ahlak-ı insaniye / ahlâk-ı insaniye

• İnsan ahlakı.

akl-ı beşer

• İnsan aklı. İnsan düşüncesi.

• İnsan aklı.

akl-ı beşerin karı / akl-ı beşerin kârı

• İnsan aklının yapacağı bir iş.

aks-ün nakiz / aks-ün nakîz

• Birbirine zıt olan iki şey.
• Man: Mevzuun nakîzini yüklem; ve yüklemin nakîzini de mevzu kılmak. Misâl: "Her aklı başında olan insan Allah'ı tanır" kaziyesinden aks-ün nakîz yolu ile şu hüküm elde edilir: "Allah'ı tanımayanlar, aklı başında olmayan insanlardır."

alem-i insan / âlem-i insan

• İnsan âlemi.

apriori

• fels. Tecrübeden önce insan aklında varlığı kabul edilen bilgi ve düşünceyi anlatmak için kullanılan bir sıfat. Meselâ: "Her sayı kendine eşittir" hakikatı hiçbir deneye baş vurmadan bilinen bir apriori bilgidir.

ataraksiya

• yun. Tesirlere (etkilere) karşılık göstermeme, durgunluk hâli.
• (Fels.) Ruhun sükunete ulaşması, arzu ve ihtiraslardan uzak kalma. Eski çağ felsefesi, hayatın gayesi, saadet olarak duygusuzluk halini gösteriyordu. İnsan arzuları sonsuz, düşmanları sonsuzdur, (mikroptan kuyruklu yıldız

ayine-i insani / âyine-i insanî

• İnsan aynası.

hikmet-i felsefe-i insan

• İnsan aklının ürünü olan felsefe hikmeti, ilmi.

maaliyat / maâliyât

• İnsan aklının yetişemediği veya zor yetiştiği yüksek fikir ve derin bilgiler.

• İnsan aklının yetişemediği veya zor yetiştiği yüksek fikirler ve derin bilgiler.