a'dad / a'dâd / اعداد

• (Tekili: Aded) Adetler. Sayılar.

• "Aded"in çoğulu. Sayılar.

• Sayılar. (Arapça)

a'şari / a'şarî

• Ondalığa âit. Öşür hesapları nev'inden. On sayıları. Ondalık.

ahad / âhâd

• Birler. Birden dokuza kadar olan sayılar.

• "Ehad'in çoğulu. Birler, birden dokuza kadar olan sayılar.

aşerat

• (Tekili: Aşere) On sayıları.

aşere

• On'lar, on sayıları.

bıd'

• (Bıd'a) Geceden bir kısım.
• Üçten ona ve onikiden yirmiye varana kadar olan sayılar.
• Cima, nikah.

bid'

• Birden dokuza kadar veya üçten ona; yahut da onikiden yirmiye kadar olan sayılar. Birkaç.
• Gecenin bir kısmı.

cifir

• Harflere verilen sayılarla mânâlar çıkarma ilmi.

deri

• Farsçanın sahihi, fasih olanı. (Kapı demek olan "der" ismi Farsça olduğu halde Arapça sayılarak müennesi "deriyye" yapılmıştır.) (Farsça)
• Havası hoş ve lâtif. Yeşilliği bol olan dağ eteği. (Farsça)

erkam-ı aşere

• Sıfır da dahil olduğu birden dokuza kadar olan sayılar.

gane / gâne

• Bazı sayıların sonlarına eklenerek "lik" halinde sıfatlar yapılır. (Meselâ: Cihâr-gâne: f. Dörtlük.) (Farsça)

hafıza-pira / hâfıza-pirâ

• Hafızayı süsleyen. (Farsça)
• Uğur sayılarak ezberlenen şey. (Farsça)

havamis-i süleymaniye

• Tar: Süleymaniye Medresesini teşkil eden medreselerden beşinin müderrisine verilen ünvan. İlk zamanlarda havamis namı altında beş medrese ve beş aded de müderris bulunurken daha sonraları müderrislerin sayıları arttırılmış ve bundan dolayı "havamis" kelimesi de "hamise"ye kalbolunmuştur. Havamis med

hisarlı

• Hisarla çevrili yer.
• Hisarda oturan, kalede mukim.
• Ask: Sınırlarda bulunan şehir ve kalelerde topçuya ait hizmetlerde kullanılan bir sınıf asker. Bunlara İstanbul'dan gönderilen "topçuağası" kumanda ederdi. Hisarlılar, bölük ve ortalara ayrılmamıştı. Sayıları sınırlı ve sabit

kesirler

• Küsürlu sayılar.

ma'yuben

• Kusur ve ayıp sayılarak. Ayıplanarak.

mendub

• İyilikleri sayılarak arkasından ağlanan ölü.
• Şeriatçe yapılıp yapılmamasında bir sakınca olmayan ama uygun görülen işler.

miat

• (Tekili: Mie) Yüzler. Yüz sayıları.

nüdbe

• Ölen bir kimsenin iyilikleri, mehasini sayılarak ağlamak.

nüfus-u ehl-i iman / nüfûs-u ehl-i iman

• İman sahiplerinin kendileri, sayıları.

nüfus-u mü'minin / nüfûs-u mü'minîn

• Mü'minlerin kendileri, sayıları.

rakam

• Yazı ile işaret, sayıları gösteren işaret.
• Yazı yazmak.

ta'miye

• (Amâ. dan) Körletme. Kör etme.
• Kapalı şekilde anlatmak.
• Edb: Ebced hesabiyle düşürülen bir tarihin, hesabı doldurmak için çıkartılacak veya eklenecek sayılarını işaret etme.

temyiz

• Bir şeyi diğerinden seçip tarif etmek, ayırmak. Seçmek. İyiyi kötüden ayırmak.
• Yargıtay.
• Gr: Belirsiz olan kelime ve sayıları belirli hale koymak. Meselâ: "İşrune dirhemen" (yirmi dirhem) ve "Retle zeyten" (Bir retl zeytin yağı) tâbirlerinde "dirhemen" ve "zeyten" gibi.
• <

uluf

• (Tekili: Elf) Binler, bin sayıları.
• Ülfet ve ünsiyete ziyade meyyal ve alışkan olan.