abese irca

• Mantık ve matematikte bir isbat şeklidir. Bir hükmün doğruluğunu isbat için, bu hükmü inkâr eden diğer hükmün yanlışlığı isbatlanır. Meselâ: Allah'ın varlığının inkâr edilmesinin imkânsızlığını veya abesiyetini göstermek, Allah'ın varlığını isbat yollarından biridir. Bu, "Abese irca" yolu ile isbat

determinant

• Denklemlerin çözümlerini rahatlıkla bulmaya yarayan matematiksel tablo. (Fransızca)

düstur-u riyazi / düstur-u riyazî

• Matematiksel kaide.

envah

• (Tekili: Nevh) Nevhler, ölmüş olan bir kişinin arkasından ağlayan kadınlar, matem tutan hanımlar, ağıt yakanlar.

fahreddin-i razi / fahreddin-i razî

• (Milâdi 1149-1209) Büyük bir müfessir-i Kur'andır. Fizik, matematik ve tıb hakkında eserleri de vardır.

fenn

• Hüner. Mârifet.
• San'at.
• Tecrübe.
• İlim.
• Nevi, sınıf, çeşit, tabaka.
• Türlü.
• Fizik, kimya, biyoloji, matematik ilimlerinin umumi adı.
• Tatbikat ve isbat ile meydana gelen ilim.
• Birisini muamelede aldatmak.
• Fend.
• Borç

feryad-ı matem

• Matem hâlinde derin üzüntülerin bağırıp çağırarak dile getirilmesi.

hendese

• Geo: şekil bilgisi.
• Mat: Çizgi, yüzey ve hacim olarak bu üç şeklin özelliklerini ve ölçülerini inceleyen matematik kolu.

hesab-ı cifri ve ebcedi ve riyazi / hesab-ı cifrî ve ebcedî ve riyazî

• Cifir, ebced ve matematiksel hesap.

hesabi rakamlar / hesabî rakamlar

• Matematiksel rakamlar.

hidad

• Dul olan bir kadının mâtem tutup süsten vazgeçmesi.

ilm-i hesab

• Hesap bilgisi, aritmetik, matematik.

işarat-ı riyaziye / işarât-ı riyaziye

• Matematiksel işaretler.

lazım-ı mezhep / lâzım-ı mezhep

• Mezhebe zorunlu olarak lâzım olan ve ondan ayrılması düşünülemeyen şey (meselâ, iktisat ilmi bir mezhepse, onun lâzımı matematik ilmidir. Çünkü matematik ilmi olmadan iktisat hesaplanamaz).

matem / mâtem / ماتم

• Yas. (Arapça)
• Mâtem tutmak: Yas tutmak. (Arapça)

matemalud / mâtemâlûd

• Matemli, hüzne bulanmış, üzüntüye boğulmuş.

matemdar / mâtemdâr

• Mâtemli, acılı, yaslı. (Farsça)

matemengiz / mâtemengiz

• Mâtemi ve yası iktiza eden. (Farsça)

matemfeza / mâtemfezâ

• Yası ve mâtemi ziyadeleştirip arttıran. (Farsça)

matemhane

• Matem ve yas tutulan yer.

matemhane-i umumi / matemhane-i umumî

• Herkesin yas ve matem tuttuğu yer.

matemi / mâtemî

• Yaslı, mâtemli, üzüntülü.

matemkünan / mâtemkünân

• Yas tutup mâtem ederek. (Farsça)

matemzede / mâtemzede

• Mâtemli. Yaslı.

menahe

• (Çoğulu: Menâih) (Nevha. dan) Ölü için ağlanacak yer. Mâtemhâne.

menaih

• (Tekili: Menâhe) Ölü için ağlanacak yerler. Mâtemhâneler.

müsbet ilimler

• Pozitif ilimler, fizik, kimya, matematik gibi.

müspet ilimler

• Pozitif ilimler, fizik, kimya, matematik gibi.

pozitif ilimler

• Deneye dayanan matematik, fizik gibi fen ilimleri.

riyazi / riyazî / riyâzî / رِيَاض۪ي / ریاضى

• Hesap ve hendeseye dair. Matematiğe dair.

• Hesap ve matematikle ilgili.

• Matematikle ilgili.

• Matematikle alâkalı.

• Matematikçi. (Arapça)
• Matematiksel. (Arapça)

riyazi kat'iyyet / riyâzî kat'iyyet

• Matematiksel kesinlik.

riyazi-riyaziyye

• Matematikle ilgili.

riyaziyat / riyâziyat / ریاضيات

• Matematik ilmi.

• Matematik ilimlerine verilen ortak ad.

• Matematik ilmi, hesap-hendese ilmi. Aritmetik-geometri.

• Matematik. (Arapça)

riyaziyat-ı aliye / riyaziyat-ı âliye

• Yüksek matematik.

riyaziyatçı / riyâziyatçı

• Matematikçi. (Arapça - Türkçe)

riyaziye

• Hesap ilmi. Matematik bilgisi. Hesapla alâkalı.
• Bir yazı çeşidi.

• Hesap ilmi, matematik.

• Matematik.

riyaziyyat

• Matematik bilgisi.

riyaziyyun / riyâziyyûn / ریاضيون

• (Tekili: Riyazî) Matematik âlimleri.

• Matematikçiler. (Arapça)

silab

• (Çoğulu: Sülüb) Kara mâtem donu.

şiven

• İnleme, sızlanma. (Farsça)
• Mâtem, yas. (Farsça)

sıyah-ı matem / sıyah-ı mâtem

• Mâtem feryadları.

siyahpuş

• Siyahlar giymiş. Karalar giymiş. (Farsça)
• Mâtemli, yaslı. (Farsça)

teknik

• Fizik, Kimya ve Matematikten elde edilen bilgilerin tatbik edilmesi. (Fransızca)

teknoloji

• Teknik bilgiler. Matematik, Kimya ve Fizik ilminden elde edilen bilgiler. (Fransızca)

tesellüb

• Soyunma.
• Kocası ölen kadının, zinetli elbisesini çıkarıp, matem elbisesini giymesi. (Bu iyi bir âdet değildir.)

ulum-u riyaziye / ulûm-u riyaziye

• Matematikle bağlantılı ilimler.

zahiri ilimler / zâhirî ilimler

• Okuyarak, çalışarak ve araştırarak elde edilen, öğrenilen ilimler. Kelâm, tefsîr, fıkıh gibi din bilgileriyle; mantık, matematik, fizik, kimyâ, biyoloji, geometri gibi fen bilgileri.