a'za

• (Tekili: Uzv) Bedenin her bir uzvu.
• Bir cemiyete mensup kimse.

abdulhamid ll

• (mi: 1842-1918) 34' üncü Osmanlı Padişâhıdır. 33 yıl saltanatta kalmış olan bu şefkatli Sultan,İslâmiyete son derece bağlı idi. Yüksek bir siyaset adamı ve devlet işlerini bizzat takibeden bir zattı. Memlekette bolluk ve refahı te'min için çalıştı. (R.Aleyh)

abe'

• Kıymet. Ehemmiyet. Meta'.

adab-ı islamiyet / âdâb-ı islâmiyet

• İslâmiyetin terbiye kuralları.

adet / âdet

• Usul, görenek, alışılmış davranış. Huy, tabiat. Toplumda nesiller boyunca uyulan ve kamuoyunda (umumî efkârda) saygı ve müeyyideye sahip hareket kaideleri (Sosyoloji). İslâm cemiyetinde âdetler de İslâmî olur, İslâma uygun olur. Müslüman, İslâma aykırı âdetlere uymaz. Cemiyetin yabancı âdetlerle boz

adil / âdil

• Adâletli; hakkı gözeterek iş yapan, zulüm ve haksızlık etmeyen.
• Îtikâdı doğru olan, büyük günâh işlemeyen ve küçük günâha devâm etmeyen yâni İslâmiyet'e uymaya çalışan sâlih müslüman.

afaf

• (Afâfet) Temiz olma. Masumiyet. Günahsızlık.

ahlak

• (Hulk.C.) Huy, tabiat. İnsanın davranış tarzı, tutum ve tavrı, bir cemiyette makbul ve iyi sayılan davranış kuralları. Bu kural ve kaideleri inceliyen ilim. Ahlâkın kaynağı ve mahiyetini inceliyen felsefe.Filozoflar hangi hareketlerin iyi, hangilerinin kötü olduğu ve insanın neden ahlâk kaidelerine

ahlak-ı hasene-i islamiye / ahlâk-ı hasene-i islâmiye

• İslâmiyetten gelen güzel ahlâk.

ahma

• (Hamiyyet. den) Çok hamiyetli.

akl-ı selim

• (Hiss-i selim) İyiyi kötüyü farkedip, insana hak ve hakikatı, iman ve İslâmiyeti tâkib ettiren akıl ve düşünüş. Normal ve müsbet düşünce.

aktivizm

• Hakikatin, düşüncede kalmasından ziyade, hayat ve fiile intikalini ve bütün ilimlerin, cemiyetin gelişmesine hizmet etmesini isteyen ve böylece iradenin faaliyet ve tesirliliğini açıklayan felsefî bir meslek.

ale-l-ıtlak

• Umumiyetle. Mutlaka. Bir suretle kayıtlı olmayarak. Mingayri tahsis.

alem / âlem

• Bütün cihan. Kâinat.
• Dünya.
• Her şey.
• Cemaat.
• Halk.
• Cemiyet. Dehr.
• Hususi hal ve keyfiyet.
• Bir güneş ile ona tâbi olan ve etrafında devreden seyyarelerin teşkil ettiği dâire.

alem-i maneviye-i islamiye / âlem-i mâneviye-i islâmiye

• İslâmiyetin mânevî âlemi.

alem-i rububiyet / âlem-i rububiyet

• Rubûbiyet âlemi, Cenâb-ı Hakkın terbiye, idare ve hâkimiyetinin icra edildiği âlem.

allame / allâme

• İslâmiyetin yirmi ana ilmi ve bunların kolları olan seksen ilminde mütehassıs ve evliyâlık derecelerinde yükselmiş, ayrıca lâzım olduğu kadar zamanın fen ve edebiyat ilimlerinde de yetişmiş zât. Âlim kelimesinin mübâlağalı ismi fâilidir.

amil / âmil

• İş yapan.
• İslâmiyet'in emirlerini yapıp, yasaklarından sakınan.
• Herhangi bir bölgenin zekât, harac, öşr ve ganîmetlerinin tahsîli (toplanması) için, halîfe, sultan, melik veya emir tarafından vazîfelendirilen ve yerine göre dînin emirlerini öğreten me'mur.

an mim amed

• Tar: İslâmiyeti ve Türkçeyi öğretmek maksadıyla, devşirilerek toplanan ve Türk köylülerine satılan acemi oğlanlardan, müddetini tamamlayarak Rumeli Ağasının tezkeresiyle ulüfeye yazılanların kayıtlarına verilen işaret. (Farsça)

an-samimin

• Kalbden. Riyasızlıkla. Samimiyetle. İçten.

antropoloji

• yun. İnsan dediğimiz varlığı inceleyen ilim. İnsan biyolojik özellikleri açısından incelendiğinde biyolojik antropoloji, cemiyet halinde yaşıyan bir varlık olması açısından incelendiğinde sosyal antropoloji veya kültür antropolojisi, insanın mahiyeti, diğer varlıklardan farkı, hayatının mânası, düny

arazi-i emiriyye-i mevkufe / arâzi-i emiriyye-i mevkufe

• Huk: Sadece hazine menfaatleri veya tasarruf hakları veyahut ikisi de bir hayır cemiyetine ayırılan miri arazi.

aristokrasi

• yun. Âlimlerin ve cemiyette en iyilerin iktidarına dayanan hükümet şekli. Tarihte soylu, imtiyazlı, toprak sahibi, zenginlerin hâkimiyetine dayanan hükümet şekli. Bu şekli ile oligarşi veya plütokrasi adıyla da anılmaktadır. İmtiyazlı azınlığın, çoğunluğu idare etmesidir.

arz-ı ihlas / arz-ı ihlâs

• Samimiyeti ve içtenliğini sunma.

asabiyyet

• Sinirlilik. Fart-ı gayret. İmân ve İslâmiyeti, kendi akrabasını, vatanını, din veya milliyetini müdâfaa etmek gayreti. Hamiyyet.

asabiyyet-i cahiliyye

• İslâmiyetten evvelki câhiliyyet asabiyyeti. Menfi milliyet. Irkçılık, yani, aşırı derecede kendi kavim ve kabilesini koruma ve iltizam gayreti.

asayiş

• Emniyet, güvenlik, korku ve endişeden uzak hâl. Kanun, nizam hakimiyeti. İnsan cemiyetlerinde iktidar, hâkimiyet, bir zümrenin, bir sınıfın elinde olmaktan kurtulamamasından ve bir kısım insanlarca yapılan, istedikleri zaman değiştirilen kanunlara diğer insanların saygısı temin edilemediğinden asayi (Farsça)

ashab-ı fil / ashâb-ı fil

• İslâmiyetten önce Kâbe-i Muazzamayı tahrib için Mekke'ye hücum eden Habeş ordusunun ismi ( Önlerinde fil bulunduğundan, zırhlı vasıtalar gibi ondan faydalandıklarından bu isim verilmiş olduğu nakledilir.

aşk-ı ihlas / aşk-ı ihlâs

• Büyük bir samimiyet, çalışma, iş ve davranışlarda yalnızca Allah'ın rızasını gözetme gayret ve aşkı.

aşk-ı islamiyet / aşk-ı islâmiyet

• İslâmiyet aşkı, İslâm sevgisi.

asr-ı cahiliyyet

• Cahiliyyet asrı. Cahiliyyet devresi.
• Arabistan'da İslâmiyet'ten önceki putperestlik ve vahşet devri.

atf-ı ehemmiyet

• Önem gösterme, ehemmiyet verme.

avalim-i maneviye-i islamiye / avâlim-i mâneviye-i islâmiye

• İslâmiyetin mânevî âlemleri, mânevî dünyaları.

avret

• İslâmiyet'te akıllı ve bâliğ (ergen ve evlenecek yaşa gelmiş) olan kimsenin namaz kılarken açması veya her zaman başkasına göstermesi ve başkasının bakması haram (günâh) olan yerleri.
• Kadın, hanım.

ayn-ı şeriat

• Şeriatın ta kendisi, İslâmiyet.

bakteriyoloji

• yun. Bakterilerin ve umumiyetle mikropların biçimlerini, hususiyetlerini inceleyen bilim.

barut

• yun. Güherçile ile kükürt ve kömürden mürekkeb, alev alıcı bir maddedir ki, toz halinde olup, umumiyetle ateşli silahlarda ve taş kırmak gibi işlerde kullanılır.
• Mc: Çabuk kızan, şiddet ve hiddete kapılan.

bazi / bâzi

• Beğenmeyen, ehemmiyet vermeyen.
• Küfürbaz.

behailik / behâîlik

• Müslüman görünüp İslâmiyet'i içerden yıkmak için çalışan El-Bâb Ali Muhammed ismindeki bir acemin talebesi olan Behâullah'ın, kurduğu bozuk yol.

behemzede

• Topluluğu dağıtmış, cemiyeti bozmuş. (Farsça)

besamet

• Güler yüzlülük. Mütebessimiyet.

bey'-i fasid / bey'-i fâsid

• Aslı İslâmiyet'e uygun, fakat sıfatı uygun olmayan satış.

bey'-i mekruh / bey'-i mekrûh

• Aslı ve sıfatı İslâmiyet'e uygun ise de kendisine dînin yasak etmiş olduğu bir şey karışmış olan satış.

bey'-i sahih / bey'-i sahîh

• Aslı ve sıfatı İslâmiyet'e uygun olan satış; doğru ve sıhhatli alış-veriş.

bi'at / bî'at

• Sözleşme, söz verme, teslimiyet.
• Devlet başkanı durumunda olan kimseye, senin başkanlığını, idâreciliğini kabûl ettim, iyi ve faydalı her sözüne itâat edeceğim, şeklinde söz vermek, bağlılığını bildirmek.

bia-biyat / bîa-biyat

• Birinin hakimiyetini kabul etmek, emirlerine uyacağına söz vermek.

bid'at

• (Bid'a) Sonradan çıkarılan âdetler.
• Fık: Dinin aslında olmadığı hâlde, din namına sonradan çıkmış olan adetler. Meselâ: Giyim ve kıyafetlerde, cemiyet (toplum) hayatındaki ilişkilerde, terbiye ve ahlâk kurallarında, ibadet hayatında yani dinin hükmettiği her sahada, dine uygun olmaya

bidayet-i islamiye / bidâyet-i islâmiye

• İslâmiyetin başlangıcı.

bilcümle

• Bütün, hepsi. Umumiyetle.

bina-yı islamiyet / bina-yı islâmiyet

• İslâmiyet binası.

bürokrasi

• Hükûmet dairelerinde aşırı kırtasiyecilik, muamele çokluğu. İşlerin yürütülmesinde şekilciliğin ve idarî işlemlerin ağır basması hâli. Devlet görevlilerinden meydana gelen zümre veya sınıf. Memurlar sınıfı. Bürokrasi, her çeşit rejimde tahakküm vasıtası olmaktadır. Oysa İslâmiyet'te devlet makamları (Fransızca)

bürokrat

• Memur sınıfından olan. (Fransızca)
• Devlet işlerinde muamelelerde şekle aşırı ehemmiyet veren. (Fransızca)

ca'feri / ca'ferî

• Şiilerden İmam-ı Ca'fer-i Sâdık Hazretlerine bağlı olduklarını iddia edenler.Bütün mânâsıyla İslâmiyet'e bağlı olup şeriatın emirlerine göre amel eden ve Âl-i Beyt'in büyük bir dinî şahsiyeti olan İmam-ı Ca'fer-i Sâdık Hazretlerine bağlılık iddiasının doğru olması için, o zat gibi olmağa ve Hz. Muha

cadde-i ahmediye

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) gittiği ve tarif ettiği cadde, İslâmiyet.

cadde-i kübra-yı muhammedi / cadde-i kübrâ-yı muhammedî

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) gittiği ve tarif ettiği büyük İslâmiyet caddesi.

cadde-i muhammediye

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) gittiği ve tarif ettiği cadde, İslâmiyet.

cahiliye devri / câhiliye devri

• İslâmiyet'ten önce hissin akla, kötülüğün iyiliğe hâkim olduğu, puta tapılan karanlık devir.

cahiliyye / câhiliyye

• Kelime olarak cahilliğe ait mânâsına gelir. Terim olarak İslâmiyetten önceki putperest dönemi ifade eder.

cahiliyyet

• Cahilliğe âit.
• İslâmiyet'ten önceki câhiliye devrine âit. Cahiliyet sadece İslâmiyet öncesine ait değildir. Bu gün "tabiatçılık, maddecilik" gibi çeşitli adlarla eski puta tapıcılık daha da yobazlaşarak devam ediyor. Allah'ı inkâr ederken tabiatı ve maddeyi onun yerine koyarak kendil

can ü gönülden

• Candan, gönülden, kalbin bütün samimiyetiyle.

cem'i / cem'î

• (Cem'. den) Cemiyete mahsus, cemiyetle alâkalı.

cem'iyat-ı dünyeviye / cem'iyât-ı dünyeviye

• Dünyevî cemiyetler, dernekler.

cem'iyat-ı hayriye / cem'iyât-ı hayriye

• Hayır cemiyetleri.

cem'iyet-i muhammedi / cem'iyet-i muhammedî

• (Bak: İttihad-ı Muhammedî Cemiyeti)

cem'iyyat / cem'iyyât / جمعيات

• (Tekili: Cemiyet) Cemiyetler.

• Cemiyetler, dernekler. (Arapça)

cem'iyyet / جمعيت

• (Cemiyet) Topluluk, birlik. Hey'et.
• Bir yere cem' olma.
• Mânevi birlik teşkil eden cemaat.
• Huk: Kazanç paylaşmaktan başka bir maksadla, ikiden ziyade şahsın ilim ve mâlumâtlarını ve faaliyetlerini devamlı bir şekilde birleştirmek suretiyle bir esas nizamnameye müstenid

• Cemiyet, dernek. (Arapça)
• Topluluk. (Arapça)

cem'iyyet-i akvam / cem'iyyet-i akvâm

• (Milletler Cemiyeti) Birinci Dünya Savaşından sonra kurulan ilk Birleşmiş Milletler Cemiyetinin bizdeki adıdır.

cemaat ve komite

• Kötü bir maksat için kurulmuş cemiyet ve dernek.

cemiyat / cemiyât

• Cemiyetler, toplumlar.

cemiyet-i ahrar / cemiyet-i ahrâr

• Hürriyetçiler cemiyeti, cemaati.

cemiyet-i hayriye

• Hayır cemiyeti, hayır kurumu.

cemiyet-i kainat / cemiyet-i kâinat

• Kâinat cemiyeti, dayanışma içinde olan kâinattaki tüm varlıklar.

cemiyet-i milli / cemiyet-i millî

• Millî cemiyet, topluluk (İttihad Terakki).

cemiyet-i muhammedi / cemiyet-i muhammedî

• Muhammed'in (a.s.m.) cemiyeti; Hz. Muhammed'e (a.s.m.) bağlı olan cemiyet, İslâm ümmeti.

cemiyet-i mütehayyile

• Hayalî cemiyet.

cemiyet-i nuraniye

• Nurlu cemiyet, nurânî topluluk.

cemiyet-i ulema / cemiyet-i ulemâ

• Âlimler topluluğu, âlimler cemiyeti.

cemiyet-i uzma / cemiyet-i uzmâ

• Çok büyük cemiyet, topluluk.

cemiyetçilik

• Cemiyet taraftarlığı, örgütçülük.

cemiyyet

• Cemiyet, toplum, genişlik.

cesim

• İri vücudlu.
• Kebir. Ehemmiyetli. Büyük.

cevher-i şeriat

• Cevher gibi kıymetli olan şeriat, İslâmiyet.

ciddiyet

• Ciddîlik.
• Ağırbaşlılık, sakin hâllilik.
• Ehemmiyet.

cihad / cihâd

• İnsanların, İslâmiyeti işitmeleri, müslüman olmakla şereflenmeleri veya müslümanların dînine, vatanına ve nâmusuna saldıran düşmanı defetmek için yapılan muhârebe yâhut mal, can, söz, neşriyat ve diğer vâsıtalarla İslâmiyeti anlatmak ve müdâfa etmek.

cudi-i islamiyet / cudi-i islâmiyet / cûdî-i islâmiyet

• Her türlü helâket ve felâketlerden İslâmiyetle necat bulunacağını ifâde eden bir teşbihdir.Nasıl ki Nuh tufanında Nuhun (A.S.) gemisi Cudi Dağında karaya oturup kurtuldukları gibi.

• İslâmiyetin Cûdî Dağı; insanları maddî ve mânevî tufanlardan ve felâketlerden koruyan İslâm dini için bir benzetme olarak kullanılmış.

cumhuriyet

• Devlet reisi, millet veya Millet Meclisleri tarafından seçilen hükümet şekli. Demokraside temsili hükûmet şekli. Halkın hür olarak seçtiği temsilciler (Millet vekilleri ve senatörler) aracılığı ile egemenliğini, (hâkimiyetini) kullanmasına dayanan hükûmet şekli. Cumhuriyetin birbirinden farklı üç ta

daire-i terbiye-i islamiye / daire-i terbiye-i islâmiye

• İslâmiyetin terbiye dairesi.

dalalet

• İman ve İslâmiyetten ayrılmak. Azmak. Hak ve hakikatten, İslâmiyet yolundan sapmak. Allah'a isyankâr olmak.
• Şaşkınlık.

dalaletpişe

• Sapıklığı tâkibeden. Sapıklığa giden. İslâmiyetten başka yol tâkib eden.

dar-ı ridde / dâr-ı ridde

• Aslında Müslim iken sonradan irtidâd eden veya bir zaman İslâmiyeti kabul etmiş iken sonradan mürted olan şahısların hâkim bulundukları yer.

darayi / darayî

• Sahib, mâlik olma. (Farsça)
• Hüküm sürme, hâkimiyet kurma. (Farsça)
• Bir nevi kumaş. (Farsça)

darül islam

• (Dâr-ül İslâm) İslâmiyet merkezi. Müslümanların hâkim olduğu yer.

dava-yı hamiyet / dâvâ-yı hamiyet

• Hamiyetli olma iddiasında bulunma.

demokrasi

• yun. (Demos: Halk; Kratia: İdare, iktidar) Halk iktidarına dayanan hükümet şekli. Devlet iktidarını elinde bulunduranların, halkın çoğunluğunun iradesiyle seçildiği hükümet şeklidir. Tatbikatı üç şekildir:1- Vasıtasız hükümet şekli: Halk, devlet iktidar ve hâkimiyetini vasıtasız olarak kullanır. Kan

deneycilik

• (Ampirizm) Fels: İnsan zihninde mevcut her bilginin ve her düşüncenin kaynağı tecrübe (deney) olduğunu iddia eden felsefi görüş. Bu görüş, tecrübenin ehemmiyetini belirtirken aklın ve dinin rolünü inkâr ediyor. Tecrübe maddi dünyayı anlamak için gerekli ama, yeterli değildir. Tecrübe görüneni ve müş

dernek

• Eğlence için yapılan toplanma.
• Düğün.
• Cemiyetler kanununa göre kurulmuş cemiyet.

desatir-i islamiye / desâtir-i islâmiye

• İslâmiyetin düsturları, prensipleri.

desatir-i islamiyet / desatir-i islâmiyet

• İslâmiyetin düsturları.

devlet

• Sınırları belli olan bir memleketin sahibi olan insanların kurduğu siyasî, hukukî, idarî mahiyetteki merkezî teşkilât. Devlet, teşekkül tarzı, takip ettiği esas siyaset, temsil ettiği hâkimiyet ve iktidarın mahiyeti bakımından çeşitlere ayrılır:1- Kapitalist Devlet: İktisadî siyasete, şahsî mülkiyet

devletçilik

• Halk işlerinin, hususan büyük sanayi ve ziraatin devlet vasıtası ile işletmesi usulü. Cemiyetin umuma âid olan işleri ve bu işler için lâzım gelen teşkilât, müessese ve sâirelerini devlet eliyle yapılmasını kabul eden idâre sistemi.
• Halkın hususi teşebbüslerini veya büyük müesseseler

deymumet

• Daimlik, devam, dâimiyet.

deymumi / deymumî

• Devamlılık, devam, dâimiyet.

dikkat

• İncelik, dakik oluş. Ehemmiyet ve kıymet verme.

din-i ahmedi / din-i ahmedî

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) dini, İslâmiyet.

din-i fıtri / din-i fıtrî

• İnsanın yaratılışına uygun olan din; İslâmiyet.

din-i hak / dîn-i hak

• Hak din İslâmiyet.

din-i hakk-ı fıtri / din-i hakk-ı fıtrî

• İnsanın yaratılışına en uygun olan hak din; İslâmiyet.

din-i islamiyet / din-i islâmiyet

• İslâmiyet dini.

din-i muhammed

• Hz. Muhammed'in dini, İslâmiyet.

dirhem

• İslâmiyet'ten önce ve sonra kullanılan değişik ağırlıktaki gümüş paralar.

diyanet ve şeriat-ı islamiye / diyanet ve şeriat-ı islâmiye

• Allah tarafından bildirilen emir ve yasaklara dayanan hükümlerin hepsi; İslâmiyet.

dua-yı ihlasiye / dua-yı ihlâsiye

• Büyük bir samimiyet, iş ve ibadette yalnız Allah rızasını gözeterek yapılan dua.

dünyaperest

• Dünyaya tapacak derecede ehemmiyet verip âhiretini düşünmeyen. Maddiyatı çok seven. (Farsça)

ebbale

• Bir yüklük odun.
• Bir kısım halk. Cemaat. Cemiyet.

ebrar / ebrâr

• (Tekili: Berr) Özü sözü doğru olanlar, hamiyetliler. Sâdıklar. İyiler.

ebu iyaz seleme bin amr bin el ekva / ebu iyaz seleme bin amr bin el ekvâ

• Biat-ı Rıdvanda hazır bulunan, gayet cesur, nişancı, hamiyetperver bir sahabedir. 77 hadis-i şerif rivayet etmiştir. Hicrî 74 tarihinde, 80 yaşında iken Medine-i Münevvere'de vefat etmiştir. (R.A.)

efsun

• Sihir, büyü, üfürük. Sihirbazların tuzağı. Hile ile yapılan kötü işler. (Efsun İslâmiyetçe men'edilmiş ve büyük günâhlardan sayılmıştır.) (Farsça)

efvahi / efvahî

• Avam sözü, halk kelâmı, ehemmiyetsiz. (Farsça)

ehemmiyet-i namütenahiye / ehemmiyet-i nâmütenâhiye

• Sonsuz derecede ehemmiyetli, önemli.

ehemmiyyet / اهميت

• Önem. (Arapça)
• Ehemmiyet atfetmek: Önem vermek, önemsemek. (Arapça)
• Ehemmiyet kesb eylemek: Önem kazanmak. (Arapça)

ehl

• (Ehil) Yabancı olmayan, alışık olduğumuz.
• Dost, sahip, mensup. Evlâd, iyal. Kavm, müteallikat. Usta, muktedir ve becerikli anlamıyla ehil ve ehliyet İslâmiyette önemli bir husustur. Dinimiz, bize işleri ehline vermemizi emreder. Cemiyette işler, mevkiler, makamlar, görevler, ehline v

ehl-i hak

• İmân, İslâmiyet ve Hak yolunda olan. Hak mezhebde olan. Hakka, hakikata vâsıl olmuş olan. (Farsça)

ehl-i hamiyet

• Hamiyet ve gayret sahibi kimseler.

ehl-i şekavet

• İslâmiyetin müsâade etmediği çeşitli rezâlet işleyen bedbaht.

elektrik-i hakaik-i islamiyet / elektrik-i hakaik-i islâmiyet

• İslâmiyetin hakikat ve esaslarının elektriği, ışığı.

emin / emîn

• Kendisine güvenilen.
• Peygamber efendimizin lakabı. Peygamber olduğu bildirilmeden önce de, Kureyş kabîlesi Resûlullah'a sallallahü aleyhi ve sellem çok güvenir, inanır ve; "Muhammed-ül-emîn" derlerdi.
• Vücuttaki bütün âzâlarını İslâmiyete uygun şekilde ve uygun yerlerde kullan

emla'

• (Tekili: Mele') Topluluklar, mele'ler, cemaatler, cemiyetler, bölükler, kalabalıklar.

encümen

• Cemiyet. şura. Meclis. Komisyon. (Farsça)

• Meclis, cemiyet.

encümen-gah / encümen-gâh

• Cemiyet, meclis. (Farsça)

enfar

• (Tekili: Nefir) Cemaatler, topluluklar, cemiyetler. Halk, ahali, kalabalıklar, izdihamlar.

envar-ı islamiye / envâr-ı islâmiye

• İslâmiyetin insanlığı aydınlatan nurları.

envar-ı islamiyet / envâr-ı islâmiyet

• İslâmiyet nurları.

erkan-ı islamiye / erkân-ı islâmiye

• İslâmiyetin esasları, temelleri, rükünleri. (Şehâdet getirmek, Namaz kılmak, Oruç tutmak, Zekât vermek ve Hacca gitmek.)

erkan-ı islamiyet / erkân-ı islâmiyet

• İslâmiyetin esasları, şartları.

ersen

• Meclis, kongre, cemiyet. (Farsça)

eş'ari / eş'arî

• Eş'arî mezhebi veya o mezhepte olan. Asıl adı Eb-ul Hasan-ül-Eş'arî olan İmam-ı Eş'arî, Ehl-i Sünnet itikadını âyetlere, hadislere göre izah ve şerh ederek tesbit etmiştir. Ehl-i Sünnet Mezhebi itikadına tercümanlık ederek İslâmiyet'e büyük hizmet etmiştir. (Hi. 260-324) İtikada dâir meydana koyduğu

eşgal-i mühimme

• Ehemmiyetli ve mühim işler.

eşhür-ül hurum

• İslâmiyetten evvel Arab kabileleri arasında vuruşmanın ve muharebenin haram kılındığı Zilka'de, Zilhicce, Muharrem ve Receb ayları.

eşhür-ül-hacc

• Hac ayları mânâsına gelen bu kelime; İslâmiyetten evvel Kâbenin tavaf edildiği; Şevval ve Zilka'de ile Zilhicce ayından da alınan 10 günle cem'an 70 günlük zamana verilen addır.

esrar-ı şeriat

• İslâmiyet'in içindeki sırlar.

eşya' / eşyâ'

• (Tekili: Şia) Bölükler, bölümler, kısımlar, neviler, fırkalar, tabakalar, cinsler, çeşitler. Cemaatler, cemiyetler, topluluklar.
• Yardımcılar.

etnik

• yun. Bir kavim, bir ırkla ilgili olan. İslâmiyet, kavmiyeti ve ırkçılığı reddeder. Etnik bölücülüğe karşı en kuvvetli siper, İslâm şuuru ve kardeşliğidir.

evkaf / evkâf

• Vakıflar. Sâhibi tarafından İslâmiyet'e uygun olarak bir hayır işe tahsis edilmiş mülk veya mallar.

evliya / evliyâ

• Velî kelimesinin çoğuludur.
• Dostlar.
• Allahü teâlânın sevgili kulları, nefsin esâretinden kurtulup, sözleri, işleri ve hareketleri İslâmiyet'e uygun olanlar, devamlı Allahü teâlâyı hatırlayıp, ananlar.

fa'alün lima-yürid

• "Kayyumiyet sırrıyla ve faaliyet-i daimesiyle her an istediğini istediği gibi yapar." meâlinde bir âyettir.

faruk

• Hak ile bâtılı birbirinden ayıran. Haklıyı haksızı ayırmakta çok mâhir olan. (Hak ile bâtılı birbirinden tam ayırarak İslâmiyeti kabul ettiği ve islâm nurunu izhar ettiği ve imân ve küfrün arasını fark ve faslettiği için Hz. Peygamber (A.S.M.) tarafından Hz. Ömer'e (R.A.) bu isim verilmiştir.)

farz

• İslâmiyette mazeret olmadıkça yapılması mecburi olan, terkedilmesi günah sayılan Tanrı buyruğu.
• Zarurî, lüzumlu.

fasid / fâsid

• Bozan, bozuk.
• Bir ibâdetin, bâtıl olması, geçersiz olması. Bâtıl.
• Aslı İslâmiyet'e uygun olup, sıfatı uygun olmayan muâmele, akid.

fasid akd / fâsid akd

• Aslı İslâmiyet'e uygun olduğu hâlde, sıfatı uygun olmayan her çeşit sözleşme.

fasid bey' / fâsid bey'

• Aslı İslâmiyet'e uygun olup sıfatı uygun olmayan satış.

fasid icare / fâsid icâre

• Aslı İslâmiyet'e uyduğu hâlde, sıfatı uygun olmayan icâre (kirâya verme).

fatımi / fatımî

• (Fâtımiyye) Hz. Fatıma Sülâlesinden olmak iddiasında bulunan, önce kuzey Afrika, sonra Mısırda hükümet süren sülâleye mensub meliklerin takındıkları isimdir. (Mi: 910-1171) İsmâiliye nâmında bâtıl fırkadandırlar. Salâhaddin-i Eyyubî, ordusu ile, Fâtımîlerin hâkimiyetine son verdi.

fecr-i ati / fecr-i âtî

• Gelecekteki fecr. 1908 meşrutiyet inkılâbından sonra Servet-i Fünun mecmuası etrafından toplanan bir kısım gençlerin kurmak istedikleri ekolün (cemiyetin) adıdır.

fen yobazı

• Fen bilgisinde mütehassıs (uzman) olmadığı hâlde, kendisini fen adamı ve müslüman olarak gösterip müslümanların dînini, îmânını bozmağa, İslâmiyet'i içerden yıkmağa çalışan kimse.

fetva / fetvâ

• Herhangi bir işin dîne (İslâmiyet'e) uygun olup olmadığına dâir müftî tarafından verilen cevâb.

fezail-i islamiye / fezâil-i islâmiye

• İslâmiyetin üstün prensipleri, güzel yönleri.

fıkh

• Bilmek, anlamak. İslâmiyet'i bilmek. Dinde yapılması ve sakınılması lâzım gelen işleri bildiren ilim.

fırak-ı dalle-i islamiye / fırak-ı dâlle-i islâmiye

• İslâmiyetten, ayrılmış sapık fırkalar.

fıtrat

• Hilkat, yaratılış.
• İslâmiyet'e elverişli yaratılış.
• Peygamberlerin sünneti.

fıtratullah

• Allahü teâlânın dîni, İslâmiyet.

fukara-yı sabirin / fukarâ-yı sâbirîn

• Dilenmeyip sabreden ve şerî'ate (İslâmiyet'e) uyan fakirler.

galib-i mutlak

• Tam olarak galip. Kayıtsız şartsız hâkimiyet sahibi.

gayr-i meşru / gayr-i meşrû

• İslâmiyet'e uygun olmayan iş ve hareketler.

gayr-ı müslim

• Müslüman olmayanlar. İslâmiyete girmeyenler.

gayret

• Hamiyet, şeref, haysiyet.

gayur

• Hamiyetli. Çok çalışkan. Dayanıklı. Çok gayretli.
• Kıskanç. ("Gayyur" diye yazılması yanlıştır.)

gaza / gazâ

• İnsanların İslâmiyet'i işitmeleri, müslüman olmakla şereflenmeleri yâhut müslümanların dînine, vatanına ve nâmusuna tecâvüz eden düşmanı kovmaları için yapılan muhârebe.

germ

• Sıcak. Kızgın. (Farsça)
• Çabuk öfkelenen. (Farsça)
• Gayretli, hamiyetli. Tez meşreb. (Farsça)

grev

• İşçilerin isteklerini işverene kabul ettirmek için, işlerini hep birlikte bırakmaları.İslâmiyette işçi hakları çok ciddi korunmakla beraber, grev ve benzeri hareketlere başvurulması istenmez. Çünki grev, millî gelire zarar verdiği gibi, sosyal grupları doğurmakla boğuşmalarına ve dolayısıyla da mill (Fransızca)

habbeyi kubbe yapmak

• Değeri olmayan bir şeye çok fazla ehemmiyet vermek. Zihinde büyütmek.

habl-ül metin

• Sağlam ip.
• Mc: İslamiyet. Kur'an-ı Kerim.

hablü'l-metin

• Sağlam ip; İslâmiyet.

• Sağlam ip. İslâ-miyet, Kur'ân-ı Kerim.

hablü'l-metin-i islamiye / hablü'l-metin-i islâmiye

• İslâmiyetin sağlam bağı, ipi.

hablülmetin

• Sağlam ip; İslâmiyet, Kur'ân-ı Kerim ve Sünnet.

had

• İslâmiyet'te miktârı kesin olarak bildirilen cezâ.

hadd-i şer'i / hadd-i şer'î

• İşlenen suçlar için İslâmiyette miktarı kesin olarak bildirilen ceza.

haiz-i ehemmiyet

• Ehemmiyetli, mühim, önemli.

hak

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Vâcib-ül-vücûd yâni varlığı lâzım olan, hiç yok olmayan, dâimâ var olan ve kendisinden başkası yaratmaya lâyık olmayan.
• İslâmiyet.
• Gerçek, doğru.
• Alacak.
• Pay, hisse.
• Hâtır, hürmet.
• İnsanı

hakayık-ı seb'a

• Yedi hakikat. Fatiha suresinin yedi âyeti. İmanın altı şartı ve İslâmiyet ile yedi olan mühim hakikatlar. Kur'an-ı Kerim'in yedi vechile hârika olması gibi hakikatlar.

hakikat-i islamiye / hakikat-i islâmiye

• İslâmiyet'in hakikati, aslı, esası.

hakikat-i islamiyet / hakikat-i islâmiyet

• İslâmî gerçek; İslâmiyetin üzerine kurulu olduğu gerçekler, esaslar.

hakiki ihlas / hakikî ihlâs

• Gerçek ihlâs, ibadet ve davranışlarda sadece Allah rızasını gözetme; samimiyet.

hakim-i ezel / hâkim-i ezel

• Hükümranlığı ve hâkimiyeti bütün zamanları kaplayan Allah.

hakim-i ezel ve ebed / hâkim-i ezel ve ebed

• Varlığının başı ve sonu olmayan, hâkimiyeti zaman öncesinden sonsuza kadar devam eden Allah.

hakimiyet-i amme / hâkimiyet-i âmme

• Genel hâkimiyet, egemenlik.

hakimiyet-i dünya / hâkimiyet-i dünya

• Dünya hakimiyeti, dünyaya hükmetme.

hakimiyet-i islamiye / hâkimiyet-i islâmiye

• İslâmiyetin egemenlik ve hakimiyeti.

hakimiyet-i kudsiye / hâkimiyet-i kudsiye

• Kusur ve eksiklikten yüce, mukaddes egemenlik, hâkimiyet.

hakimiyet-i nuraniye

• Nurlu hakimiyet, egemenlik.

hakimiyet-i umumiye

• Genel hâkimiyet, hükümranlık, egemenlik.

hakir / hakîr

• Küçük. Ehemmiyetsiz. Kıymetsiz. İtibarsız. Kudretsiz.

• Küçük, ehemmiyetsiz.

hakir kalb / hakîr kalb

• Bir tevazu ifadesi olarak, bu fakirin ehemmiyetsiz, kıymetsiz kalbi mânâsında kullanılan bir deyim.

halal / halâl

• Yasak edilmiş olmayan, yâhut yasak edilmiş ise de, İslâmiyet'in özr, mâni ve mecbûriyet saydığı sebeblerden birisi ile yasaklığı kaldırılmış olan şeyler.

halife-i şahsi / halife-i şahsî

• Fahr-i Kâinat (a.s.m.) Efendimizin vekili olarak Müslümanların başkanlığını yapan ve İslâmiyeti korumak ve yaşatmakla görevli olan zâtın şahsı, kendisi.

halisane / hâlisâne / خَالِصَانَه

• Samîmiyetle.

hamiyet

• Gayret.
• Nâmustan gelen gayretle utanma veya kızma.
• İstinkâf etmek.
• Mukaddesatı ve milletin haklarını, mâmus ve haysiyeti korumak hususlarında gösterilen gayret ve ihtimam hasleti. İman ve İslâmiyeti ve Hz. Peygamber'in (A.S.M.) Sünnet-i Seniyyesini ve din ve mücahede

hamiyet-furuş

• Hamiyetlilik taslayan; hamiyet ve gayret iddiasında bulunan.

hamiyet-füruş

• Kendini beğenip hamiyetli olduğunu iddia eden. Hamiyetli olduğunu göstermeğe çalışan. (Farsça)

hamiyet-i diniye

• Dinî hamiyet; dini korumak ve yüceltmek maksadıyla çalışma, dinden gelen yüce duygularla din uğruna fedakârlıkta bulunma.

hamiyet-i diniye-i milli / hamiyet-i diniye-i millî

• Dinî ve millî esasların harekete geçirdiği hamiyet ve gayret duygusu.

hamiyet-kar / hamiyet-kâr

• Hamiyetli. Haysiyet ve şeref sahibi. (Farsça)

hamiyet-mend

• (Çoğulu: Hamiyyet-mendân) Hamiyetli. (Farsça)

hamiyet-mendane / hamiyet-mendâne

• Hamiyetlicesine. Hamiyetli olan bir kimseye yakışacak şekil ve surette. (Farsça)

hamiyet-mendi / hamiyet-mendî

• Hamiyetlilik, hamiyetli oluş. (Farsça)

hamiyetfuruş / hamiyetfurûş

• Hamiyetli görünmeye çalışan, hamiyet iddiasında olan; fedakârlık taslayan.

• Hamiyetlilik taslayan.

hamiyetfüruş

• Gayretkeş, hamiyetli görünmeye çalışan, hamiyet iddiasında olan; fedakârlık taslayan.

hamiyetkar / hamiyetkâr

• Hamiyetli ve gayretli.

• Hamiyetli.

hamiyetperver

• Hamiyetsever.

hamiyetsizlik

• Hamiyetsiz olma, mukaddes değerleri koruma duygusu ve gayreti içinde olmama.

hanif / hanîf / حنيف

• İslâmiyetten evvel Allah'ın birliğine inanan ve Hz. İbrahim'in (A.S.) dininden olanların vasfı.
• İslâmiyete kuvvetle bağlı olan ve ilmiyle âmil olan kimse.
• Eğri.
• Eski kötü hallerinden vazgeçip hakka ve doğruluğa yönelen.

• İslâmiyetten önce Allah'ın birliğine inanan ve Hz. İbrahim dinine bağlı olan kimse.

• Sapıklıktan, yanlış inanışlardan Hakk'a, doğruya meyleden, dönen, müslüman. İslâmiyet'ten önce Arabistan'da putlara tapmayıp, hazret-i İbrâhim'in dîni üzerine bulunanlara verilen isim. Çoğulu hunefâ'dır.

• İslâmiyetten önce Tanrı'ya inanan.

hanif dini / hanîf dîni

• Doğru yol, İslâmiyet.

haram

• Helâl olmayan, İslâmiyetçe ve dince nehyedilen şeyler ve ameller. Allah'ın izin vermediği, men'ettiği şeyler. Helâlin zıddı olan şey.

harikulade / hârikulâde

• Fevkalâde, âdetin hâricinde bulunan şey, eser. Görülmedik derecede. Son derece kıymet ve ehemmiyeti hâiz olan şey.

hasbel hamiyye

• (Hasb-el hamiyye) Hamiyet icabı, hamiyet için.

haslet-i hamra / haslet-i hamrâ

• Hamiyet, gayret veya mahcubiyetten gelen ve yüz kızarması suretinde görünen güzel haslet.

• Güçlü haslet; hamiyet, gayret ve mahçubiyetten kaynaklanan ve yüz kızarması şeklinde kendini gösteren haslet.

haslet-i islamiye / haslet-i islâmiye

• İslâmiyetten gelen haslet, özellik.

haşmet-i hakimiyet / haşmet-i hâkimiyet

• Allah'ın hâkimiyetinin ihtişamı ve görkemi.

hassas bölgeler

• Sivil savunmada düşmanın hedef tutacağı bölgeler. Her hassas bölgenin ehemmiyeti aynı değildir. Hava savunması bakımından eldeki imkanlar ve hassas bölgeler arasında öncelik tesbitine ihtiyaç vardır. Hassas bölgeler, sırasıyla:1) Atomik vurucu üslerin bulunduğu bölgeler.2) Yüzeyden yüzeye füze üsler (Türkçe)

hatair

• (Tekili: Hatire) Mühim işler, ehemmiyetli ve önemli ameller.

hayat-ı içtimaiye-i islamiye / hayat-ı içtimaiye-i islâmiye

• İslâmiyetin sosyal hayatı.

hayat-ı kudsiye-i islamiye / hayat-ı kudsiye-i islâmiye

• İslâmiyetin tesis ettiği kutsal hayat.

haysiyet-i islamiye / haysiyet-i islâmiye

• İslâmiyetin değeri, şerefi.

hayvaniyyet

• Hayvanlık, canlılık, zihayat olmak. Akıl ve idrakten mahrumiyet.

hazine-i rabbaniye / hazine-i rabbâniye

• Herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri veren, onları terbiye edip idaresi ve hâkimiyeti altında bulunduran Allah'ın hazinesi.

hazret-i kahhar / hazret-i kahhâr

• Her şeyi hükmüne itaat ettirebilen bir hâkimiyet sahibi, düşmanlarını kahrederek zelil ve perişan eden ve kudretinin karşısında her şeyi âciz bırakan Allah.

hey'et-i temsiliye

• Temsil hey'eti.
• Tar: Erzurum Kongresinde Şarkî Anadolu Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti ismini alan cemiyetin nizamnamesi iktizasınca seçilen şahıslardan teşekkül etmiş olan hey'et. (6 Ağustos 1919)

hicret

• Bir yerden bir yere göç etmek. Kendi memleketini bırakıp başka memlekete taşınmak.
• Hz. Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm'ın Mekke'den Medine'ye hicret etmesi. İslâmiyetin ilk zuhurunda, şeref ve izzetleri zedelenen Mekke'deki putperest müşrikler daima Hz. Peygamber'e su-i kastlar tert

hidemat-ı imaniye

• İmâni hizmetler. (Kur'an-ı Kerim'i ve mânâsını öğrenmeğe vesile olmak; imâni şüphelerin giderilmesine çalışmak; İslâmiyetin, hak din olduğunu isbat etmek veya isbâta vesile olmak gibi.) Görülen hizmetler. Eşyanın ve mahlukatın lisan-ı hâl ile esmâ-i İlâhiyeye ait yaptıkları tesbih ve ibadetleri.

hikmet-i şeriat ve islamiyet / hikmet-i şeriat ve islâmiyet

• Şeriat ve İslâmiyet bilgisi, ilmi.

hilafet / hilâfet

• Halîfelik, emirlik, imâmlık (devlet reisliği).
• Resûlullah'tan (sallallahü aleyhi ve sellem) sonra bütün müslümanlara imâmlık ederek İslâmiyet'in emirlerinin tatbik edilmesine nezâret edip, İslâmiyet'e ve müslümanlara karşı yapılan her türlü müdâhaleye cevap vermek vazîfesi.
• İnsanları

hile-i şer'iyye / hîle-i şer'iyye

• Şer'î (dînî) çâre. Müslümanların, İslâmiyet'e uymaları ve haram işlememeleri için ihtiyatlı yol aramaları. Herhangi bir hususta İslâmiyete uymağa mani bir durum bulununca o şeyi yapabilmek için kolay olan bir çâre aramak veya bu sûretle bulunan çıkış yolu.

hırdavat

• Ehemmiyetsiz şeyler, öteberi.
• Demirden mâmul eski âlet.

hırman

• Mahrumluk, mahrumiyet.
• Ümitsizlik, ye's.

hitabet beratı

• Eskiden vazifeli cami hatiblerine, hatibliğe tayin olduklarına dair verilen vesika. (Osmanlı İmparatorluğu zamanında yan zamanda halife olan padişahı temsil eden, cuma ve bayram hutbelerine çıkan bu hatiblere pek fazla ehemmiyet verilirdi. Hitabet beratı olmayan hatibler, cuma ve bayramlarda hutbe o

hızlan / hızlân

• Zarar, rahmetten mahrumiyet.

hizlan

• (Hezlan) Yalnız başına kalıp zelil olmak, yardımcısız kalmak.
• Muhafaza ve rahmet-i İlâhiyeden mahrumiyet.

hor

• Kıymetsiz, ehemmiyetsiz. Adi. (Farsça)
• Güneş, ışık, aydınlık. (Farsça)
• Yiyen, yiyici anlamında olup, birleşik kelimeler yapılır. Meselâ: Miras-hor : Miras yiyen. (Farsça)

hüccetü'l-islam imam-ı gazali / hüccetü'l-islâm imam-ı gazâlî

• İslâmiyet'in delili İmam-ı Gazâlî.

hüda / hüdâ

• Doğru yol olan hak din, İslâmiyet.

hükmeden

• Yöneten, hakimiyeti altında bulunduran.

hükmi şahıs / hükmî şahıs

• Şahıs gibi muamele gören cemiyet, şirket gibi birlik teşkil eden müessese.

hükmü

• Hakimiyeti.

hukuk

• (Tekili: Hakk) Haklar.
• İnsanın cemiyet hayatında riâyet etmesi lâzım gelen kaideler, esaslar, yâni; şer'i ve adli hükümler. Haklıyı haksızdan ayıran kaideler.
• Şeriat kitablarında yazılı olan haklar, kanunlar ve kaideler.
• Üniversitenin hukuk tahsili yaptıran kısmı.

hukuk-u umumiyye

• Cemiyetin bütün fertlerine şâmil olan haklar. (Mülkiyet hakkı, iştirak hakkı vs. gibi.)

hukukullah

• Fık: İbadetler ve İlâhî cezalar, ukubetlerle alâkalı haklar.
• Hukukullah umuma taalluk edip, yalnız bir şahsa âid olmayan ahkâm demektir. Bunlar hukuk-u umumiyeden ibarettir. Cenab-ı Hakk'a izafesi, tazim ve ehemmiyetine işaret içindir.

hüküm-ferma

• Hüküm süren, hâkimiyetinde olan.

hükümet / حكومت

• Hükümet. (Arapça)
• Hakimiyet. (Arapça)
• Devlet. (Arapça)
• Hükümet sürmek: Hakim olmak, hükmetmek, hüküm sürmek. (Arapça)

hükumet-i gayr-i müstakille / hükûmet-i gayr-i müstakille

• İstiklâliyet ve hâkimiyet haklarını tamamen haiz olmayıp, diğer bir devletin boyunduruğu altında bulunan hükûmet.

hükumet-i müstakille / hükûmet-i müstakille

• İstiklâliyet ve hâkimiyet ve haklarını tamâmen hâiz olan hükümet.

hükümferma

• Hükümrân, hüküm süren, hâkimiyetle idare eden.

• Hükümrân, hüküm süren. Hâkimiyetle idâre eden. (Farsça)

hulefa / hulefâ

• Halifeler; Fahr-i Kâinat (a.s.m.) Efendimizin vekili olarak Müslümanların başkanlığını yapan ve İslâmiyeti korumak ve yaşatmakla görevli olan zâtlar.

hulus / hulûs / خُلُوصْ

• Hâlislik. Saflık.
• Samimiyet. Hâlis dostluk. İçden davranmak. Her hayırlı işi ve ameli Allah rızâsını niyet ederek yapmak.

• İçtenlik, gönülden gelen samimiyet.

• Samîmiyet, hâlis ve saf olma.

hulus-i kalb

• Kalbden, gönülden, içten samimiyet.

hümanizm

• Lât. Edb: İslâmiyete mugayir ve aykırı eski Yunan ve Lâtin edebiyatı ve felsefesi taraftarlığı hareketi.
• Fls: İnsan menfaatını hayatta değer ölçüsü kabul eden ve dine tâbi olmayan, insana aşırı hâkimiyet tanımak isteyen ve maddeperest, dinsiz, imansız bir cereyan, bir fikir ve bâtıl

hunnes-künnes

• Hunnes, Hânis'in; Künnes de Kânis'in çoğuludur. Kânis, süpüren mânasınadır. Umumiyetle, akıp akıp yuvalarına giden veya aynı yollarında gidip gelen yıldızlar demektir. Bazılarınca gündüz gaib, gece zâhir olan yıldızlara denir. Ekseriyetle yedi seyyar yıldızlara denmiştir. (Zuhal, Müşteri, Merih, Züh

hurd

• Küçük. Ufak. İnce. (Farsça)
• Kırık. (Farsça)
• Ehemmiyetsiz, önemsiz. (Farsça)

hurfe

• Mahrumiyet, mahrumluk. Bedbaht oluş.

hürriyet-i şer'i / hürriyet-i şer'î

• İslâmiyetin uygun gördüğü hürriyet, İslâm'ın hürriyet anlayışı.

hürriyet-i vicdan

• Amme hukuku ile ferdî hukuka tecavüz etmemek şartıyla herhangi bir kimsenin her hangi bir fikir veya dini kabul etmekte veya kabul etmemekte serbest olması. Ancak, İslâmiyeti kabul etmiş olan bir kimse, İslâmın esaslarını kısmen de olsa, inkâr ve reddetmekte serbest değildir; İslâm hukukunda mürted

husran

• Mahrumiyet. Kayıp. Çok büyük ziyan.

hüsran

• Ümit edilenin elde edilememesinden duyulan elem. Mahrumiyet acısı.
• Zarar, ziyan, kayıp.

• Zarar, ziyan.
• Beklenilenin elde edilememesinden duyulan acı, mahrumiyet acısı.

i'la-yı kelimetullah

• Allah kelâmının, İslâmiyetin ulviyetini ve hakikatlarının kıymetini bildirmek ve yaymak. Hakaik-ı Kur'âniye ve imâniyenin neşir ve tâmimine cehd ile çalışmak.

i'tibar

• (İtibâr) Ehemmiyet vermek. Hürmet, riâyet ve hatır saymak. Kulak asmak. İbret alıp uyanık olmak. Birisini veya sözünü makbul farzetmek.
• Taaccüb etmek.
• Şeref, haysiyet.
• Bir şeyin gerçek değil, kararlaştırılan değeri.
• Ticarette söz veya imzaya olan itimad.
• <

ibadet / ibâdet

• Kulluk, kulluk vazîfelerini İslâmiyetin bildirdiği şekilde yerine getirmek. Allahü teâlânın emir ve yasaklarına uymak.

ibadet-i halisa / ibadet-i hâlisa

• Samimiyetle, içtenlikle yapılan ibadet.

ibah

• İtibar etmek, ehemmiyet vermek. Hürmet etmek.

ibahiyye / ibâhiyye

• İslâmiyet'in haram ve yasak kıldığı şeyleri helâl ve mübâh sayan bozuk bir fırka. Bâtiniyye, İsmâiliyye. Karâmita da denir.

ictimai / ictimaî

• Topluluğa ait, birlikte yaşayanlara dair. Cemiyet hayatına ait ve müteallik. Sosyal.

ıdlal

• (İdlâl) Hak dinden, imân ve islâmiyetten saptırmak. Doğrudan, Hak ve hakikat caddesinden ayırmak. Azdırmak.

ihda

• İman ve İslâmiyet yolunu göstermek. Hidayete eriştirmek. Doğru yola götürmek. Allah rızasına uyan yola girmesine vesile olmak.
• Hediye etmek. Armağan yollamak.

ihlas / ihlâs / اِخْلَاصْ

• Samimiyet, doğruluk, riyasızlık. Kur'ân-ı Kerim'in 112. Sûresi.

• Allah rızâsını esas tutma, samîmiyet.

ihlas-ı etem / ihlâs-ı etem

• En mükemmel bir ihlâs, samimiyet; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözetme.

ihlas-ı etemm / ihlâs-ı etemm

• Mükemmel bir ihlas, samimiyet; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözetme.

ihlas-ı hakiki / ihlâs-ı hakikî

• İbadet ve davranışlarda sadece Allah rızasını gözetme; gerçek samimiyet.

ihlas-ı kalb / ihlâs-ı kalb

• Sadece Allah'ın rızasını gözeten kalb samimiyeti.

ihlas-ı tamm / ihlâs-ı tâmm

• Tam bir ihlâs, samimiyet; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözetme.

ihlas-ı tamme / ihlâs-ı tâmme

• Tam bir ihlâs, samimiyet; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözetme.

ihmal

• Ehemmiyet vermemek. Yapılması lâzım bir işi sonraya bırakma. Dikkatsizlik. Başlayıp bırakmak. Terk etmek.

ihtida / ihtidâ

• Doğru yola girme, müslüman olma, din olarak İslâmiyet'i seçme; hidâyete erme.

ihvan-üs-safa / ihvân-üs-safâ

• On birinci asrın ikinci yarısında Basra'da ortaya çıkan; "İslâmiyete birçok vehimler karışmış, onu bu vehimlerden temizlemek ancak felsefe ile mümkündür. İslâm dînini felsefe vâsıtasıyla saf hâle getirmelidir" diyen sapık ve gizli bir cemiyet, ekol.

iksir

• Çok te'sirli, her derde devâ sayılan mevhum cisim. Bir şeyin olmasına veya hastanın iyileşmesine sebeb olan ehemmiyetli madde.
• Tıb: Oldukça şekerli ve kolayca alınabilen bir ilâç.
• Eski kimyada: (Bazılarının söylediğine göre) kıymetsiz madenleri ve sair şeyleri altuna tebdile

iktiras

• Bir işe ehemmiyet verme, bir şeyi mühimseme.
• Kederli ve hüzünlü olma.

ilham / ilhâm

• Peygamberlerin kalblerine, uyanık iken, melek görünmeden ilâhî vahyin bırakılması.
• Sâlihlerin, iyi kimselerin kalbine gelen İslâmiyet'e uygun mânâlar.
• Allahü teâlânın bildirmesi. Sevk-i tabîî. Bugün buna içgüdü denilmektedir.

illet-i şer'iye

• Şeriata ait illet; İslâmiyete uygun gerçek neden, sebep.

ilm-i ictimai / ilm-i ictimaî

• İçtimaî hayat ilmi. Toplu yaşayış ve cemiyet bilgisi. Sosyoloji.

ilm-i nafi' / ilm-i nâfi'

• İnsana aczini, kusurunu, Rabbinin büyüklüğünü bildiren, kalbde Allah korkusunu ve mahluklara karşı tevâzû, alçak gönüllülüğü artıran, kul haklarına ehemmiyet vermeyi temin eden sonsuz seâdeti (mutluluğu) ve Allahü teâlânın rızâsını kazanmaya vesîle olan ilim.

imamet-i kübra / imâmet-i kübrâ

• Resûlullah'a (sallallahü aleyhi ve sellem) vekâleten bütün müslümanlara imamlık ederek İslâmiyet'in emirlerinin tatbik edilmesine nezâret edip, İslâmiyet'e ve müslümanlara karşı yapılan her türlü müdâhaleye (saldırı ve sataşmaya) cevap vermek vazîfes i, hilâfet.

iman

• İnanmak. İtikad. Hakkı kabul, tasdik ve iz'ân etmek. İslâmiyeti kabul edip amel etmek. Dini bütün hakikatleri kabul edip gereğini yerine getirmek.

iman-ı islami / iman-ı islâmî

• İslâmiyete iman.

insan-ı kamil / insan-ı kâmil

• Kemâle ermiş, olgun insan. İslâmiyet'in emrettiği bütün emirleri yapan, yasaklardan sakınan, Peygamber efendimizin güzel ahlâkıyla ahlâklanan, hareketleri ve sözleri hep Allahü teâlânın ilhâmı ile olan üstün insan.

insaniyet-i kübra

• Büyük ve en makbul olan insânlık, yâni, İslâmiyet.

irtidad

• Din değiştirmekle mürted olmak. İslâmiyetten çıkarak dinsiz olmak.
• Geri dönmek.

isase

• Zenginlik, servet.
• Göz ucuyla bakma.
• Cemiyet, topluluk.

islam / islâm

• (Selâm. dan) İtaat, inkıyad, bir şeye teslimiyet. Din.
• Ist: Hz. Muhammed'in (A.S.M.), Allah'ın emriyle insanlara bildirdiği din.

islam-ı mecazi / islâm-ı mecâzî

• Nefsin, itminâna gelmeden yâni Allahü teâlânın rızâsına uygun hareket etmeye başlamadan önce, kişide bulunan ve Cennet'e girmek için yeterli olan İslâmiyet.

islami fütuhat / islâmî fütuhat

• İslâmî fetihler; İslâmiyetin halk arasında tanınarak kalpleri fethetmesi ve Müslüman olmalarına vesile olması.

islamiyet

• İslâmlık.
• İslâm oluş. Teslimiyet, inkıyad, bağlılık, hakka tarafgirlik ve iltizamdır. (İslâmiyet güneş gibidir, üflemekle sönmez; gündüz gibidir, göz yummakla gece olmaz. Gözünü kapayan yalnız kendine gece yapar. Münazarat)

ism-i şeriat

• Şeriat ismi; İslâmiyet adı.

israf / isrâf

• Malı, İslâmiyet'in ve mürüvvetin uygun görmediği yâni lüzumsuz, fâidesiz yerlere dağıtmak.

istidlal

• (Dalâl. den) İman ve İslâmiyet yolundan çıkarmağa, dalâlete düşürmeğe çalışmak.

istihda'

• (Hüdâ. dan) İrşad ve hidâyet istemek. Hak, hakikat, imân ve İslâmiyet yolunu istemek.

istihfaf / istihfâf

• Küçük ve aşağı görme, ehemmiyet vermeme, küçümseme.

istihfafkar / istihfafkâr

• Ehemmiyet vermeyerek. Küçümsemek suretiyle. Tahfif ve tahkir ederek. (Farsça)

istihfafkarane / istihfafkârane

• Küçümseyerek, küçük görerek, hafifseyerek, ehemmiyet vermeyerek. (Farsça)

istihmam

• Bir kimse, bağlı olduğu cemâate ait işler için her türlü sıkıntıya düşme.
• Ehemmiyet verme.

istikamet dairesinde

• İslâmiyet dairesinde.

istikbar

• (Kibr. den) Önemseme, ehemmiyet verme.
• Kibir, gurur, enaniyet. Kendini büyük görme, mağrurluk.

ittihad-ı muhammedi / ittihad-ı muhammedî

• "Muhammedî birlik" mânâsına gelen ve 5 Nisan 1909'da İstanbul'da kurulan bir cemiyet.

ittihad-ı muhammedi cemiyeti / ittihad-ı muhammedî cemiyeti

• Süheyl Paşa, Mehmed Sadık, Ferik Rıza Paşa, Derviş Vahdeti ve arkadaşları tarafından İstanbul'da 5 nisan 1909 tarihinde kurulan bir cemiyettir.

izzet ve şehamet-i islamiye / izzet ve şehamet-i islâmiye

• İslâmiyetten gelen cesaret ve üstünlük.

ka'b

• (Ölm: Hi: 32) Yahudi âlimlerinden olup İsrailiyatı İslâmiyet'e en çok aktaranlardan biridir. Hz. Ebubekir devrinde Müslüman olmuştur. Sa'lebi ve Kisai gibi İslâm tarihçileri ondan çok rivayetlerde bulunmuşlardır.

ka'be-i ismet

• Masumluk Kâbesi (Efendimiz (a.s.m.) masumiyeti itibariyle Kâbe'ye benzetilmiştir.).

kabul-u teslim

• Teslimiyet ile kabul etmek.

kabul-ü teslimi / kabûl-ü teslîmî / قَبُولُ تَسْلِيمْ

• Teslimiyetten gelen kabûl.

kafir / kâfir

• İslâmiyette inanılması lâzım olan şeylerin hepsine veya birine inanmayan, dînin emirlerini beğenmeyen, hafife alan, alay eden.

kafiyeperestlik

• Kafiye için safiyeyi feda edecek derecede kafiyeye ehemmiyet vermek. Birinci derecede kafiyeyi düşünüp, mânayı arka plana atmak.

kaide-i şer'iye / kâide-i şer'iye

• Şer'i kural, İslâmiyet'in ortaya koyduğu kural.

kal'a-i islam / kâl'a-i islâm

• İslâmiyet kalesi.

kalb tasfiyesi

• Kalbi, İslâmiyet'in beğenmediği şeylerden, günâhlardan, kötü düşüncelerden kurtarmak, temizlemek.

kalb temizliği

• Kalbin İslâmiyet'e uymayan şeylerden, dünyâya düşkünlükten, kötü düşünceden kurtulması.

kalbi / kalbî

• İçten. Yürekten. Kalbe ait ve müteâllik. Samimiyetle. Riyâsızca.

kale-i islamiye / kale-i islâmiye

• İslâmiyet kalesi.

kalp

• Yürek.
• Yürek hastalığı.
• Gönül.
• Her şeyin ortası, ehemmiyetli, alıcı noktası, değiştirme, çevirme.

kanun-ı ilahi / kânûn-ı ilâhî

• Allahü teâlânın kullarının dünyâ ve âhirette huzûr ve seâdete (mutluluğa) kavuşmaları için Peygamberleri (aleyhimüsselâm) vâsıtasıyla insanlara bildirdiği emirleri ve yasakları, İslâmiyet.
• Allahü teâlânın kâinâtta (varlık âleminde) koyduğu nizâm, düzen.

kasr-ı islamiyet / kasr-ı islâmiyet / قَصْرِ اِسْلاَمِيَتْ

• İslâmiyet sarayı.

• İslâmiyet sarayı.

kasr-ı nurani-yi islamiyet / kasr-ı nurânî-yi islâmiyet

• İslâmiyetin nurlu ve aydınlık sarayı.

kavmiyetçilik

• İslâmiyetin âyet-i kerime ve hadis-i şerifle men'ettiği, soy sop üstünlüğü ileri sürerek, kendi kavminden olmayanlardan ayrılmak ve onları hakir görmek.

kemal-i hulus ve iştiyak / kemâl-i hulûs ve iştiyâk / كَمَالِ خُلُوصْ وَ اِشْتِيَاقْ

• Tam bir samimiyet ve arzu etme.

kemal-i ihlas / kemâl-i ihlâs

• Mükemmel ve kusursuz ihlâs, samimiyet.

kemal-i sadakat ve ihlas / kemâl-i sadakat ve ihlâs

• Tam ve mükemmel bağlılık ve samimiyet.

kemal-i saffet

• Tam bir temizlik, temiz niyetlilik, samimiyet ve içtenlik.

kemal-i samimiyet ve ihlas / kemâl-i samimiyet ve ihlâs

• Tam bir samimiyet ve içtenlik.

kemal-i teslim / kemâl-i teslim

• Tam bir bağlılık, teslimiyet.

kemal-i teslimiyet / kemâl-i teslimiyet / kemâl-i teslîmiyet / كَمَالِ تَسْل۪يمِيَتْ

• Tam bir teslimiyet.

• Tam bir teslîmiyet.

kemal-i tevekkül / kemâl-i tevekkül

• Tam bir teslimiyet.

kemiyet

• (Bak: Kemmiyet)

kemmi / kemmî

• Azlık veya çokluğa dair. Kemmiyete âit ve müteallik. Cesur. Yiğit. Silâhlı.

kemmiyat

• (Tekili: Kemmiyet) Kemiyetler.

kemmiyet

• (Kemiyet) Miktar, sayı, nice oluş. Az veya çok oluş.

kerahet

• İğrenme, iğrençlik, mekruh oluş. İslâmiyetçe iyi sayılmayan şey.
• İstenmiyerek, zorla.
• Fık: Şer'an yapılmaması sevablı ve hayırlı olan bir şeyin terk edilmeyip yapılması.

keyfiyyet

• Bir şeyin esâsı ve iç yüzü. Nasıl olduğu ciheti.
• Kalite. Madde. (Kemmiyetin zıddıdır.)

kitab-ı rabbani / kitab-ı rabbânî

• Allah'ın bu âlemde hakimiyetini ve Rablığını bir kitap gibi anlatan eseri, kâinat.

komedi

• yun. Cemiyetin gülünç ve kusurlu hâllerini ortaya koyan tiyatro eseri.
• Uydurma, yapmacık hareket veya söz.
• Gülünecek hareketler.

komita

• Siyasi bir maksat için bir araya gelenlerin gizli cemiyeti.

• (Slavca) Maksadına ulaşmak için ekserî silah kullanan, siyasî, gizli ihtilaki cemiyet. Eşkiya.

küffar

• (Tekili: Kâfir) Gâvurlar. Hak din olan İslâmiyeti inkâr edenler. Kâfirler.

küfr-i hükmi / küfr-i hükmî

• İslâmiyet'in îmânsızlık alâmeti dediği sözleri söylemek ve işleri yapmak.

küfr-i inkari / küfr-i inkârî

• Aslâ Cenab-ı Hakk'ı tanımayıp, İslâmiyet hakikatlarını ikrar ve tasdik etmemektir.

kuss ibn-i saide

• İslâmiyetten önce Arabistan'da yaşamış İyâd Kabilesinin ileri gelenlerinden, mühim hakikatlı bir şâirdir. Cârud gibi hakperesttir. Henüz Hazret-i Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâm genç iken Suk-ı Ukaz panayırındaki hitabeti ile meşhurdur. Hitabesinde bir Hak Peygamber geleceğini ve onun en güzel bir d

kütüb-ü islamiye / kütüb-ü islâmiye

• İslâmiyetle ilgili kitaplar.

lakayd / lâkayd

• Kayıtsız. Alâkasız. Karışmayan. Kıymet ve ehemmiyet vermeyen. Aldırış etmeyen.

laşe / lâşe

• Leş. Kendiliğinden ölmüş veya İslâmiyet'in emrine uygun olmayarak kesilmiş veya öldürülmüş hayvan ve böyle hayvanın eti.

lirik

• Heyecan ve ahenge fazla ehemmiyet verilen şiir.
• Bu tarzda şiir yazan şair.

lübane

• (Çoğulu: Lübânât) Hâcet, ihtiyaç.
• Önemli ve ehemmiyetli iş.

lümmiyet

• (Limmiyet) İllet ve sebebiyet.

ma'şeri / ma'şerî

• Cemiyete âit. Topluluğa âit. Ortaklaşa. Pek çok.

maddi / maddî

• (Maddiye) Cismâni. Madde ile alâkalı olan. Maddeye ait.
• Paraca ve malca.
• Paraya ve mala fazlaca ehemmiyet veren.
• Dokunma, koklama, görme, işitme, tatma ile hissedilip duyulan şeyler.

mahrem

• Gizli.
• Dince ve şer'an müsaade olunmayan.
• Birisinin hususi hâllerine ait gizli sır.
• Nikâh düşmeyen, evlenilmesi haram olan yakın akraba. (Baba, dede, anne, nine, erkek ve kızkardeş, amca, dayı, hala ve teyzeler arasında bir neseb yakınlığı, bir ebedî mahremiyet vardır

makamat

• (Tekili: Makam ve makame) Makamlar, mertebeler.
• Cemaatler, cemiyetler, kalabalıklar, topluluklar.

makame

• (Çoğulu: Makamât) Meclis.
• Topluluk, cemaat, cemiyet, kalabalık.
• Nutuk tarzında söylenen sözler.

makarr-ı saltanat

• Saltanat, otorite ve hâkimiyet merkezi.

maksud-u şari / maksud-u şâri

• İslâmiyetin hüküm ve kurallarını bildiren Allah'ın maksadı.

marifet-i islamiye / marifet-i islâmiye

• İslâmiyeti bilme ve tanıma.

maslahat-ı islamiye / maslahat-ı islâmiye

• İslâmiyetin yararı.

me'tem

• (Çoğulu: Meâtim) Kadınlar cemiyeti.

medeniyet

• Adaletseverlik, insanca iyi ve ferah yaşayış. Şehirlilik. Yaşayışta, içtimaî münâsebetlerde, ilim, fenn ve san'atta tekâmül etmiş cemiyetlerin hâli.
• İslâmiyetin emirlerine göre, usulü dâiresinde yaşayış.

mehasin-i islamiyet / mehâsin-i islâmiyet

• İslâmiyetin güzellikleri.

mehdi / mehdî

• Kıyâmete yakın geleceği, Peygamber efendimiz tarafından haber verilen ve İslâmiyet'i ve adâleti yeryüzüne hâkim kılacak olan mübârek zât.

mehmed akif

• (1873-1936) Şiir ve manzumeyi sırf İslâmiyete hizmet için yazdı. İlk Türkiye Büyük Millet Meclisinde İstiklâl Marşı manzumesi kabul edilerek milletin mâneviyatına büyük faydalar sağladı. Çanakkale Şehidlerine hitaben yazdığı manzumesi de aynı mahiyettedir. Bu İslâm mücahidinin şiirleri Safahât isiml

menhiyat-ı şer'iye / menhiyât-ı şer'iye

• İslamiyetin yapılmasını yasakladığı şeyler.

merdi / merdî

• Erlik, erkeklik. (Farsça)
• Merdlik, cesurluk, yiğitlik. (Farsça)
• İnsanlık, hamiyet. (Farsça)

merek

• Köy evlerinin yanında ot, saman ve yaprak gibi şeylerin ve umumiyetle hayvan yiyeceklerinin muhafazasına mahsus kârgir veya kerpiçten yapılmış bina. Samanlık.

mes'ele

• Düşünülecek iş ve husus. Halledilmesi lâzım iş. Ehemmiyetli iş.
• Savaş, muharebe, ceng, harp.

meşayıh-ı müstakim-ül-ahval / meşâyıh-ı müstakîm-ül-ahvâl

• Hâlleri İslâmiyet'in emirlerine uygun olan zâtlar.

meşru' / meşrû'

• Şerîate (İslâmiyet'e) uygun şey.

mesture

• Örtülü kadın. İslâmiyetin emrettiği şekilde örtülmesi farz olan yerlerini örtmüş olan kadın.
• Gizli tutulan resmi işlerde harcanmak için hükümetin emrine verilen para. (Buna tahsisat-ı mesture de denir.)

metanet

• Sağlamlık. Kavilik. Sözünden ve kararından dönmemeklik. İnsanın, fikrinde sabır, azminde kavi ve akidesinde rüsuh sahibi olması. (Mukabili zaaf'dır) (Hak, iman ve İslâmiyet uğrunda metanet göstermek, çok kıymetli bir seciyyedir.)

mevaki-i mühimme

• Önemli mevkiler. Ehemmiyetli yerler.

mevkuf satış / mevkûf satış

• Sözleşme, alıcı ve verici açısından İslâmiyet'e uygun olduğu hâlde; başkasının hakkı karışmış olan alış-veriş.

meyl-i tahakküm

• İnsanları zorla hâkimiyeti altına alma meyli, eğilimi.

millet-i kudsiye

• Kutsal millet olan İslâmiyet.

milliyet-i mukaddese

• Mukaddes islâmiyet milliyeti.

minnet

• Yapılan bir iyiliği, verilen bir şeyi başa kakma. Minnetin bu kısmı İslâmiyet'te yasaklanmıştır.
• Görülen iyiliğe karşı teşekkür etme.
• Allahü teâlâya hamd ve senâ etmek, şükretmek.
• Nîmete kendi eliyle, kendi çalışmasiyle kavuşmadığını, Allahü teâlânın lütfu ve ihsânı o

misvak

• Kullanılması pek çok faydalı olan ve Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (A.S.M.) ehemmiyetle tavsiye ettiği, diş fırçası vazifesini de gören, hoş kokulu ve meyvesiz bir ağacın dallarından kesilip kullanılan parça.

mizac-ı islamiyet / mizac-ı islâmiyet

• İslâmiyetin ana karakteri.

monarşi

• Hâkimiyetin kaynağı birtek şahısta (Kral, padişah, han v.s.) olduğu kabul edilen devlet şeklidir. Bu şahsın, yani devlet başkanının yanında bir meclis (parlamento) olursa; meşruti monarşi; olmazsa; mutlak monarşi ismini alır. Ayrıca devlet başkanının iş başına gelmesi şekline göre, irsi veya seçimli (Fransızca)

mu'teni

• İtina eden. Özenen. Dikkat ve ehemmiyet veren.

mualleka

• (Çoğulu: Muallekat) Askılar. Henüz karar verilmemiş olanlar.
• Kocası kaybolan kadın.
• İslâmiyet'ten evvel Arabların meşhur edib ve şâirlerinin Kâbe duvarına astıkları yazılar ve şiirler.

mücahede

• (Çoğulu: Mücahedât) Cihad etme.
• Din düşmanına karşı koyma. Çarpışma.
• Uğraşma. Çalışma. Gayret gösterme.İslâmiyette mücahedenin ehemmiyeti hakkında Deylemî'den (R.A.) mervi Hadis-i Şerif meâli: "Allah bir kulu sevdiği vakitte onu Zât-ı Uluhiyetine hizmet etmek için seçer. Onu

mücahidin-i islamiye / mücahidîn-i islâmiye

• İslâmiyet için cihad edenler.

müellefet-ül kulub

• Asr-ı Saadette kalbleri te'lif için mübâşeret edilenler. İslâmiyete ısındırmak için kıymet vererek farklı ve lütufla muamele edilenler.

müellif-i islam / müellif-i islâm

• Müslüman yazar; İslâmiyet ile ilgili eserleri olan.

muhacir / muhâcir

• İslâmiyet'in başlangıcında, sırf müslüman oldukları için Mekkeli müşriklerin zulüm ve işkencelerine mâruz kalıp, dinlerini, îmânlarını korumak için, evlerini, mallarını ve mülklerini bırakarak Resûlullah efendimizin izni ile önce Habeşistan'a, son ra Medîne-i münevvereye hicret eden Mekkeli

muhacirin / muhacirîn

• Göç edenler, hicret edenler. İslâmiyetin ilk zuhurunda İslâm olanlardan Mekke'den Medine'ye hicret eden sahâbeler.

muhadenet

• Yakın ahbablık, samimiyet. Dostluk.

mühimsaz

• Mühim ve ehemmiyetli işler gören. (Farsça)

mühimter

• Ehemmiyetli ve çok önemli. (Farsça)

muhkemat / muhkemât

• İslâmiyetin sağlam ve kuvvetli kanunları, emirleri; yoruma ihtiyaç bırakmayacak şekilde açık sözler, kesinlik ifade eden naslar.

muhlisen

• Samimiyetle.

mühmelane / mühmelâne

• Önem ve ehemmiyet vermeksizin, başdan savarcasına. (Farsça)

muhsan

• Fık: Akıl. Büluğ. İslâmiyet. Hürriyet. Nikâh-ı sahih ile teehhül vasıflarını câmi olan kimse.

mühtedi / mühtedî

• Hidayete ermiş olan. İslâmiyete girmiş olan. Doğru yolu seçen. Hak dinine girmiş olan.

muhtesib

• Eskiden İslâm devletlerinde iyiliği emredip, kötülüğü yasaklayan, engel olan ve cemiyette güzel ahlâk ve fazîletlerin korunmasına ve dînî hükümlerin uygulanmasına, çarşı ve pazarların düzenine bakmakla vazîfeli, ilim, fazîlet ve kuvvet sâhibi kimse.

mukayyed

• Kayıtlı. Serbest olmayan. Sınırlı. Bağlı.
• Deftere geçmiş, kaydedilmiş olan. Bağlanmış. El veya ayağında zincir, kelepçe bulunan. Mevkuf olan.
• Bir işe ehemmiyet veren. İşine önem verip bakan.

mukim / mukîm

• İkamet eden. Ayakta duran.
• Okuyan.
• Bir memlekette devamlı duran.
• Fık: Vatanında veya vatanı sayılan bir yerde onbeş günden fazla kalan kimse. (18 saatlik uzağa gidene "Misâfir" denir.)
• Esmâ-i İlâhiyyeden olup "Her şeyi ayakta tutan, devam ettiren ve kayyumiyet

mültefet

• (Left. den) Kendisine iltifat edilmiş olan. Güler yüz gösterilmiş ve hoş davranılmış.
• Ehemmiyet verilmiş.

münzevi / münzevî

• İslâmiyet'in emirlerini yapmak, yasaklarından sakınmak, kötülüklerden korunmak ve kalb huzûru ile ibâdet yapabilmek için bir köşeye çekilmiş olan kimse.

murdar

• Pis. Kirli. Mülevves. Temiz olmayan. (Farsça)
• İslâmiyetin gösterdiği kaidelere uygun olmıyarak kesilmiş hayvan. (Farsça)

mürteci / mürtecî

• İslâmiyet'in pâk ve temiz yolunu bırakarak, câhiliyet devri yoluna ve yaşayışına dönen; gerici, irticâ eden.

mürteci'

• (Rücu'. dan) Geri dönen, geri dönmek isteyen. İrticâa giden.
• Her cihetle en yüksek saadet ve selâmete sevkeden İslâmiyete muhalefetle İslâmdan önceki câhiliyet ve ahlâksızlığa dönmek isteyenlerin vasfı.
• İslâmiyete muhalif olanların; hakikat, İslâmiyet ve iman fedakârlarına, İ

müsaade-i şer'iye

• Şeriatın müsaadesi, İslâmiyetin izin verdiği iş ve davranış.

müsellemat

• (Tekili: Müsellem) Doğruluğunda şüphe edilmeyen umumi bilgi ve kaideler. İslâmiyete ait, sağlamlığında şüphe olmayan esâslar.
• Man: Dinleyenin hemen münakaşasız kabul ettiği kaziyeler.

musibet-i amme / musibet-i âmme

• Umuma ve cemiyetin ekseriyetine gelen belâ.

mütehavin

• (Hevn. den) İşinde gevşek ve kayıtsız olan. Bir işe ehemmiyet vermiyen, mühimsemiyen.

mütehemmik

• İşinin üzerine düşen, ehemmiyet veren. İşine sıkı sarılan.

mutmainne

• İtmînân bulan, rahatlayan, huzur ve sükûna kavuşan.
• İslâmiyet'in emirlerini yapıp, yasaklarından kaçınarak ve Allahü teâlâyı zikrederek itminana huzur ve sükûna kavuşan, şüphe ve tereddütlerden kurtulan nefis.

na-çizi / na-çizî

• Naçizlik, ehemmiyetsizlik, kıymetsizlik, değersizlik. (Farsça)

na-kami / nâ-kâmî

• Mahrumiyet, bahtsızlık. isteğine kavuşamama. (Farsça)

naçiz

• (Nâ-çiz) Çok küçük, ehemmiyetsiz şey, değersiz, hükümsüz. (Farsça)

naçizane

• Çok ehemmiyetsiz olarak. Pek ufak olarak. (Farsça)

namık kemal

• (Mi: 1840 - 1888) Tekirdağ'lı olup İslâm mücahidlerindendir. Yeni Osmanlılık hareketine vatan mefhumunu sokmuş, "Firâki, hapsi, nefyi kadr-i nâmusumla gördüm hep" diye haklı olduğunu dâima müdâfaa etmiştir. Ehl-i kemâl bir zat olduğu, davasının istikameti ve samimiyetinden anlaşılır.Hayatının sonlar

natıka-i cemiyet

• Cemiyetin nâtıkası, yâni: Söz söyleme kudreti.

nazik / nâzik

• Nezaketli. Terbiyeli. Zarif. İnce, dayanıksız. (Farsça)
• Ehemmiyet verilmesi icab eden. (Farsça)
• Tehlikeli husus. (Farsça)

nef'

• Fayda, yararlılık.
• Fls: Faydacılık. Yani: Bir şeyin doğru olup olmadığını, o şeyin faidesine göre değerlendiren yanlış bir nazariyedir. Kudsi dinimiz olan İslâmiyette ise: Bir şeyin doğru veya yanlış; iyi ve kötü olması, Allahın emir ve nehyine tâbidir.

nefs

• (Nefis) Can, kişi, kendi, öz varlık. Bir şeyin zatı olan, kendisi.
• Göz.
• Şehvet ve gadabın mebdei olan kuvve-i nefsaniye. Fıtri meyil, bedenin hissi istekleri.
• Ruh, hayat, asıl.
• Maya.
• Hamiyet.

nefs-i islamiyet / nefs-i islâmiyet

• İslâmiyetin kendisi.

nefs-i mutmainne

• Îmân etmiş nefs. Allahü teâlâyı anmakla huzûra eren, İslâmiyet'in emirlerini yapmak kendisine zor, ağır gelmeyen nefs.

nimet-i rabbaniye / nimet-i rabbâniye

• Herbir varlığa yaratılış gayelerine ulaşmaları için muhtaç olduğu şeyleri veren, onları terbiye edip idaresi ve hâkimiyeti altında bulunduran Allah'ın nimet ve ihsanı.

nokta-i islamiyet / nokta-i islâmiyet

• (Dayanak noktası olarak) İslâmiyet noktası.

nur

• Aydınlık. Parıltı. Parlaklık. Her çeşit zulmetin zıddı. Işık.
• Kur'ân-ı Kerim. İman. İslâmiyet. Peygamber.
• Zulmeti def eden, şule, ışık.

nur-u islamiyet / nur-u islâmiyet

• İslâmiyet nuru, ışığı.

nur-u şeriat

• Şeriatın nuru, İslâmiyet ışığı.

örfi idare / örfî idare

• (İdare-i örfî) Askerî kuvvete ihtiyacı gerektiren ve cemiyet hayatında zuhur eden müşkil hallerde vaktin icablarına göre ve vaziyet düzelinceye kadar sivil idare yerine askeri idare konması. Sıkı yönetim.

osman

• Peygamberimiz Hazret-i Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâm'ın en yakın sahabelerinden, Aşere-i Mübeşşere'den ve İslâmiyet için en çok fedakârlık gösterenlerdendir. Hz. Talha ve Zübeyr'den evvel imana geldi, iman edenlerin beşincisi oldu. Resül-ü Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm'ın üçüncü halifesi ve damadıd

otorite

• Kumanda etme hakkı, itaat ettirme iktidarı. (Fransızca)
• İdari veya siyasi iktidar. (Fransızca)
• Muhakemeleri veya doktrini umumiyetle doğru olarak kabul edilen ve bir sahada derinleşmiş olan şahıs veya eser. (Fransızca)

piskopos

• Hıristiyanlığın katolik ve doğu kiliselerinde en yüksek rûhânî ünvâna sâhip ve umûmiyetle bir bölgenin dînî lideri olan hıristiyan din adamlarına verilen ad.

prens bismark

• (1815 - 1898) Meşhur Alman siyasilerinden ve Alman birliği için çalışanlardan birisidir. İslamiyeti ve Hz. Peygamber'i (A.S.M.) medh ü sena ederek hayranlığını bildiren bir mütefekkirdir.

rah-ı hidayet / râh-ı hidayet

• Doğru ve hak olan yol, İslâmiyet yolu.

rahmaniyyet

• Cenab-ı Hakk'ın Rahman oluşu. (Yâni: Gözümüzle görüyoruz, birisi var ki, bize zemin yüzünü rahmetin binlerle hediyeleri ile doldurmuş, bir ziyafetgâh yapmış ve Rahmâniyetin yüz binlerle ayrı ayrı lezzetli taamları içinde dizilmiş bir sofra etmiş ve zemin içini rahimiyyet ve hakîmiyetin binlerle kıym

resmiyet

• Bk. resmiyyet.
• Resmiyete dökmek: Resmîleştirmek, resmîlik kazandırmak.

ruh-u islam / ruh-u islâm

• İslâmiyetin ruhu.

ruhsat

• İslâmiyet'in, meşakkat ve zarûret gibi sebeblere bağlı olarak, ibâdetlerde ve diğer işlerde tanıdığı izin ve kolaylık; azîmetin zıttı.

rükn

• Direk. Esas.
• Kuvvet.
• Bir şeyin en fazla sağlam olan tarafı veya köşesi veya temeli.
• Bir cemaatin ileri gelenlerinden olan.
• Nüfuzlu, kuvvetli ve ehemmiyetli kimse.

rüşd ü irşad

• Rüşd ve irşad. Doğru yola sevketmenin mükemmeliyeti. İslâmiyeti en mükemmel şekilde öğretmek.

sa'deddin-i taftazani / sa'deddin-i taftazanî

• (Hicr: 722-792) Horasan taraflarında Teftazan'da doğdu. İslâmiyete kıymetli eserleriyle hizmet eden büyük âlimlerdendir. Asıl ismi Ömer oğlu Mes'ud'dur.

sadıkane / sâdıkane

• Doğruluk üzerine, samimiyetle, bağlılığını gösterircesine.

safvet-i islamiye / safvet-i islâmiye

• İslâmiyetin saflığı, temizliği.

şahs-ı manevi / şahs-ı manevî

• Bir şahıs olmayıp kendisine bir şahıs gibi muamele yapılan şirket, cemaat, cemiyet gibi ortaklıklar. Belli bir kişi olmayıp bir cemaatten meydana gelen manevî şahıs.
• Bir topluluğun taşıdığı manevî kuvvet ve meziyetler.

saltanat / سلطنت

• Kudret, kuvvet.
• Hâkimiyet, padişahlık.
• Tantana, gösteriş, debdebe.
• Şatafatlı hayat. Bolluk. Zenginlik.

• İdarî kuvvet ve kudret, hâkimiyet, sultanlık, padişahlık.

• Hakimiyet.

saltanat alemi / saltanat âlemi

• Bir ülkenin hakimiyeti ve yönetimiyle ilgili alan.

saltanat-ı arab

• Arapların saltanatı, idaresi, hâkimiyeti.

saltanat-ı daime

• Devamlı, kesintisiz bir egemenlik, hâkimiyet.

saltanat-ı ebediye

• Sonsuz hakimiyet; Allah'ın sonsuz egemenliği, hâkimiyeti.

saltanat-ı islamiye / saltanat-ı islâmiye

• İslâmiyetin hâkimiyeti, saltanatı.

saltanat-ı maddiye ve maneviye / saltanat-ı maddiye ve mâneviye

• Maddî ve mânevî yönlerden kurulan egemenlik, hakimiyet.

saltanat-ı mutlaka

• Allah'ın bütün varlık âlemi üzerindeki sınırsız hâkimiyeti.

sasaniler

• İran'da ikibin yıl önce devlet kuran bir sülâledirler. İlk meşhur hükümdarları Erdeşir'dir. Devleti kuvvetlendirdi ve Doğu Anadolu'yu Romalılardan aldı. Ünlü pâdişahlarından ve âdil ismi ile tanınan Nuşirevan İslâmiyetten önce yaşamıştır. Altıyüz seneden ziyade devletleri devam eden Sâsâniler, İslâm

savm'aa

• Tepesi sivri yüksek bina. (Minarelere de verilen addır). İslâmiyetten önce hıristiyanların manastırlarına ve sabiaların zaviyelerine verilen ad.

şeair / شعائر

• İslamiyet alametleri.

seb'a-i meşhure

• Altı iman rüknü ile beraber İslâmiyetin esası olan ibadet hakikati.

sebat

• Yerinden oynamamak, dayanmak. Kararlı olmak.
• Sözde durmak, ahde vefâ etmek. İman ve İslâmiyete hizmette, Allah'a ibadet ve taatta sâbit ve berkarar olmak.
• Bir meslekte, meşru bir kanaatte veya bir fikirde kararlı bulunmak, sağlamlık göstermek.

sebeb-i islamiyet / sebeb-i islâmiyet

• İslâmiyet'e girmesine sebep.

sebeb-i mahkumiyet / sebeb-i mahkûmiyet

• Mahkûmiyet sebebi.

şecere-i islamiyet / şecere-i islâmiyet

• İslâmiyet ağacı.

şecere-i tayyibe

• Temiz ağaç. Bütün iyiliklerin ve güzelliklerin kaynağı olan İslâmiyet'e verilen ad.

şecere-i tuba-i islamiyet / şecere-i tûbâ-i islâmiyet

• Bir tûbâ ağacı hükmünde olan İslâmiyet.

şehamet-i islamiye / şehamet-i islâmiye

• İslâmiyetten gelen yiğitlik, İslâm'ın kazandırdığı akla ve zekâya dayanan cesaret.

şehbaz-ı edvar-pervaz / şehbâz-ı edvar-pervaz

• Her devirde uçarcasına hâkimiyetini kuran.

şehr

• Cemâati, en büyük câmiye sığmayan yer veyâ İslâmiyet'in emrini yapabilecek güçte müslüman vâli ve hâkimi bulunan yer.

şehr-i ayin / şehr-i âyin

• (Şehrâyin) Şenlik. Büyük hâkimiyet ve kuvvete ait sürur, sevinç, donanma. (İslâmda ilk şehr-i âyin Hz. Peygamber Efendimiz hicret sureti ile Medine'ye vâsıl olunca yapıldı.) (Farsça)

selman-ı farisi / selman-ı farisî

• İran'ın İsfahan şehrinde doğmuş olan büyük bir sahâbe. Evvelce ateşperestti, sonra Hristiyan oldu. Daha sonra papazların nasihatiyle İslâmiyetin geleceğini anlamıştı ve arıyordu. Yeni Peygamber'e (A.S.M.) kavuşmak için Şam'dan Hicaz'a geldi ve orada kendisini köle yaptılar. Peygamber Aleyhissalâtü V

sem'-i hamiyet

• Hamiyet kulağı, insaf ve hakperestlikle dinleyiş.

şems-i islamiyet / şems-i islâmiyet

• Bir güneş gibi her yeri aydınlatan İslâmiyet.

şer'i / şer'î

• Şerîate âit, İslâmiyetle ilgili, İslâmiyet'e uygun.

• Şeriata uygun, İslâmiyetçe makbul olan. İlâhî kanuna dair. Meşru'.

şerarat-ı neyyirane

• Parlak kıvılcımlar, ışık saçan şerareler. (Farsça)
• Mc: İslâmiyetin kuvvet ve hakkaniyetinden gelen parlaklık. (Farsça)

şeriat / şerîat

• Allah tarafından bildirilen hükümlerin hepsi; İslâmiyet.

• Peygamberlere gelen ilâhî hükümler (emirler ve yasaklar), din. İslâmiyet.

şeriat namına

• İslâmiyet adına.

şeriat-ı ahmediye

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) getirdiği şeriat, İlâhî kanun ve hükümler, İslâmiyet.

şeriat-ı garra / şeriat-ı garrâ

• Büyük ve parlak şeriat, İslâmiyet.

• Parlak ve nurlu şeriat. İslâmiyet.

şeriat-ı garra-yı muhammediye / şeriat-ı garrâ-yı muhammediye

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) getirdiği büyük ve parlak şeriat, İslâmiyet.

şeriat-i kübra / şeriat-i kübrâ

• Büyük şeriat, İslâmiyet.

şeriat-ı mutahhara

• Temiz, mübarek şeriat; Allah tarafından bildirilen temiz, şüphelerden uzak hükümler, İslâmiyet.

şerif

• Şerefli, mübarek.
• Peygamber neslinden ve Hazret-i Hüseyin soyundan olup İslâmiyete tam sadâkatla bağlı temiz kimse.

sermest-i vahşet

• Vahşilik. İslâmiyet ve insaniyet dışı zevkle kendinden geçme hali.

şevket-i islamiyet / şevket-i islâmiyet / شَوكَتِ اِسلاَمِيَتْ

• İslâmiyetin haşmeti.

sıddika / sıddîka

• Doğruluk ve samimiyette çok sâdık olan kadın.
• Allah yolunda çok sâdık olan Hazret-i Aişe (R.A.) vâlidemiz ve Hazret-i Meryemin vasıf ve isimlerdir.

şıkk

• (Şikk) İslâmiyetin zuhurundan biraz önce yaşamış iki kâhinin adıdır. Bunlardan eskisi Arablarda ilk kâhindir. Acaib bir mahluk olup, alnının ortasında yalnız bir gözü (veya alnını ikiye ayıran bir alev) vardı. El Yaşkarî adındaki ikinci Şıkk, Satih ile birlikte devrinin en meşhur kâhiniydi. Satih'te

sırat-ı müstakim

• En doğru yol, İslâmiyet yolu. Hak yolu. Allah'ın râzı olduğu en doğru yol. Peygamberlerin, evliya ve sâlihlerin, sıddıkinlerin gittikleri meslek.

• En doğru yol, İslâmiyet, Hak yol.

sırat-ı müstekim / sırât-ı müstekîm

• İslâmiyet'in gösterdiği doğru yol.

sırr-ı ihlas / sırr-ı ihlâs / سِرِّ اِخْلَاصْ

• Samimiyet, ibadet ve davranışlarda sadece Allah rızasını gözetme sırrı.

• Allah rızâsını esas tutma, samîmiyet sırrı.

sırr-ı islamiyet / sırr-ı islâmiyet

• İslâmiyetin sırrı, hakikati.

şirzime

• Küçük, ehemmiyetsiz cemaat. Bir miktar insan grubu.

sosyal

• İçtimaî. Cemiyete ait. (Fransızca)

sücud

• Secdeye varmak. Cenab-ı Hakk'ın huzurunda hiçliğini, aczini bilip teslimiyetle yere kapanıp duâ ve tesbih etmek.
• (Tekili: Sâcid) Secde ederek yere kapananlar, secde edenler.

suhk

• Uzak olmak.
• Cehennemde bir derenin adı.
• Mahrumiyet.

sultan

• Reis. İslâm Hükümdarı. Hâkimiyet sahibi. Padişah.
• Allah. (C.C.)
• Kuvvet, kudret ve hâkimiyet sâhibi.
• Hükümdar âilesinden olan anne, kız gibi kadınlardan her biri.
• Hüccet ve delil.
• Kahr ve tegallüb mânasında masdardır. Her şeyin yavuz, şiddet ve satvetin

sultan-ı ezel

• Sonsuz otorite ve hâkimiyet sahibi Ezelî Sultan, Allah.

sünnet-i seyyie

• İslâmiyet'in yasak ettiği, sonradan ortaya çıkan, kötü, beğenilmeyen şeyler. Peygamber efendimiz ve dört halîfesinin zamânında bulunmayıp da, onlardan sonra, dinde meydana çıkarılan ibâdet olarak yapılan şeyler. Bid'at.

suretlerin tahrimi / sûretlerin tahrimi

• Resimlerin haram kılınması, yasaklanması; haset, gurur, riya, şehvet gibi nefsanî duyguları kabartan ve İslâmiyetin sakındırdığı sonuçların doğmasına sebep olan resimlerin, fotoğrafların yasaklanması.

tabaka-i hakimiyet / tabaka-i hâkimiyet

• Hâkimiyet dairesi.

tagut

• İnsanları Allah'a (C.C.) karşı isyana sevkeden. İsyankâr.
• Her bâtıl mâbud.
• Şeytan.
• İslâmiyetten önce Kâbe'deki putlardan birinin ismi.

tahayyüz

• (Hayz. den) Yer tutmak, yer almak.
• Ehemmiyet kazanmak.
• Fiz: Herhangi bir cismin boşlukta yer alması.

taht-ı hakimiyet / taht-ı hâkimiyet / تَحْتِ حَاكِمِيَتْ

• Hakimiyeti altında.

• Hakimiyeti altında.

tarik-i hak ve hidayet

• Hak ve hidayet yolu; doğru yol olan İslâmiyet.

tarik-i müstakim / tarîk-i müstakim

• Doğru ve istikametli yol; İslâmiyetin gösterdiği yol.

tasallut-u medeniyet

• Medeniyetin musallat olması, hâkimiyeti.

te'sis-i islamiyet / te'sîs-i islâmiyet / تَأْس۪يسِ اِسْلاَمِيَتْ

• İslamiyetin esaslarını koyma.

tebarüz-ü uluhiyet / tebarüz-ü ulûhiyet

• Allah'ın yaratıcılık ve herşeye hâkimiyetinin kendisini göstermesi.

tebzir / tebzîr

• Malı, İslâmiyet'in ve aklın uygun görmediği yerlere dağıtma, isrâf.

tecelli-i hakimiyet / tecellî-i hâkimiyet

• Hakimiyetin tecellisi, yansıması.

tecerrüd

• Soyunma, çıplak olma.
• Evli olmama.
• Tas: Mâsivadan alâkasını kesip, Allah'a müteveccih olup, ibadet ü taatla meşgul olma.
• İman ve İslâmiyete mücahidane ve fedakârane bir tarzda hizmetle iştigal etme.
• Herşeyden boş olma.

tehavün

• Mühimsememek, ehemmiyet vermemek, ağır davranmak. Aldırış etmemek.
• İstihkar, horlama, hakir görme.

tehlil

• İslâmiyetin tevhid akidesini hülâsa eden, ancak bir İlâh bulunduğunu, Onun da ancak ve ancak Allah (C.C.) olduğunu ifade eden "Lâilâhe illâllâh" sözünü tekrar etmek.

telaşi

• Önem ve ehemmiyetini kaybetme.
• Dağılma.
• Telâş.

terk-i hükmi / terk-i hükmî

• Dünyâyı hükmen terk etmek, (terk etmiş sayılmak) yâni her işte İslâmiyet'e uymak. Meselâ zekâtı İslâmiyet'in gösterdiği yere seve seve vermek, komşu, akrabâ, fakir ve ödünç istiyenin hakkını gözetmek ve başkalarının hakkına tecâvüz etmemek (saldırmam ak) ve malı zevk ve sefâya, eğlenceye vermemek.

terk-i şeair

• İslâmiyete sembol olmuş iş ve ibadetleri terk etme.

tesis-i islamiyet / tesis-i islâmiyet

• İslamiyetin tesisi, kuruluşu.

tevabi'

• (Tekili: Tabi') Maiyyet. Bir kimseye tâbi olanlar. İman ve İslâmiyet veya herhangi bir hususta birisine bağlı bulunanlar.
• Uşaklar.
• Bir merkeze bağlı olan yerler.
• Gr: Evvelki kelimeye göre hareke alan kelimeler.

tevekkül-ü imani / tevekkül-ü imanî

• Îmandan gelen tevekkül, teslimiyet.

tevhid

• Birleme. Bir Allah'tan başka İlâh olmadığına inanma. Lâ ilahe illallah sözünü tekrarlama. Her yerde ve her şeyde Allah'tan başkasının te'sir hâkimiyeti olmadığını anlamak, bilmek ve bilerek yaşamak.
• Edb: Allah'ın varlığına ve birliğine dair yazılan manzume.

tevkifi / tevkîfî

• İslâmiyet'in bildirmesine bağlı olan ve değiştirilmesi câiz olmayan.

tevrat

• Hz. Musâ Aleyhisselâm'a nâzil olan kitab-ı mukaddesin nâm-ı celili. (Hakiki Tevrat, Kur'an-ı Kerim ile barışıktır. Şimdiki ise, çok yerleri değiştirilmiş, tahrif edilmiştir. Bu kitabın aslından az bir şey kalmıştır. Aklı başında ve İslâmiyeti, Kur'an-ı Kerim'i tetkik eden Yahudiler de hidayeti seçmi

tezkiye-i nefs

• Nefsi, İslâmiyet'in haram ettiği, beğenmediği şeylerden, kötü isteklerinden temizlemek.
• Nefsini beğenme, insanın kendindeki nîmetleri, iyilikleri, kendinden bilip, Allahü teâlânın verdiğini düşünmemesi. Bu nîmetlerin Allahü teâlâdan geldiğini bilip, kendinin kusurlu olduğunu düşünmek

tiryak-ı marazi'l-bid'a / tiryâk-ı marazi'l-bid'a

• İslâmiyet'in aslında olmayıp sonradan dine sokulan, Kur'ân'a ve sünnete aykırı mânevî hastalıkların ilâcı, panzehiri; On Birinci Lem'a.

tiryaku marazı'l-bid'a

• İslâmiyetin aslında olmayıp sonradan dine sokulan, Kur'ân'a ve Sünnete muhalif manevî hastalıkların ilâcı, panzehiri.

tiryaku marazi'l-bid'a

• İslâmiyetin aslında olmayıp, sonradan dine sokulan, Kur'ân ve sünnete muhalif mânevî hastalıkların ilâcı.

ubudiyyet / ubûdiyyet

• Allahü teâlânın emirlerine teslîmiyet ve boyun eğmek. Allahü teâlânın işinden râzı olmak. Her an Allahü teâlâyı hatırlamak, anmak.

udlul

• Doğru yoldan sapma. İslâmiyetten ayrılma, sapıtma.

ülü'l-emr

• Emir sâhibleri. Devlet başkanı ve onun vazîfe verdiği kimseler veya İslâmiyet'in emir ve yasaklarını insanlara öğreten ve anlatan âlimler.

uluhiyet

• İlâhlık.
• Allah'ın kâinattaki tasarruf ve hâkimiyeti ile herşeyi kendisine ibadet ve itaat ettirmesi.

ümem-i salife / ümem-i sâlife

• Geçmişteki ümmetler. İslâmiyetten evvel diğer Peygamberlere tâbi olmuş ümmetler.

unsur-u islamiyet / unsur-u islâmiyet

• İslâmiyetin esası.

urvet-ül vüska

• Sağlam kulp. Metin ve muhkem olan tutulacak şey.
• İslâmiyet.
• Kur'an-ı Kerim.

urvet-ül-vüska / urvet-ül-vüskâ

• Tutunulacak en sağlam kulp.
• İslâmiyet veya Kur'ân-ı kerîm.
• Dinde güvenilir, kendisine uyulacak büyük âlim mânâsına, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin üçüncü oğlu olan Muhammed Ma'sûm-i Fârûkî'nin lakabı.

urvetülvüska

• Sağlam kulp, islâmiyet.

üssü'l-esas-ı islamiyet / üssü'l-esas-ı islâmiyet

• İslâmiyetin en önemli temeli.

uzza

• İslâmiyetten evvel câhiliyet devrinde büyük putlardan birisinin ismi.

vahi

• Mânâsız, saçma. Ehemmiyetsiz.
• Ahmak. Düşkün. Zaif.

vahiyat / vahiyât

• (Tekili: Vâhiye) Mânasız, faydasız ve ehemmiyetsiz şeyler.

varakpare

• Kâğıt parçası. (Farsça)
• Küçük yaprak. Yaprak parçası. (Farsça)
• Ehemmiyetsiz yazı, tezkere. (Farsça)

vasat

• İki şeyin arası.
• Orta, merkez, ara. Meydan. Cemiyet muhiti. İç.

ve'd-i benat

• İslâmiyetten önce Arapların kız çocuklarını diri diri toprağa gömme adeti.

ve'd-ül benat

• İslâmiyetten evvelki câhiliyet devrindeki Arablarda kızlarını hakir gördüklerinden diri iken defnetmek âdeti.

vezaif-i islamiyet / vezâif-i islâmiyet

• İslâmiyetle ilgili görevler.

vilayet-i amme / vilâyet-i âmme

• İslâmiyet'in yalnız sûretine uyanların kavuştuğu evliyâlık makâmı.

vücud-u islamiye / vücud-u islâmiye

• İslâmiyetin bedeni.

vukufiyet

• Vâkıf olma, meselelere hakimiyet.

yed-i tasarruf

• Tasarruf eli; yönetimi ve hakimiyeti altında tutma.

yed-i zapt

• Hâkimiyet eli.

zahir hamiyetperverlik / zâhir hamiyetperverlik

• Sözde hamiyetperverlik; sadece sözde kalan vatan ve milleti koruma sevigisi.

zahir-perest / zâhir-perest

• Bir şeyin iç yüzüne, hakikatına kıymet vermeyip görünüşüne kıymet veren. Dış yüzüne ehemmiyet veren. İç yüzüne aldırış etmeyip, hakikatını bilemeyen. (Farsça)

zalim / zâlim

• Zulm eden, müslümanlara ve İslâmiyet'e; eli ile, dili ile ve kalemi ile zarar veren, başkalarının hakkına tecâvüz eden.
• Allahü teâlâya inanmayan kâfir.

zeyd bin sabit

• Sahabe-i Güzinden ve Aşere-i Mübeşşeredendir. Henüz on bir yaşında iken isteği ile İslâmiyet'i kabul etmiştir. Kur'ân-ı Kerim'i kemiklerde yazılı ve hâfızların ezberinde iken bugünkü şeklinde ilk olarak yazan, bu hizmette en büyük hizmet kendisine nasib olandır. Resul-ü Ekrem'in (A.S.M.) kâtipliğini

zımnen cemiyet

• Gizli cemiyet, dernek.

zındık

• Hiçbir dinde olmadığı ve Allahü teâlâya inanmadığı hâlde, müslüman görünüp müslümanlığı değiştirmeye, îmânı bozmaya, dinsizliği müslümanlık olarak yaymaya çalışan ve İslâmiyet'i içerden yıkmaya uğraşan sinsi İslâm düşmanı, azılı kâfir, münâfık. Kâdıy ânîler ve Behâîler böyledir.

zındıka komitesi

• Dinsizlik, inançsızlık cemiyeti, dinsizlerin komitesi.