alfabe

• Bir lisandaki sesleri gösteren harflerin, belli bir sıraya göre dizilmiş takımı. (Fransızca)
• Okuyup yazmayı yeni öğrenecekler için başlangıç kitabı. (Fransızca)
• Bir işin başlangıcı. (Fransızca)

avam

• Halktan ilmi irfanı kıt olan kimse. Okuyup yazması az olan. Fakirler sınıfından.
• Tas : Hakikata tam erememiş, tevhidin derin hakikatlarından haberi olmayan.
• Halkın ekseriyeti.

avam-ı mü'minin / avâm-ı mü'minîn

• Okuyup yazması, ilim ve irfanı az olan mü'minler.

devir

• (Devr) (Çoğulu: Edvâr) Nakil. Birisinin uhdesinden diğerinin uhdesine geçirmek.
• Bir şeyi sonuna kadar okuyup bitirmek. Geçmiş dersleri hatırlama.
• Bir şeyin çevresinde dolaşmak. Dönme.
• Seyahat. Bir memleketi dolaşmak.
• Bir şeyin kendi mihveri üzerinde dönmesi.

devr-han

• Kur'an-ı Kerim'i devamlı okuyup devreden kişi. (Farsça)

hamele-i kur'an

• Hâfızlar. Kur'anı ezbere okuyup ilmi ile amel eden mes'ud kimseler.

hatim

• Kur'ân'ı başından sonuna kadar okuyup bitirme.

hatm

• Hitâma erdirmek, bitirmek. Kur'an-ı Kerim'i veya herhangi bir şeyi sonuna kadar okuyup bitirmek.
• Mühürleme. Mühürlenme.

hatm-i kur'an / hatm-i kur'ân

• Kur'ân'ı başından sonuna kadar okuyup bitirme.

hatme

• Baştan sona okuyup bitirme.

• Baştan aşağı (bütün Kur'ân-ı Kerimi) okuyup bitirmek.
• Bir arada muayyen bir şeyi okuyup bitirmek.

hatme-i hacegan / hatme-i hâcegân

• Nakşî tarikatına mensup olanların dua ve zikirlerini birlikte okuyup bitirmeleri.

hatme-i kübra

• Büyük ve geniş bir topluluğun belirli zikir ve duaları okuyup bitirdikleri oturum veya zikir halkası.

hatme-i kur'aniye / hatme-i kur'âniye

• Kur'ân'ın hatmi; Kur'ân-ı Kerimi baştan sona okuyup bitirme.

hatme-i mahsusa

• Hususi hatme. Kur'andan veya hadisten alınan muayyen duaları okuyup bitirmek.

ikmal-i nüsah

• Bütün sahifeleri tamam etmek, okuyup bitirmek.

iman-ı istidlali / îmân-ı istidlâlî

• İslâm dîninin îmân ve ibâdet bilgilerini, emir ve yasakları bir âlimden veya kitaptan okuyup, öğrenerek, bilerek inanmak.

iman-ı taklidi / îmân-ı taklîdî

• Bir hocadan veya kitaptan okuyup öğrenmeden ana, babasından ve etrâfından görüp işittiği gibi inanmak.

mukabele

• Karşılık, karşılamak.
• Mücadele.
• Karşılaştırmak. Karşılıklı yapılan iş, karşılıklı yapılan okuma.
• Camide Kur'ân-ı Kerimi okuyup halka dinletmek.
• Yüz yüze olmak.
• Düşmanın şerrinden kurtulmak ve onun şiddetini kaldırmak için onu yıldıracak tedbirde bulunm

mütali / mütâli

• Dikkatlice okuyup inceleyen.

mütedaris

• Ders ile meşgul olan, okuyup yazan.

nafis

• Okuyup üfüren.

ocak imamı

• Tar: Yeniçeri Ocağı'nın imamı. Cami-i Miyane adını alan ve ilkin mescid halinde bulunan Orta camii, Hicri 1000 senesinde büyütülerek cami haline getirilmiştir. Camiin imamı, hatibi, müezzini, muarrifi ve kayyumu vardı. İmam, Yeniçeriler arasında okuyup yazan ve tahsil görenlerden seçilirdi.

rukye

• Şifâ âyetleri ve duâlarını yazmak, okuyup hasta üzerine üflemek. Mıska.

• Afsun, büyücü ve üfürükçülerin okuduğu şeyler, nefes, üfürük, okuyup üfleme.

tederrüs

• (Çoğulu: Tederrüsât) Ders alma, okuyup öğrenme.

tederrüsat / tederrüsât

• (Tekili: Tederrüs) Ders almalar. Okuyup öğrenmeler.

tefe'ül

• Fal açmak.
• Bazı hâdiseleri, tevafukları uğurlu saymak. Meselâ: Bir kitabı rast gele açarak ilk tevafuk eden yeri okuyup ona dikkat ederek onu uğurlu ve esas bir ders sayma gibi.
• Olacak şeyi tahmin etmek. (Zıddı: Teşe'üm)

tekbir-i zevaid / tekbîr-i zevâid

• Bayram namazlarında birinci rek'atte Sübhâneke'den sonra üç, ikinci rek'atte zamm-ı sûreyi okuyup rükûa gitmeden önce de üç kerre olmak üzere alınan altı vâcib tekbir. Zevâid tekbiri.

ümmi / ümmî

• Anasından doğduğu gibi kalmış ve tahsil görmemiş, mekteb ve medresede okumamış kimse. Yazı yazmak bilmeyen. (Ümmi ile câhil arasında fark vardır. Ümmi yalnız okuyup yazmak bilmiyendir. Câhil ise, okuyup yazmak bilse de, bir şey bilmiyen kimsedir, her ümmi câhil değildir.)
• Anaya mensu

• Anasından doğduğu gibi kalıp, okuyup yazma öğrenmeyen kimse.