a'raf suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 7. suresidir. Mekke-i Mükerremede nâzil olmuştur. Suret-ül Mikat, Suret-ül Misak, Elif lâm mim sâd gibi isimleri de vardır.

ab / âb / آب

• Su. (Farsça)
• Deniz. (Farsça)
• Irmak (Farsça)
• Tükürük (Farsça)
• Özsuyu (Farsça)
• Ter (Farsça)
• Döl suyu (Farsça)
• Sidik (Farsça)
• Parlaklık (Farsça)
• Yüzsuyu. (Farsça)
• Letafet, hava. (Farsça)

abdan

• (Ab. dan) Bahçe kovası, bahçe sulamaya mahsus süzgeçli kova.
• Sidik kesesi, mesane.

abdurrahman bin avf

• Aşere-i mübeşşereden ve çok fedakar olan Sahabelerdendir. İlk müslüman olan sekiz kişiden birisidir. Bütün ihya-yı din için olan muharebelerde çok fedakârlıkta bulunmuş, birisinde yirmibir yerinden yaralanmıştı. Bir gazada oniki dişini birden kaybetmişti. Medine'ye ve Habeşistan'a hicret edenlerdend

abesiyyun

• Kâinatın ve hâdiselerin başı boş, faydasız ve gayesiz, kendi kendine, Haliksız olduğuna inanmak isteyen bâtıl yoldaki felsefeciler. Zamanımızda Ekzistansializm "Varoluşculuk" adı altında yeniden ortaya çıkan bir varlık ve hayat felsefesidir. İki kola ayrılmıştır. Bunlardan uluhiyeti inkâr edenler, h

afv-i anil ceraha

• Huk: Kendisine cinayet yapılmış olan kimsenin, yaralanmadan dolayı malik olduğu kısas, diyet veya hükümet-i adl; yani, ehl-i vukufca tayin edilen diyet hakkını caniye bağışlamasıdır.

ahiret / âhiret

• İnsanın ölümü ile başlayan ebedî (sonsuz) hayat. Âhirete îmân, inanılması lâzım olan altı esastan beşincisidir.

ahmed-i bedevi / ahmed-i bedevî

• (Seyyid) (Hi. 596-675) Mısır'ın en büyük velilerindendir. Hz. Ali neslinden gelir. Bir çok lâkabı vardır. Ona Afrika bedevileri tarzında (yüzü örten peçe) taşıdığından dolayı (el-Bedevi) deniyordu. 626 yılına doğru onda deruni bir tahavvül vukua geldi. Yedi kıraat üzere Kur'an okudu ve Şafii fıkhı t

akres

• Bir çeşit tuzlu veya ekşi ottur ve "devenin yemişidir."

aks-i kaziye

• (Mantıkta) Doğru farzedilen bir hükmün, konusu ile yükleminin (mahmulünün) ters çevrilmesi ile zaruri bir sonucun elde edilmesidir. Çeşitli şekilleri vardır. Meselâ : "Her insan canlıdır." sözünde konu olan insan ile, yüklem olan canlı sözü yer değiştirilerek (aksedilerek) şu hüküm elde edilir: "Baz

aktab / aktâb

• Kutuplar, büyük velilerden zamanının en büyük mürşidi olan kimseler.

alem-i misali / âlem-i misalî

• Görüntüler âlemi; bütün varlıkların ve olayların görüntülerinin yansıdığı madde ötesi âlem.

alem-i misaliye / âlem-i misaliye

• Bütün varlıkların ve olayların görüntülerinin yansıdığı madde ötesi âlem.

alüvyon

• Nehirlerin sürükleyerek taşıdığı toprak.

analoji

• Mant. Benzetme yoluyla sonuç çıkarma. Bilinmeyen bir durum, bir hadise, bir münasebet ve bir varlık hakkında hüküm vermek için bilinen bir benzeri hakkındaki bilgilerden faydalanılarak muhakeme yürütülmesidir. Bu tarz düşünce çok defa düşüneni yanlış sonuca götürür. Muhtemel olanın muhakkak zannedil

ankebut suresi

• Kur'an-ı Kerimin yirmidokuzuncu suresidir. Mekkidir. (Allahtan başkasına güvenenlerin, dünyayı avlamak için kurdukları teşkilâtını bir örümcek ağına benzeten, örümcek meseli zikrolunan bir suredir.)

ar'ar

• Arap diyârında bir yerin adı.
• Bir oyun çeşidi.

aristo

• (Doğum : M.Ö. 384) Yunan filozoflarından olup Eflatun'un talebesidir. Mantık, ahlâk, siyaset, iktisad, felsefe kitapları vardır. Ruhun bakiliğine inanırdı. Tecrübeden ziyâde akla fazla kıymet verdiğinden çok yanılmıştır.

aristokrasi

• yun. Âlimlerin ve cemiyette en iyilerin iktidarına dayanan hükümet şekli. Tarihte soylu, imtiyazlı, toprak sahibi, zenginlerin hâkimiyetine dayanan hükümet şekli. Bu şekli ile oligarşi veya plütokrasi adıyla da anılmaktadır. İmtiyazlı azınlığın, çoğunluğu idare etmesidir.

arten

• Bir ot cinsidir ki, debbağlar onunla gön ve sahtiyan dibâgat ederler.

artuşi

• Van çevresinde bulunan büyük aşiretlerden birisidir, "Ertoşi" ve "Ertuş" adıyla da anılmaktadır.

aseli / aselî

• Bal gibi sarı renkte olan.
• Yahudilerin ayırdedilmek için, omuzbaşlarına taktıkları sarı kumaş parçası.
• Eskiden kullanılan bir kumaş çeşidi.

ayine-i ism-i hayy / âyine-i ism-i hayy

• Allah'ın, gerçek hayat sahibi olan ve her canlıya hayat veren isminin aynası, yansıdığı yer.

basil

• İnce, uzun bir bakteri çeşidi. (Fransızca)

basile

• Bir nevi soğan. Bir soğan çeşidi.

bedruc

• Bir ot cinsidir ve bazı yerlerde tere-i Horasani diye isimlendirilir.

benc

• Türkçede "benek" adı verilen bir ot cinsidir ve tohumuna "bezr-ül benec" derler.

bevl

• Sidik, idrar.

• Sidik.

binbaşı

• Ask: Bin kişiye yakın olan bir tabur askere kumanda eden subay; yarbayın bir alt, yüzbaşının bir üst derecesidir.

çağdışı

• Askerliğe alınma çağı dışında.
• Çağın fikirlerine felsefesine uymayan. Bu mânada bazı kimselerin kelimeyi hakaret olarak kullanmaları dar görüşlülüğün ve cehaletin neticesidir. Çünkü çağın insanlık için zararlı öyle fikirleri ve felsefeleri vardır ki, gelecek devirler bunu anladıkları

çağrışım

• Psk: Bir idrakla kazanılan bir fikrin başka bir idrak (algı) ile kazanılan fikir arasında bağıntı kurulması, birinin diğerini hatıra getirmesidir. Bu bağıntı zaman ve mekânda yakınlık, benzerlik ve zıdlık sebebiyle kurulur. Sevap deyince günahın; abdest deyince namazın; Cennet deyince Cehennem'in de

cahil

• Tecrübesiz. Bilgisiz. Genç. Toy.
• Allah'ı unutmuş olan. Gafil. (Dünya ve kâinatta Allah'ın bunca eserleri sergilenip dururken bunların sanatkârını ve yaratıcısını tanımamak cahilliğin en akılsızcasıdır.)

cebhe

• Yüz, ön taraf. Harp sahası. Muharebe edilen yer.
• Alın.
• Bir binanın veya o cinsten bir şeyin ön tarafı.
• Gökteki ayın menzillerinden birisinin ismi olup arslan suretinin cephesidir, dört yıldız arslan alnına benzetilmiştir.
• Bir kavmin ve cemaatin seyyidi.

cemal-i zatiye / cemâl-i zâtiye

• Zâtî güzellik; bizzat kendinde taşıdığı güzellik.

cemaziyel ahir

• Arabi ayların altıncısıdır. (Arabi aylar: Muharrem, Safer, Rabiyy-ül-evvel, Rabiyy-ül-âhir, Cemaziyel-evvel, Cemaziyel-ahir, Receb, şaban, Ramazan, şevval, Zilkade, Zilhicce'dir)

cemaziyel evvel

• Arabi ayların beşincisidir.
• Bir kişinin mazisi, geçmişi.

çeng

• Pençe. (Farsça)
• El. (Farsça)
• Çalgı âletlerinden bir saz çeşidi. (Farsça)
• Eğri büğrü. (Farsça)

ceylan

• Geyik çeşidinden küçük, ince bacaklı, pek hafif ve çok koşucu bir kara hayvanı, gazâl.

cez'

• Damarlı akik. Göz boncuğu adı verilen, kara alaca ve kıymetli bir süs taşıdır.

cinn

• Bir cins ateşten yaratılmış olup, dünyanın insandan sonra en mühim sekenesidir. Akıl ve şuur sâhibi olup pekçok şer ve isyan yapabildikleri gibi "Peygamberlerin ve semâvî kitabların irşadlarıyla" insana yetişememekle beraber terakki edip yüksek kemâlatlara çıkabilen mahluktur. İnsanlar gibi

cop

• Polis ve polis görevlisi askerlerin taşıdığı, kauçuktan yapılma sopa.

cürf

• Dere kenarında selin dibini yalayıp oymuş olduğu bıçık üzerinde kalan toprak veya çamur çıkıntısıdır ki, her an için yıkılıp çökmeğe hazır bir vaziyette bulunur.
• Estiyan adı verilen bir ot.

dafate

• Ayağa giydikleri bir cins pabuç.
• Kişinin aklı ve reyi zayıf olmak.
• Bir oyun çeşidi.

daire-i meşiet ve irade

• Allah'ın istek ve iradesinin yansıdığı daire, alan.

dar-ül-celal / dâr-ül-celâl

• Sekiz Cennet'in birincisidir.

darbele

• Bir yürüme çeşidi.
• Davul çalmak.

darü'l-kudret / dârü'l-kudret

• Allah'ın güç, kuvvet ve iktidarının doğrudan yansıdığı yer, âhiret.

davud / dâvud

• Kur'an-ı Kerim'de ismi geçer ve Benî İsrail Peygamberlerindendir. Hz. Süleyman'ın (A.S.) babasıdır. Hem Peygamber, hem Sultandı. İbranice Zebur kitabı kendisine nâzil olmuştur. Sesi çok güzeldi. M.Ö. 1010 da vefat ettiği nakledilir.

davud aleyhisselam / dâvûd aleyhisselâm

• Kur'ân-ı kerîmde adı geçen ve İsrâiloğullarına gönderilen peygamberlerden. Hem peygamber, hem sultân yâni hükümdâr idi. Soyu Yâkûb aleyhisselâmın Yehûda adlı oğluna ulaşır. Süleymân aleyhisselâmın babasıdır. Kudüs'te doğdu. Orada yaşadı ve orada vefât etti.

delil-i fer'i / delîl-i fer'î

• Aslî delîllere bağlı ve onlardan elde edilen ikinci derecede delîller. İstihsân, İstishâb, İstislâh, Örf ve âdet, Sahâbî (Peygamber efendimizin arkadaşlarının) kavli (sözü), fer'î delîllerden bâzısıdır.

delta

• yun. Nehirlerin taşıdığı toprakların (alüvyonları) akarsuyun, denize veya göle döküldüğü yerde yığılmasıyla meydana gelen kısım.

demak

• Tipi (Kış gününde rüzgârın karı her tarafa savurmasıdır.)

din

• Ceza, ivaz.
• İman ve amel mevzuu olarak insanlara Cenab-ı Hak tarafından teklif olunan Hak ve hakikat kanunlarının hey'et-i mecmuasıdır. Din, kâinatın, dünyanın hayatın ve insanın yaratılış gayeleri ve var oluş şekillerini açıklıyarak, onları mânasızlıktan ve abesiyetten kurtarır. İns

du'şuka

• Bir böcek cinsidir ve sahrâlarda olur.

ebu talib

• (...-619) Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (A.S.M.) amcasıdır.

egoizm

• Bencillik. Kendi menfaatını ön plâna alma. Her işi ve davranışta kendini düşünme. Bencillik, hem ahlâk, hem de dinde reddedilen kötü bir huydur. Bencillikten kurtulmanın çaresi, İslâm terbiyesidir. (Fransızca)

emevi devleti

• Dört halife devrinden sonra devlet idaresi Beni Ümeyye hanedanına geçmiştir. Buna nisbetle bu devlete "Emevi Devleti" adı verilmiştir. (Mi: 661-750) seneleri arası Emevi Devletinin saltanat devresidir. Muâviye bin Ebi Süfyan'dan başlamak üzere 14 halife gelip geçmiştir. Son halife Muhammed bin Merva

enfal suresi

• Kur'ân-ı Kerim'in 8. suresidir.

erkan

• Sarılık denilen bir hastalık çeşidi.
• Ekini ifsâd eden âfet.

erta

• Bir ağaç cinsidir ve yaprağıyla debbağlar sahtiyan boyarlar.

esma-i mübheme

• Tek başına bir mâna ifade etmeyen isimler. Arabcada: (Ellezine) gibi kelimeler esma-i mübhemeden olduğundan onu tayin ve temyiz eden yalnız sılasıdır. Demek bütün kıymet sılasına aittir.

evliya çelebi

• Kütahya'lı olup, Mi: 25 Mart 1611'de doğmuştur. Meşhur eseri; Seyahatnâme'sidir.

favina / favîna

• Ud-us salib dedikleri nesne ki iki sınıftır; biri erkek olup uzundur, biri dişidir ki ondan kısa olur ve ikisi de kafasızdır.

fena-i etemm / fenâ-i etemm

• Tam fenâ. Evliyâlık makamlarının sonu, velînin ben diyecek yer bulamamasıdır.

fetiş

• Sahibine uğur getirdiğine ve tabiatüstü özellikler taşıdığına inanılan nesne veya hayvan.

fırancala

• Kaliteli undan yapılan bir ekmek çeşidi.

fussilet suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 41. suresidir. Mekkî'dir. Secde, Sure-i Akvat ve Mesabih Suresi de denir.

geylani / geylanî

• Seyyid Abdulkadir-i Geylanî, Gavs-ül A'zam, Gavs, Kutub gibi mecâzi nâm ile bilinen bu zât (Hi: 470-561) yılları arasında yaşamış ve Kadirî Tarikatının müessisidir. Müteaddid müridlerinden bir çoğu sonradan veli olarak meşhurdurlar. Derslerinin te'siriyle birçok Hristiyan ve Museviler Müslüman olmuş

gül

• Küçük ve dikenli bir ağaçta olup şeklinin ve kokusunun güzelliği ile meşhurdur. Şairlere göre bülbülün sevgilisidir. Pek çok cinsi vardır. (Farsça)

gül-i muhammedi / gül-i muhammedî

• Muhammed gülü denilen bir gül çeşidi.

gül-ü muhammedi / gül-ü muhammedî

• Muhammed gülü denilen kırmızı renkli bir gül çeşidi.

hacc suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 22. suresidir.

hace-i alem / hâce-i âlem

• Âlemin, kâinâtın mürşidi, rehberi, yol göstericisi mânâsına Resûlullah efendimize mahsûs bir ünvan.

hadin

• Bir kuş cinsidir. (Hiç doymak bilmez, yediğini hemen hazmedip yine yemek ister, yüksek yerleri sever, değme yer üstüne konmaz, ağaç başlarına konup bütün yemişini yer, yemişleri kalmazsa başka yerlere gider.)

hakikat-i hurma

• Hurma gerçeği, çeşidi.

hakın

• Sidik zorluğu olan kimse.

halib

• Sütçü, süt satan kimse.
• Sidik borusu.

halide

• Hâlid'in müennesidir.

hamız-ı hall / hâmız-ı hall

• Kim: Sirke asidi.

hamza

• Abdulmuttalib'in oğlu olup, Resulüllah'ın (A.S.M.) amcasıdır. Önceleri, İslâm dinine karşı olanlarla beraberdi. Ebucehil'in İslâm düşmanlığını çok ileri götürmesi karşısında, imana girip Ebucehil ve din düşmanlarına karşı çıktı ve İslâm'a büyük hizmetleri oldu. Uhud Gazası'nda 57 yaşında iken şehid

harbe

• Tar: Kısa mızrak tarzında bir nevi silâhın adıdır. Eskiden "Köylü" adı verilen yangın habercisinin taşıdığı ucu demirli değneğe de harbe denilirdi. Eski tüfekleri doldurmağa mahsus demirden yapılmış âlete de "tüfek harbisi" adı verilirdi.

hasat / hasât

• Küçük taş parçası. Çakıl.
• Tıb: Sidik yolunda taş peyda olmak.

hasat-ı bevliyye / hasât-ı bevliyye

• Tıb: Sidik yollarında ve böbreklerde meydana gelen taş.

hasat-ı mesane / hasât-ı mesane

• Tıb: Sidik kesesinde meydana gelen taş.

havra

• (Ahver'in müennesidir.) Çok beyaz veya çok beyaz gözlü. Ahu gözlü kadın.

hicaz demiryolu

• Şam'dan Hayfa'ya kadar uzanan demiryolu. Yapımına 1900'de başlanan bu demiryolunun uzunluğu 1465 km, genişliği ise 1050 m. idi. Başlıca özelliği tamamıyla İslâm dünyasının yardımı ile yapılmış olmasıdır. II.Abdülhamid zamanında yapılan bu demiryolu 1908 yılında tamamlanmıştır.

hicr suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 15. suresidir.

hicri kameri sene / hicrî kamerî sene

• Resûlullah efendimizin hicret ettiği senenin 1 Muharrem gününü (Mîlâdî 16 Temmuz 622 Cumâ gününü) başlangıç olarak alan ve ayın dünyâ etrâfında on iki defâ dönmesini (354-367 güneş günü) bir yıl kabûl eden takvim senesi. Muharremin birinci günü, hicrî kamerî yılbaşıdır.

hırka-i saadet

• Cenab-ı Peygamber'in (A.S.M.) İstanbul'da Topkapı Sarayı'nda gümüş sandık içinde muhafaza edilen hırkasıdır. Mısır'ın fethi üzerine Mekke Şerifi tarafından diğer emanat-ı mübareke ile beraber Yavuz Sultan Selim Han'a hediye edilmiştir. Hırka-i Şerif de denir.

hıyar-ı şart

• Âkitlerden birinin veya herbirinin akdi, muayyen bir müddet içinde fesh veya icazetle infaz edebilmek hususunda muhayyer olmasıdır.

hıyar-ı tağrir

• Âkitlerden birinin diğer taraftan aldatılarak bir malı gabn-ı fâhiş ile satmasından veya satın almasından dolayı satış muamelesini fesh hususunda muhayyer olmasıdır.

hulefa-i erbaa / hulefâ-i erbaa

• (Hulefa-i Râşidîn)

humaz

• Kırmızı çiçeği olan bir bitki çeşidi.
• Kuzu kulağı.

hurufiye

• Fazlullah-ı Hurufi adında birinin kurduğu bâtıl bir meslektir. Harflerden kendilerince manalar çıkarıp, dine aykırı iddiaları olan bir dalâlet fırkasıdır.

hüseyin-i cisri / hüseyin-i cisrî

• (Hi: 1261- 1327) Suriye ulemasındandır. Baba ve annesi Ehl-i Beyt'tendir. Câmi-ül Ezher'de tahsil görmüş ve zamanının dinî, edebî ve felsefî ilimleriyle iştigal etmiştir. En meşhur eseri "Risale-i Hamidiye"sidir. Türkçeye ve Orducaya tercüme edilmiştir. 1307 senesinde Tercüman-ı Hakikat gazetesi, ki

hüsna

• (Ahsen'in müennesidir) İyi zan. En güzel. Amel-i sâlih. Pek güzel.
• Cennet.
• İyi amel ve haslet. Cenab-ı Hakk'ı görmek ve Ona iman ve ubudiyetle şereflenmek.
• Düşman üzerine fevz ve zafer bulmak, şehidlik.

hüsnü efendi

• Tahirî Mutlu'nun babasıdır.

huzur-u hazretiniz

• Yüksek huzurunuz (bir saygı ifadesidir).

ibn-i mes'ud

• Ebu Abdurrahman Abdullah Bin Mes'ud da denir. (R.A.)şeref-i İslâm ile müşerref olanların altıncısıdır. Bütün gazvelere iştirak etmiştir. Dâimî surette huzur-u Risalette bulunduğundan Kur'an-ı Kerim'i herkesten iyi öğrendiği gibi, pekçok hadis de işitmiş ve ezberlemişti. Kur'an-ı Kerim'i en evvel Mek

ibrahim

• Halilullah ve Halil-ür Rahman da denir. Peygamberlerden İshak ve İsmâil'in (A.S.) babasıdır. Yirmi sahifelik kitap kendisine nâzil olmuştur. Süryanice konuşurdu. Peygamberimizin de (A.S.V.) ceddi idi. Urfa'da doğduğu da rivayet edilir. Zamanın kralı Nemrud tarafından ateşe atılmak istendi, mu'cize o

icab

• Lâzım. Gerekli. Lüzum. Sebeb olmak.
• Ist: Akitlerde ilk söylenen söz. Bir mal sahibinin müşteriye karşı, "Bu malımı sana şu kadar paraya sattım" demesidir. Müşterinin de kabul etmesine dair olan sözüne "kabul" denir. Şer'i ıstılahta buna "icâb ve kabul" denir.

icaz-ı hasr

• Lafzan hiçbir hazf olmadığı halde, ibârenin mânaca zengin olmasıdır.

idrar / idrâr / ادرار

• Sidik. Bevl.
• Çokça akıtmak.
• Devamlı vermek.

• Sidik.

• Sidik. (Arapça)

ihlil

• Erkek tenasül organının deliği, sidik yolu. Sidik deliği.
• Kadınlarda memede sütün aktığı yer.

iknaiyyat-ı hitabiyye

• Kelâm ilmine ait bir ıstılahtır. Zannî olan aklî delil demektir. Bürhanın aşağı mertebesidir. Aklı, muhalif fikirlerle karışmamış ve bürhanı anlayamayacak kimseler için kullanılır. İsbattan çok ikna vasfı taşır.

imam-ı ali rıza

• (Hi: 153 de Medine-i Münevvere'de doğmuştur.) Eimme-i İsnâ Aşer'in yedincisidir. İmam-ı Musa Kâzım'ın oğludur. Tus; yani Meşhed'de medfun olup kabri ziyaretgâhtır. (R.A.)

imam-ı muhammed bakır / imam-ı muhammed bâkır

• (Hi: 75-117) Hz. İmam Zeynelâbidin'in oğlu, Hz. İmam-ı Hüseyin'in torundur. Hz. İmam-ı Ca'fer-i Sadık'ın babasıdır. On iki imamın beşincisidir. Büyük bir âlim ve en meşhur velilerdendir (K.S)

iman-ı tahkiki / iman-ı tahkikî

• İmana aid bütün mes'eleleri yakînî surette tedkik ile bilmek ve yaşamak ve tahkikî iman derslerini veren ve taklidî imanı tahkike tebdil eden eserleri sadakatla okumak neticesinde hâsıl olan sağlam, sarsılmaz iman. (Mü'minin kalbi tasdik nuru ile o derece münevver olmasıdır ki, o nur bütün letaif-i

inni / innî

• Şüphesizlik ve kat'iyyet ifade eden "inne" ile mütekellim zamirinin birleşmesidir. Türkçede karşılığını "muhakkak ben" diye söyleyebiliriz.

inşirah suresi

• Kur'an-ı Kerimin 94. Suresidir.

isa

• Dört büyük peygamberden birisidir. Hakiki Hristiyanlık dininin peygamberidir. Kur'an-ı Kerim'de meziyet ve senası geçmektedir. İncil, mukaddes kitabıdır. Vahiy ile kendine gönderilmiştir. Ancak kendisinden sonra Havarileri tarafından yazılmıştır.

ishak

• Kur'ân-ı Kerim'de adı geçen peygamberlerdendir. İbrahim (A.S.)ın oğludur. Yakub (A.S.)ın babasıdır.

ismet

• Günahsızlık, mâsumluk. Günahlardan kaçınmak melekesine sâhib olmak. Suçsuzluk.
• Peygamberlik vasıflarından birisidir. Peygamberler (A.S.), hiç bir zaman gizli, âşikâr herhangi bir ma'siyete yaklaşmazlar; bütün kusur ve hatâlardan ve şâibelerden müberrâdırlar.

istiare-i temsiliye

• Temsilî istiare; istiarenin, teşbih unsurlarından "benzetilen" ögesi ile yapılan, benzeyenin teferruatlı olarak tasvir edildiği istiare çeşididir. Temsilî istiarede anlatılan kavram bütün manzumeye veya yazıya işlenmiştir.

istibda

• (İstibra') Ayırmak. Uzak etmek.
• Küçük abdest bozduktan sonra idrardan temizlenmek, sidik eserinin tamâmen kesilmesini beklemek.
• Nikâhla alınan dul bir kadının gebe olmadığına kanaat getirmek için, kadın bir âdet görünceye kadar beklemek.

istinca

• Birisinden maksadını istihsal etmek.
• İlm-i Hâlde: Pislikten temizlenmek. Abdest bozduktan sonra veya abdest almadan evvel; kan, sidik, meni' gibi şeylerin çıktıkları yeri temizlemek.

istishab

• Fık: Mazide sabit olup bilâhare zâil olduğu bilinmeyen bir şeyin hâlâ devam ettiği sayılmasıdır. (Birisinin ölümüne dair kat'i haber olmasa sağ sayılması gibi.)

itizal / itizâl

• Mu'tezile, "Kul kendi fiilinin yaratıcısıdır" iddiasında olan ehl-i sünnet dışı bir mezhep.

ıtk ala mal / ıtk alâ mal

• Bir köle veya cariyenin kitabet suretiyle olmaksızın cins ve miktarı malum bir mal veya muayyen bir hizmet mukabilinde azad edilmesidir. Buna "Itk alâ cu'l" da denir.

kabilesi

• Türü, çeşidi.

kader

• Cenab-ı Hakk'ın kâinatta mevcut her şeyin bütün özelliklerini ezelden bilip takdir etmesidir.

kaderiye

• "Kul fiilin yaratıcısıdır" diyen sapık mezhep.

kaf suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 50. suresidir. Bâsikat ismi de verilir. Mekkîdir.

karia suresi

• Kur'an-ı Kerim' in 101. Suresidir ve Mekkîdir.

kasas suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 28. Suresidir. Mekkîdir. (Kısas da denir.)

kasatura

• Askerlerin, bellerine bağlayıp taşıdıkları ve süngü gibi kullandıkları düz ve kısa kılıç.

kaziye-i mahsusa

• Man: Mevzuu yalnız bir fertten ibaret olup da hüküm onun üzerine olan kaziyyedir. Buna Kaziye-i şahsiyye dahi denir. "İstanbul en büyük şehirlerin birincisidir" gibi.

kehf suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 18. suresidir. Mekke-i Mükerreme'de nâzil olmuştur.

kelime

• Gr: Mânası olan en küçük söz veya cümlenin yapısını teşkil eden unsurlardan birisidir. Kelime, isim, fiil ve harf olmak üzere dilbilgisinde üç kısma ayrılmıştır. "Bir tek söze" kelime denir.

kelime-i tevhid

• Tevhid-i İlahîyi ifade eden "Lâilahe illallah Muhammedür Resulullah" cümle-i kudsiyesidir.

kırla

• Bir kuş cinsidir ve sulardan balık avlar; derler ki su içine girdiğinde bir gözüyle üstünü gözler, bir gözüyle su içinde avını gözler. Gayet korkak bir kuştur.

kıyam-ı binefsihi / kıyam-ı binefsihî

• (Kıyâm-ı bizâtihî) : Fık: Varlığı, durması kendi zâtı ile olmak mânasında bir sıfat-ı İlâhîdir. Şöyle ki: Hak Teâlâ'nın ezelî ve ebedî olan varlığı kendi zâtı ile kaimdir. Kendi varlığı, kendi hüviyetinin, kendi mukaddes zâtının muktezasıdır. Aslâ başkasının değildir. Bunun için, Allah Teâlâ'ya "Vâc

kıyas-ı hadsi-i hafi / kıyas-ı hadsî-i hafî

• Gizli olan hükmün illetine (sebebine) güçlü bir sezgi ile (zihnin hemen intikali olan hads ile) ulaşmak sûretiyle yapılan kıyas; yani peygamberlik sebebi olan bütün peygamberlerdeki esasların Peygamber Efendimizdeki (a.s.m.) esaslar ile kıyaslanmasıdır ki, zihin bu esasların Peygamber Efendimizde da

kıymet-i natıkıyet / kıymet-i nâtıkıyet

• Konuşma ve düşünme özelliğinin taşıdığı değer.

kuddise sırruhu

• "Sırrı ve hakikatı muazzez ve müşerref olsun" meâlinde bir hürmet ifadesidir.

kureyş suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 106. Suresidir. Liilâfi Suresi de denir. Mekkîdir.

kutb-u azam / kutb-u âzam

• En büyük kutup; birçok Müslüman'ın kendisine bağlandıkları büyük evliyadan zamanın en büyük mürşidi.

kutb-uz zaman

• Zamanın en ileri gelen ve en büyük ârif ve mürşidi.

kutub

• Önder, rehber; yaşadığı dönemin en büyük mürşidi.

kuvve-i an-il-merkeziye

• Merkezkaç kuvvet. Cisimlerin kendi mihveri üzerine hareketi zamanında merkezinde hâsıl olan kuvvete denilir. Merkezde dönen bir tekerleğin etrafında yapışık veyahut üstünde taşıdığı cisimlerin etrafa yayılıp dağılmasıyla bu kuvvetin mevcudiyyeti anlaşılır.

lazım-ı zati / lâzım-ı zâtî

• Birşeyin bizzat kendisinde zorunlu olarak bulunan ve ondan ayrılması düşünülemeyen şey; meselâ, sıcaklık ateşin lâzım-ı zâtîsidir.

leff ü neşr

• Edb: Bir yazı veya şiirde söz simetrisi yapma san'atıdır. Önce iki veya daha fazla kelimeyi sıralamak, sonra da onlarla alâkalı şeyleri söylemek. İki çeşidi vardır;1- Leff ü Neşr-i Müretteb (Düzenli leff ü neşir) : Birinci cümlede sıralanan kelimelerle ikinci cümlede söylenen kelimelerin aynı sırayı

leha

• (Lehu. nun müennesidir) Hakkında. O kadın için.

levh-i misali / levh-i misâlî

• Üzerinde görüntülerin yansıdığı levha.

leziz

• (Lezize) Lezzetli. Tatlı, hoş. Tadı hoş ve güzel. (Lezzet umumidir, hâlavet ise hususidir.)

luka

• Meşhur olmuş dört İncil kitabından birisidir. Hz. İsa Aleyhisselâm'dan sonra mühim Hristiyan doktorlarından birisi olan Luka adındaki zatın yazdığı İncil'dir. Bu Zâtın (Mi: 70) yılında vefât ettiği yazılıdır.

ma'kes

• Akseden yer, bir şeyin yansıdığı yer, ayna.

maada

• Başka. Fazla. Bundan gayrı. (İstisnâ kelimesidir)

maani-i cifriye

• Bir ifadenin cifir ilmine göre taşıdığı mânâlar.

makes-i efkar / mâkes-i efkâr

• Fikir ve düşüncelerin yansıdığı yer.

makes-i nur-u iman / mâkes-i nur-u iman

• İman nurunun yansıdığı yer.

makes-i nurani / mâkes-i nurânî

• Nurlu ayna, nurun, ışığın yansıdığı yer.

makes-i şuur / mâkes-i şuur

• Şuur ve düşüncenin yansıdığı yer, ayna.

makes-i vahy / mâkes-i vahy

• Vahyin yansıdığı yer.

mantuk

• Bir lâfzın nutuk hâlinde, söz sahasında üzerine delâlet ettiği şey. " Şu kitabı satın aldım", sözünde bu lâfzın mantuku, o kitabın satın alınmış olmasıdır.
• Söz, nukut, mânâ, mefhum.

maun suresi / mâun suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 107. Suresidir. "Eraeyte Suresi" de denir.

mazhariyet-i esma / mazhariyet-i esmâ

• Allah'ın isimlerinin yansıdığı ve göründüğü yeri.

mebal

• (Bevl. den) Sidiğin çıktığı yer.

mebsuten mütenasib

• Birbirlerine nisbetli olan iki şeyden birinin artmasıyla, diğerinin de aynı nisbetle artması; veya eksilmesiyle diğerinin de eksilmesidir. Doğru orantılı.

meclis-i a'yan / meclis-i a'yân

• Osmanlı İmparatorluğu zamanında hükümet tarafından seçilmiş olan meclis. (Bunun karşılığı, zamanımızda, senato meclisidir.)

megad

• Bir ot cinsidir, ağaca sarmaşır çıkar; üzüm çubuğundan ince olur ve yaprağı uzun olur.

mehdi-i al-i resul / mehdî-i âl-i resul

• Resulullah'ın neslinden gelen, âhir zamanın en büyük mürşidi, hidâyete sevk edicisi.

mehdi-i resul / mehdî-i resul

• Resulullah'ın neslinden gelen, âhirzamanın en büyük mürşidi, hidâyet edicisi.

mehdi-yi abbasi / mehdi-yi abbasî

• (Hi: 120-163) Abbâsi Halifesidir. Ebu Abdullah Muhammed diye de anılır. Halife Mansurun oğludur. Meşhur ve iyiliği ile umumi kabul gören bir zat olup hususan sulh zamanında imparatorluğun inkişafı için çok çalışmıştır. Yeni yollar yaptırmış, postayı ıslâh etmiş ve Abbâsi Sülâlesinin en iyi hükümdarı

mertus

• Bir fesleğen çeşidi.

meryem suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 19. Suresidir.

mesane / mesâne

• Sidik torbası. Sidik kavuğu.

• Sidik torbası.

mevlana celaleddin-i rumi

• Hi: 672 de Belh'de doğdu. Konya'ya geldi ve yerleşti. Mühim eseri Farsça ve manzum yazdığı Mesnevi'sidir. İkişer mısralı kafiyeli şekilde olduğundan bu isim verilmiştir. Mevlevi Tarikatının piri ve serefrâzıdır.

mi'rac

• Merdiven, süllem.
• Yükselecek yer.
• En yüksek makam.
• Huzur-u İlâhî. Peygamberimiz Hz. Muhammed (A.S.M.) Efendimizin, Receb ayının 27. gecesinde Cenab-ı Hakk'ın huzuruna ruhen, cismen, hâlen çıkması mu'cizesi ki; en büyük mu'cizelerinden birisidir.

mi'rac gecesi

• Leyle-i Mi'rac da denir. Arabî aylardan Receb-i şeri'fin yirmiyedinci gecesidir.

mibvel

• (Mibvele) Sidik kabı. Küçük abdest edilecek delikli taş veya oluk.

mişye

• Bir yürüme çeşidi.

mizah

• Şaka, lâtife.
• Edb: Bâzı düşünceleri nükte, şaka veya takılmalarla süsleyip anlatan bir yazı çeşidi. Hoş, nükteli söz. (Zıddı ciddiyettir)

mizek

• İdrar, sidik. (Farsça)

mü'min suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 40. Suresidir. Gafir, Tavl Suresi de denir.

mü'minun suresi / mü'minûn suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 20. suresidir. Mekke-i Mükerreme'de nâzil olmuştur.

mu'tezile

• Aklı ön plâna alan ve "kul kendi fiillerinin yaratıcısıdır" diyerek, ehl-i sünnetten ayrılan fırka. Bunlara kaderiyeciler de denir, önderleri Vâsıl b. Ata'dır.

• Aklına güvenerek ve "kul, fiilinin hâlikıdır" demekle hak mezheblerden ayrılan bir fırka. Bunlar dalâlet fırkalarının birincisidir. Vâsıl İbn-i Atâ nâmında birisi buna sebeb olmuştur. Bu kişi Hasan Basri Hazretlerinin talebesi iken, günah-ı kebireyi işleyen bir kimsenin ne mü'min ve ne de kâfir olma

mübevvil

• (Bevl. den) Sidiği çoğaltan, idrarı artıran.

müfsid

• İfsad eden, fenalaştıran. Bozan.
• Başlanmış ibadeti bozan.
• Nifak koyan, fesad ilka eden. (Hiç bir müfsid, ben müfsidim demez. Daima suret-i haktan görünür. Yahut, bâtılı hak görür. Evet kimse demez "ayranım ekşidir." Fakat siz mihenge vurmadan almayınız. Zira çok silik söz tic

muhcen

• Kısa boylu ve suyu az olan bir bitki çeşidi.

mülk suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 67. suresidir. Tebâreke, Münciye, Mücâdele, Mânia, Vakiye, Mennea Suresi gibi isimleri de vardır. Mekkîdir.

mümtehine suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 60. Suresidir. İmtihan veya Meveddet Suresi de denilir.

münacat / münâcat

• Dua etme, yalvarma.
• Divan edebiyatında Allah'a dua için yazılan manzume çeşidi.

münafese

• Başkasında görülen bir kemale imrenip ona yetişebilmek ve daha ileri gidebilmek için, nefislerin nefâsette, iyi şeylerde yarışması hissidir ki, nefsin şerefinden ve uluvv-i himmetinden neş'et eder. Hased ile arasında fark açıktır. Hased eden kimse, kemâle düşmandır; hased ettiği kimsenin zararından,

münafıkun suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 63. Suresidir. Medenîdir.

mürid

• İrade eden, istiyen.
• Tarikata girmiş olan. Şeyhin veya mürşidin şakirdi, talebesi.

• Allah'ın rızâsına kavuşmayı isteyen, bir mürşidin talebesi.

mürselat / mürselât

• Gönderilen şeyler.
• Melekler.
• Kur'anın 77. suresidir. Urf Suresi de denir. Mekkîdir.

musa aleyhisselam / mûsâ aleyhisselâm

• İsrâiloğullarına gönderilen peygamberlerden. Ülü'l-azm adı verilen altı büyük peygamberden biridir. Yâkûb aleyhisselâmın soyundan, İmrân adında bir zâtın oğlu, Hârûn aleyhisselâmın kardeşidir.

musaye

• Küçük sidik kabı.
• Büyük kursak.

mustalık gazası

• Benî Mustalık gazasına Müreysî gazası da denilir. Benî Mustalık, Huzaa'nın bir şubesidir. Müreysî de bunların bir kuyusudur. Benî Mustalık, Resul-i Ekrem'le harb etmek üzere bu kuyu başında toplandıkları için bu sefer bu isimle anılır. Çeşitli râviler, bu gazanın hicrî dört veya beş veya altıncı sen

müsterşid

• (Çoğulu: Müsterşidîn) (Rüşd. den) Doğru yolun gösterilmesini ve irşad edilmesini isteyen.

mute harbi

• Mute, Şam'a bağlı, Kudüs'e iki konak mesafede bir yerdi. Mute harbi müslümanlarla Rumlar arasında vuku bulan muharebelerin başlangıcıdır. Sebebi de Peygamber'in elçisinin öldürülmesidir. Resul-ü Ekrem Busrâ emiri Şürahbil bin Amr'e, ashâbından Hâris bin Umeyr ile bir mektub göndererek İslâma dâvet e

mütehaşşid

• (Çoğulu: Mütehaşşidîn) Yardım için koşuşup toplanan, biriken, yığılan.

mütekellim-i maalgayr

• Konuşan kimsenin kendisinin de içinde bulunduğu bir cemaata ait fiili ifade eden kelimelerin sigasıdır. Okuduk, yazıyoruz, gideceğiz, çalışmışız... gibi.

mütekellim-i vahde

• Konuşan kimsenin yalnız kendine ait fiili gösteren kelimelerin sigasıdır. Baktım, görüyorum, gezmişim, oturacağım gibi.

mutezile

• "Kul kendi fiilinin yaratıcısıdır" iddiasında olan ehl-i sünnet dışı bâtıl bir mezhep.

muzaye

• Küçük sidik kabı.

nakil

• Yol, tarik.
• Bir yürüme çeşidi.

namaz

• İslâmın beş şartından birisidir. (Farsça)
• Duâ. (Farsça)
• Zikir. (Farsça)
• Kur'an. (Farsça)
• Kunut. (Farsça)
• Rüku. (Farsça)
• Salât. (Farsça)
• Şükür. (Farsça)
• Tesbih. (Farsça)
• Secde. (Farsça)
• Hamd. (Farsça)

naziat suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 79. Suresidir. Sâhire ve Tâmme Suresi de denir.

neam

• "Evet, olur" mânâsında cevap edâtıdır.
• Pek iyi, âferin mânâlarında tasdik ve tahsin kelimesidir.
• At, deve, sığır, koyun gibi dört ayaklı hayvana da denir.

neb'

• Suyun çıkıp akması.
• Bir ağaç cinsidir ve yay yaparlar, budaklarından da ok yapılır.

necm suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 53. Suresidir. Vennecmi Suresi de denir. Mekkîdir.

nev-i mahlukat / nev-i mahlûkat

• Yaratılmışların bir türü, çeşidi.

nevah

• Kül renkli beyaza benzer kumru gibi bir kuş cinsidir ve sesi gayet lâtiftir.

nevruz

• Yeni gün. İlkbahar. Baharın ilk günü sayılan ve güneşin Hamel (Kuzu) burcuna girdiği 22 Marta rastlayan gün. Bu tarihte gece ve gündüz müsâvi olur. İranlıların yılbaşısıdır. (Farsça)

nitak-ı ka'be-i ulya / nitâk-ı ka'be-i ulyâ

• Yüce Kâbe'nin örtüsü (Burada Kâbe örtüsü nutaka benzetilmiştir. Nutak ise, hanımların vücudun ortasına gelecek şekilde taktıkları ikiye bölünmüş bir elbise veya elbisenin bir parçasıdır ve yere kadar serbestçe sarkıtılır.).

nüşuz / nüşûz

• Kadının kocasına kafa tutup isyan edici bir durum almasıdır. Güya kendisini yüksek sayıp itaatını kaldırmış olur.

piyango

• Bir kumar çeşidi. Mülk sâhiblerinin haklarının miktarlarını değiştirmek veya ortaklardan birinin hakkını yok etmek, yâhut hakkı olmayana pay vermek için yapılan kur'a.

prens bismark

• (1815 - 1898) Meşhur Alman siyasilerinden ve Alman birliği için çalışanlardan birisidir. İslamiyeti ve Hz. Peygamber'i (A.S.M.) medh ü sena ederek hayranlığını bildiren bir mütefekkirdir.

rahman suresi

• (Errahman Suresi de denir.) Kur'an-ı Kerim'in 55. suresidir. Bu sureye Arus-ül Kur'an da denilmiştir. Mekkîdir.

revani

• Değerli, rağbetli revaçlı. (Farsça)
• Tepside pişirilen irmik veya undan bir tatlı çeşidi. (Farsça)

rık'a

• Kur'an-ı Kerim'in harfleri ile bir yazı çeşidi.

riyaziye

• Hesap ilmi. Matematik bilgisi. Hesapla alâkalı.
• Bir yazı çeşidi.

rum suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 30. suresidir. Mekkîdir.

sa

• Benzetme edâtı olan "âsâ" nın hafifletilmişidir. Meselâ: Anber-sâ : Anber gibi. (Farsça)

sa'd bin ebi vakkas

• Aşere-i Mübeşşere'den ve ilk İslâm olanların yedincisidir. Peygamberimiz (A.S.M.) ile beraber bütün gazalarda bulundu. Müslüman olduğunda 17 yaşlarında idi. Hz. Ömer zamanında İran'a gönderilen ordunun başkumandanı oldu. Medayin şehrinin fethinde ve Kadsiye meydan muharebesinde muvaffak oldu. Kufe ş

sadakat / sadâkat

• Dostluk; bir kimseye Allahü teâlâ için kalbden bağlılık; doğruluk. İnsana sadâkat yaraşır görse de ikrâh, Doğruların yardımcısıdır hazret-i Allah.

saffat suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 37. suresidir. Mekkîdir.

safir

• Islık veya kuş sesi.
• İnce ve güzel ses
• Tecvidde: Harfin ıslık sesine benzemesidir. Bu vasıfta olan harfler: Ze, sin, sâd.

şahs-ı manevi / şahs-ı manevî

• Bir şahıs olmayıp kendisine bir şahıs gibi muamele yapılan şirket, cemaat, cemiyet gibi ortaklıklar. Belli bir kişi olmayıp bir cemaatten meydana gelen manevî şahıs.
• Bir topluluğun taşıdığı manevî kuvvet ve meziyetler.

şecaat

• Yiğitlik, cesurluk. Korkulu anda kalb kuvveti ile cesaretini muhafaza etme. Kuvve-i gadabiyenin vasat mertebesidir.

secde suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 32. Suresidir. Mekkîdir.

seci'

• Edb: Nesrin kafiyesidir. Seci'ler, ya cümlelerin sonunda yahut arasında bulunur. Sondaki seci'ler bir kelime vasıtasiyle birbirine bağlanır, onlara "Seci'-i mukayyed" denilir. Aradaki seci'ler ise yekdiğerlerine bağlı olmadıklarından onlara sec'i-i mutlak tâbir olunur. İçiçe olan seci'lere "Seci' en

sıhhat

• Sağlamlık. Doğruluk. Sağlık.
• Edb: Sözün yanlış ve eksik olmamasıdır. (Sözün sağlamlığı diye tercüme edilebilen sıhhat-ı ifade: Bir ibarede zâf-ı te'lif, ta'kid, garabet, tetabu-u izafet, tekrar, tenafür, şivesizlik v.s. gibi kusurlar bulunmamakla tahakkuk eder...)

şikeste

• Kırılış, yeniliş, mağlub olmuş. Kırık. Tâlik yazının bir çeşidi. (Farsça)

sınn

• Berd-i acûz günlerinden bir gün.
• Seleye benzer bir nesnedir, içine ekmek koyarlar.
• Deve sidiği.

suğra / suğrâ

• Küçük önerme; kıyası oluşturan önermelerden birisidir. Kıyasın sonuç önermesinin öznesi olan küçük terim bu küçük önermede bulunur.

sultan süleyman han

• (Hi: 900-974) Osmanlı Padişahlarının onuncusu, İslâm Halifelerinin yetmişbeşincisidir. Yavuz Sultan Selim Han'ın oğludur. Avrupa-vari bir kısım kanunlar yapılmasına vesile olduğundan Kanuni nâmı ile de tanınır. Padişahlık yılları Osmanlı Devletinin en haşmetli devri olup, Avrupa, Asya Osmanlıların e

sülüs

• Üçte bir. Üç parçadan biri.
• Bir yazı çeşidi.

• Üçte bir, üç parçadan biri. Bir yazı çeşidi.

ta'lik

• Asmak, geciktirmek, bağlamak, bir zamana bırakmak, Arap yazısının bir çeşidi.

taha suresi / tâhâ suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 20. suresidir. Mekkîdir.

tahrim suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 66. Suresidir. "Lime tüharrimu" da denir. Medine'de nâzil olmuştur.

talak suresi / talâk suresi

• Medenîdir. Nisâ Suresi de denir. Kur'an-ı Kerim'in 4. Suresidir.

tango

• Züppe giyinişli kadın. (Fransızca)
• Turuncuya çalar renk. (Fransızca)
• Bir dans çeşidi. (Fransızca)

tatfif suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 83. suresidir. Mekkîdir.

tedahül

• İç içe olmak. Birbiri içine girmek.
• Yığılıp kalmak. Birikmek. Karışmak.
• Bir taksidi ödemeden ötekinin gelmesi. Ödemede gecikmek.

tedvir

• Devrettirmek, döndürmek. Çevirmek.
• İdare etmek, yönetmek.
• Daire şekline sokmak.
• Edb: Bir mısradaki kelimelerin yerini değiştirmekle veznin ve mânanın bozulmamasıdır.
• Kur'an-ı Kerim kıraatında: Tahkik ile hadr ortasında bir okuma usulüdür. Her iki yönde meşru m

tefsire

• Hastaların bevlini koyacak şişe. Sidik kabı.

tegabün suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 64. suresidir. Medenîdir.

teheccüd

• Gece uyanıp namaz kılmak. Gece namazı. (Bu namaz, nâfile namazların en çok sevablısıdır.)

tekvin / tekvîn

• Var etmek. Meydana getirmek. Yaratmak.
• İlm-i Kelâmda: Cenab-ı Hakk'ın sübutî bir sıfatıdır ve ademden vücuda getirmesi, icad etmesidir.

• Var etmek, meydana getirmek, yaratmak, Kelâm ilminde Allah'ın subûti bir sıfatıdır, yokluktan vücuda getirmesi, icad etmesidir.

tekvir suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 81. Suresidir. Küvvirat Suresi adı da verilir.

tenkid

• Bir kimse veya şeyin iyi veya kötü taraflarını bulup meydana çıkarmak.Tenkid yapıcı veya yıkıcı olabilir. Tenkitten maksat, doğrunun ve yanlışın iyi niyetle ortaya konulması, hakikate ulaştıracak yolun ve imkânların gösterilmesidir. Sadece yanlışı söylemek, doğruyu göstermemek yıkıcı bir tenkiddir.

tenkih-ül menat

• Menatın, yani illetin ayıklanması. Usul-ü Fıkhın kıyas bahsine ait bir ıstılahtır. Kıyasın dört rüknünden biri olan illetin, diğer benzeri hususiyetlerden ayıklanmasıdır. Şöyle ki: Şâri (Allah C.C.) bir hükmü bir sebebe bina eder. Fakat o illetle beraber hükme te'siri olmayan birçok özellikler de bu

tevbe suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 9. suresidir. Berae Suresi de denir. Medenîdir.

tevhid suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 112. Suresidir. İhlâs Suresi gibi çok isimleri de vardır.

Troçkizm / Troçkist

• Troçkizm, Marksizm'in Troçki'nin bakış açısıyla yorumlanmasıdır. Aynı zamanda 1917 Ekim Devrimi'nden sonra ortaya çıkmış bir ayrımı ifade eder. Sovyetler Birliği'nde "sol muhalefet" olarak örgütlenmiş, Troçki'nin kurduğu 4. Enternasyonal'le başlayarak günümüze kadar gelmiştir. Troçkizm'in en önemli unsurları; özgürlüğü ortadan kaldıracak bir sistem olarak görülen "tek ülkede sosyalizmi" fikrinin reddi, dünya devrimi fikri, enternasyonalin gerekliliği, sürekli devrim ve Doğu Bloku ülkelerinin gerçek sosyalizm olmadığı fikirleridir.
  

  Kaynak: Wikipedia: https://tr.wikipedia.org/wiki/Troçkizm

tur suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 52. Suresidir. Mekkîdir.

üsr

• Sidik tutulması, sidik zoru.

ütam

• Sidik tutulması. İdrar tutukluğu.

vahdet-ül vücud

• (Vahdet-üş şuhud) Her yerde ve herşeyde kalbini yalnız Allah ile meşgul etme hali ve yaşayışıdır.

vakfe

• Bir hareketin geçici olarak durdurulması.
• Durak. Durulacak yer.
• Hacıların Hac esnasında Arafat'taki tevakkufları olup, eda etmeğe mecbur oldukları şartlardan birisidir.

vakıa suresi / vâkıa suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 56. suresidir. Mekkîdir.

vasf

• Sıfat. Bir kimsenin veya şeyin taşıdığı hâl. Bir kimsenin veya şeyin durumunu anlatarak tarif etmek.

vasl

• Kavuşma. Allahü teâlâya kavuşma; velî olma. Vasl olanlar reisidir, o hocasının pîridir. Mektûbât ki eseridir, câna can katar efendim.
• Birleştirme. İlm ile, irfân ile, sâhib olan Sıla'ya İki temel bilgiyi vasl eden bir araya Dalıp uçsuz bucaksız, o muazzam deryâya Ve bu zikr deryâsınd

veşşemsi suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 91. suresidir. Suret-üş Şems de denir. Mekke-i Mükerreme'de nazil olmuştur.

veyl

• Vay hâline, yazık, felâket, hüzün ve hüsran.
• Cehennem'de bir çukur ismi veya Cehennem'in bir kapısına bu isim verilmiştir.
• Vaid, tehdid makamında kullanılan azab kelimesidir.

yakub aleyhisselam / yâkûb aleyhisselâm

• Ken'an diyârındaki (Fenike denilen Sayda, Sur ve Beyrut ile Filistin ve Sûriye'nin bir kısmından ibâret olan eski bir memleket) insanlara gönderilmiş olan peygamber. İshâk aleyhisselâmın oğlu, Yûsuf aleyhisselâmın babasıdır. Yâkûb, İbrânice bir isim olup, "Allahü teâlânın saf ve temiz kıldığı kul" m

yasin suresi / yâsin sûresi

• Kur'ân'ın otuz altıncı sûresidir.

yuda / yûda

• Hz. İsâ'yı (a.s.) 30 tane gümüş madeni karşılığında ele veren kişidir.

yuh

• (Yuhâ) Güneşin isimlerindendir.
• Türkçede, birisine karşı hakaret için söylenen kelimedir. Kalabalıkla haykırılan hakaret kelimesidir. Buna "yuha çekmek" denir.

yuhanna

• Hz. İsa'nın (A.S.) havarilerinden birisidir. İncillerden birisini yazmıştır. İbranicede Yahya mânasına gelir. Yuhannes, Ohannes, Con (Fr.: Jan) denir.

yunus suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 10. suresidir. Mekkîdir.

yuşa aleyhisselam / yûşâ aleyhisselâm

• İsrâiloğullarına, Mûsâ aleyhisselâmın vefâtından sonra gönderilen peygamber. Mûsâ aleyhisselâmın yeğeni ve vekîli idi. İsmi Yeşû olup hıristiyanlar Yeşû diyorlar. Annesi Mûsâ aleyhisselâmın kız kardeşidir.

yusuf suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 12. suresidir. Mekkîdir.

zariyat suresi

• Kur'an-ı Kerim'in 51. suresidir. Mekkîdir.

zekeriyya

• Benî İsrail peygamberlerinden ve Hz. Süleyman Aleyhisselâm'ın neslindendir. Beytül-Makdis'de Tevrat yazan ve kurban kesen reis idi. Zevcesi, Hz. Meryem'in teyzesi idi. Benî İsrail'in büyüklerinden olan İmran namındaki zatın karısı Hanne, Zekeriyya (A.S.) ın karısının kardeşidir. Hz. Meryem İmran kız

zekeriyya aleyhisselam / zekeriyyâ aleyhisselâm

• İsrâiloğullarına gönderilen peygamberlerden. Yahyâ aleyhisselâmın babasıdır. Soyu Süleymân aleyhisselâma ulaşır. Mûsâ aleyhisselâmın dîninin emir ve yasaklarını insanlara tebliğ etti. Yahûdîler tarafından şehîd edildi. Kabri Haleb'dedir.

zena'

• Kısa boylu ve dar nesne.
• Sidiğini tutup işemeyen kişi.