ab-ı hayat / âb-ı hayât

• Hayat suyu. Saf ve berrak su. İnce ve derin mânâlı söz. Tasavvufta mürşid-i kâmil denilen evliyâ zâtların, insanların mânen canlı, kalblerinin uyanık olmalarına vesîle olan mübârek sözleri, mânevî nazarları (bakışları) ve kıymetli kalblerinden fışkır an teveccüh. Bir şeyin kıymetini kuvvetli bir şek

alem-i ma'na / âlem-i ma'na

• Mâna âlemi, bazı ehline münkeşif olan âlem, mânen anlaşılan ve bilinen âlem.

ayet / âyet

• Eser.
• Kimsenin inkâr edemiyeceği açık delil. Nişân. Alâmet. İşaret.
• Menzil, mekân.
• Kur'ân-ı Kerim'deki her bir cümle. Mânen uyanmağa, intibâha sebeb olan hâdise. (Kur'ân-ı Kerim'de 6666 âyet vardır.)

beşaret ve teavün-ü gavsi / beşaret ve teavün-ü gavsî

• Abdülkadir Geylanî'nin (k.s.) mânen yardımı ve müjdesi.

cahid

• Mânen, kavlen, kalemen ve maddeten cihad eden. Mücâhid olan. Din düşmanı ile elinden geldiği kadar mânen, kavlen, kalemen ve maddeten cenkeden, vuruşan. Mümkün olduğu kadar gayretle çalışan. Kur'an ve İman hakikatlarının neşrinde çalışmak suretiyle mücahede eden.

ehl-i keşfü'l-kubur

• Mânen kabirdeki ölülerin hallerini anlayanlar.

feyizyab / feyizyâb

• Feyiz alma, manen istifade etme.

halet-i şuhud / hâlet-i şuhud

• Şuhud hali, mânen veya misalen seyretme hâleti.

hayr-hah

• Hayır sâhibi. Herkesin manevî ve maddî iyiliğini isteyen. Allah rızası için ilm-i Kur'an ve imanla, manen ve maddeten hayırlı hizmetler etmeyi ve hayırlı işler işlemeyi seven. (Farsça)

hilafet-i mutlaka / hilâfet-i mutlaka

• Tasavvufta bir velînin bir talebesinin mânen yetiştiğine ve başkalarını da yetiştirebileceğine dâir verilen mutlak izin.

hırka

• Bez parçası. Bezden mâmul elbise.
• Tas: Mânen dünya zevk u safâsından çekilip kendini ibadete verenlerin elbisesine hırka-i tecrîd denir.

ihkam / ihkâm

• Manen tahkim etmek. Sağlamlaştırma. Muhafaza ile fesaddan menetmek.

insiyak

• Mânen sevk olunma. İlâhi ve mânevi sevk. Gönderilmek, bir kuvvetin te'siriyle çekilip gitmek. Ardı sıra gitmek.

istifaza / istifâza

• Feyizlenme, manen gıdalanma.

iştirak-i a'mal-i uhrevi / iştirâk-i a'mâl-i uhrevî

• Âhirete âit işlerde mânen ortak olma.

iştirak-i a'mal-i uhreviye / iştirâk-i a'mâl-i uhreviye

• Âhirete âit işlerde mânen ortak olma.

ithaf / ithâf / اتحاف

• Hediye etme. (Arapça)
• Eser sahibinin eserini birine veya bir kuruluşa manen hediye etmesi. (Arapça)

kümmel

• (Tekili: Kâmil) Kâmiller. Olgunlar. İlmen, dinen ve mânen kâmil olan büyük zatlar. Büyük mâneviyat ve fazilet sahibi insanlar.

menend

• (Mânende-Mânend) Nazir. Eş. Benzer. şebih. Müşabih. (Farsça)

muhyi / muhyî

• Maddî mânevî hayat veren, dirilten, canlandıran, can ve ruh veren mânalarında olup, Cenab-ı Hakk'ın bir ismidir. (Ehl-i dünya küfür ve dalâlet karanlığında mânen ölü gibi iken Resul-i Ekremin (A.S.M.) mübarek irşadları ve iman nurları ile dirilmelerine ve o mânevî ölümden kurtulmalarına binaen Peyga

mukadder

• Tâyin olunmuş.
• Kısmet. Kader. Miktarı tâyin ve takdir olunmuş olan.
• Kazâ.
• Kıymeti biçilmiş.
• Beğenilmiş.
• Yazılmış olan.
• Edb: Yazılı olmayıp da sözün gelişinden anlaşılan. Lafzan zikredilmeyip, mânen murad edildiği anlaşılan. Meselâ: Kur'an-ı Ker

mukarrebin / mukarrebîn

• Allah'a mânen yakın olan büyük melekler.

müşehadetullah

• Cenâb-ı Hakkı mânen, kalp gözüyle görmek.

mütefeyyiz

• Feyizlenen, manen gıdalanan.

müterekkin

• Mânen kuvvet bulan.
• Erkândan olan.

müvacehe

• Mânen yüz yüze bulunma, karşısında olma.

niyet

• Kasd. Kalbin bir şeye yönelmesi.
• Fık: Yapılan bir vazife ile Cenab-ı Hakk'a taatta bulunmayı ve O'na mânen yaklaşmayı kasdetmektir.

satvet-i maneviye ve hakikiye / satvet-i mâneviye ve hakikiye

• Maddeten ve mânen üstün olmak.

seyahat-ı maneviye-i hayali / seyahat-ı mâneviye-i hayâlî

• Hayâlen ve mânen yapılan seyâhat.

şeyh

• İhtiyâr.
• Bir ilim dalında ihtisas etmiş olan.
• Mürşîd-i kâmil; insanlara Allahü teâlânın emir ve yasaklarını anlatan, dîni, İslâm'ı yayan ve onların mânen olgunlaşmalarını sağlayan rehber zât. Çoğul şekli meşâyıh ve şüyûhtur.

seyrisüluk / seyrisülûk

• Manen yükselmek için bir yola girip yürümek.

sıddikiyet / sıddîkiyet

• Sıddîklik, manen pek yüksek bir makam.

sukut-u mutlak

• Mânen iyice tefessüh etme, iyi hasletlerin tamamen kaybolması.

süluk / sülûk

• Bir yola girmek, manen yükselmek.

ta

• Kat. Kıvrım. Büklüm. Misil, mânend. Nihayet. Gayet. Kadar, beri, dek. (mânalarına gelir) Meselâ : (Farsça)

tabiiyyun

• Tabiatçılar. Naturalistler. "Her şeyi tabiat yapıyor" diyen, maddeye dalmış, Allah'tan (C.C.) mânen uzaklaşmış kişiler.

tarikat / tarîkat

• Tasavvuf yolu; insanları mânen olgunlaştırmak, terbiye etmek, yetiştirmek için, tasavvuf büyüklerinin tâkib ettikleri yol.

tartib-i lisan

• Güzel bir söz söyleyerek dili mânen tatlılaştırma.

tasarruf

• İdâreli kullanma, sarfetme. Tutumlu olma; harcamada isrâftan ve cimrilikten sakınıp orta yolu seçme.
• İdâre etme, hükmetme.
• Bir velînin Allahü teâlânın izniyle sevdiklerini mânen yetiştirmesi, düşmanlarını ise cezâlandırması.

tatmin

• İkna etme, manen doyurma.

teberrük

• Bereketlenme, mânen istifâde etme, faydalanma.

terekkün

• (Rükn. den) Rükünleşme, erkân sırasına geçme, erkândan olma.
• Mânen kuvvet bulma.

teveccüh

• Bir şeye doğru yönelme, bir tarafa dönme. Çevrilme.
• Mânen üzerine düşme.
• Ait olmak.
• Hoşlanmak.
• Sevgi, alâka.

tezekki / tezekkî

• Manen temizlenme.

• Mânen temizlenme.