adem-i müsaade / adem-i müsâade

• İzinsizlik, müsaadesizlik

ayin / âyin

• Merâsim. Usûl. Görenek. Dinî âdâb. Âdet, örf ve kanun.
• Ziynet, süs.İslâm'da fıkıh lisânı âyin kelimesini kabul etmemiştir. Bazı vakıflar, filân câmide herhangi bir tarikat âyini icra için te'sis yapacakları zaman vaki olan müracaatlarında fetvahâne tarafından verilen müsaadelerde âyi

cevaz / cevâz / جواز

• İzin, müsaade, ruhsat.

• İzin, müsaade, caiz olma.

• Müsaadeli. Ruhsat, izin. Câiz olma.
• Yol, tarik ve meslek.

• İzin, uygun verme. (Arapça)
• Cevâz vermek: Uygun vermek, olur vermek, müsaade etmek. (Arapça)

cevaz gösteren

• İzin veren, müsaade eden.

cevaz-ı kanuni / cevaz-ı kanunî

• Kanunen verilen izin, müsaade.

cevaz-ı şer'i / cevaz-ı şer'î

• Şeriatın cevazı, fetvası, müsaadesi.

destur

• İzin, müsaade. Şerlilerden kurtulmak için söylenen söz. (Farsça)
• Allah'ın inayeti. (Farsça)

düstur

• Umumi kaide. Kanun, nizam. (Farsça)
• Örnek, nümune (Farsça)
• Üslub. İzin, müsaade. (Farsça)
• Mu'teber ve mu'temed kimse. (Farsça)
• Destur. (Farsça)

ehl-i şekavet

• İslâmiyetin müsâade etmediği çeşitli rezâlet işleyen bedbaht.

eman / emân

• Korkusuzluk, emniyet, güven.
• Bir kimseye veya düşmana; söz, işâret veya yazı ile, mal ve can güvenliğinin emniyet (güven) altında olduğunu bildirme.
• Müslüman olmayan bir kimsenin İslâm memleketine girmesi için kendisine verilen müsâade, izin.

emansız

• Merhametsiz, müsaadesiz.

hadd-i ma'ruf

• Şeriatça bilinen, makbul olan had. Emredilen, müsaade edilen hudud.

harem

• Herkesin girmesine müsaade edilmeyen yer. Kadınlara mahsus oda. (Misafirlere ve erkeklerin girmesine müsaade edilen yere de"selâmlık" denir.)

helal

• Allah'ın müsaade ettiği şey. Haram olmayan. Dinî bakımdan kullanılmasında, yenilip içilmesinde, dinlenmesi veya bakılmasında yahut dokunulmasında nehiy olmayan.
• İhramdan çıkan hacı.

huz ma safa, da'ma keder / huz mâ safâ, da'mâ keder

• "Safâ olanı al, keder vereni bırak", "Allahın müsaadesi olan ve neticesi safâ veren şeyi al, sonu keder vereni bırak", "İyisini al, kötüsünü bırak" meâlindedir.

ibka

• Bâkileştirmek. Devamlı etmek. Azletmeyip yerinde bırakmak. Yerinde devamlı etmek.
• Tayinleri her sene, bir sene müddetle yapılan memurlardan bu müddet bitmeden evvel hizmetleri beğenilenlerin yeniden bir sene için yerlerinde kalmalarına müsaade edilmesi.
• Mc: Sınıfta bırakmak.<

icazet

• İzin. Müsaade. Şehadetname. Diploma. "Olur" demek. Destur vermek. İlmî ehliyet. Reva görmek.

ila-maşaallah / ilâ-mâşaallah

• Allah'ın dilediği, müsaade ettiği sürece.

imhal

• Mühlet verme. Sonraya kalmasına müsaade etme.

imtiyazat

• (Tekili: İmtiyâz) İmtiyâzlar, izinler, müsâadeler.

izn-i amm / izn-i âmm

• Herkese müsaadeli olan.
• Ist: Cum'a namazı kılınan cami kapısının kayıtsız şartsız her müslümana açık olması.

iznen

• Şeriatın müsaade ettiği, izin verdiği ölçüde.

iznillah / iznillâh

• Allah'ın (C.C.) müsaadesi, izni.

kerem etmek

• Müsâade etmek, lutfetmek. Razı olmak.

layecuz / lâyecuz

• Câiz değil, olamaz, müsaade verilmez.

lisans

• Herhangi bir mevzuda verilen izin. Müsaade belgesi. (Fransızca)
• Üniversite tahsili tamamlanınca alınan diploma. (Fransızca)
• Bir sporcunun resmi yarışmalara katılabilmesi için spor federasyonu tarafından kendisine verilen kayıt fişi veya kimlik kartı. (Fransızca)
• İthal veya ihracı serbest bırakılmayarak (Fransızca)

mahrem

• Gizli.
• Dince ve şer'an müsaade olunmayan.
• Birisinin hususi hâllerine ait gizli sır.
• Nikâh düşmeyen, evlenilmesi haram olan yakın akraba. (Baba, dede, anne, nine, erkek ve kızkardeş, amca, dayı, hala ve teyzeler arasında bir neseb yakınlığı, bir ebedî mahremiyet vardır

mahzur

• Hazer edilecek şey. Özür. Korkulacak şey. Müsaade olmayan. Mâni. Çekinilecek şey.

makrun

• (Karn. dan) Ulaşmış. Kavuşmuş. Yakın.
• Müsaadeye mazhar.
• Çatık kaşlı olmak.

mesag

• Açlık.
• Geçmesi kolay olan.
• İtibar, değer.
• İzin. Müsaade. Ruhsat, cevaz.

mesağ-ı şer'i / mesağ-ı şer'î

• Şer'î izin; şeriatın verdiği müsaade.

meşrua

• Şeriatın kabul ettiği hâl. Yapılması serbest olup, haram olmayan. Allah'ın (C.C.) kanununda müsaade edilen. Şeriatça yapılması günah olmayan.

miad

• Vaad edilen gelecek zaman veya yer.
• Müsaade edilen zaman.
• Kıyâmet. Mahşer.
• Vaad. Müddet.

mübih / mübîh

• İzin veren, müsaade eden.

mümalat

• Müsaade etmek, izin vermek.
• Yardımlaşmak, muâvenet etmek.

müsaadat

• (Tekili: Müsâade) Yardımlar, muavenetler.
• Müsâadeler, izinler.

müsaade / مساعده

• İzin. (Arapça)
• Yardım. (Arapça)
• Müsaade edilmek: İzin verilmek. (Arapça)
• Müsaade etmek: İzin vermek. (Arapça)

müsaade-i fazılane / müsaade-i fâzılâne

• Yüksek müsaade, izin.

müsaade-i şer'iye

• Şeriatın müsaadesi, İslâmiyetin izin verdiği iş ve davranış.

müsaadekar / müsâadekâr

• İzin verici, müsaade eden.

• Müsaade eden, izin veren.

müsaadekarane / müsaadekârane

• Müsaade edici olarak, izin verici olarak.

müste'min

• Eman dileyen. Emane, emniyete erişen, nâil olan. (Gerek müslim, gerek zimmî veya harbî olsun.) İstiman eden. Emin edilmiş.
• Canının bağışlanması şartiyle teslim olan.
• Tar: Osmanlı ülkesinde oturmalarına müsaade olunan yabancı devlet tebaası. Osmanlı devleti ile sulh halinde bu

muvafakat

• Uygunluk. Uymak. Anlaşmak. Karşılıklı anlaşma. Râzı olma. Müsâade.

nefel

• Düşmandan alınan mal, ganimet.
• Ulü-l emrden müsaade almadan düşmana karşı çıkan az sayıda bir cemaat.

ruhas

• (Tekili: Ruhsat) İzinler, ruhsatlar, müsaadeler.

ruhsat / ruhsât

• İzin, müsaade.

• (Çoğulu: Ruhas-Ruhsat) İzin, müsaade.
• Genişlik.
• Kolaylık.
• Fık: Kulların özürlerine mebni, kendilerine bir suhulet ve müsaade olmak üzere, ikinci derecede meşru' kılınan şeydir. Sefer halinde Ramazan-ı Şerif orucunun tutulmaması gibi. Vuku' bulan ikraha mebni, birisini

• İzin, müsaade; kulların özürlerine binaen, kendilerine bir kolaylık ve müsaade olmak üzere ikinci derecede meşru olan şeyler, yolculukta Ramazan orucunun tutulmaması gibi.

• (Tekili: Ruhsat) Ruhsatlar, müsaadeler, izinler.

ruhsatyab / ruhsatyâb

• İzin ve müsaade alma. (Farsça)

şahadetname

• Bir işin yapılmasına müsaade veren resmî izin kâğıdı. Vesika. Diploma. (Farsça)

terahhus

• İzinli ve müsaadeli olma. Ruhsat bulma.
• Ucuzlama.

terehhus

• Müsaade, ruhsat bulma.
• Ucuzlama.

terhis / terhîs / تَرْخ۪يصْ

• Müsâade etme.