an mim amed

• Tar: İslâmiyeti ve Türkçeyi öğretmek maksadıyla, devşirilerek toplanan ve Türk köylülerine satılan acemi oğlanlardan, müddetini tamamlayarak Rumeli Ağasının tezkeresiyle ulüfeye yazılanların kayıtlarına verilen işaret. (Farsça)

ayb-ı hadis / ayb-ı hâdis

• Huk: Satılan eşya müşteri elinde iken ârız olan ayıb. (Müşterinin satın aldığı kumaşı kesip biçmesiyle meydana gelen hâl gibi)

azir / azîr

• Biçilmiş olan ekinin tarlada satılması.

batıl satış / bâtıl satış

• Sahîh olmayan, yâni dînen bulunması lâzım gelen şartların hepsi veya bir kısmı bulunmayan satış, alış-veriş. Satılacak malın mütekavvim olması (kullanılmasına dînen izin verilmesi, kıymetli ve kullanılabilir olması) bu şartlardandır. Buna göre; domuz, içki ve denizdeki balık mütekavvim değildir.

bey'

• Satma, satılma, satış.

bezesten

• Değerli eşyanın satıldığı kapalıçarşı. (Farsça)

biyaet

• (Çoğulu: Biyâât) Satılık mal.

büfe

• İçinde sofra takımı konulan dolap. (Fransızca)
• Davetlileri ağırlamak için çeşitli yiyecek ve içeceklerin hazır bulundurulduğu masa. (Fransızca)
• İstasyon lokantası. (Fransızca)
• Sigara, kibrit, gazete, sandviç v.s. satılan yer. (Fransızca)

celib

• Satmak için bir yerden toplanılan şeyler.
• Esir, köle, cariye. Satılık esir.

daru-hane

• İlâç satılan yer, eczahane. (Farsça)

duhuliye

• Eskiden, satılmak üzere şehir ve kasabalara getirilen her cins ticaret malından alınan vergi.
• Bir yere girmek için verilen para.

eczahane / eczâhâne

• Eczacı dükkanı. Ecza dolabı. İlaç satılan mağaza. (Farsça)

• İlaç yapılıp satılan işyeri.

eriş

• Sakatlanan bir uzuv için yaralayandan alınan şer'i diyet.
• Satıldıktan sonra kusuru ve noksanları belli olan malın, kıymetinden bunun için indirilen miktar.

es'ar

• (Tekili: Sı'r) Narhlar. Satılan şeylerin bilinen ve değişmeyen fiatları.

fasikül

• Bir kitabın ayrı bir kapak içinde satılan bölümlerinden her biri. (Fransızca)

gaben-i fahiş / gaben-i fâhiş

• Piyasadaki en yüksek satılandan altın ve gümüşte %2,5 ve daha fazlasına, urûzda yâni ölçülüp tartılan ve taşınabilen mallarda %5, hayvan için %10, binâ için %20'den, ibâdet konularında lâzım olan şeylerde de piyasadaki fiyatından iki misli fazla olan aldanmalar.

haric / harîc

• Dar, ensiz.
• Kuşatılmış.

hıyar-ı vasf

• Bir akitte vücudu şart kılınan veya örfen meşhud bulunan mergub bir vasfın mevcud olmaması sebebiyle âkitlerden biri için sabit olan muhayyerliktir. (Sağılır diye satılan bir ineğin, sütten kesilmiş olması gibi.)

ihata / ihâta / احاطه

• Etrafından çevirmek, kuşatmak, içine almak. Kuşatılmak, sarılmak.
• Geniş bilgi ile anlamak, tam kavramak.

• Kavrama. (Arapça)
• Kuşatma, sarma. (Arapça)
• İhâta edilmek: Çevrelenmek, sarılmak, kuşatılmak. (Arapça)
• İhâta etmek: (Arapça)
• Kavramak. (Arapça)
• Kuşatmak, sarmak. (Arapça)

ihata edilme

• Kavranma, anlaşılma, kuşatılma.

ihtikar / ihtikâr

• İnsan ve hayvan için lüzumlu gıdâ maddelerini şehre girmeden yâhut girince halka satılmadan toplayıp, stok edip, pahalandığı zaman satmak.

ihya / ihyâ / احيا

• Diriltme, yaşatma. (Arapça)
• Canlılık kazandırma. (Arapça)
• Geceyi ibadet ederek geçirme. (Arapça)
• İhyâ olunmak: Yaşatılmak, canlandırılmak. (Arapça)

ikraz / ikrâz

• Borç verme, ödünç verme. Bir kimsenin nakid para, hacim ölçüsü ile alınıp satılan malını, daha sonra mislini (benzerini) almak üzere bir şahsa vermesi.

karaborsa

• Piyasadan çekilen eşyanın, yüksek fiatla satıldığı gizli pazar.

karhane / kârhane

• İş yeri, iş yapılan yer. (Farsça)
• Süt satılan yer. Süt fabrikası. (Farsça)

kitab-hane

• Kitabevi, kütüphane. Kitap okunan veya satılan yer. (Farsça)

kıyam

• Ayakta durmak. Ayağa kalkmak.
• Ayaklanmak. İsyan.
• Ölümden sonra tekrar dirilmek.
• Bir işe başlamak, devam etmek.
• Satılan bir mal hakkında müşteri ile anlaşıp kararlaşma.
• Canlanmak.
• Kıyâmet günü (mânâsına da gelir).
• Namazın iftitah tekbiri

köle

• Esir, alınıp satılan insan.

ma'dudat

• Yumurta gibi sayı ile satılıp alınan şeyler.

mahfuf

• Zarar gelmesin diye etrafı çevrili, kuşatılmış.

mahsur / mahsûr / محصور

• Etrafı çevrilmiş. Muhasara altına alınmış. Hasrolunmuş. Hududlanmış. Kuşatılmış.

• Kuşatılmış.

• Kuşatılmış. (Arapça)

mebi' / mebî'

• Satılmış şey, satılan mal.

• (Bey'. den) Satılmış şey.

• Satılan veya satın alınan mal.

merid / merîd

• Katı, yoğun. Güçlü, kuvvetli kimse.
• Süt içinde ıslatılıp yumuşatılan hurma.
• Baş kaldıran. Sadece fesadlık çıkaran. İnatçı. Şerli. Haddini aşmakta, azgınlıkta ve günahkârlıkta çok ileri gitmiş olan.

meşruta

• Bir kimseye veya bir zümreye bırakılmış, bazı şartlara bağlı oluş.
• Sahibi tarafından veresesine satılmamak şartiyle bırakılmış ev vesaire.

meta

• Satılacak mal, eşya.
• Sermaye.

mey-hane

• İçki satılan ve içilen yer. (Farsça)

mişvar

• Tarz, tavır, gidiş, gidişât.
• Gümeçten bal peteği sağılan âlet.
• Davar satılacak yer.

mişvargah / mişvargâh

• Gösteri yeri. (Farsça)
• Pehlivanların güreştikleri saha. (Farsça)
• At pazarı. Satılık atların koşturulduğu meydan. (Farsça)

mubi' / mubî'

• (Bey'. den) Satılmış şey.

mücevherat dükkanı / mücevherat dükkânı

• İçerisinde kıymetli taşların, sanat eserlerinin satıldığı dükkân.

muhat / muhât / محاط / مُحَاطْ

• İhâta olunmuş. Etrafı çevrilmiş. Etrafı kuşatılan. Bir şey içinde bulunan.

• Kuşatılmış, çevrilmiş.

• Kuşatılmış.

• Çevrili, kuşatılmış. (Arapça)

• Kuşatılmış.

• Kuşatılmış.

mukabele / mukâbele

• Hapsetmek.
• Sonraya bırakmak, tehir etmek.
• Meşveret etmek, danışmak.
• Bir kimsenin evi yanında bir ev satıldığında; "başka kimse satın alsın, ben ondan şüf'a yolu ile alayım" diye şirâsına muhtaç iken tehir etmek.

müleyyen

• (Linet. den) Yumuşatılmış.

müsemmen

• Edb: Sekizer mısralı bentlerden müteşekkil nazım.
• Sekiz renkli. Sekiz parçadan meydana gelen.
• Fık: Paha biçilmiş ve takdir edilen kıymet karşılığında satılmış olan şey.

müstazraf

• (Zarf. dan) Etrâfı kuşatılmış. İçine almış.

müşteri

• Malı parayla alan. Satılan malı alan.
• Bir yıldız ismidir. Jüpiter.
• İstekli, arzulu.

müzayede

• Artırma, ziyadeleştirme.
• Devletçe veya bir müessesece satılığa çıkarılan bir malın veya arazinin arttırılmaya konulması. Müzayede; biri kapalı zarfla, diğeri açık arttırma ile olmak üzere iki türlü yapılır. Müzayedede konulan şey, en çok arttırma yapana ihâle edilir.

narh

• Çarşıda pazarda satılan her türlü mal için hükûmet tarafından konulan fiyat.

perakende

• Dağınık. Dağıtma. (Farsça)
• Azar azar yayılan veya satılan. (Farsça)

piş-müzd

• Pey, pey akçesi. Satılık bir şeye talip olan kimsenin, sonradan caymayacağını temin makamında olmak üzere satıcıya peşin verdiği bir miktar para. (Farsça)

riba'l-fadl / ribâ'l-fadl

• Ölçü veya tartıyla alınıp satılan şeyleri, kendi cinsleriyle peşin olarak, karşılığı olmayan bir fazlalıkla değişmek.

riba-i fazl

• Tartılan veya ölçülen bir cins eşyanın kendi cinsi karşılığında fazlasıyla satılması. Meselâ: Bir kilo buğdayı aynı cins bir kilo yüz gramla değiştirmek gibi.

ribe'n-nesie / ribe'n-nesîe

• Gecikme ribâsı. Bir cinsten olan iki şeyin birini, diğeri karşılığında veresiye olarak satmak veya başka başka cinslerden olup; ağırlık, hacim veya uzunluk ölçüsüyle yâhut belirli ölçülerde olup, sayıyla alınıp satılan iki şeyi veresiye değişmek. Mik tarlar eşit olsa bile ribâ sayılır.

sebtel

• Satıl adı verilen kab. (At bakıcıları onunla davara su verirler.)
• Susak. (Pınarlarda su içilir.)

şefi'

• Şefaat eden.
• Satılacak bir mal için satın almada üstünlük hakkı olan.

selem

• İleride teslim edilecek bir malın peşin para ile satılması. Yâni belli miktârda peşin para ile belli zaman sonra bilinen yerde bilinen bir malı satın almak için yapılan sözleşme. Peşin parayı verene sâhib-üs-selem veya rabb-üs-selem; veresiye mal ver me borcu altına giren satıcıya müslemün ileyh, bu

semen

• Baha, kıymet. Değer. Tutar. Satılan şeyin fiatı.

semen-i misl

• Satılan malın piyasadaki fiyatı.

sevm

• Satılık bir şeye kıymet takdir etme, paha biçme.
• Su-i kasd. Zulüm ve minnete giriftar etmek. Derde sokmak.
• Dağlamak.
• Başına buyruk olup istediği yere gitmek.
• Kuş havada dolaşmak.
• Satışa arzetmek.
• Satın almak istemek.
• Fâide yetiştirmek.<

şevr

• Davarı baharda otlamağa bırakmak.
• Kovandan bal almak.
• Satılığa çıkarmak.

şüf'a

• Bir malı müşteriye, mal olduğu fiata satmak.
• Huk: Satılmakta olan bir yerde hissesi bulunan veya oraya bitişik komşu olanın satılan şeyi almakta birinci derecede hakkı olması. Şüf'a sahibi kendinden habersiz satılan şeyi, dava ederse, bedelini ödeyerek müşteriden geri alabilir.
• <

• Başkasına satılmış olan bir mülkü, satış değeri ile satın almak hakkı. Bu hakka mâlik olan kimseye şefî' denir.

ta'tiş

• Susatma, susatılma.

tahmis

• Ateşte kızdırıp kavurmak.
• Kahve kavrulan ve satılan yer.

tahmis-hane / tahmis-hâne

• Kahvenin kavrulup öğütülüp satıldığı yer. (Farsça)

tahrik

• Yakma. Yakılma.
• Susatma. Susatılma.

telyin-i hadid / telyîn-i hadid

• Demirin yumuşatılması.

• Demirin yumuşatılması.

teşvir

• İçinde bulunma. İçine alma, içine alıp gizleme.
• Satılık olan hayvanı pazara çıkarıp gösterme.

ücret

• Bir iş, hizmet, bir şeyden faydalanma veya satılan bir şey karşılığında verilen para veya mal, karşılık.

vakf

• Bir kimseyi veya bir şeyi alıkoymak, durdurmak. Kımıldatmamak.
• Hareketten fariğ olmak, imsak etmek. Hapsetmek. Aslâ satılmamak, başka şeye tebdil olunmamak şartı ile bir mülkü Allah yoluna vermek. Menfaatı hayır nevilerinden birisine âit olmak üzere bir mülkü ilelebed vermek.