ahen-be

• Dokunacak bezin veya çulhanın iki yanına konan demirli ağaç. Bu demirli ağaç bezin buruşukluğunu da açar. (Farsça)

aheng-i ruhani / âheng-i rûhanî

• Rûhanî âhenk, rûhun hoşuna giden âhengi.

ahram / ahrâm / احرام

• Kutsal yerler. (Arapça)
• Haremler. (Arapça)
• Hanımlar, eşler. (Arapça)

alem-i ervah / âlem-i ervah

• Ruhlar âlemi. Ruhların ve ruhanîlerin bulunduğu âlem.

alem-i misal / âlem-i misâl

• Rüyâda görülen âlem. Dünyada mevcud bulunan bütün eşya ve zuhura gelen bütün ef'âlin aynısı ile müretteb ve mütekevvin olan bir tarzı veya âlem-i ruhâninin bir nev'i.

alem-penah / âlem-penah

• Cihanın sığındığı (yer veya saha). (Farsça)

alem-şümul / âlem-şümul

• Evrensel, bütün cihanı kaplayan.

alem-suz / âlem-suz

• Cihanı yakan. (Farsça)

alem-tab / âlem-tab

• Dünyayı aydınlatan, cihanı parlatan. (Farsça)

alemgir / âlemgir

• Bütün âleme yayılan, cihanı kaplayan, dünyayı zapteden. (Farsça)

avret

• İslâmiyet'te akıllı ve bâliğ (ergen ve evlenecek yaşa gelmiş) olan kimsenin namaz kılarken açması veya her zaman başkasına göstermesi ve başkasının bakması haram (günâh) olan yerleri.
• Kadın, hanım.

bakalorya

• Lise tahsilinden sonra imtihan neticesi kazanılan olgunluk. Olgunluk imtihanı ve diploması. (Fransızca)

banu / bânû / بانو

• Kadın, hatun, hanım. (Farsça)
• Gelin. (Farsça)
• Gülsuyu gibi şeylerin şişeleri. (Farsça)

• Bayan. (Farsça)
• Büyük hanım. (Farsça)

cemaat-i ruhaniye-i mücahidin / cemaat-i ruhâniye-i mücahidîn

• Allah yolunda cihad eden ruhânîlerin (din adamlarının) oluşturduğu topluluk.

cihan-ara / cihan-ârâ

• Cihanı süsliyen, dünyayı bezeyen. (Farsça)

cihan-ban / cihan-bân

• Cihanın bekçisi, dünyanın koruyucusu olan. Allah. Hükümdar. (Farsça)

cihan-bin

• Dünyayı, cihanı gören. Allah. (Farsça)
• Göz. (Farsça)

cihan-dide

• Cihanı görmüş. Tecrübeli. (Farsça)
• Meşhur, nâmdar. (Farsça)

cihan-efruz

• Cihanı, dünyayı aydınlatan. (Farsça)

cihan-füruz

• Cihanı aydınlatan.

cihan-gerd

• Dünyayı dolaşan, cihanı gezen. (Farsça)

cihan-gir

• Meşhur, cihanı zabteden, fâtih. (Farsça)

cihan-nevred

• Cihanı gezen, dünyayı dolaşan. (Farsça)

cihan-penah

• Cihanın koruyucusu olan.

cihan-salar / cihan-sâlâr

• Cihanın başkanı, büyüğü ve kumandanı olan, padişah. (Farsça)

cihan-sitan

• Cihanı zapteden. Padişah, hükümdar. (Farsça)

cihan-şümul / cihan-şümûl

• Cihan vüs'atinde, dünya çapında, cihanı alâkadar eden. Dünyayı kaplayan. (Farsça)

cihan-suz / cihan-sûz

• Cihanı yakan, güneş. (Farsça)
• Mc: Çok zulmeden. (Farsça)

cihangir / cihângîr

• Cihanın büyük bir kısmını elde eden savaşçı.

cihanşümul / cihanşümûl

• Cihânı içine alan.

cin

• Göz ile görülemeyen ruhani varlıklar.

cismani / cismanî

• (Cismaniye) Bedene mensub, vücutla alâkalı.
• Mânevi ve ruhani karşılığı. Maddi ve cisimli olmak.

cuki / cûkî

• Hindistan'da yayılan ve bozuk bir yol olan Brahmanizmin, cûk denilen dört rûhânî sınıfından birine mensûb olan kimse. Hind kâfirlerinin dervişlerine verilen ad.

cümle şiran-ı cihan / cümle şirân-ı cihân

• Cihânın bütün arslanları. (Farsça)

deyyus / deyyûs

• Hanımının nâmussuzluğuna, ahlâksızlığına aldırış etmeyen, göz yuman kimse.

dudu

• Hanım, kadın, hatun.

ehl-i sema / ehl-i semâ

• Gök ehli, melekler ve ruhanîler.

ehl-i semavat / ehl-i semâvât

• Gök ehli, melekler ve ruhanîler.

ehl-i semavat ve arz / ehl-i semâvât ve arz

• Göklerde ve yerde bulunan varlıklar; melekler gibi ruhanî varlıklar ve dünya üzerinde yaşayanlar.

eimme-i erbaa

• Dört imâm. Müslümanların en büyük ve yüksek âlimleri ve müctehidlerinden hak mezheb müessisleri olan ve ehl-i imâna rehberlik eden büyük imâmlar. İsimleri şöyle sıralanabilir: İmâm A'zam Ebu Hanife, İmâm-ı Şâfii, İmâm-ı Mâlik, İmâm-ı Ahmed ibn-i Hanbel. (R.A.)

elsine-i semaviye / elsine-i semâviye

• Semâvî diller; göklerdeki ve mânevî âlemlerdeki meleklerin ve ruhanî varlıkların konuştukları diller.

envah

• (Tekili: Nevh) Nevhler, ölmüş olan bir kişinin arkasından ağlayan kadınlar, matem tutan hanımlar, ağıt yakanlar.

ettun

• (Çoğulu: Etâtin) Hamam külhanı.

ezvac / ezvâc

• Hanımlar, eşler.

ezvac-ı tahirat / ezvac-ı tâhirat / ezvâc-ı tâhirât

• Hz. Peygamber Efendimizin (A.S.M.) ismetli ve iffetli, pâk zevce-i muhteremeleri (R.A.) "Mü'minlerin anneleri" diye bilinen ve Peygamberimize (A.S.M.) âilelik etmek şerefine ermiş mübârek hanımlar.

• Temiz eşler; Peygamber Efendimizin (a.s.m.) iffetli, mübarek hanımları.

• Peygamber efendimizin temiz ve çok mübârek hanımları, mü'minlerin anneleri.

ezvacıtahirat / ezvâcıtâhirât

• Peygamberimizin iffetli hanımları.

ezvak-ı ruhani / ezvâk-ı ruhanî

• Ruhanî, mânevî zevkler.

fahr-i cihan

• Cihanın, kâinatın övünç kaynağı.

fenn-i makina

• Çeşitli makineler ve onların kısımlarının işleyişleri hakkında bilgi veren ilimler. Mihanikiyet.

ferzane-gi / ferzane-gî

• Üstünlük, rüçhaniyet. (Farsça)
• Bilgi. (Farsça)

fistan

• Hanım elbisesi.

gıda-yı ruhani / gıda-yı rûhânî

• Ruhanî gıda; ruhun gıdası.

giti-nüma / gîtî-nüma

• Dünyayı gösteren, cihanı gösteren. (Farsça)

hafif-ül-haz / hafîf-ül-hâz

• Zevcesi (hanımı) ve çocuğu olmayan.

hakikat alemi / hakikat âlemi

• Âhiret âlemi; mânevî ve ruhanî âlem.

hakim-i ruhani / hâkim-i rûhânî

• Rûhânî hâkim; gözle görülmez idareci.

halife-i ruhani / halife-i ruhanî

• Ruhanî halife; ruhen çeşitli makamlarda temessül eden halife.

halk-ı dü cihan

• İki cihanın halkı, ölüler ve diriler.

• İki cihanın halkı.
• Ölülerle diriler.

haminne

• Hanım nine sözünün bozulmuş şekli, büyük anne.

hanefi / hanefî

• Amelde İmam-ı Âzam Ebû Hanîfe'ye uyup bu mezhepten olanlar.

hanifen müslimen

• Müslim ve hanif olarak.

harem / حَرَمْ

• Hanım, eş.

haremim

• Eşim, hanımım.

hatun

• (Çoğulu: Havâtın) Kadın. Hanım.
• Tar: Yüksek şahsiyetli kadınlara veya hakan eşlerine verilen ünvan.

havatin / havâtîn / خواتين

• Hatunlar, saygın hanımlar. (Türkçe > Arapça)

hayat-ı ruhaniye

• Ruhânî hayat, ruhen yaşanan hayat.

heft-kalem

• Yedi çeşit yazı. Tâlik, sülüs, tevki, muhfak, reyhanî, rik'a ve nesih.

helal / حلال

• Helal. (Arapça)
• Eş, hanım. (Arapça)

hücre-i seadet / hücre-i seâdet

• Medîne-i münevverede Mescid-i Nebevî içinde Peygamber efendimizin mübârek kabirlerinin bulunduğu oda. Peygamber efendimizin sağlığında burası, hanımlarından hazret-i Âişe vâlidemizin odasıydı. Peygamberimiz burada vefât etti. "Peygamberler vefât ettikleri yere defnolunurlar" hadîs-i şerîfi gereğince

hülagu / hülâgu

• Mi: 1258' de Bağdadı zaptederek halkını kılıçtan geçirmiş, Abbasi Halifesi Musta'sımı ve bütün âile efradını öldürtmüştür. Cengiz Hanın torunu, Tülay Hanın oğludur. Tarihde en çok kan döken hükümdar olarak bilinir. Abbasi Devletini yıkan Moğol Başkumandanıdır.

hunefa

• (Tekili: Hanîf) Allahın birliğine inananlar.

hunefa'

• "Hanif"in çoğulu. Allah'ın birliğine inananlar, Hz. İbrahim dininden olanlar.

hunnes-künnes

• Hunnes, Hânis'in; Künnes de Kânis'in çoğuludur. Kânis, süpüren mânasınadır. Umumiyetle, akıp akıp yuvalarına giden veya aynı yollarında gidip gelen yıldızlar demektir. Bazılarınca gündüz gaib, gece zâhir olan yıldızlara denir. Ekseriyetle yedi seyyar yıldızlara denmiştir. (Zuhal, Müşteri, Merih, Züh

ihtiyare

• İhtiyar hanım.

iki cihan serveri

• İki cihanın baş tacı.

iknaiyyat-ı hitabiyye

• Kelâm ilmine ait bir ıstılahtır. Zannî olan aklî delil demektir. Bürhanın aşağı mertebesidir. Aklı, muhalif fikirlerle karışmamış ve bürhanı anlayamayacak kimseler için kullanılır. İsbattan çok ikna vasfı taşır.

ilhani / ilhanî

• İlhanlık. İlhanla alâkalı. İlhanın idare ettiği devlet şekli, imparatorluk. Bu idareye bağlı memleketler. İlhan olma hâli.

imam-ı a'zam

• (Hi: 80-150) Hanefi Mezhebinin imamı. Asıl ismi: Ebu Hanife Nu'man bin Sâbit'tir. Bağdatlı olup Abbasiler devrinde yaşamıştır. Fıkıh ilminin en ileri geleni olup, bu ilmin tedvin ve tervicinde çok büyük hizmet etmiştir. Böyle zâtların vicdan-ı umumiye nezdinde idareyi, hak ve adalette selâmet için,

imameyn / imâmeyn

• İki imâm. İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe hazretlerinin ders ve sohbetlerinde yetişmiş olan İmâm-ı Ebû Yûsuf ile İmâm-ı Muhammed'e verilen lakab. İkisi de mezhebde müctehiddirler.

imdad-ı ruhani / imdâd-ı ruhânî

• Ruhânî yardım.

imdad-ı ruhaniye

• Ruhanî yardım.

imtihan-ı rabbani / imtihan-ı rabbânî

• Herşeyi terbiye edip idaresi altında bulunduran Allah'ın imtihanı.

inhina

• Eğilme, münhani olma, yay biçimine girme, kavislenme.

iskarlat

• İtl. Eski devirlerde Venedik mensucatından, boyası has ve kumaşı dayanıklı bir nevi çuhanın adı idi ve şarkta pek makbuldü. Yeniçeri Ocağı ileri gelen ağalarına, sekbanbaşıya ve yeniçeri kâtibine her sene bu çuhadan verilir veya bedeli para olarak tahsis olunurdu. Bu paraya da "İskarlat bedeli" deni

ismetlü

• Tar: Derece bakımından yüksek kimselere, sultan ve şehzâdelerin hanımlarıyla kızlarına verilen bir ünvan idi.

ıyal / ıyâl / عيال

• Bir kimsenin bakmak (geçindirmek) zorunda olduğu kimseler: Zevce (hanım), çocuklar (erkek ve kız), ana-baba, hizmetçi.

• Eş, hanım. (Arapça)

iyal / iyâl / عيال

• Hanım, eş. (Arapça)

kahin / kâhin

• Gaipden haber verme iddiasında bulunan kimse, falcı.
• İlkel dinlerin ruhani reisleri.

kainat-efruz / kâinat-efruz

• Kâinatı süsleyen, cihanı donatan. (Farsça)

katibe / kâtibe

• Yazan hanım.

katolik

• Hıristiyanlıktaki mezheblerden biri. Roma kilisesinin kendine verdiği ad. Katolik kilisesine mensup kimse. Merkezi Roma'da (Vatikan'da) olup, rûhânî lideri papadır.

keffaret-i zıhar / keffâret-i zıhâr

• Bir erkeğin, hanımını veya onun yüz, baş, ferc gibi bir uzvunu, kendisine nikâhı ebedî haram olan bir kadına veya onun bakılması haram olan yerine benzetmesi yâni "Sen anam gibisin" veya "Senin sırtın anamın sırtı gibidir" demesinin affı ve onunla te krâr münâsebet kurabilmesi için olan çâre.

kenne

• (Çoğulu: Kınât-Kenâyin-Kenânin) Bir kimsenin gelini, oğlunun hanımı.

keramat-ı ruhani / kerâmât-ı ruhânî

• Ruhânî kerâmetler.

kopil

• Küçük Rum çocuğu.
• Çapkın, külhani.

lahut

• İlâhî âlem. Uluhiyet âlemi. Ruhanî, manevî alem.

lahuti / lahutî

• Uluhiyet âlemine mensub ve müteallik olan. Sır âlemi. Gaybî âleme ait. Ruhanî âlemle alâkalı.

laik

• Dine istinad etmeyen. Ruhanî olmayan kimse. Dini olmayan şey. Dinî olmayan fikir, dinî olmayan müessese, sistem veya prensip. Devleti dinî esas ve hükümler ile idare etmeyen sistem. Temel esasların ve kanunların menşeini ve teşri'de (kanun yapmakta) hareket noktasını ve değer ölçüsünü dine isnad etm (Fransızca)

lezzet-i ruhaniye / lezzet-i ruhânîye

• Ruhânî lezzet ve zevk, ruhun aldığı lezzet.

lian / liân

• Lânetleşmek, erkeğin zevcesini (hanımını) zinâ etmekle suçlaması veya bu çocuk benden değildir demesi hâlinde dört şâhid getiremezse, zevcenin isteği üzerine eşlerin hâkim huzûruna çağrılarak usûlüne uygun (âyet-i kerîmedeki bildirildiği şekilde) kar şılıklı yemîn etmeleri ve lânetleşmeleri. Buna mu

ma'ruf-i cihan / ma'ruf-i cihân

• Dünyaca tanınan ve meşhur. Cihânın bildiği.

madde

• Zahir duygularla hissedilen, ruhâni olmayıp, ağırlığı olan, cismâni bulunan.
• Asıl, esas, cevher, mâye.
• Bend, fıkra, kısım.
• İlm-i Kelâmda: His âzâmız üzerine bir takım muayyen ihtisâsât husule getiren veya getirebilen, her şey.
• Tıb: Çıbanın içinde hasıl olan ya

maddiyunluk

• Maddiyunların mesleği. Maddecilik. Hiçbir müsbet delile dayanmıyan ve sadece maddeye istinad eden ve ruhâniyatı ve mâneviyatı inkâr edenlerin bâtıl akideleri.

maddiyyun

• (Maddiyun) Maddeciler. Her şeyin esası madde olduğunu iddia edip, ruhaniyatı inkâr eden dinsizler. Her şeyi madde ile ölçenler. Masnuât-ı İlâhiye olan mahlukatı ve zerrelerin muntazam hareketini, tesadüf eseri gibi kabul ve tevehhüm edip dinsizliğe yol açmağa çalışanlar.

mahiyat-ı mücerrede-yi ruhaniye / mahiyât-ı mücerrede-yi ruhaniye

• Ruhânî soyut mâhiyetler, özellikler.

mahniye

• (Çoğulu: Mehâni) Derenin dar ve kısık yeri.

manevi / manevî / mânevî

• (Ma'nevi) Mânaya âit. Maddî olmayan. Mücerred. Ruhani.

• Maddî olmayan, ruhanî.

meclis-i ruhani / meclis-i ruhanî

• Ruhanîler meclisi, meleklerin ve ruhların toplanma yer ve zamanı.

meded-i ruhaniyet-i peygamberi / meded-i ruhaniyet-i peygamberî

• Hz. Peygamber'in ruhaniyetinden gelen yardım.

mekanik

• Lât. Cisimlerin hareketleriyle alâkalı hâdiseleri inceleyen ilim. Mihanikiyetten bahseden kitap.
• Makina. Makina aksamının hey'et-i mecmuası.
• Kafa yormaksızın el veya makina ile yapılan.

menkuha / menkûha / منكوحه

• Nikahlı hanım, eş. (Arapça)

menzilgah-ı dünya / menzilgâh-ı dünya

• Dünya durağı, dünya hanı.

merhum

• (Rahm. den) Kendine rahmet edilmiş.
• Rahmete kavuşmuş. Dünyanın sıkıcı ahvâlinden kurtulup rahmet-i İlâhiyeye kavuşmuş olan. Dünya imtihanından kurtulup, vazifesini bitirmiş, paydosa kavuşmuş olan. (Vefat etmiş müslüman hakkında söylenir.)

mesele-i melaike ve ruhaniyat / mesele-i melâike ve ruhaniyat

• Melekler ve ruhanî varlıklar meselesi.

mevt

• Ölüm. Âhirete göç. Dünyadan gitmek.
• Mevt, mü'minler için dünya vazifelerinden ve imtihanından bir paydostur.

meyyite / مَيِّتَه

• Ölü hanım.

mihanikiyyet

• yun. (Mihanik. den) Makine sanayiini ihate eden fen ve ilimler. Makine gibi cansız şeyler.
• Cansız ve duygusuz fakat ahenkli hareket ve hareket kabiliyeti.

mihneka

• (Çoğulu: Mehânık) Maktul.
• Gerdanlık.
• Boğacak âlet.

muallime

• Hanım hoca. Öğreten ve tâlim eden kadın veya kız.

• Hanım öğretmen.

muhabbet-i ruhaniye

• Ruhanî sevgi.

muhnak

• (Çoğulu: Mehânik) Zayıflamış davar.

muhtereme

• Hürmete lâyık, saygıdeğer anlamında, hanımlar için kullanılan ifade.

mükafat-ı ruhaniye / mükâfat-ı ruhaniye

• Ruhanî ödül.

münhaniyat

• (Tekili: Münhani) Eğri olan şeyler. Eğri şekiller.

münhaniye

• Eğilmiş, eğri ve çarpık olan. Bükülmüş.
• Geo: Eğri çizgi. Hatt-ı münhani.

muvakkat nikah / muvakkat nikâh

• Geçici nikâh. Bir adamın, yüz sene de olsa, belli bir zaman sonra hanımını boşamağı söyleyerek, bütün şartlarına uygun yapılan ve harâm olan nikâh.

nagah / nagâh

• Birdenbire, ansızın, hemen. (Nâgeh, nâgehan, nagehâne, nagehânî) (Farsça)

nahife / nahîfe / نَح۪يفَه

• Çelimsiz, zayıf (hanım).

name-i hümayun

• Tar: Osmanlı Padişahları tarafından İslâm ve Hristiyan Hükümdarlarla Osmanlı Devletine tâbi imtiyazlı olar Mekke Şerifine, Kırım Hanına, Eflâk ve Boğdan Voyvodalarına, Erdel Kralına, Gürcü ve Dağıstan Hanlarına gönderilen mektublara verilen addır.

nikah / nikâh

• Evlilik için yapılan akit, sözleşme. Evlenecek müslüman bir erkek ile kadının şâhidler huzûrunda ben seni zevceliğe (hanımlığa) aldım, diğerinin de kabûl ettim demesi.

nisa / nisâ

• Kadın, hanım.

nitak-ı ka'be-i ulya / nitâk-ı ka'be-i ulyâ

• Yüce Kâbe'nin örtüsü (Burada Kâbe örtüsü nutaka benzetilmiştir. Nutak ise, hanımların vücudun ortasına gelecek şekilde taktıkları ikiye bölünmüş bir elbise veya elbisenin bir parçasıdır ve yere kadar serbestçe sarkıtılır.).

nusret

• (Nusrat) Yardım. Cenab-ı Hakkın yardımı, hususen ruhani muavenet. Zafer, galebe, fetih, üstünlük, başarı, düşmana gâlib olmak.

obüs

• Ask: Dikey veya dalıcı atış yapabilen, oldukça kısa namlulu top. Obüsler Milâdi 16. asırda icad olunmuştur. Bir mânianın arkasında bulunan ve bu sebeple doğruca görülemeyen düşman mevzilerinin yüksek münhanilerle aşırılmak suretiyle endaht yapmak maksadıyla icad edilmiştir.

ortodoks

• Hıristiyanlık mezheblerinden. Ortodoks mezhebinin rûhânî (dînî) lideri patrik olup, merkezi İstanbul Fener'deki patrikhânedir. 1054 (H.446)'da İstanbul patriği olan Mihael Kirolarius, Roma'daki papadan ayrılarak Ortodoks kilisesini (mezhebini) kurdu. Roma'daki papaya tâbi olanlara katolik, İstanbul'

padişah-ı ruhani / padişah-ı ruhanî

• Ruhanî padişah.

papa

• Roma Katolik kilisesinin ruhânî reisi.

• Katolik mezhebine mensûb hıristiyanların en yüksek rûhânî (dînî) lideri.

• İtl. (Baba kelimesinden) Roma Katolik kilisesinin ruhâni reisi.

patrik

• Ortodoks mezhebine mensûb hıristiyanların, en büyük rûhânî (dînî) lideri.

• Yun. Rum ve Ermeni kiliselerinin ruhâni reislerine verilen isim.

piskopos

• Hıristiyanlığın katolik ve doğu kiliselerinde en yüksek rûhânî ünvâna sâhip ve umûmiyetle bir bölgenin dînî lideri olan hıristiyan din adamlarına verilen ad.

protestanlık

• (Prutluk) Papayı Hristiyanların başı olarak tanımayıp ruhaniyetini kabul etmeyen bir Hristiyanlık mezhebi.

radıyallahü teala anha / radıyallahü teâlâ anhâ

• Hanım sahâbîlerden birinin ismi anılınca veya yazılınca söylenen "Allahü teâlâ ondan râzı olsun" mânâsına duâ, hürmet ve saygı ifâdesi. İki hanım sahâbî için (Radıyallahü teâlâ anhümâ" ve ikiden çok için "Radıyallahü anhünne" denir.

rahmet melekleri

• Yeryüzünde dolaşan ve mü'minlerin ölümü ânında hâzır olan melekler. Bunlara Rûhâniyân da denir.

refika / refîka / رَف۪يقَه

• Eş, hanım.

• Arkadaş, hanım.

refika-i ebediye

• Sonsuza kadar arkadaş olarak kalacak olan eş, hanım.

rüesa-yı ruhaniye

• Ruhanî reisler, liderler.

ruhaniyat / rûhaniyat

• Ruhanîler.

ruhaniyat alemleri / ruhâniyat âlemleri

• Ruhanî olanların âlemleri.

ruhaniyet / ruhâniyet

• Ruhâni, mânevî varlık ekle

ruhaniyet-i peygamberi / ruhaniyet-i peygamberî

• Peygamberin ruhânî, mânevî varlığı.

ruhaniyun / rûhâniyun

• Gayb âlemine nüfuz eden nurânî ve ruhânî kimseler.

ruhaniyyat

• Madde âleminden başka olan ruh âlemleri, ruhaniler.

ruhaniyyet

• Yalnız ruhtan ibaret olan şeyin hali. Ölmüş bir kimsenin devam etmekte olan ruhi kuvveti.
• Ruhanilik.

ruhaniyyun

• (Tekili: Ruhanî) Ruh âlemine mensub olanlar. Âlem-i gayba nüfuz eden çok nuraniyet kazanmış zâtlar.

sada-yı semavi ve ruhani / sadâ-yı semâvî ve ruhânî

• Semâvî ve ruhanî olan sadâ, gökten gelen ses.

saliha / sâliha

• İyi hâl üzere olan dindar hanım.

saltanat-ı ruhaniye

• Ruhanî, mânevî olarak devam eden saltanat.

semavat ehli / semâvât ehli

• Semâda yaşayan varlıklar; melekler, ruhanîler.

semavi gözler / semâvî gözler

• Göklerdeki melekler ve ruhânîlerin bakışları.

seyf-i burhan

• Burhanın, delilin kılıcı.

seyr ü süluk-ü ruhaniye / seyr ü sülûk-ü ruhaniye

• Mânevî makamlardaki ruhanî seyir ve seyahat.

seyr-i ruhani / seyr-i ruhânî / seyr-i rûhânî

• Ruhanî ve mânevî âlemlerdeki seyir, ruhî gezinti.

• Ruhanî ve mânevî âlemlerdeki seyir, ruhî gezinti.

seyyid-üs-sakaleyn

• Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmın lakablarından. İnsanların ve cinlerin efendisi, iki cihânın seyyidi Muhammed aleyhisselâm.

seyyide

• Peygamber (A.S.M.) sülâlesinden gelen ve O'nun izinden giden temiz kadın, hanım.

seyyidü'l-kevneyn

• İki cihanın seyyidi, efendisi.

sitt

• Hanım. (Aslı seyyidet iken muharref ve âmi arapçada sitt ve sitte olarak kullanılır.)

siyer-i nebi

• Mevzuu Hazret-i Peygamber'in (A.S.M.) hayatı, ahlâkı ve yaşayışı olan, O'nun gaye ve cihanı irşad eden mesleğinden bahseden kitap.

sübhaniye

• (Bak: SÜBHANÎ)

talak-ı selase / talâk-ı selâse

• Bir sözü üç kere veya daha fazla sayı söyleyerek, erkeğin zevcesini (hanımını) boşaması. Bu durum bir anda olduğu gibi, ayrı ayrı zamanda da olabilir.

tasavvuf / تَصَوُّفْ

• Kalb ayağıyla rûhânî mertebelerde ilerleyerek nefsi terbiye etme yolu.

temlik / temlîk

• Mülk olarak vermek.
• Erkeğin, talak (boşama) hakkını zevcesine (hanımına) vermesi.

usul bilgileri / usûl bilgileri

• İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe ile İmâm-ı Ebû Yûsuf ve İmâm-ı Muhammed'in kavillerini (ictihâdlarını, re'ylerini, sözlerini) içerisinde bulunduran El-Mebsût, Ez-Ziyâdât, El-Câmi-us-Sagîr, Es-Siyer-us-Sagîr, El-Câmi-ül-Kebîr, Es-Siyer-ül-Kebîr kitablarındaki fıkıh (din) bilgileri. Bu altı kitabı İmâm-ı Muha

üveysi / üveysî

• Üstâdı, hocası olsun olmasın, hayatta veya vefât etmiş bir büyüğün rûhâniyetinden istifâde ederek, terbiye görerek yetişen, olgunlaşan kimse. Bu şekilde yetişme yoluna üveysîlik denir.

vakıa-i ruhaniye / vâkıa-i ruhaniye

• Ruhanî ve mânevî âlemde müşahede edilen ve görülen olay.

vaty etmek

• Erkeğin hanımına yaklaşması; cimâ etmek.

zahir haberler / zâhir haberler

• Hanefî mezhebinin, İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe ve talebelerinden gelen kuvvetli, güvenilir haberlerine verilen ad. Bu haberlere usûl haberleri de denir.

zevce / زوجه / زَوْجَه

• Eş, hanım.

• Eş (hanım).

• Nikahlı hanım, eş.

zevk-i ruhani / zevk-i ruhânî

• Ruha ait zevk, ruhânî zevk.

zıhar / zıhâr

• Bir kişinin, kendi hanımını, annesi gibi evlenmesi kendisine haram olan birine benzetmesi.

• Erkeğin, hanımını veya onun yüz, baş, ferc gibi bir uzvunu, kendisine nikâhı ebedî haram olan bir kadına veya onun bakılması harâm yerine; "Sen anam gibisin" veya "Senin sırtın anamın sırtı gibidir" gibi sözlerle benzetmesi.