar celbetmek (çekmek) için mutlak te'sir edeceğine inanarak sihir yapması.

tuyur

• Birbiri ardınca iade etmek, peşpeşe geri çevirmek. Tekrarlamak.

va

• "Vah, yazık" meâlinde olup hayf, hasret, esef gibi kelimelerle birlikte söylenir. (Buna Arabçada "edât-ı nüdbe" denir.)Türkçede bunun yerine; vâh, vây, eyvâh edatları kullanılır. Bunlar bâzan şiddet ve te'yid için tekrar edilir.

vird-i şerif

• Sürekli okunarak tekrar edilen duâ ve zikirler.

vird-i ümmet

• İslâm ümmetinin sürekli tekrar ettiği dua.

vird-i zeban / vird-i zebân

• Dilde tesbih. Sık sık tekrar edilen dua, söz, zikir.

• Sürekli tekrarlanan zikir.

zakir / zâkir

• Zikreden, zikredici.
• Hafızası kuvvetli.
• İlâhiler okuyan. Çok çok duâ ve Esmâ-i İlâhiyeyi okuyan.
• Tekrar eden.