arif / ârif

• Anlayışlı, sezgili, kavrayışlı.

bilhads-i sadık / bilhads-i sâdık

• Doğru bir sezgiyle.

bilhadsissadık / bilhadsissâdık

• Doğru bir sezgi ile.

dirayet / dirâyet

• Yetenek, beceri, sezgi.

feraset / ferâset / فراست

• Sezgi. (Arapça)

hads

• Güçlü sezgi, seziş.

hads-i imani / hads-i imanî

• İmandan kaynaklanan güçlü sezgi.

hads-i mukni

• İkna eden güçlü sezgi ve kavrayış.

hadsen

• Sezgiyle, zihnin hızlı intikali sûretiyle.

hadsi / hadsî

• Güçlü bir sezgi, seziş; zihnin bir vasıtaya ihtiyaç duymaksızın kalbe gelen güçlü ve kesin bir sezgi ile hızla hükmettiği doğru bilgi.

hiss-i zahir / hiss-i zâhir

• Zâhirde ve varlığın dış yüzünde olanları kavrayan hisler, duyular; görme, işitme, tatma duyuları gibi (Varlığın mânâ boyutu ile ilgili sezgi ve ihtisaslara vesile olan aklî, rûhî, kalbî, vicdanî hislere hiss-i bâtın denir.).

hükema-i işrakıyyun / hükema-i işrâkıyyun

• Bilginin kaynağının mânevî aydınlanma, sezgi ve ilham olduğu görüşünü savunan filozoflar.

hükema-yı işrakıyyun / hükema-yı işrâkıyyun

• Bilginin kaynağının mânevî aydınlanma, sezgi ve ilham olduğu görüşünü savunan İslâm filozofları.

işrak / işrâk

• Sezgi; keşif ve ilham ile insanı Allah'a götüren yolları bulmaya çalışmak.

işrakiyun / işrâkiyun

• Bilginin kaynağının mânevi aydınlanma, sezgi ve ilham olduğu görüşünde olan İslâm felsefecileri.

işrakıyyun / işrâkıyyun

• Bilginin kaynağının mânevî aydınlanma, sezgi ve ilham olduğu görüşünü savunanlar.

kıyas-ı hadsi-i hafi / kıyas-ı hadsî-i hafî

• Gizli olan hükmün illetine (sebebine) güçlü bir sezgi ile (zihnin hemen intikali olan hads ile) ulaşmak sûretiyle yapılan kıyas; yani peygamberlik sebebi olan bütün peygamberlerdeki esasların Peygamber Efendimizdeki (a.s.m.) esaslar ile kıyaslanmasıdır ki, zihin bu esasların Peygamber Efendimizde da

kıyas-ı hafi-yi hadsiye / kıyas-ı hafî-yi hadsiye

• Zihnin birşey hakkında, sezgi ve âni kavramayla yaptığı gizli kıyas. Meselâ "Eğer Ayın ışığı Güneşten gelmeseydi, durumu değiştikçe ışık yapısı değişmezdi" şeklinde zihne doğan gizli bir kıyasla aklın "O halde Ay ışığını Güneşten alır" şeklinde hükmetmesi.

minhac-ı hadsi-i ilhami / minhâc-ı hadsî-i ilhamî

• İlhâmın hadsî, sezgiye dayalı metodu.

semavi ilham / semâvî ilham

• Allah tarafından kalbe ihsan edilen bilgi, sezgi.

tahaddüs / تحدس

• Yok iken peyda olmak. Ortaya çıkmak. Meydana gelmek. Olmak.
• Haber vermek, sezgi.

• Sezgi. (Arapça)
• Meydana gelme. (Arapça)
• Tahaddüs etmek: Meydana gelmek, ortaya çıkmak. (Arapça)

tahaddüsiyye / تحدسيه

• Sezgicilik. (Arapça)

ulema-yı işrakıyyun / ulema-yı işrâkıyyun

• Bilginin kaynağının mânevî aydınlanma, sezgi ve ilham olduğu görüşünü savunan âlimler.