adale

• Tıb: Bedenin hareketini icra eden ve birbirinden, ince bir perde ile ayrılan sinirli et kısımlarından her biri. Hepsine birden et (Lahm) tâbir edilir.

adiyat / âdiyât

• (Adiv. den ism-i faildir) Hızla koşmak, seyirtmek. (At, deve v.s. koşanların hepsine ıtlak olunabilir.)
• Mc: Düşmanlık, zulüm.
• Dâima muharebeye koşup hücum eden cemaat.
• Uzaklık. (Kamus)

aile

• Erkeğin karısı.
• Ev halkı.
• Akraba.
• Aynı işte olan, aynı gaye için çalışanların hepsi.

ale-l-husus

• Hususiyle, hepsinden önce olarak. Bâhusus.

alem / âlem

• Allahü teâlâdan başka her şey, Allahü teâlânın yarattığı şeylerin hepsi, kâinât, varlıklar.

alem-i sagir / âlem-i sagîr

• Yaratılmışların hepsinden kendisinde bir nümûne bulunduğu için insana verilen ad.

amelde mezheb

• Mutlak müctehid denilen derin âlimin, Kur'ân-ı kerîm, hadîs-i şerîf, icmâ ve Eshâb-ı kirâma âit nakilleri esas alarak, iş ve ibâdetle ilgili hükmü açıkça bildirilmeyen husûslarda çıkardığı hükümlerin hepsi.

arşiv

• Eski ve tarihçe kıymetli olan resmi kayıt ve kâğıtların saklandığı yer. (Fransızca)
• Bir mevzu hakkında toplanmış muhtelif vesikaların hepsi. (Fransızca)

basın

• Uydurma bir kelime olup "matbuat" yerine kullanılır. Gazete, mecmua gibi belli zamanlarda çıkan matbuatın hepsi.

batarya

• İtl. Elektrik elde etmek için hazırlanmış şişeler takımı.
• Ask: Bir subayın emrine verilen belli sayıdaki ağır silâhlarla bunların hizmetinde bulunan insan, hayvan ve malzemenin hepsine birden verilen isim.

batıl satış / bâtıl satış

• Sahîh olmayan, yâni dînen bulunması lâzım gelen şartların hepsi veya bir kısmı bulunmayan satış, alış-veriş. Satılacak malın mütekavvim olması (kullanılmasına dînen izin verilmesi, kıymetli ve kullanılabilir olması) bu şartlardandır. Buna göre; domuz, içki ve denizdeki balık mütekavvim değildir.

bey'-i batıl / bey'-i bâtıl

• Sahih olmayan, yâni dînen bulunması lâzım gelen şartların hepsi veyâ bir kısmı bulunmayan alış veriş.

bilcümle

• Bütün, hepsi. Umumiyetle.

bilinçaltı

• Psk: Şuur altı. Geçmişte yaşadığımız ve etkisi altında kaldığımız hâdiselerden şimdi hatırlayamadıklarımız, şu anda da varlığımızda meydana gelen hadiselerden bilgisine sahip olmadıklarımızın hepsi. İnsan şuurlu hareket ettiği gibi şuuraltı etkilerle de hareket eder. İnsan şuuraltının etkisiyle hare (Türkçe)

bitamamiha / bitamâmihâ

• Tamamen, bütünüyle, hepsi.

bitamamihi / bitamamihî

• Tamamıyla, bütünüyle, hepsi birden.

cemi / cemî

• Bütün, hepsi.

cumhur-i ukala / cumhûr-i ukalâ

• Akıllılar topluluğu. Akıl sahiplerinin hepsi.

cümlesi

• Hepsi, bütünü.

direktif

• Üst makamlardan, tutulacak yol üzerine verilen emirlerin tümü, hepsi. Talimat, emir. Nasıl, ne şekil olacağına çalışacağına dair emir. (Fransızca)

diyanet ve şeriat-ı islamiye / diyanet ve şeriat-ı islâmiye

• Allah tarafından bildirilen emir ve yasaklara dayanan hükümlerin hepsi; İslâmiyet.

diyanet ve şeriat-i islamiye / diyanet ve şeriat-i islâmiye

• İslâm dini ve şeriatı; Allah tarafından bildirilen hükümlerin hepsi, İslâm.

doktrin

• yun. Hatt-ı hareket. Hareket tarzı. Düstur, tarik. Re'y.
• Fls: Bir sistem meydana getiren fikir ve kanaatlerin hepsi. Bir felsefe veya edebiyat okulunun fikirlerinin tümü.

• Bir sistem meydana getiren fikirlerin hepsi, öğreti.

ecmain / ecmâin

• Hepsi, cümlesi.

• Hepsi, cümlesi.

ehl-i aba / ehl-i abâ

• Resûl-i ekrem ile birlikte hazret-i Ali, hazret-i Fâtıma, hazret-i Hasen ve Hüseyn'in hepsine verilen isim.

ehl-i islam / ehl-i islâm

• Müslümanlar. Peygamber efendimizin bildirdiklerinin hepsini beğenen, kalbiyle inanıp, diliyle söyleyen müslüman.

elhamdü-lillah

• Kısaca meali: Her ne kadar hamd ve şükür varsa, ezelden ebede ve kimden kime olursa olsun hepsi Allah'a mahsustur. İman, şükür, hamd, memnuniyet ifâde eden bir deyimdir.

fasile / fasîle

• (Çoğulu: Fesâil) Anababa, ebeveyn, âile.
• Familya, bir cinsten olan bitkilerin hepsi.

fevka'l-küll

• Hepsinin, herşeyin üstünde.

fevkalkül

• Hepsinin üstü.

fevkalküll

• (Fevk-al kül) Hepsinin fevkinde. Bütününün üstünde.

girde

• Yuvarlak, değirmi. (Farsça)
• Evvelce yahudilerin, müslümanlardan ayırd edilebilmeleri için, omuzlarına diktikleri sarı renkte bir parça. (Farsça)
• Açılmış yufka. (Farsça)
• Yuvarlak yastık. (Farsça)
• Gr: Bütün, hepsi, tamamı. (Farsça)

hadis-i sahih / hadîs-i sahîh

• Âdil ve hadîs ilmini bilen kimselerden işitilen, müsned-i muttasıl (Resûl-i ekreme kadar, rivâyet edenlerin hepsi tam olup noksan bulunmayan), mütevâtir (bir çok sahâbînin rivâyet ettiği) ve meşhûr (önceleri bir kişi bildirmişken, sonraları şöhret bu lan) hadîsler.

hamse

• Mesnevi şekliyle yazılmış beş kitabdan ibaret bir takım demektir ki, böyle eser meydana getirmiş olanlara "Hamsenüvîs", yâhut "Hamseci" denilir. XII. yüzyıla kadar hamse-nüvîslik mutâd değildi. 1195'de vefat etmiş olan Genceli Şeyh Nizamî, manzum olarak beş kitab yazmış ve hepsine birden "penc genç"

handek gazvesi

• Peygamberimizin (A.S.M.) büyük muharebelerinden birisi olup, hicretin beşinci senesinde Şevval ayında vuku bulmuştur. Asıl muharebeyi uyandıranlar Beni Nadir kabilesi olup bunlar Kureyş ve Gatfan kabilelerini de davet etmekle hepsi birden Medine-i Münevvere'ye hücuma geçtikleri vakit, Hz. Resullulah

haşr

• Toplanma, bir araya gelme. Allahü teâlânın bütün insanları, melekleri, cinleri, şeytanları ve diğer hayvan ve kuşları, gökte, yerde, denizde ne kadar büyük ve küçük canlı var ise, hepsini kıyâmet kopmasından (dünyânın son bulmasından) sonra diriltip, dünyâda yaptıklarının hesâbını vermek üzere Arasâ

havariyun / havâriyûn

• Hz. İsâ'nın (a.s.) yardımcısı ve sahabesi olan on iki kişinin hepsine birden verilen ad.

havariyyun

• Hz. İsa'nın (A.S.) yardımcı ve sahabeleri olan 12 kişinin hepsine birden verilen isim. Bunlar: İsa'nın (A.S.) Petrus adını verdiği Yunus'un oğlu Simun, kardeşi Andreas, Yakub, Zebedi'nin oğlu Yuhanna, Filipus ve Bartholomaeus, Matta ve Tomas, Alte'nin oğlu Küçük Yakub, Gayur Simdeu, Yakub'un oğlu Ya

hazafir

• (Tekili: Hizfâr - Hazfur) Cânibler.
• Bir kavmin meşhurları, ileri gelenleri, şereflileri.
• Hepsi. Tümü. Mecmu'u.

hazef

• Eski yazıda hepsi noktasız harflerden müteşekkil olarak yazılan şiirler ve nesirler. Hüner göstermek için bu şekilde yüz beyitlik kasideler yazan şairler vardı.

heme / همه

• Tümü, hepsi. (Farsça)

heme ost

• Hepsi odur.

hemeezost

• Hepsi ondandır.

hemegan / hemegân / همگان

• Cümlesi, tamamı, bütünü, hepsi. (Farsça)

• Tümü, hepsi, herkes. (Farsça)

hemeost

• Hepsi odur.

huruf-u hecaiye / huruf-u hecâiye

• Alfabedeki harflerin hepsi.

huruf-u hecaiye-i kur'aniye / huruf-u hecâiye-i kur'âniye

• Kur'ân alfabesindeki harflerin hepsi.

i'tikad / i'tikâd

• Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem), Allahü teâlâ tarafından, bildirdikleri şeylerin hepsine inanma veya inanılacak şeyler.

icmali iman / icmâlî îmân

• Kısaca inanmak. Peygamber efendimiz Muhammed aleyhisselâm ne bildirmiş ise hepsine inandım demek.

iksam

• Çok miktarda mal alıp biriktirme.
• Kökünü kırma. Hepsini silip süpürme.

iman-ı icmali / îmân-ı icmâlî

• Kısaca inanmak, Peygamber efendimizin sallallahü aleyhi ve sellem Allahü teâlâdan ne bildirmiş ise, hepsine inandım, demek.

iman-ı makbul / îmân-ı makbûl

• Mü'minlerin (Peygamber efendimizin söylediklerinin hepsini beğenip kalben kabûl edenlerin) îmânı.

ism-i cins

• Gr: Cins isim. Bir cinsten, bir nev'den olan şeylerin hepsine verilen bir ad. Vilâyet, karpuz, kedi gibi.

istikra-i tam / istikrâ-i tâm

• Tümevarım, endüksiyon; bir bütünü oluşturan parçaların hepsini inceleyerek o bütün hakkında hüküm vermek.

kaffe / kâffe / كافه

• Tümü, hepsi. (Arapça)

kaffeten / kâffeten

• Bütünü. Hepsi birden.

kafir / kâfir

• İslâmiyette inanılması lâzım olan şeylerin hepsine veya birine inanmayan, dînin emirlerini beğenmeyen, hafife alan, alay eden.

kainat / kâinat

• Var edilen şeylerin hepsi. Yaratılanlar. Mevcudat. Âlemler.

kamu

• Halkın hepsi.

kategori

• Aralarında herhangi bir bakımdan alâka veya benzerlik bulunan şeylerin hepsi.
• Zümre, grup.

katıbe

• (A, uzun okunur) Hepsi, tamamı. Cümleten.
• Bütün hâllerde.

katıbeten

• Tamamıyla, bütünüyle, cümleten, hepsi.
• Hiçbir zaman, aslâ.

külliyat

• Bütün hepsi, bir yazarın bütün eserleri.

• (Tekili: Külliyet) Bütün. Hepsi. Hepsi birden.
• Bir müellifin bütün eserleri.

• Hepsi, bir yazarın bütün eserleri.

kültür

• Her türlü fikir, san'at ve âdet varlıklarının hepsi. (Fransızca)
• Bir kimsenin umumi bilgi seviyesi. (Fransızca)
• Terbiye. (Fransızca)
• Ziraat. (Fransızca)
• Tıb: Tecrübe veya ilâç yapmak için mikrop besleme ve çoğaltma. (Fransızca)

kütüb-i sitte

• Altı kitab. Kur'ân-ı kerîmden sonra, İslâm dîninin ikinci kaynağı olan hadîs-i şerîfleri ihtivâ eden ve doğruluğu İslâm âlimleri tarafından tasdîk edilen altı hadîs kitâbının hepsine birden verilen ad. Bunlar; İmâm-ı Buhârî'nin Sahîh-i Buhârî'si, İmâ m-ı Müslim'in Câmi'us-Sahîh'i, İmâm-ı Mâlik'in Mu

li-külli

• Hepsi. Tamamı. Hepsi için.

maliyyet / mâliyyet

• Alış fiyatı ile birlikte taşıma ile işçilik ücretleri, vergi gibi masrafların hepsi.

mamelek

• Elinde bulunan şeyler, sâhib olduğu şeyler. Nesi var ise, hepsi.
• Huk: Bir şahsın alacak ve borçlarının hepsi.

manay-ı mutabıki / mânây-ı mutâbıkî

• Bir lafzın asıl konulduğu mânânın tamâmı, hepsi.

masiva / mâsiva

• Bir şeyden başka olanların hepsi.
• Dünya ile ilgili olan şeyler.
• Allah'tan başka her şey.

mecami-i ahlak-ı mütezahime / mecâmi-i ahlâk-ı mütezahime

• Hepsi de birbiriyle üstünlük yarışında olan ahlâkî vasıf mecmuaları, toplulukları.

mecma-ül küll

• Hepsinin toplandığı yer.

mecmaü'l-küll

• Ortak toplanma yeri, hepsinin toplandığı yer.

mecmu' / مجموع

• Bütün, hepsi. Topluca. Yığılmış. Cem' olunmuş. Bir araya getirilmiş şey.

• Hepsi.

mecmu' asar / mecmu' âsâr

• Eserlerin bütünü, yaratılmış varlıkların hepsi.

mecmu-u enbiya / mecmû-u enbiyâ

• Peygamberlerin hepsi.

mecmua

• Toplanıp biriktirilmiş, tertip ve tanzim edilmiş şeylerin hepsi.
• Seçilmiş yazılardan meydana getirilen kitap. Risâle.
• Kolleksiyon.

mecmuu

• Tamamı, hepsi.

mecmuu alem / mecmuu âlem

• Varlıklar âleminin tamamı, kâinatın hepsi.

mecmuu kainat / mecmuu kâinat

• Kâinatın tamamı, hepsi.

mesanid / mesânîd

• Meşhûr ve çok kıymetli hadîs kitablarından; İmâm-ı Ahmed bin Hanbel'in "Müsned'i", Ebû Ya'lâ'nın "Müsned'i", Abdullah Dârimî'nin "Müsned'i" ve Ahmed Bezzâr'ın "Müsned'i"nin hepsine birden verilen isim.

mevcud

• Var olan. Bulunan. Hazır olan. Topluluğun hepsi.
• Kâinat. Mükevvenat.

mezheb

• Gitmek, tâkib etmek, gidilen yol. Mutlak müctehîd denilen dinde söz sâhibi âlimlerin, müslümanların yapmaları gereken hususlarla ilgili olarak dînî delîllerden (Kur'ân-ı kerîm, hadîs-i şerîfler ve İcmâ'dan) hüküm çıkarma usûlleri ve çıkarıp bildirdik leri hükümlerin hepsi.

mezher

• Çiçeklik. Bir çiçeği içine alan şeylerin hepsi.

millet

• Bir dinden olanların topluluğu. Din, dil ve târih beraberliği bulunan insan cemaatı. Sınıf. Topluluk.
• Bir sülâleden gelenlerin hepsi.
• Maddi, mânevi bir unsurdan sayılıp beraber yaşayanların hepsi.

mizac / mizâc

• Huy, tabîat, bir kimsenin yaratılıştan gelen özelliklerinin hepsi.

mü'min

• Allahü teâlânın Esmâ-ül-hüsnâsından (ism-i şerîflerinden). Her türlü emân ve emniyet (güven) veren.
• Îmân eden, Resûl-i ekremin bildirdiklerinin hepsini kalbi ile kabûl edip, dili ile söyleyen.

müctemi'

• Toplu. Topluca. Bir araya gelmiş. Hepsi.

müctemian

• Toplu olarak. Topluca. Hepsi birden.

muhbir-i sadık / muhbir-i sâdık

• Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (A.S.M.) bir ismi. Diğer Peygamberlere de denebilir. Çünkü hepsi sâdık, sağlam, doğru haberleri insanlara ulaştırmışlar, kendilerine bildirilenleri aynen bildirmişler, insanları doğruluğa, felâha, hakka, hakikata, imana dâvet etmişlerdir.

mükevvenat

• Yaratıkların hepsi, kâinat mevcûdat.

müşekkik

• Bir cins içindeki ferdlerin hepsinde eşit miktârda bulunmayan sıfat, özellik.

mütevati / mütevâtî

• Bir cins içinde bulunan ferdlerin hepsinde müsâvî, eşit miktarda bulunan sıfat, husûsiyet, özellik.

nazariyye

• Bir veya birkaç hipotez (faraziye) ile, birçok hâdiseleri îzâh ederek ve bunlardan yeni hâdiselere vararak ve bu hâdiseleri tecrübe ile inceleyerek görülen hipotez. Hipotez, aynı sebeblerle îzâh edilen çeşitli hâdiselerin hepsini birden îzâh edebilec ek umûmî bir fikirdir.

nik-terin

• Çok iyi, hepsinden iyi olan. (Farsça)

nizamname / nizamnâme

• Tüzük metni; herhangi bir müessesenin tutacağı yolu ve uygulayacağı hükümleri gösteren maddelerin hepsi.

on iki imam / on iki imâm

• Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) Ehl-i beytinden (akrabâsından) olup, tasavvufun vilâyet yolunda en yüksek derecelere ulaşmış olan on iki büyük zât. Bunların hepsine birden Eimme-i İsnâ aşere de denir.

ordu

• t. Bir devletin dinini, namusunu, vatan ve istiklâlini her çeşit yabancı taarruz ve tecavüzüne karşı koruyan askerî en büyük üç kuvvetten biri. Hava Ordusu, Deniz Ordusu, Kara Ordusu gibi.
• En büyük askerî birlik.
• Aynı iman ve düşünce sahiplerinin faaliyette olanlarının hepsi.

pan

• "Bütün, hepsi" mânâsında ön ek.

personel

• Şahsa dâir. Şahsî. (Fransızca)
• Bir işte çalışanların hepsi. (Fransızca)

plan

• Yapı, makine, bina...gibi yapılacak şeylerin ayrı ayrı parçalarını kâğıt üzerinde gösteren çizgilerin hepsi. (Fransızca)

posta

• İtl. Bir yere gelen veya bir yerden gönderilen mektup ve emânetlerin hepsi.
• Bu emânetleri toplayan ve dağıtan idare ve onun yeri.
• Belli zamanlarda sefer yapan ve çok zaman posta taşıyan vasıta.
• Takım, kol.
• Hizmet nöbetinde bulunan er.
• Sefer.

rıdvanullahi aleyhim ecmain / rıdvânullahi aleyhim ecmaîn

• "Allah hepsinden razı olsun".

rıdvanullahi teala aleyhim ecmain / rıdvânullahi teâlâ aleyhim ecmaîn

• Allah onların hepsinden razı olsun.

rübai / rübaî

• Dörtlük olan. Dörtle ilgili.
• Edb: Dört mısralık belli vezinlerle yazılmış manzume. Aynı esasta 24 şekilli vezinle yazılan 4 mısralık şiir.
• Gr: Mastarını meydana getiren dört harften hepsi de aslî olan kelimeler.

şedide / şedîde

• Harf sükun ile ve nefesin hepsi hapsolarak sâkin bir halde okunduğu zaman sesin aslâ akmaması.

şer'

• Şeriat, Allah tarafından bildirilen İlâhî emir ve yasaklara dayanan hükümlerin hepsi.

şer'-i islam / şer'-i islâm

• İslâm şeriatı, Allah tarafından bildirilen, emir ve yasaklara dayanan hükümlerin hepsi.

şer-i ahmedi / şer-i ahmedî

• Pegamberimiz Hz. Muhammed'in getirdiği şeriat; Allah tarafından bildirilen İlâhî emir ve yasaklara dayanan hükümlerin hepsi.

sercümle

• Hepsi, tamamı, bütün. (Farsça)

şeriat

• Allah tarafından bildirilen hükümlerin hepsi; İslâmiyet.

şeriat-ı islamiye / şeriat-ı islâmiye

• İslâm şeriatı; Allah tarafından bildirilen emir ve yasaklara dayanan hükümlerin hepsi, İslâm.

şeriat-i islamiye / şeriat-i islâmiye

• İslâm şeriatı; Allah tarafından bildirilen emir ve yasaklara dayanan hükümlerin hepsi, İslâm.

şeriat-i meşhure

• Herkesçe bilinen şeriat; Allah tarafından bildirilen İlâhî emir ve yasaklara dayanan hükümlerin hepsi.

şiddet

• Sertlik, katılık.
• Ziyadelik.
• Sıkılık.
• Tecvidde: Harf sükun ile ve nefesin hepsi habs olarak sakin bir halde okunduğu zaman savtın asla akmamasına denir. Şiddet iki kısma ayrılır:Şedide-i mechure : Elif, bâ, cim, dal, tı harfleri.şedide-i mehmuse : Kaf ve tâ harfleri.<

sıfat-ı ilahiyye / sıfat-ı ilâhiyye

• Allahü teâlânın zâtî ve subûtî sıfatlarının hepsi.

sistem

• Bir bütün meydana getirecek şekilde, karşılıklı olarak birbirine bağlı unsurların hepsi. (Fransızca)
• İlimde bir bütün meydana getirecek esasların hepsi. (Fransızca)
• Bir nizâm dâiresinde çalışan takım. (Fransızca)
• Proğramlı çalışmak. (Fransızca)
• Manzume. (Fransızca)

tecemmu-u imtizac

• Hepsinin birbirleriyle kaynaşıp uyuşması.

tereke

• (Terike) Ölen bir kimsenin bıraktığı malların hepsi.

• Ölen bir kimsenin mallarının hepsi.

terk-i dünya / terk-i dünyâ

• Dünyâyı terk etmek.
• Mübah (dinde izin verilen) şeylerin hepsini terk edip, yalnız, yaşamak için ve dînini korumak için zarûrî, lâzım olan mübahları kullanmak, yâni mübahların zarûret miktârından fazlasını terk etmek. Böyle terk-i dünyâ çok kıymetli ve faydalı ise de çok güçtür.
• Haram

teşrik günleri

• Kurban bayramının ikinci, üçüncü ve dördüncü günleri. Bayramın birinci gününe yevm-i nahr (nahr günü), ikinci ve üçüncü günleri de kurban günü olduğundan hepsine birden "eyyâm-ı nahr" denir. Ondan evvelki güne Arefe günü denir. Ramazân-ı şerîf bayram ında arefe yoktur. Arefe, kurban bayramına mahsus

tevatür / tevâtür

• Yalan üzere birleşmeleri mümkün olmayan, her asırda güvenilen kimselerin hepsinin bir şeyi, bir haberi bildirmeleri.

ümmet

• Cemaat, kavim, taife.
• Bir hâkim milletin ashabından olan hey'et-i içtimaiye.
• Bir peygambere inanıp onun yolundan giden insanların hepsi. Bir peygamberin Hakka davet ettiği cemaat.
• Bir dille konuşan millet.
• Arkasına düşülecek bir cemaat veya tarikat.

umumen / umûmen

• Hepsi, genel olarak.

yekun / yekûn

• Toptan, hepsi. Netice. Toplam. (Arapçada; olur-oluyor mânâsınadır)

yevm-i nahr

• Kurban kesme günü. Zilhicce ayının onuncu yâni kurban bayramının birinci günü. On birinci ve on ikinci günleri de kurban kesme günü olduğundan hepsine birden eyyâm-ı nahr denildi.