adavet / adâvet

• Düşmanlık, sebebsiz olarak bir kimseye düşmanlık etmek, husûmet.

akılane / âkılâne

• Akıllı kimseye yakışır surette, akıl ve idrakle. (Farsça)

aman-name

• Bir şahsa iltimas yapması için, başka bir kimseye hitaben yazılan pusula, yazı. (Farsça)

amir-i müstakil / âmir-i müstakil

• Hiç kimseye bağlı olmayan ve istiklâl sahibi olan âmir, kumandan.

amirane / âmirane

• Emredercesine. Amir imiş gibi. (Farsça)
• Emreden büyük kimseye yakışır şekilde. (Farsça)

ariza

• Büyük bir kimseye hürmetle yazılan veya verilen şey, istirhamnâme, hediye.

arz

• Bir büyüğe bir şeyi hürmetle vermek. Bir işi büyüğüne hürmetle anlatmak. İzâh etmek. Takdim etmek. Bir kimseye bir şeyi izhar etmek.
• Kıymetli bir şeyi diğer bir şeyle değiştirmek.
• Bir şeyin birden, âniden meydana gelmesi.
• Altın ve paradan gayrı mal, metâ. Bir şeyin uz

asabe

• Kuvvet, şiddet.
• Bir tek sinir.
• Baba tarafından akraba olanlar.
• Bir kimseye yardım ve takviye eden akrabası takımı.
• Fık: Eshab-ı Feraiz, hisselerini aldıktan sonra geri kalanı, terekeyi alan kimse. (Babası ve evladı olmayan kimseye vâris olan.)

atfetme

• Bir işi veya bir sözü bir kimseye mal etme, yükleme.

atfetmek

• Bir işi veya sözü bir kimseye yüklemek, dayandırmak.

azad

• Serbest. Hür. Kimseye bağlı olmayan. Kölelikten kurtulmuş olan. (Farsça)
• Dünya alâkasından kesilmiş. (Farsça)
• Serbest fikirli. (Farsça)

azy

• Bir kimseyi bir kimseye veya bir şeye nisbet etme.

bahal

• Malını kimseye vermeyip saklamak.

bedi'

• (Bedia) Eşi, benzeri olmayan. Hayret verici güzellikte olan.
• Garib. Acib.
• Benzeri olmayan şeyleri vücuda getiren. Kimseye benzemeyen. İcad edici olan.
• Hâlık ve Hallak-ı Cihan olan.
• Beğenilen.
• Yeni bulunmuş ve görülmedik tarzda olan.
• Edb: Sözün

bediüzzaman

• Zamanın bedi'i olan. Zamanında kendisi gibi görülmedik olan. Kimseye benzemiyen ve zamanın garib ve acibi bulunan.

behişt-i gına / behişt-i gınâ

• Cenab-ı Hak'tan başka hiç kimseye minnet etmeden hâsıl olan saadet, cennet. Gına ve istiğnânın cenneti.

berevat / berevât

• (Tekili: Berat) Eskiden bir kimseye nişan, rütbe veya imtiyaz verildiğini bildiren fermanlar.

bi'at / bî'at

• Sözleşme, söz verme, teslimiyet.
• Devlet başkanı durumunda olan kimseye, senin başkanlığını, idâreciliğini kabûl ettim, iyi ve faydalı her sözüne itâat edeceğim, şeklinde söz vermek, bağlılığını bildirmek.

bırtıl

• (Çoğulu: Berâtıl) Rüşvet.
• Meşru olmayarak, kanunen bir iş gördürmek için vazifeli olan kimseye rüşvet olarak verilen şey ki, para vesair menfaatlardır.

bono

• İtl. Ticaret senedi. Muayyen bir va'denin sonunda belirli bir paranın belli bir kimseye ödeneceğini bildiren senet.

bühtan / bühtân

• İftirâ. Bir kimseye onda olmayan bir kusuru isnat etme.

büraka

• Bütün gün yüzünü süsleyen kadın.
• Yemek sırasında bir kimseye kızıp, yemeği kimseye vermeyip yalnız yiyen kadın.

büzürgane / büzürgâne

• Büyük, ulu bir kimseye yakışacak sûrette. (Farsça)

cahilane

• Câhillikle, câhilce, câhil kimseye yakışır şekilde. (Farsça)

ceher

• Gündüzleyin bir şeyi görememek. (O kimseye "echer" derler)

cehş

• Medet edişmek. Başka kimseye sığınıp arkalanmak.

cerh

• Yara.
• Baş ve yüzden başka uzuvlardan birisini yaralamak.
• Bir kimseye söğmek. Taan etmek. Sözle gönül incitmek.
• Birisinin fikrini çürütüp kabul etmemek.
• Şahid, yalancı ve fâsık olduğundan dolayı mahkemede hâkimin şâhidin şehâdetini reddetmesi.
• Kesb u kâ

cevz

• Malı toplayıp kimseye hayır ve sadaka etmemek.
• Sallana sallana yürümek.

cezur

• (Çoğulu: Cüzür) Boğazlanacak deve. Hem erkeğe hem dişiye denir. (Boğazlanacak yere meczer derler. Boğazlayan kimseye cezzar derler.)

cıhre

• (Çoğulu: Cihar-Echâr) Bir kimseye sığınmak.

cimri

• Kimseye bir şey vermeyen eli sıkı kimse.

da'daa

• Koyunu ve keçiyi çıkarıp sürmek.
• Sallamak.
• Bir kimseye "güzel dur" demek.
• Miktarı çok olsun diye depretip çevirmek ve doldurmak.

daiyy

• Şu kimseye derler ki, bir kişi ona "oğlumdur" demiş olsun.

darib

• (Darb. dan) Sütünü sağan kimseye vuran dişi deve.
• Ağaçlı yer.
• Karanlık gece.
• Vurucu, vuran. Darbeden, çarpan. Döven.

dehn

• Değnekle vurmak.
• Yağmurun, yeri ıslatması.
• Bir şeyi yağlamak.
• Bir kimseye münâfıkane muâmele etmek.

dereman

• Kişinin adımlarının birbirine yakın olması. (O kimseye "dârim" derler).

dindarane

• Dindar bir kimseye yakışacak tarzda.

duhan-ı mübin

• Aşikâre duman. (Bu duhan hakkında iki tefsir rivayet olunmaktadır. Birisi: İbn-i Mesud Hazretlerinden mervi olduğuna göre; şiddetli açlık ve kaht seneleridir. Çünkü çok aç olan kimseye, gerek gözlerinin za'fından ve gerek çok kuraklık ve kahtlık senelerinde havanın fenalığından, semâ dumanlı görünür

eman / emân

• Korkusuzluk, emniyet, güven.
• Bir kimseye veya düşmana; söz, işâret veya yazı ile, mal ve can güvenliğinin emniyet (güven) altında olduğunu bildirme.
• Müslüman olmayan bir kimsenin İslâm memleketine girmesi için kendisine verilen müsâade, izin.

emanet / emânet

• Emîn, güvenilir olmak. Peygamberlerde bulunması lâzım olan yedi sıfattan biri.
• Fıkıh ilminde, güvenilen kimseye bırakılan mal.

enfüsi / enfüsî

• Bir kimseye mahsus görüş ve düşünüş. Nefse, kendi hayatına aid, dâhile aid. (Subjektif) (Objektifin zıddı)

ermagan

• Armağan, hediye. Bir kimseye bir işteki muvaffakiyetinden dolayı verilen hediye. (Farsça)

fahimane / fahimâne

• İtibar ve nüfuz sahibi kimseye yakışır şekilde, fahim olana yakışacak surette. (Farsça)

fakirane / fakirâne

• Fakir bir kimseye yakışacak surette. Fakircesine. (Farsça)

gani / ganî

• Zengin, kimseye muhtaç olmayan, elindekinden fazla istemiyen. Varlıklı, bol.

gani-yi mutlak

• (Gani-yi ale-l ıtlak) Cenab-ı Hak. Her şeye sahip ve hiç kimseye hiçbir cihetle ihtiyacı olmayan gani.

gaşemşem

• Şecaatinden kimseye baş eğmeyen.
• Başını döndürüp yabana iltifat etmeyen.
• Zulmedici.
• Methi istediği gibi yapamamak.

gayurane

• Gayretli olan kimseye yakışır şekilde, çalışkan kimseler gibi. (Farsça)

gına

• Zenginlik. Yeterlik.
• Tok gözlülük.
• Mülâki olmak. Bir kimseye dostluğunda devamlı olmak.
• Bıkma, usanç.
• Şarkı söylemek. Teganni etmek.

gümkerde

• (Gümkerdepey) İzi kalmamış, adı sanı kaybolmuş, unutulmuş. (Farsça)
• Yaptığı işi kimseye sezdirmeyen. (Farsça)

gunyan

• Kimseye ihtiyacı olmayıp müstağni olmak.

hacc-ı kıran

• Hac aylarından önce veya hac aylarında hac ile umrenin ikisi için birden ihrama girilip umre yapıldıktan sonra usulü dairesinde ifa edilen hacca denir. Bunu yapan kimseye "karin" denir.

hacc-ı temettu'

• Hac mevsiminde evvelâ umre için ihrama girilip umre yapıldıktan sonra; aynı mevsimde daha yurda, aile ocağına dönülmeden tekrar ihrama girilerek usulü dairesinde yapılan hacdır. Bunu yapan kimseye "mütemetti" denir.

hakirane / hakirâne

• Hakircesine. Hakir bir kimseye yakışacak tarz ve şekilde. (Farsça)

hamiyet-mendane / hamiyet-mendâne

• Hamiyetlicesine. Hamiyetli olan bir kimseye yakışacak şekil ve surette. (Farsça)

hamulane

• Tahammüllü kimseye yakışır şekilde. (Farsça)

handehariş

• Bir kimseye alay tarzında gülme. (Farsça)

hased

• Kıskanmak, çekememek. Allahü teâlânın bir kimseye ihsân ettiği nîmetin, onun elinden çıkmasını istemek. Zararlı bir şeyin ondan ayrılmasını istemek, hased olmaz, gayret olur.

hasudane

• Kıskançlıkla, hasetçilikle, hasud olan kimseye benzer surette. (Farsça)

hatem-i mahsus / hâtem-i mahsus

• Hususi mühür. Bir kimseye âit damga, mühür.

hayr-i mukayyed

• Bir kimseye hayırlı olduğu halde, diğer bir kimseye göre zararlı ve şer olan şey.

hazar

• Bir şeyi bir kimseye vermeyip men ve hacr etmek.

hazıkane

• Mâhirâne, mâhir ve usta olan bir kimseye yakışacak şekil ve surette.

hediye

• Fakir veya zengin bir kimseye ikrâm için hîbe (bağış) olarak verilen veya gönderilen mal.

heşaş

• Açık yüzlü şen yeynicek kişi.
• Sağan kimseye sevip sütünü veren koyun.

hibe-name

• Bir kimseye birşey hibe edip bağışlamak üzere yazılan kâğıt. (Farsça)

hil'at

• Yüksek makamdaki zatların beğendiği kimseye ve takdir edilen zevata giydirdiği kıymetli, süslü elbise. Kaftan.

hila'

• (Tekili: Hil'at) Hükümdar veya vezirler tarafından bir kimseye mükâfat olarak giydirilen kaftanlar, hil'atlar.

hilafet

• Bir kimseye halef olmak ve onun yerine geçmek.
• Din ve dünya işlerinde umumi reislik. İmam-ül Mü'minîn olan zât, şer'î hükümlerin icrasında Peygamberimiz Hz. Muhammed'e (A.S.M.) halef olduğu için hilafet vazifesini alana Halife denmiştir. Buna İmamet-i Kübra da denir.Hilafet, 1517 (Hi

hıssisa / hıssîsa

• Bir kimseye, bir şeye mahsus olan hâl.

hürriyet

• Serbestlik, hür oluş.
• Adalet kanununda ve te'dibte, başka hiç kimse, kimseye taarruz ve tahakküm etmemesi ve herkesin hukukunun meşru' olarak korunması, herkesin meşru' hareketlerinde tam serbest olması.

i'tikaf / i'tikâf

• Bir şeye devam etmek.
• Ist: Bir yere çekilip yalnız ibadetle meşguliyet. Hususan Ramazanın son on gününde, mescidlerde ve buna benzer yerlerde kalıp, ibadet, ilm-i iman ve Kur'an, evrad ve ezkâr gibi ibadetlerle meşgul olmak. Böyle bir kimseye "Mu'tekif" denir.

i'tiyaş

• Geçinme. İdareli yaşama.İ'TİZA' : Bir kavim veya kimseye bağlı bulunma.

ıdgan

• Kalbinde bir kimseye kin ve adavet olmak.

iğna / iğnâ / اغنا

• Zengin etme, kimseye muhtaç olmayacak hale getirme. (Arapça)

ihlas-mendane

• Temiz yürekli kimseye yakışır şekilde, ihlaslı kişiye uygun tarzda. (Farsça)

ihlas-perverane

• Temiz yürekli, ihlas sahibi bir kimseye yakışacak surette. (Farsça)

ihtikar / ihtikâr

• Bir şeyi kıymetlensin diye saklamak.
• Ist: İnsanların veya ehlî hayvanların yiyeceklerine âit şeylerin satış kıymetleri yükselsin diye kırk gün kadar saklamak. Böyle yapan kimseye muhtekir denir.
• Vurgunculuk, bozgunculuk.

ikrar

• Açıktan söylemek. Kabul ve tasdik etmek. Hakkı itiraf etmek. Karar vermek. Mukarrer kılmak.
• Fık: Bir kimseye diğerinin kendisinde olan hakkını haber vermek.

ikrar bi-l kitabe

• Bir kimsenin diğer bir kimseye olan borcunu kitabetle yani yazı ile tasdik etmesi. Tabirin mânası yazı ile ikrar'dır.

ıkta'

• (Kat.'dan) Delil göstererek susturma.
• Mülkiyeti devlete ait olan bir arazinin menfaatinin hazinede istihkakı bulunan kimseye padişah tarafından verilmesi.
• Maktuan ihâle.

inayetkarane / inayetkârâne

• İnayet edene yakışır surette. Yardım ve iyilikte bulunan kimseye yakışacak şekilde. (Farsça)

insat

• (İnsiyat) Susup dinleme, susma.
• Gizlenerek gitme.
• İnfial vezninde, nidâ eden kimseye icabet etme.
• Beli bükülenin beli doğrulması.
• Meşhur olma.

intikaz

• Bozulma.
• Çözülme, battal edilme.İNTİMA'Â : Birine mensub olma, intisâb etme. Bir kimseye bağlanma.
• (Kuş) bir yerden uçup, başka bir yere konma.

intisab

• (Nisbet. ten) Bir yere, bir kimseye mensub olmak. Mâiyyetine girmek. Bağlanmak.

irkab

• Huk: Öldükten sonra kanunî mirasçılarından başka bir kimseye de miras bırakma.

isnadat

• (Tekili: İsnad) İsnadlar. Bir kimseye yükletilenler, nisbet edilenler.

istida'

• (Vedâ'. dan) Bakılmak üzere emaneten bir kimseye bir şey bırakmak. Bir malı emaneten bir yere bırakmak.

istiğna / istiğnâ / استغنا

• Kimseye muhtaç olmama. (Arapça)
• Eyvallah etmeme. (Arapça)
• Tokgözlülük. (Arapça)

istiklal / istiklâl

• (Kıllet. den) Kendi başına olmak, kimseye bağlı olmayış, müstakil oluş.
• Az bulma, kâfi görmeme.
• Rey sahibi olup keyfi iş görme ve başkasının emrine ve fikrine tâbi olmaktan uzak kalma.

istiktab

• Söyleyip yazdırma. Dikte ettirme.
• Yazısını kontrol etmek için bir kimseye bir kaç satır yazı yazdırma.

istinhaz

• Bir kimseye bir iş için kımıldamamasını emretme.

izade

• Ailesini koruması için bir kimseye yardım etme.

izafe

• Bir şeyi bir kimseye veya bir şeye nisbet etmek, yakın etmek. İsnâd etmek. Katmak, katıştırmak.
• Bir şey üzerine meylettirmek, havale olmak, bağlanmak.
• Mal etmek.
• Gr: İki isimden meydana gelen bağlılık tamlaması.

izafet

• Bir şeyi bir kimseye veya bir şeye nisbet etmek, yakın etmek. İsnâd etmek. Katmak, katıştırmak.
• Bir şey üzerine meylettirmek, havale olmak, bağlanmak.
• Mal etmek.
• Gr: İki isimden meydana gelen bağlılık tamlaması.

kalenderane / kalenderâne

• Kalenderce. Kalender olan bir kimseye yakışır surette. (Farsça)

kamkarane / kâmkârane

• Mutlu olan bir kimseye yakışır şekilde, mutlulukla. (Farsça)

kanaatkarane / kanaatkârane

• Kanaat sâhibi bir kimseye yakışır tarzda. (Farsça)

ketumane

• Ketum olup ağzı sıkı olan, herşeyi söylemiyen kimseye yakışır surette. (Farsça)

kira'

• Kirâ. Bir eşya veya yerin, geçici bir zaman kullanılmak üzere para ile bir kimseye verilmesi.
• Böyle bir şey karşılığı alınan para.

kitman

• Sır saklama, kimseye sır açmama hali, sır tutarlık.

• Sır saklama. Kimseye sır açmama hâli.

kurb-i derece

• Ölen bir kimseye yakınlık derecesi.

küruz

• Dühul etmek, girmek, dâhil olmak.
• Bir kimseye ilticâ etmek, sığınmak.

ma'ma'

• Kimseye birşey vermeyen kadın.

maglubane

• Mağlub olana yakışır surette. Yenilmiş bir kimseye uygun şekilde. (Farsça)

malikane

• Büyük ve gösterişli köşk. (Farsça)
• Tar: Bir kimseye, gelirinden hayatı boyunca istifade etmek; fakat satamamak ve miras bırakamamak şartıyla verilen beylik arazi. (Farsça)

maun

• Eve lâzım şeyler. Ev eşyası.
• Malın zekâtı.
• Ufak tefek ihtiyaçlar.
• Nefaseti sebebi ile (nefsin çok hoşuna gittiğinden) kimseye verilmek istenmeyen şey.

mefrugün bih

• Bir kimseye bırakılan şey.

mekr

• Bir kimseye, hiç beklemediği, ummadığı yerden hîle yapmak, tuzak kurmak sûretiyle zarar vermeye çalışmak.
• İstidrâc yâni Allahü teâlânın bir kimseye bir müddete kadar devamlı olarak hakkında hayırlı olmayan nîmetler verip, onun da bunu Allahü teâlânın bir lütfu ve ihsânı, tuttuğu yolu

mensub

• Bir şeye veya kimseye nisbeti olan, alâkası bulunan. Bir şeyle ilgili olan.

merambahş

• Bir kimseye isteyip arzuladığı şeyi veren. (Farsça)

merhaba

• Şâdlık, neşeli oluş.
• Genişlik, vüs'at.
• Müslümanlar arasında bir nevi selâmlaşma kelimesi olup, "rahat olunuz, serbest olun, hoş geldiniz" mânasında söylenir.
• Nazımda medholunan kimseye hitâb olarak kullanılır.

meşruta

• Bir kimseye veya bir zümreye bırakılmış, bazı şartlara bağlı oluş.
• Sahibi tarafından veresesine satılmamak şartiyle bırakılmış ev vesaire.

mestane

• Sarhoşcasına. Sarhoş bir kimseye yakışır surette.

mev'iza

• Mev'ize. Öğüt. Nasihat.
• Bir cemaate veya kimseye kalbini yumuşatacak ve iyiliğe sevkedecek surette hakikatları ders vermek.

mevat arazi / mevât arâzi

• Ölü arâzi. Bir kimsenin mülkünde bulunmayan, mer'a, baltalık ve harman yeri olarak kimseye verilmemiş olan ve gür sesli bir kimsenin köy ve kasaba evlerinin son bulduğu yerden bağırıp sesi duyulmayacak derecede köy ve kasabadan uzak yâni tahmînen yarım saatlik uzaklıkta olan dağlık, taşlık, kıraç, o

mezr

• (Mezra) Zarif adam.
• Bir kimseye düşmanlık etmek.
• Parmakla çimdiklemek.
• Su kırbasını tamamen doldurmak.
• Tadını anlamak için biraz ağzına almak, içmek.

mü'minane / mü'minâne

• Mü'min olan kimseye yakışır şekilde.

mü'si / mü'sî

• Kederli kimseyi avutan, gamlı kimseye teselli veren.

muanid

• İnadcı. Kimseye uymayan. Dediğini yapmak isteyen.

mücahidane

• Mücahid bir kimseye yakışır suret ve şekilde. (Farsça)

mücavedet

• Bir kimseye karşı ihsan ve kerem etme.

muciddane / muciddâne

• Büyük bir çalışkanlıkla. Gayret sahibi bir kimseye yakışır suret ve şekilde. (Farsça)

mufavviz

• Bir kimseye bir vazifeyi veren. Yapmasını ısmarlıyan.

muhakkikane

• Gerçeği ve hakikatı araştıran bir kimseye yakışır surette. Muhakkik olan bir insana yakışacak şekilde. (Farsça)

muhassasat

• (Tekili: Muhassas) Devlet bütçesinden, devlet dâireleri için ayrılan para.
• Bir kimseye verilmiş olan maaş veya tayın.

mührdar

• Eskiden bir bakanlık veya dairenin resmi mührünü kullanmakla görevli olan kimseye verilen ad. Hususi kalem müdürü. (Farsça)

muhtass

• (Çoğulu: Muhtassin) (Husus. dan) Bir şeye veya bir kimseye ait olan.

muhtassin / muhtassîn

• (Tekili: Muhtass) (Husus. dan) Bir şeye mahsus olanlar, bir kimseye ait olan şeyler.

mukabele-i bilmisil

• Karşılaştığı aynı muameleyi sahibine iade etmek, o kimseye aynı muameleyi yapmak. Mukabil hareketi karşısındakine icra etmek.

mukaraza

• Kazanca ortak olup zararı sermâyeye ait olmak üzere bir kimseye belirli bir miktar sermaye verme.

mükedderane / mükedderâne

• Mükedder olan bir kimseye yakışır surette. (Farsça)

mülazım

• Bir kimseye bağlı gibi olan.
• Maaşsız acemilik hizmeti.
• İlmiyyede: Medrese tahsilini bitirip icazet alan. Stajyer.
• Eskiden askerlikte yüzbaşıdan aşağı rütbelerin derecesi, ünvanı.

mülazimin / mülazimîn

• (Tekili: Mülâzımân) (Mülâzım) Stajyerler. Bir yere maaşsız olarak gidip gelenler.
• Bir kimseye sarılıp ondan ayrılmayanlar.
• Teğmenler.

mülhidane / mülhidâne

• Dinsizce, imansızca. Mülhid olan bir kimseye yakışır şekil ve surette. (Farsça)

münhasır

• (Hasr. dan) Belli bir sınır içinde olup harice tecavüz etmeyen, inhisar eden, her yanı çevrili.
• Yalnız bir kimseye veya bir şeye mahsus olan.

mürşidane / mürşidâne

• Mürşid olan kimseye yakışır şekilde.

müsakat

• (Ka, uzun okunur) Meyvesinin bir kısmını almak şartiyle bir bağı veya ağaçları bir kimseye verme.

musavele

• Dövüşmek için bir kimseye saldırma. Üzerine atılma.

müstagni

• (Gani. den) Kimseden bir menfaat beklemeyen, bir şey istemeyen, istiğna eden, kimseye ihtiyacı olmayan. Gönlü tok, tok gözlü. Çekingen, nazlı.
• Gerekli ve lüzumlu bulmayan.

müsteskılane / müsteskılâne

• İstiskal eden kimseye yakışır şekilde. (Farsça)

mutazallimane / mutazallimâne

• (Zulm. den) Kendine yapılan zulüm ve haksızlıkdan dolayı sızlanan kimseye yakışır şekilde.

müteeddibane / müteeddibâne

• Edeblenerek, utanç duyarak, haya ederek. Terbiyeli ve edebli bir kimseye yakışır surette. (Farsça)

mütefenninane / mütefenninâne

• Mütefennin olan kimseye yakışır surette. (Farsça)

müteşevvikane

• Çok istekli olan bir kimseye yakışır şekil ve surette. Şevkli bir tarzda. (Farsça)

mütevaziane / mütevaziâne

• Tevazu ile. Mütevazi kimseye yakışır surette. (Farsça)

müvakil

• Yapmadığı bir işi, başka bir kimseye yaptıran.

muzafferane

• Muzaffer olan bir kimseye yakışır surette. (Farsça)

naks

• Nakletmek.
• İfsad etmek, bozmak.
• Evmek. Acele etmek.
• Kimseye lâkap takmak.
• Ayıplamak.
• Kilise çanını çalmak. Çan çalmak, çana vurmak.

nazikane / nâzikâne

• Nazik kimseye yakışır şekilde, kibarlıkla, terbiyelice. (Farsça)

nişad

• Bir kimseye yemin vermek.

nusayri / nusayrî

• Eshâb-ı kirâma (Peygamber efendimizin arkadaşlarına) iftirâ eden şîanın kollarından. On birinci imâm olan Hasen bin Ali Askerî'nin adamlarından olduğunu söyleyen İbn-i Nusayr adındaki bozuk inanışlı kimseye uyanlar.

ömri hibe / ömrî hibe

• Bir kimseye; "Ömrün boyunca evim senin olsun" diyerek yapılan hibe.

re'sen

• Kendi başına, bizzat.
• Kimseye danışmadan. Müstakil olarak.
• Doğrudan doğruya.

• Kimseye danışmadan, kendi başına, doğrudan doğruya.

rehber

• Yol gösteren, kılavuz; bir kimseye veya bir topluluğa iyi ile kötüyü görmesinde ve doğru yolu bulmasında yardımcı olan, insanı Allahü teâlânın rızâsına kavuşturmaya çalışan, ilim ve ahlâk sunan zât.

rukba

• Muntazır olmak, beklemek.
• Bir kimseye, "Ben senden evvel ölürsem bu elbiseler senin olsun, eğer sen evvel ölürsen yine benim olsun" demek.

rüşvet

• Kanunen bir iş gördürmek gayesi ile vazifeli olan kimseye, gayr-i meşru olarak verilen para vesâir menfaat ve fayda.

sadakat / sadâkat

• (Sıdk. dan) Dostluk. Bir kimseye Allah (C.C.) için kalbden bağlılık, kalbi ve samimi doğrulukla olan dostluk.
• Dostlukta sebat, vefadarlık.

• Dostluk; bir kimseye Allahü teâlâ için kalbden bağlılık; doğruluk. İnsana sadâkat yaraşır görse de ikrâh, Doğruların yardımcısıdır hazret-i Allah.

sadıkane

• Sâdık kimseye yakışır şekilde. Sadakatle. (Farsça)

sak'

• Horozun ötmesi. Bir kimseye vurmak.
• Udul etmek, geri dönmek, vazgeçmek.

samed

• Her şeyin kendine muhtaç olup, kendisi hiç kimseye ve hiç bir şeye muhtaç olmayan. (Allah)
• Pek yüksek, dâim.
• Refi' ve âli ve içi dolu şey.
• Kavmin ulusu.

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Hiçbir kimseye, hiçbir şeye ihtiyâcı olmayan, bütün mahlûkâtın (yaratılmışların) kendisine muhtaç olduğu yüce Allah.

şetm

• Bir kimseye dil uzatmak, sövmek, kötülemek.

şezre

• Bir kimseye yüz yüze bakmayıp şiddet ve öfke ile yandan bakış. Hasmâne bakış. Dargın bakışı gibi bakma. Göz değdirme.
• İpi soluna bükme.
• Tersine bükülmüş ip, urgan.
• El değirmenini sola doğru çevirme.
• Şiddet, suubet, zorluk.

sinimmar

• Ay, kamer.
• Gece uyumayan erkek.
• Harami.
• Tar: Rum milletinden bir üstâdın adıdır. Numan bin Münzir için Hira'da bir köşk yapmıştı. Bunun bir eşini daha kimseye yapmasın diye Numan bin Münzir o köşkün üstünden attırıp öldürdü. (Ahter-i Kebir'den)

şirket

• Ortaklık, ortak olmak, iki veya daha çok kimsenin bir mala berâber sâhib olmaları. Bir şeyin birden çok kimseye âit olması, başkasına âit olmaması veya ortakların yazı ile yaptıkları akd, sözleşme.

sırr

• Gizli hakikat. Gizli iş. Herkese söylenmeyen şey.
• Müşâhedetullah'ın mahalli bulunan kalbdeki lâtife.
• İnsanın aklının ermediği şey. Allah'ın hikmeti. (Sırrını kimseye fâş etme sırrın fâş olur.Sen kendi sırrını saklayamazsanEl sana nasıl sırdâş olur.)

sü'r

• Arslanın bir kimseye hamle etmesi, saldırması.

şüf'a

• Başkasına satılmış olan bir mülkü, satış değeri ile satın almak hakkı. Bu hakka mâlik olan kimseye şefî' denir.

taassub

• (Asab. dan) Bir şeye veya bir kimseye taraflı olma.
• Din bakımından fazla salâbetli olma.
• Kendi dinini çok üstün görmek.
• Haksız yere husumet etmek.
• Bir düşünüşe, bir inanışa körü körüne bağlanıp ondan başkasını düşünmemek hâli.

tabiiyyet

• Tabi'lik. Tâbi olma. Bir kimseye mensub bulunma. Bir devletin teb'asından olma.

tahassus

• (Husus. dan) Hususi ve mahsus olmak. Bir kimseye mahsus kılınmak.

tahbie

• Gizlemek, saklamak.
• Kadını perdeye koyup kimseye göstermemek.

tariz / târiz

• Dokundurma, iğneleme; sözde bir yönü göstererek başka bir yönü kastetme sanatı, meselâ; insanlara zarar veren kimseye "İnsanların en hayırlısı onlara faydalı olandır." diyerek o kimsenin hayırlı biri olmadığını söylemek gibi.

taziye / tâziye

• Yakını ölen kimseye baş sağlığı dileme.

tecdi'

• Bir kimseye iyileşmesin diye beddua etme.
• Vücudun bir tarafını kesme.
• Çocuğu zararlı şeylerle besleyip gelişmesini önleme.

tefadi

• Bir kimseye "Sana ben feda olayım" demek.
• Feda etmek.

tefyil

• Bir kimsenin bir kimseye "fikrin zayıf" demesi.

tekfir / tekfîr

• Bir kimseye küfr, îmânsızlık nisbet etmek, kâfir demek.

temayül

• (Çoğulu: Temayülât) Meyletmek. Bir cihete iltifat etmek. Bir tarafa eğilmek.
• Bir yana çarpılmak.
• Bir yana veya bir kimseye fazla taraftarlık ve sevgi göstermek.

temsik

• Cenk etmek, dövüşmek, vuruşmak.
• Bir kimseye deri vermek.
• Deriye renk vermek.

temzic

• Karıştırmak. Katmak. Mezcetmek.
• Bir kimseye bir şey vermek.

teracu'

• (Rücu. dan) Bir yere veya bir kimseye dönme.
• Birinden ayrılma.
• Dönme, vazgeçme.

terfih

• Evlenen kimseye "Allah hüsn-ü imtizac eylemek nasibetsin" diye duâ etmek.

teşmit / teşmît

• Aksıran kimseye: "Yerhamükâllah: Allah sana merhamet etsin" deme.

• Aksırdığı zaman Elhamdülillah diyen kimseye "Yerhamükellah: Allahü teâlâ sana merhâmet etsin" demek.

tesrik

• (Sirkat. den) (Çoğulu: Tesrikat) Bir kimseye hırsız deme.

tevabi'

• (Tekili: Tabi') Maiyyet. Bir kimseye tâbi olanlar. İman ve İslâmiyet veya herhangi bir hususta birisine bağlı bulunanlar.
• Uşaklar.
• Bir merkeze bağlı olan yerler.
• Gr: Evvelki kelimeye göre hareke alan kelimeler.

tevcih

• Döndürmek, yöneltmek.
• Tefsir etmek.
• Birisini bir tarafa göndermek.
• Rütbe vermek.
• Bir kimseye söz atmak.
• Edb: İki zıd mânaya gelebilen ve birbirinin zıddı mânada söz kullanmak.

tevşih

• (Vişah. dan) (Çoğulu: Tevşihât) Süslü elbise giydirme. Süsleme veya süslendirme.
• Kur'ân-ı Kerimi usul ve kaidelerine göre okuma.
• Bir kimseye mücevher gerdanlık takmak.
• Ist: Bir eseri, büyük bir adamın adıyla süsleme. Eski ilim adamları, bazı kimselerin adına kitap yaz

tülüv

• Tilâvet.
• Bir kimseye uyup ardınca gitmek.

umra

• Bir kimsenin mülkünü bir kimseye "Ömrüm oldukça veya senin ömrün oldukça sana i'tâ ettim, ölsen yine benim olsun" demesi.

umumi vekil / umûmî vekil

• Yerine geçirilen kimseye mutlak halde istediğini yap diyerek verilen vekâlet.

uvz

• Bir kimseye sığınmak.

vakıfane / vâkıfane

• Bilen kimseye yakışır surette, bilerek. Vâkıf şekilde. Anlamak ve bilmek suretiyle. (Farsça)

varidat / vâridât

• (Tekili: Vâride) Kâr, gelir.
• Vârid olan. Bir kimseye veya hazineye ait gelir ve paralar.
• Hatıra gelen, içe doğan.

vatanperverane / vatanperverâne

• Vatanını seven kimseye yakışır şekilde. (Farsça)

vedia / vedîa

• Güvenilen kimseye saklamak için verilen mal. Emânet.

vücub şartları / vücûb şartları

• Bir ibâdetin bir kimseye farz olmasının şartları.

yerhamükümullah

• "Allah (C.C.) size rahmet ve merhamet eylesin" meâlinde dua olup, aksıran kimseye söylenmesi sünnettir.

zat-ı hayy-ı kayyum / zât-ı hayy-ı kayyum / ذَاتِ حَيِّ قَيُّومْ

• Daimi hayat sahibi olup, varlığında kimseye muhtâc olmayan ve mahlukatı varlıkta tutan zat (Allah).