alh

• Akıl gitmek.
• Tembel olmak.

as'ase

• (Is'as) Yönelme. Arka çevirme.
• Gece karanlığı gelmeğe başlamak veya gitmek.
• Bulutun yere yakın olması.

asef

• (Asf) Büyük kadeh.
• Bir şeyi almak.
• Yoldan çıkmak. Zulüm eylemek. Körü körüne gitmek.
• Birisini istihdâm eylemek. Irgatlık etmek, tarlada işçilik etmek.
• Ölüm. (Kamus'tan alınmıştır.)

aselan

• Süngü titrediğinden acı çekmek.
• Boynunu uzatıp sür'atle gitmek.

azimet / azîmet / عزیمت

• Takvâ ile amel etmek. Allah'ın emirlerini en mükemmel ve eksiksiz yapmağa çalışmak.
• Kesin karar vermek.
• Yola çıkmak, gitmek.

• Gitme, yola çıkma. (Arapça)
• Azimet etmek: Gitmek. (Arapça)

berrah

• Sahra, çöl.
• Zeval, sona ermek.
• Gitmek, zehab.

beşk

• Yalan söylemek.
• İşleri yaramaz olmak.
• Deve, sür'atle gitmek.
• Elbise dikmek.

celcele

• Çan sesi.
• Gök gürültüsü.
• Depretmek.
• Gitmek.

cemile

• Hoşa gitmek için yapılan hareket.

cenb

• Yan taraf. Koltuk altının aşağısı.
• Def'etmek, kovmak.
• Müştak olmak.
• Bir yere gitmek için bir yere inmek.
• Birisinin sevdiğinden dolayı kararsız ve muztarib bulunmak.
• Büyük ve çok olan.
• Engin taraf.
• Şetmetmek, söğmek.

da'cele

• Gitmekte ve gelmekte tereddütlü olmak.

defif

• Ağır ağır gitmek.
• Kuşun, ayakları yerde iken kanatlarını salıp hareket ettirmesi.

delec

• Gecenin evvelinden gitmek.

delh

• Heder olmak, boşa ve faydasız olarak gitmek.

dülce

• (Delce) Gece vakti bir yere gitmek.

dumur

• Bir uzvun maddi veya mânevi kabiliyetinin körelmesi. Gıdasızlıktan dolayı bir uzvun kuruyup kalması. Helâk. Körelmek.
• Bir yere izinsiz gitmek.

ebab

• Bir yere gitmek için hazır olmak.

ebb

• (Çoğulu: Abâb) Kuru ot. Taze ot.
• Mer'a, otlak, çayır.
• Kavga etmek veya bir yerden gitmek için hazırlanmak.

efk

• Çok fazla atâ ve ihsan etmek.
• Gitmek, zehab.

erkan-ı islamiye / erkân-ı islâmiye

• İslâmiyetin esasları, temelleri, rükünleri. (Şehâdet getirmek, Namaz kılmak, Oruç tutmak, Zekât vermek ve Hacca gitmek.)

fek'

• Üzüntü veya kızgınlıktan dolayı başını aşağı eğip, nereye gittiğini bilmeden gitmek.

fesk

• Yola gitmek.
• Kan döküp adam öldürmek.

fi'l-i basit

• Gr: Basit fiil, tek kökten yapılan fiil. Meselâ: Gitmek, gelmek, olmak gibi.

galgale

• Sür'atle gitmek.
• Gecenin gitmesi.
• Haber vermek.

hakhah

• Gecenin ilk saatlerinde gitmek.

hasfolmak

• Parlaklığı gitmek.

havf ve reca

• Korku ve ümid. (Hem yaşama ümidi, hem de ölüm korkusu. Yahut, affedilmesi ümidi veya cehenneme gitmek korkusu.)

heba / hebâ / هبا

• Boş. (Arapça)
• Hebâ etmek: Yitirmek, yazık etmek, elden kaçırmak. (Arapça)
• Hebâ olmak: Yitmek, yazık olmak, yok olmak. (Arapça)
• Hebâya gitmek: Boşa gitmek, yazık olmak. (Arapça)

hemim / hemîm

• Ağır ağır gitmek.
• Otun tazeliğinden dolayı parlaması.

hems

• Gizli ses. Çok gizli. Sesi gizlemek.
• Ağzı açmadan lokma çiğnemek.
• Fütursuz olarak geceleyin yola gitmek.
• Peçe.
• Sıkmak.
• Kırmak.

hetit / hetît

• Birbiri ardınca tez tez gitmek.

heves

• Gelip geçici istek. Nefsin hoşuna gitmek. Devran edip gezmek. Akıl ile olmayıp nefis ile olan istek.

hicce

• Bir defa hacca gitmek.

hizb-üş şeytan

• Şeytana ve nefislerine tâbi olanların grubu. Allah'ın kanun ve nizamına tâbi olmadan kafalarına güvenerek ve nefsanî arzularına uyarak gitmek isteyenler. Milleti, memleketi ve mukaddesatı yıkmağa çalışan ve ahlâksızlığa alıştıranların ve dinsizlerin topluluğu ve cereyanı.

hoşamedi / hoşâmedî

• Hoş geldin demek, hoş geldine gitmek.

hoşlanmak

• Hoşuna gitmek, sevmek.

husas

• Sür'atle gitmek, seğirtmek, koşmak.

hüsn-ü hatime / hüsn-ü hâtime

• Neticeyi iyi bir halde bitirme.
• İman ile âhirete gitmek. Kelime-i şehadet söyleyerek ölmek.

husr

• Zarar.
• Ele avuca girmemek.
• Dalâlete gitmek.
• Noksan.
• Sapıtmak.

hutu'

• Gitmek.

i'tizam

• Azim ve kasdeylemek. Gitmek üzere olmak. Fütursuz ve kasd üzere olmak.

iade-i ziyaret

• Ziyarete gelenin ziyaretine gitmek.

ibdad / ibdâd

• Ezân-ı Muhammedî okunduğu zaman, her işi terk edip, cemâatle namaz kılmağa gitmek.

ictisar

• Cür'et ve cesâret göstermek.
• Çölü aşıp gitmek.
• Denizde geminin geçip gitmesi.

idam-ı ebedi / idâm-ı ebedî

• Dirilmemek üzere yok oluş; âhiret inancı olmadığı için ölümü ebedî yokluğa gitmek olarak görme.

idbar

• Geriye gitmek. Geri dönmek.
• İşlerin ters gitmesi.
• Talihsizlik.
• Bir gezegenin diğer oniki burcun tertibine zıt olarak hareketi. (Asıl tertibe göre gitmesine de ikbal denir.)

iddilac

• Gecenin geç vaktinde gitmek.

idlac

• Gecenin ilk saatlerinden geç vakte kadar gitmek.

ifal

• Sür'atle gitmek, hızla gitmek.
• Uzaklaşmak, ırak olmak.

ifrat

• Haddinden geçmek. Pek ileri gitmek.
• Takatinden ziyade iş vermek. (Tefrit'in zıddı)

iktisas

• Birinin izinden, ardından gitmek.
• Kısas istemek. İntikam almak.
• Kıssa.
• Hikâyeyi veya bir haberi doğruca söylemek.

iltihab

• Caddede gitmek. Geniş yolda yürümek.

im'an

• Fazla dikkat ve ihtimam. Bir şeyde çok ileri gitmek.
• Bir adamın hakkını ikrar eylemek.
• Pek uzağa koşmak ve bir hususta hakkı mütecaviz olmak üzere, mübalâğa ve içtihad etmek.

imtidad

• Uzanmak. Uzayıp gitmek. Gerilip ve çekilip uzanmak.
• Boy. Tul. Uzunluk.
• Feza, uzay.

insiyak

• Mânen sevk olunma. İlâhi ve mânevi sevk. Gönderilmek, bir kuvvetin te'siriyle çekilip gitmek. Ardı sıra gitmek.

irtihal

• Bir yerden başka yere göçmek, gitmek. Nakl-i mekân etmek.
• Ölmek.

ıs'ad

• Yukarı çıkarmak. Yükseltmek.
• Mekke-i Mükerreme'ye gitmek.
• İnbikten geçirmek.

is'ad

• Yükseltmek, yukarı çıkarmak.
• Mekke-i Mükerremeye gitmek.

ıs'as

• Gece karanlığı başlamak, karanlık basmak.
• Karanlığın açılması.
• Bulutun yere yakın olması.
• Peşinden gitmek.

istidbar

• (İdbar. dan) Yüz çevirmek. Arka dönmek.
• Geri geri gitmek.
• Bir kimsenin peşinden gitmek.

istifna

• Fenaya gitmek. Yokluğa karışmak.

istilzaz

• Hoşa gitmek, lezzet almak.

istima

• Birisinin ziyaretine gitmek.

istimrar

• Devam. Sürüp gitmek.
• Kavi ve dâim olmak.

istirşad

• (Reşad. dan) Hak yoluna gitmek isteme.

istitale

• Uzanmak. Uzantı. Uzayıp gitmek.
• Birisi üzerine faziletlilik dâvasında bulunmak.
• Tecvidde: Harf okunduğunda sesin imtidadına, uzamasına denir. Bu harfe müstatıl harfi de denir. Bu sıfat Dad harfine aittir.
• Tıb: Vücutta bazı organların uzaması.

itticah

• Bir cihete gitmek, yönelmek. Teveccüh etmek.

izmihlal

• Bozulup gitmek. Perişan olmak. Yok olmak. Görünmez hale gelmek.

kabr ziyareti / kabr ziyâreti

• Ölümü ve âhireti hatırlayıp ibret almak, mezarlıkta medfûn (gömülü) olanlara duâ etmek ve Kur'ân-ı kerîm okumak ve velî olan ölülerin rûhlarından istifâde etmek maksadıyla bir kabre veya mezarlığa gitmek.

kabul-i adem

• Kalben ademi kabul etmektir. Hakkı inkâr etmek, hatalı bir hüküm ve itikattır. Hak mesleği kabul etmeyip indi ve şahsi görüşünü ileri sürerek başka bir yolda gitmektir, bir iltizamdır. İmânın zıddına şahsi görüşüne tâbi olmak, bâtılı kabul etmektir.

kavf

• Bir kimsenin peşinden gitmek.
• Ense saçı.

kazr

• Bir kimsenin peşinden gitmek.

keramet-i kevniye

• Kudret-i Rabbaniyenin ihsanı ile letâfet kesbedip havada uçmak, uzun yolu kısa zamanda gitmek, bir mü'minin bir sıkıntısı hâlinde Cenab-ı Hakk'a dua edip ind-i İlâhîde makbul bir zâttan yardım istemekle, o zatın, izn-i İlâhi ile o muztar kimsenin imdadına yetişmesi, kale gibi muhkem bir yerde üzerin

kezkaz

• Tez tez yürümek, hızlı hızlı gitmek.

kifat

• Cem'olmuş, toplanmış, biriktirilmiş.
• İçinde birşey toplanıp biriktirilen yer.
• Hızlı uçmak, gitmek.
• (Tekili: Küfv) Küfüvler, benzerler, eşler, denkler.

kızaf

• Sür'atle gitmek, hızla gitmek.

kubun

• Gitmek.

kuta'

• Düş yormak, rüya tâbir etme.
• Su kesilmek.
• Başka yere gitmek.

lahb

• Sür'atle gitmek.
• Eti kemikten ayırıp soymak.

letb

• Gitmek.
• Devretmek.
• Bir şeyden ayrılmayıp, ona bağlanmak.

ma'c

• Süratle gitmek, hızlı gitmek.
• Yürürken dolaşmak.

ma'd

• Taze hurma.
• Taze ot.
• Yumuşak.
• Yoğunluk, gılzat.
• Gitmek.
• Çekmek.

ma'l

• Evmek, acele etmek, tez tez gitmek.
• Alıp kaçmak.

masir / masîr

• (Çoğulu: Masâyi) (Sayruret. den) Sürüp giden.
• Karargâh.
• Suyun aktığı yer.
• Rücu etmek, dönüp gitmek.
• Dönüp varılacak yer.

menfed

• Tükenmek, yok olup gitmek.

merc

• (Merec) Katıştırmak.
• Kararsızlık.
• Iztırab.
• Bozulmak.
• Boşa gitmek.
• Serbest bırakmak, salıvermek.
• Hayvanların salındığı otlak.

meşi / meşî

• Yürüyüş. Gidiş. Doğru yola gitmek.

mevcudat-ı dehhaşe-i seyyale-i mütemevvice

• Dalgalar hâlinde sürekli akıp gitmekte olan pek korkunç varlıklar.

mevt

• Ölüm. Âhirete göç. Dünyadan gitmek.
• Mevt, mü'minler için dünya vazifelerinden ve imtihanından bir paydostur.

mezheb

• Gitmek, tâkib etmek, gidilen yol. Mutlak müctehîd denilen dinde söz sâhibi âlimlerin, müslümanların yapmaları gereken hususlarla ilgili olarak dînî delîllerden (Kur'ân-ı kerîm, hadîs-i şerîfler ve İcmâ'dan) hüküm çıkarma usûlleri ve çıkarıp bildirdik leri hükümlerin hepsi.

müfarakat

• Ayrılık. Bir yere bırakıp gitmek. Dostlarından ayrı düşmek.
• Fık: Karı-kocanın talâk veya fesh ile birbirlerinden ayrılmaları.

muhalefet

• Kabulsüzlük. Karşı durma. Uyuşmazlık. Zıt gitmek. Zıddiyet. Muvafık olmamak.

mukayefe

• Firâset etmek.
• Bir kimsenin ardınca gitmek.

mürur

• Geçmek, gitmek. Bir taraftan girip öteden çıkmak.
• Sona erme, nihâyet bulma.

müstagrib

• (Çoğulu: Müstagribîn) Gurbete gitmek isteyen.
• (Garabet. den) Şaşakalan, şaşıran, garibine giden.

musu'

• Davarın sütü çekilip gitmek.

müteveccihen / متوجها

• Dönük olarak. (Arapça)
• Bir yere gitmek üzere. (Arapça)

mutur

• Gitmek.
• Evmek.

na'r

• Çağırmak.
• Haykırmak.
• Burun içinden çıkan ses.
• Gitmek.
• Firar, kaçmak.
• Galeyan.

nedd

• Gitmek.
• Kaçmak.

nefs

• Gülme hususunda ifrata gitmek.
• Çok fazla gülmek.

nesg

• Gitmek.
• Almak.
• Ağaç kesildiğinde çıkan su.
• Vurmak.
• Dürtmek.

neşt

• Yılan sokmak ve ısırmak.
• Bir yerden bir yere gitmek.
• Çözmek.
• Çıkarmak.
• İpi bağlamak.

nis'

• (Çoğulu: Ensu') Gizlemek.
• Gitmek.
• Sarkık olmak.
• Kuzey rüzgârı.

nızv

• (Çoğulu: Nuzuv, Enzâ') Gitmek.
• Sebkat etmek.
• Kesmek, kat'etmek.
• Çekip çıkarmak.
• Bırakmak.
• Zayıf deve.
• Eski elbise.

paberikab / pâberikâb / پابركاب

• Gitmek üzere, hareket etmek üzere. (Farsça - Arapça)

puyan / pûyân / پویان

• Koşan, hızla giden. (Farsça)
• Geçip giden. (Farsça)
• Pûyân olmak: Geçip gitmek. (Farsça)

rah

• (Çoğulu: Rayâh) Şarap, içki, hamr.
• El ayası mânâsına olan "Râha'nın C."
• Gitmek.

rakraka

• Su dökmek.
• Su gelip gitmek.
• Parlamak.
• Suyun akması.

reft

• Gitmek, yürümek. (Farsça)
• "Gitti" mânasında fiildir. (Farsça)

reften

• Gitmek. (Farsça)

rehvece

• Sür'atle gitmek.

revan / revân / روان

• Giden. (Farsça)
• Akan. (Farsça)
• Ruh. (Farsça)
• Revan olmak: Gitmek, yola koyulmak. (Farsça)

revhat

• Öğlen vaktinden akşama kadar gitmek.

rüşd

• Doğru yol bulup bağlanmak. Hak yolunda salabet, metanet ve kemal-i isabetle dosdoğru gitmek.
• Hayra isabet etmek.
• Büluğa ermek.
• İstikamette olmak. Dinine ve malına zarar gelecek şeyi bilmek, doğru düşünmek.
• Kişinin akıl ve idraki kavi ve tedbiri metin olmak.

rüsuh

• İlmin derinliğine inmek, dalmak, ilimde ileri gitmek.

sa'y

• Çalışma, Çalışıp çabalama. Gayret sarfetme. Bir maksadın meydana gelmesi için elden geleni yapma.
• Hızlı yürüme.
• Cür'et etme.
• Ziyaret etme.
• Gammazlık yapma.
• Ist: Hac veya Umre'de Safâ ile Merve arasında usulüne göre yedi defa gelip gitmektir.

• Çalışma, gayret sarf etme. Hac veya umrede Safa ile Merve arasında usulüne uygun olarak yedi defa gelip gitmek.

sayd

• Av. Avlanmak, sayda gitmek, ava gitmek.

sebh

• Atın seğirtmesi.
• Sür'atle gitmek.
• Maaşında tasarruf etmek.
• Suda yüzme.

sefer

• Yolculuk.
• Muharebe. Harb. Muharebeye hazır bulunma hali.
• Def'a, kerre.
• Fık: Muayyen bir mesafeye gitmek.

sek'

• Gitmek.

şekaz

• Gitmek.
• Uzaklık.
• Bir adamın gözünün çok değer olması.

selk

• Çekmek veya çekilmek.
• Gitmek.
• İthal etmek, içeri sokmak, girdirmek.

sevm

• Satılık bir şeye kıymet takdir etme, paha biçme.
• Su-i kasd. Zulüm ve minnete giriftar etmek. Derde sokmak.
• Dağlamak.
• Başına buyruk olup istediği yere gitmek.
• Kuş havada dolaşmak.
• Satışa arzetmek.
• Satın almak istemek.
• Fâide yetiştirmek.<

sira'

• Hızla gitmek, acele etmek.

sırat

• Cehennem üzerine kurulu olan ve Cennete gitmek için geçilmesi gereken köprü.

• Âhirette cennete gitmek için üstünden geçilen köprü.

sırat köprüsü

• Cehennem üzerine kurulu olan ve Cennete gitmek için geçilmesi gereken köprü.

şühus

• Yüksek olmak.
• Bir yerden bir yere gitmek.
• Gözünü bir yere dikip hareket ettirmeden ve kapağını açıp yummadan durmak.
• Bir hâdisenin meydana gelmesinden dolayı acı çekip kararsız olmak.

sülas

• Akıl gitmek.
• Delirmek.

sümmeha

• Yalan ve bâtıl nesne.
• Yer ile gök arası.
• Her tarafa dağılıp gitmek.

sürub

• Taşraya gitmek.

ta'kib

• Gözlemek.
• Yolunda gitmek.
• Peşinden yürümek.
• Suçlunun suçunu araştırmak.
• Bir kimsenin aynı senede yine gazaya gitmesi.
• Bir şeyi ciddiyetle istemek.

ta'rid

• Kaçmak.
• Gitmek.

tahvid

• Sür'atle gitmek, hızla gitmek.

takip

• Gözetmek, yolunda gitmek, peşinden yürümek, suçlunun suçunu araştırmak, izlemek.

tayy-i meratib

• Birden üst mertebeye geçmek. Birden mertebeleri aşıp, geçip gitmek.

tayyetmek

• Atlamak; uzun mesafeleri kısa zamanda geçip gitmek.

te'dib / te'dîb / تأدیب

• Eğitme, terbiye etme. (Arapça)
• Cezalandırma. (Arapça)
• Te'dîb etmek: (Arapça)
• Eğitmek, terbiye etmek. (Arapça)
• Cezalandırmak. (Arapça)
• Te'dîb olunmak: (Arapça)
• Eğitilmek, terbiye edilmek. (Arapça)
• Cezalandırılmak. (Arapça)
• < (Arapça)

teassüs

• Kokmak.
• Geceleyin ava gitmek.

teavür

• Elden ele gitmek.

teb'an

• Bir şeyin arkasından gitmek ve ona tabi olmak.

tebellüh

• Ahmak olmak.
• Suretâ ahmaklık göstermek.
• Kaybolmuş bir şeyi araştırmak.
• Yolu bilmeyen kimse, erbâbından sorup araştırmayarak gitmek.

tecerrüm

• Gitmek.
• Etmediği günahı ettim demek.
• Eksilmek.

tedbib

• Yumuşak etmek.
• Sür'atle gitmek, hızla gitmek.

tede'lüb

• Kimse görmeden gitmek.

tedliye

• Sarkıtmak. Yukarıdan aşağıya bırakma.
• Şaşırma, dehşete düşme.
• Delil ve vesika hazırlama.
• (Akıl) gitmek.
• Ahmak etmek, salaklaştırmak.

tekeffü'

• Yürürken etrafına bakmadan önünü gözleyerek gitmek.

tekemmül

• Olgunlaşmak. Kemâle doğru gitmek.

telef / تلف

• Ölme. (Arapça)
• Boşa gitme. (Arapça)
• Telef etmek: Harcamak, tüketmek, yok etmek. (Arapça)
• Telef olmak: (Arapça)
• Ölmek. (Arapça)
• Boşa gitmek. (Arapça)

temadi

• Devam etmek. Sürüp gitmek.
• Uzak olmak.
• Müntehi ve muktezi olmamak.

teradüf

• Birbiri peşinden gitmek.
• Edb: İki veya daha fazla kelimenin aynı mânada olması.

tesayür

• Bir uğurdan gitmek.

teşeyyu'

• Şiilik taslamak. Şii olma.
• Vedalaşmak.
• Ardınca ve peşinden gitmek.

tesmih

• Yab yab gitmek.
• Süngü ağacını yontup düzeltmek.

tevahuk

• Cemaat olup gitmek. Topluluk hâlinde gitmek.

tevali

• Uzayıp gitmek, devam etmek. Birbiri ardınca sıra ile gelmek. Sürmek.

tezemmün

• Sür'atle gitmek.

tırak

• Gitmek.

tugyan

• Zulüm ve küfürde çok ileri gitmek. Azgınlık, taşkınlık. Taşkın mizaçlılık.
• Kan galebe etmesi hali.
• Resmî devlet kuvvetlerine karşı durmak.
• Su baskını.

tuğyan

• Zulüm ve küfürde çok ileri gitmek, azgınlık, taşkınlık.

tülüv

• Tilâvet.
• Bir kimseye uyup ardınca gitmek.

tumur

• Aşağı sıçramak.
• Doldurmak.
• Seyahat edip gitmek.
• Defnetmek, gömmek.

turu'

• Bir yerden bir yere gitmek.
• Sonradan olmak.

vatan-ı asli / vatan-ı aslî

• Bir insanın doğup büyüdüğü veya içinde barınmak kasdedip, başka yere gitmek istemediği yerdir. Yalnız en az 15 gün kalmak istediği yer de kendisi için vatan-ı ikamettir.
• Cennet.

vekde

• (Çoğulu: Viked) Gitmek.

velyetme

• Birbiri ardı sıra gitmek birini takip etmek.

zahib / zâhib / ذاهب

• Giden. (Arapça)
• Sanıya kapılan. (Arapça)
• Zâhib olmak: (Arapça)
• Gitmek. (Arapça)
• Sanıya kapılmak. (Arapça)

zahip olmak

• Gitmek, bir görüş veya fikre kapılmak.

zalifen

• Birisinin izine uyup gitmek.
• İzini gizlemek, belirsiz etmek.

zefif

• Çabuk davranan. Çevik.
• Deve kuşunun yelmesi.
• Gelini kocasına göndermek.
• Hızla gitmek.

zehab

• Gitmek.
• Zihnen bir yola sapmak. Yanlış düşünce. Bir fikre uymak. Zan.

zevah

• Gitmek.

zeval

• Zâil olma, sona erme.
• Gitmek. Yerinden ayrılıp gitmek.
• Güneşin tam ortada gibi, baş ucunda bulunduğu zaman.
• Güneşin nısf-ı nehar dairesinden batmaya doğru dönmesi. Seyrinin sonuna yaklaşması.

zevzat

• Doğurmak.
• Sür'atle gitmek.
• Reddedip uzaklaştırmak.

zeyh

• Mahvolmak.
• Gitmek.
• Uzak olmak.