alem / عَلَمْ

• Nişan, minare tepesindeki hilal.

ehille

• (Tekili: Hilâl) Hilâller. Yeni hilâl şeklinde olanlar.

gurre-i garra

• Bir günlük hilâl.

halevar

• Ay şeklinde olan, hilâl gibi olan. (Farsça)

helle

• (Çoğulu: Hilâl) Azıcık sesi yükseltmek.

hilal / hilâl

• Yeni ay şekli. Yeni ay.
• Fık: Yay şeklinde görülen her yeni aya ve her ayın üçüncü gecesine kadar aya hilâl denir. 26 ve 27 nci gecelerdeki aya da hilâl, onda sonrakileri kamer denir.
• Cami kubbeleri ve minâre külâhları tepesine konulan alemlerin hilâl şeklinde olan uç kısmı.

hilal-ebru / hilâl-ebru

• Kaşı ay gibi olan. Hilâl kaşlı. Yeni ay gibi kaşı olan. (Farsça)

hilal-i hak / hilâl-i hak

• Doğruyu gösteren hilâl.

hilal-i id / hilâl-i îd

• Bayram hilâli; Ramazan'nın son günü akşamı görülen Şevval ayı hilâli.

• Bayram hilali. Bayram edileceğinin anlaşılmasına sebeb olan hilâl.

hilal-i ramazan / hilâl-i ramazan

• Ramazan ayının başladığını gösteren hilâl; yeni ay.

hilal-i savm / hilâl-i savm

• Oruç hilâli. Ramazanın geldiği kendisi görünmekle bilinen hilâl.

hill

• Hilal.
• Hac zamanında ihrama girilen yerin dışında kalan saha, haremin dışı.

hillet

• (Çoğulu: Hillel - Hilâl) Samimi ve cân-ı gönülden olan dostluk. En güzel takdir edici ve samimi arkadaşlık.
• Kılınç gediği.
• Nakışlı deri.
• Ağızda bâki kalan dişler.
• Dişler arasında kalan yemek artığı.

hulle

• (Çoğulu: Hılâl) Dostluk.

iki hilal ortası / iki hilâl ortası

• Ramazan ayı; Ramazan ile Şevval aylarının hilâllerinin ortası.

inhilal-pezir

• İnhilali mümkün olan. Dağılabilen. Çözülebilen. Eriyebilen. (Farsça)

istihlal

• Yeni ay'ı gözleyip görmek. Hilâlin görünmesi.
• Kılıcın kınından sıyrılıp görünmesi.
• Edb: Bir ifadede birbirine benzer, seci'li ve kâfiyeli sözlerin söylenmesi.
• Çocuğun doğar doğmaz hemen ağlamağa başlaması.
• İyi ve hayırlı bir başlangıca delâlet etmek.

kamer

• Gökteki ay. Hilâl.
• Ay ışığında uyumayıp uyanık durmak.

mah-ı nev / mâh-ı nev / ماه نو

• Hilal, ay. (Farsça)

mahçe

• Minare, kubbe, sancak gibi şeylerin başına konulan hilâl. (Farsça)

meh-çe

• Minâre, kubbe ve bayrak direğinin üstüne konulan küçük hilâl, ay.

müstehill

• Hilâl şeklinde görünen.
• Yeni doğmuş.

rü'yet-i hilal / rü'yet-i hilâl

• Hilâl (yeni ayın) görülmesi. Kamerî ayların başında ve sonunda hilâlin görülerek ayın başının ve sonunun anlaşılması.

tahallül

• (Halel. den) Bozulmak. Ekşimek. Sirke olmak.
• Araya girmek. Başka bir şeyin müdahale etmesi, karışması.
• Dişleri hilâllamak.

tahlil

• (Hall. den) Sirkeleştirme. Ekşitme.
• Dişlerini hilâllamak. Gerçek yere yemin etmek.
• Açmak.

tali '

• Doğan. Tulu' eden.
• Kısmet, kader, baht.
• Nişangâhın arkasına düşen ok.
• Yeni hilâl.

üslub-u hakim / üslub-u hakîm

• Edebî san'atlardan biridir. Sorulan bir suale, soranın halini nazara alarak başka bir sual gibi telâkki edip, ona göre cevab vermek demektir. Meselâ : Bazı Ashab Resulüllah'a (A.S.M.) hilâlin ince başlayıp, kalınlaşarak bedr şekline gelip, sonra yine başladığı şekle dönmesinin sebebini sordular. Bun

yevm-i şek

• Şüpheli gün. Havanın bulutlu olup, Ramazan ayı hilâlinin görülmemesi sebebiyle Şâbân ayının otuzuncu günü mü, yoksa Ramazân-ı şerîfin ilk günü mü olduğu bilinmeyen, Şâbân'ın yirmi dokuzundan sonra gelen gün.

yevm-i şevk

• Şaban-ı Şerifin otuzuncu günü. Ramazan olması zannedilip ancak hilâl görülmedikçe oruç tutulması münasib olmayan gün.