adatın harıkı / âdâtın hârıkı

• Âdetlerin, kanunların olağanüstünü, bir mu'cize olarak gerçekleşmiş olanı.

akd

• Anlaşma, sözleşme. Nikâh, hibe (bağış), vasiyet, alış-veriş gibi işlerde taraflardan birinin teklifi, diğerinin kabûlü ile gerçekleşen sözleşme.

akim / akîm / عقيم

• Kısır. (Arapça)
• Sonuçsuz. (Arapça)
• Akim kalmak: Gerçekleşememek, sonuçsuz kalmak. (Arapça)

alim-i muhakkik / âlim-i muhakkik

• Gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen âlim.

amel-i uhrevi / amel-i uhrevî

• Âhirete yönelik gerçekleştirilen iş, hizmet.

asfiya-yı müdakkikin / asfiya-yı müdakkikîn

• Hz. Peygambere (a.s.m.) vâris olup onun yolundan giden takvâ sahibi ve gerçekleri tam olarak araştıran, delilleriyle isbat eden büyük velîler.

asliyet

• Asıllık, köklülük, soyluluk, gerçeklik.

asr-ı hakikat

• Gerçekler asrı.

ayn-ı hakaik

• Gerçeklerin ta kendisi.

bahr-i hakaik / bahr-i hakâik

• Hakikatler, gerçekler denizi.

bedarf

• Muayyen bir gayenin gerçekleşmesi için zaruri olan veyâ zaruri görülen muayyen kalitede bir mal veya meta miktarıdır.

bedihiyat-ı hissiye

• Duyularla bilinen apaçık gerçekler; görme, işitme, tatma gibi duyularla idrak edilen şeyler.

berr

• (Çoğulu: Ebrâr) Va'dinde sâdık. Sözünde duran. Muhsin. Keremkâr.
• Nimetleri herkese, umuma ihsan eden.
• Gerçeklik, sıdk.
• Susuz, kuru yerler.
• Toprak. Yeryüzü, yer.

bir gözü kör deha

• Kur'ân'ın gösterdiği gerçekleri görmeyen ve sadece dünyevî maksatları gözeten zekâvet, dâhîlik.

Bolşevik

• Kongrede Lenin yanlıları çoğunlukta olduğu için Rusça "çoğunluk" anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır.
  Kongreden sonra iki taraf arasında birleşme girişimleri olsa da birleşme gerçekleşmeyecek ve 1912 yılında kesin ayrım yaşanacaktır. Bolşevikler Ekim Devrimi ile iktidarı alacaklar ve Sovyetler Birliği’ni kuracaklardır. Lenin ve Martov yandaşları kongredeki durumlarına göre Rusça “bolshinstvo” (çoğunluk) ve “menshinstvo” (azınlık) olarak adlandırılırlar. Kongredeki delegeler sürekli olarak saf değiştirdikleri için birleşim başarısız olacak ve parti fiilen ikiye bölünecektir.

• Kongrede Lenin yanlıları çoğunlukta olduğu için Rusça "çoğunluk" anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır.
  Kongreden sonra iki taraf arasında birleşme girişimleri olsa da birleşme gerçekleşmeyecek ve 1912 yılında kesin ayrım yaşanacaktır. Bolşevikler Ekim Devrimi ile iktidarı alacaklar ve Sovyetler Birliği’ni kuracaklardır. Lenin ve Martov yandaşları kongredeki durumlarına göre Rusça “bolshinstvo” (çoğunluk) ve “menshinstvo” (azınlık) olarak adlandırılırlar. Kongredeki delegeler sürekli olarak saf değiştirdikleri için birleşim başarısız olacak ve parti fiilen ikiye bölünecektir.

bolşeviklik

• Bolşevik, çoğunluktan yana anlamına gelen Rusça kelime, 1903 yılında düzenlenen Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin İkinci Kongresi'nde Vladimir Lenin ve Julius Martov arasında yeni kurulmakta olan partinin üyelik tanımı üzerine başlayan görüş ayrılığı sonucu yaşanan ayrışmadaki taraflardan Lenin yanlısı grup. Kongrede Lenin yanlıları çoğunlukta olduğu için Rusça çoğunluk anlamına gelen Bolşevik olarak, azınlıktaki Martov yanlıları da Menşevik olarak adlandırılacaktır.

  Kongreden sonra iki taraf arasında birleşme girişimleri olsa da birleşme gerçekleşmeyecek ve 1912 yılında kesin ayrım yaşanacaktır. Bolşevikler Ekim Devrimi ile iktidarı alacaklar ve Sovyetler Birliği'ni kuracaklardır.

cehabize

• Hakikatlerden, gerçeklerden haberi olanlar.

cereyan / cereyân / جریان / جَرَيَانْ

• Akış. (Arapça)
• Oluş. (Arapça)
• Akım. (Arapça)
• Cereyân etmek: Olmak, gerçekleşmek. (Arapça)

• Bir süreç içinde gerçekleşme.

daime

• Sürekli; fertlerde her zaman gerçekleşiyor olma.

def'i / def'î

• Birdenbire, kısa zamanda gerçekleşme.

dehan-ı hakikat

• Hakikat ve gerçekleri haykıran, konuşan ağız.

derece-i hakkaniyet

• Gerçeklik, doğruluk derecesi.

derya-yı hakaik

• Hakikatler, gerçekler denizi.

düstur-u hakikat

• Gerçeklik prensibi.

eazım-ı muhakkikin / eâzım-ı muhakkikîn

• Gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen büyük âlimler.

ecel-i kaza / ecel-i kazâ

• Allah'ın tarafından takdir edilen şeylerin gerçekleşme vakti.

ecel-i muallak / ecel-i muallâk

• Mânevî kader levhasında yazılı olan ve gerçekleşmesi bazı şartlara bağlı olan ecel.

ehl-i kalb

• Kalb ehli, mânevî gerçekleri kalbiyle sezenler.

esrar / esrâr

• Sırlar, gizli gerçekler.

faaliyet-i ilahiye / faaliyet-i ilâhiye

• Allah'ın varlık âleminde gerçekleştirdiği faaliyetler.

gavvas-ı hakikat / gavvâs-ı hakikat

• Hakikat dalgıcı, gerçekleri derinlemesine araştıran.

gaybi i'caz / gaybî i'câz

• Geçmiş zamanda gelecekte gerçekleşecek hâdiselerin bir mu'cize olarak haber verilmesi.

hadise-i gaybiye

• Gayb aleminde gerçekleşen olay.

hadise-i rububiyet

• Herşeyi terbiye edip idaresi ve egemenliği altında bulunduran Allah'ın gerçekleştirdiği hadise.

hakaik / hakâik / حقائق

• Hakikatler, gerçekler.

• Hakikatler, gerçekler, esaslar.

• Hakikatlar, gerçekler.

• Gerçekler. (Arapça)

hakaik-aşina / hakaik-âşinâ

• Gerçeklere aşina, gerçekleri bilen ve onlara yabancı olmayan.

hakaik-ı acibe

• Şaşırtıcı ve hayrette bırakan gerçekler.

hakaik-i alem / hakaik-i âlem

• Kâinattaki hakikatler, gerçekler.

hakaik-i aliye-i ilahiye / hakaik-i âliye-i ilâhiye

• Allah'a ait yüksek, yüce hakikatler, gerçekler.

hakaik-i azime / hakaik-i azîme

• Büyük hakikatler, gerçekler.

hakaik-i cemile / hakaik-i cemîle

• Güzel hakikatler, gerçekler.

hakaik-i diniye

• Dini esaslar, dini meselelere ait hakikatler, gerçekler.

hakaik-i esasiye

• Temel, esas gerçekler.

hakaik-ı esasiye-i imaniye ve kur'aniye / hakâik-ı esâsiye-i imâniye ve kur'âniye

• İmanın ve Kur'ân'ın temel gerçekleri.

hakaik-i gayb ve şehadet / hakâik-i gayb ve şehâdet

• Görünmeyen ve görünen âlemlere ait gerçekler.

hakaik-i gaybiye

• Bilinmeyen ve görünmeyen âlemlere ait gerçekler.

hakaik-i hayat

• Hayatın içindeki gizli hakikatler, gerçekler.

hakaik-ı ilahiye / hakaik-ı ilâhiye

• Allah'a ait olan gerçekler.

hakaik-i ilahiye / hakaik-i ilâhiye

• Allah'ın zât ve sıfatlarına ait gerçekler.

hakaik-i ilmiye

• İlme ait gerçekler, esaslar.

hakaik-i imaniye ve islamiye / hakaik-i imaniye ve islâmiye

• İman ve İslâm hakikatleri, gerçekleri.

hakaik-ı islamiye / hakaik-ı islâmiye

• İslâmın gerçekleri, esasları.

hakaik-i kainat / hakaik-i kâinat

• Kâinatta gizli olan hakikatler, gerçekler.

hakaik-i kudsiye

• Mukaddes hakikatler, gerçekler.

hakaik-i kudsiye-i ilahiye / hakaik-i kudsiye-i ilâhiye

• Allah'a ait olan kutsal hakikatler, gerçekler.

hakaik-i kur'aniye ve imaniye / hakaik-i kur'âniye ve imâniye

• Kur'ân ve iman hakikatleri, gerçekleri.

hakaik-i latife / hakaik-i lâtife

• Tatlı, şirin hakikatlar, ince mânâlı gerçekler.

hakaik-i maneviye / hakaik-i mâneviye

• Mânevî hakikatler, gerçekler.

hakaik-i müberhene ve ilmiye

• İlmî ve delillerle ispatlanan hakikatler, gerçekler.

hakaik-ı mücerrede / hakâik-ı mücerrede

• Soyut hakikatler, gerçekler.

hakaik-i mücerrede / hakâik-i mücerrede

• Soyut gerçekler.

hakaik-i namütenahi / hakaik-i nâmütenâhî

• Sonsuz hakikatler, gerçekler.

hakaik-i namütenahiye / hakaik-i nâmütenâhiye

• Sonu gelmeyen hakikatler, gerçekler.

hakaik-i sabite / hakaik-i sâbite

• Sabit, değişmez hakikatler, gerçekler.

hakaik-i şahsiye

• Kişinin kendisine ait gerçekler.

hakaik-i şeriat

• Şeriatin hakikatleri, esas ve gerçekleri.

hakaik-i tarihiye / hakâik-i tarihiye

• Tarihî hakikatler, gerçekler.

hakaik-i uhreviye

• Uhrevî, âhirete ait hakikatler, gerçekler.

hakaik-i ulviye

• Yüce gerçekler.

hakaik-i uzma

• Büyük hakikatler, gerçekler.

hakaik-i zevkiye

• Ancak zevkle anlaşılan gerçekler.

hakayık / hakâyık / حقایق

• Hakikatler, gerçekler.

• Gerçekler. (Arapça)

hakikat / hakîkat

• Bir lafzın (sözün) asıl mânâsı.
• Gerçek.
• Kötülüklerin kalbden tekellüfsüzce, zorlanmadan gitmesinin gerçekleşmesi, fenâ(Allahü teâlâdan başka her şeyi unutma) mertebesi.
• Mâhiyet.

hakikat-feşan

• Gerçekleri yayan.

hakikat-ı hariciye / hakikat-ı hâriciye

• Birşeyin zihin dışındaki gerçekliği, dış gerçeklik.

hakikat-ı islamiye / hakikat-ı islâmiye

• İslâm hakikatleri, gerçekleri.

hakikat-i islamiyet / hakikat-i islâmiyet

• İslâmî gerçek; İslâmiyetin üzerine kurulu olduğu gerçekler, esaslar.

hakikat-i mühimme

• Önemli gerçekler.

hakikat-i vahy

• Vahyin gerçekliği.

hakikat-i vakıa

• Olayın gerçekliği.

hakikatler

• İmanî gerçekler.

hakikatli

• Gerçekliğe sahip.

hakikatü'l-hakaik

• Gerçeklerin gerçeği, en büyük hakikat.

hakkaniyet

• Gerçeklik ve doğruluk.

hariciyat

• Dış dünyadaki şeyler, gerçekler.

hazine-i hakaik / hazine-i hakâik

• Hakikatler, gerçekler hazinesi.

hurafecilik

• Gerçekle bağdaşmayan iddialarda bulunma.

hürriyet

• 1908'de II.Meşrutiyet'in ilânı ile birlikte gerçekleşen yeni sistemin halk arasındaki adı.

hüsn-ü cereyan / hüsn-ü cereyân / حُسْنُ جَرَيَانْ

• Güzel gerçekleşme.

husul / husûl / خصول

• Ortaya çıkma, gerçekleşme, var olma. (Arapça)
• Husûle getirmek: Meydana getirmek, gerçekleştirmek. (Arapça)

husul-ü maksud

• İstenen şeyin gerçekleşmesi.

ihtiraat-ı beşeriyye / ihtirâât-ı beşeriyye

• İnsanlığın gerçekleştirdiği icatlar, buluşlar.

ika' / îka'

• Meydana getirme, gerçekleştirme.

ilan-ı tekviniye / ilân-ı tekvîniye

• Varlıkların yaratılışıyla insanlara duyurulan gerçekler.

ilm-i tahkik

• Gerçekleri ve hakikatleri araştırma ilmi.

inikad / inîkad

• Kurulma, gerçekleşme, bağlanma.

inkılab-ı hakaik / inkılâb-ı hakâik

• Gerçeklerin değişmesi.

kanun-u kader-i ilahi / kanun-u kader-i ilâhî

• Allah'ın meydana gelecek hadiseleri gerçekleşmeden önce sonsuz ilmiyle belirlediği ve bütün kâinatta geçerli olan kanunlar.

kaza / kazâ

• Kaderde yazılanın gerçekleşmesi.

kaziye-i vaktiye-i münteşire

• Hükmü herhangi bir zamanda ve herhangi bir fertte gerçekleşmiş bulunan veya gerçekleşmesi mümkün olan kaziye, önerme.

kemal-i hakkaniyet / kemâl-i hakkaniyet

• Tam ve mükemmel bir hakkaniyet, gerçeklik.

keramat-ı gaybiye / kerâmât-ı gaybiye

• Allah'ın bir ikramı olarak gaybla ilgili verilen haberlerin doğru çıkması şeklinde gerçekleşen kerametler.

keramet-i acibe

• Şaşırtıcı bir şekilde gerçekleşen keramet.

keramet-i gaybiye-i gavsiye

• Şeyh Abdülkadir-i Geylânî'nin geleceğe dair keramet şeklinde haber vermesi ve bu haberin gerçekleşmesi.

kitab-ı mübin / kitâb-ı mübîn / كِتَابِ مُب۪ينْ

• Kaderde olan her şeyin gerçekleşmesinde esas tutulan kānunların bütünü; Allahın geçmiş ve gelecekten ziyâde, şimdiki hâle bakan ilmi.

külliyat-ı hakaik / külliyât-ı hakaik

• Gerçeklerin bir araya gelmesi, gerçekler bütünü.

kütüb-ü muhakkikin / kütüb-ü muhakkikîn

• Gerçekleri araştıran, hakikatleri delilleriyle bilen âlimlerin kitapları, eserleri.

levaih-i kur'aniye / levâih-i kur'âniye

• Kur'ân'ın gerçekleri gösteren mânâları ve tasvirleri.

ma'dele-i ulya / mâ'dele-i ulyâ

• Yüce adaletin gerçekleştirildiği yer.

maden-i hakikat

• Gerçeklerin ve doğruların kaynağı.

mahz-ı eser-i rahmet ve inayet / mahz-ı eser-i rahmet ve inâyet

• İlâhî şefkat, merhamet ve yardımın eksiksiz gerçekleşmesi.

mahzen-i hakaik

• Hakikatler, gerçekler hazinesi.

makdurat / makdûrat

• Allah'ın kudretiyle gerçekleştirdiği işler.

mecma-i hakaik

• Gerçeklerin toplandığı yer.

medar-ı tahakkuk

• Gerçekleşme sebebi.

menkabe / منقبه

• Ünlü kişilerin yaşamlarına ilişkin ve çoğu gerçekle bağdaşmaz öyküler. (Arapça)

meratib-i gaflet

• Gerçeklerden habersiz olma mertebeleri, dereceleri.

mevsukiyet

• Sağlamlık, gerçeklik. İnanılır hâl.

misak-ı ezeliye / misâk-ı ezeliye

• Ezelde gerçekleşen sözleşme; bütün ruhların kendilerini yaratan Allah'a iman ve emirlerini yerine getireceklerine dair yaptıkları yemin.

mistar-ı hikmet

• Hikmetin gerçekleşmesi için kullanılan vasıta, şablon.

mizan-ı kaza / mîzân-ı kazâ / م۪يزَانِ قَضَا

• Kaderde olan hükmün gerçekleşmesindeki belirleyici ölçü.

mu'cize-i gaybiye

• Gerçekleri önceden bildirme şeklindeki mu'cize.

muallim-i hakaik

• Gerçekleri anlatan öğretmen.

müdakkikin-i ulema / müdakkikîn-i ulema

• Gerçekleri inceden inceye araştıran âlimler.

muhakkak

• Kesin, gerçekleşmiş.

muhakkaku'l-vuku

• Gerçekleşmesi kesin olan.

muhakkik

• Gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen.

muhakkik-i kamil / muhakkik-i kâmil

• Gerçekleri mükemmel bir şekilde araştıran ve bilen âlim.

muhakkikane

• Gerçekleri delilleriyle araştırarak.

muhakkıkin / muhakkıkîn

• Gerçekleri araştıran ve hakikatleri delilleriyle bilen âlimler.

muhakkikin / muhakkikîn

• Gerçekleri araştıran ve hakikatleri delilleriyle bilen tasavvuf erbabı âlimler.

muhakkıkin-i ehl-i tarikat / muhakkıkîn-i ehl-i tarikat

• Tarikata mensup olanlardan gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen âlimler.

muhakkıkin-i eimme / muhakkıkîn-i eimme

• Gerçekleri derinlemesine araştıran ve delilleriyle bilen imamlar.

muhakkıkin-i evliya / muhakkıkîn-i evliya

• Evliyadan gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen âlimler.

muhakkikin-i islam / muhakkikîn-i islâm

• Gerçekleri araştıran, hakikatleri delilleriyle bilen İslâm âlimleri.

muhakkikin-i kelamiye / muhakkikîn-i kelâmiye

• Gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen kelam âlimleri.

muhakkikin-i nev-i beşer / muhakkikîn-i nev-i beşer

• İnsan türünün gerçekleri araştıran ve hakikatleri delilleriyle bilen fertleri.

muhakkıkin-i sofiye / muhakkıkîn-i sofiye

• Gerçekleri araştıran ve hakikatleri delilleriyle bilen tasavvuf ehilleri.

muhakkıkin-i sufiye / muhakkıkîn-i sufiye

• Gerçekleri araştıran ve hakikatleri delilleriyle bilen tasavvuf ehilleri.

muhakkikin-i sufiye / muhakkikîn-i sufiye

• Gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen tasavvuf âlimleri.

muhakkıkin-i ulema / muhakkıkîn-i ulema

• Gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen âlimler.

muhakkikin-i ulema / muhakkikîn-i ulema

• Gerçekleri araştıran, hakikatleri delilleriyle bilen âlimler.

muhakkikler

• Gerçekleri araştıran ve delilleriyle ortaya koyan ilim adamları.

münteşire-i muvakkate

• Hükmü herhangi bir fertte ve herhangi bir zamanda gerçekleşmiş bulunan veya gerçekleşmesi mümkün olan.

müşahedat-ı vakıa / müşahedat-ı vâkıa

• Olgular, gerçekler üzerinde yapılan müşahedeler, gözlemler.

müselleme

• Herkes tarafından kabul edilen; doğruluğu, gerçekliği herkesçe kabul edilmiş olan.

müyesser

• Müyesser olmak: Gerçekleşmek.

netice-i muhakkaka

• Gerçekleşmesinden şüphe edilmeyen sonuç.

rasti / rastî

• Doğruluk, gerçeklik. (Farsça)

riyazat

• Manevî ilerleme için gerçekleştirilen eğitim.

saadet-i müstakbele

• Gelecekte gerçekleşecek olan mutluluk ve huzur.

sahib-i menba-ı keramat ve hakikat / sahib-i menba-ı kerâmât ve hakikat

• Allah'ın bir ikramı olarak verilen olağanüstü hal ve özellikler ile gerçeklerin kaynağına sahip olan.

şe'niyet / شأنيت

• Gerçeklik, realite. (Arapça)

şecere-i hakaik

• Gerçekler ağacı.

şehadet

• Şahitlik, tanıklık.
• Bir şeyin gerçekliğine inanma.
• Din uğrunda şehit olma.

sıdk

• Doğruluk, gerçeklik, hakikat.
• İyi niyet.

silsile-i hakaik

• Gerçekler zinciri.

silsile-i keramet

• Kerametler zinciri, peş peşe gerçekleşen kerametler.

sırr-ı camiiyet / sırr-ı câmiiyet

• Pek çok gerçekleri kapsayıcı özellik.

sübut / sübût / ثبوت

• Sabitleşme. (Arapça)
• Gerçekleşme. (Arapça)
• Kanıtlanma. (Arapça)
• Sübût bulmak: Gerçekleşmek, olmak. (Arapça)

suret-i tahakkuk / sûret-i tahakkuk

• Gerçekleşme şekli.

• Gerçekleşme şekli.

sūret-i tahakkuk / صُورَتِ تَحَقُّقْ

• Gerçekleşme şekli.

tahakkuk / تحقق / تَحَقُّقْ

• Bir şeyin doğruluğunun meydana çıkması. Gerçekleşmek. Delil ile isbat edilmek. Sabit ve hakikat olduğu aşikâr olmak.

• Gerçekleşme.

• Gerçekleşme.

• Gerçekleşme. (Arapça)
• Tahakkuk etmek: Gerçekleşmek. (Arapça)

• Gerçekleşme.

tahakkuk eden

• Gerçekleşen.

tahakkuk-u hakaik

• Gerçeklerin oluşması, meydana gelmesi.

tahakkuk-u vücudu

• Varlığının gerçekliği, kesinliği.

tarife / târife

• Bir işlemin nasıl gerçekleştirileceğini gösteren belge.

tarih-i vuku

• Bir olayın gerçekleşme tarihi.

tasarrufat-ı beşeriye / tasarrufât-ı beşeriye

• İnsanların gerçekleştirdikleri tavır, davranış, faaliyet ve uygulamalar.

teferrüs etme

• Feraset ve kalp gözüyle gerçekleri görme.

temin / temîn / تأمين

• Gerçekleştirme, sağlama. (Arapça)
• Gerçekleştirilme, sağlanma. (Arapça)
• Emin kılma, güvence verme. (Arapça)
• Temîn edilmek: (Arapça)
• Sağlanmak, gerçekleştirilmek. (Arapça)
• Güvenci verilmek, emin kılınmak. (Arapça)
• Temîn etmek:(Arapça)

temin-i adalet / temin-i adâlet

• Adalet sağlama, gerçekleştirme.

tertib-i mebadi / tertib-i mebâdi

• Bir işin gerçekleştirilmesi için gerekli ön şartların yerine getirilmesi.

tılsımat-ı kur'aniye / tılsımât-ı kur'âniye

• Kur'ân'da bulunan sırlar, gizli gerçekler.

ulemaü's-su / ulemâü's-sû

• Kötü âlimler; geçici menfaatlar veya baskılar karşısında hakikatları gizleyen ve gerçekleri çarpıtan âlimler.

ulemaü's-su' / ulemâü's-sû'

• Kötü âlimler; geçici menfaatlar uğruna hakikatları gizleyen ve gerçekleri çarpıtan âlimler.

umur-u hakikiye

• Hakiki işler; maddi âlemde gerçekliği bulunan şeyler, işler.

usul-ü hakaik-i diniye

• Dine ait gerçeklerin esasları.

vaki olmak

• Meydana gelmek, gerçekleşmek.

vaki' / vâki' / واقع

• Olan, meydana gelen, gerçekleşmiş olan. (Arapça)
• Vâki' olmak: (Arapça)
• Olmak, meydana gelmek, gerçekleşmek. (Arapça)
• Bulunmak, yer almak. (Arapça)

vakıa mutabakat / vâkıa mutabakat

• Gerçekleşen olaylarla uygunluk.

vakıa mutabık / vâkıa mutabık

• Gerçekleşen bir olayla uygunluk.

vakıat / vâkıât

• Olaylar, gerçekler.

vuku / vukû

• Gerçekleşme, meydana gelme.

• Bk. vukû'
• Vukû bulmak: Meydana gelmek, cereyan etmek, gerçekleşmek.

vuku bulan

• Gerçekleşen, meydana gelen.

yek-çeşm deha / yek-çeşm dehâ

• Tek gözlü olağanüstü zekâ ve akıl; Kur'ân'ın gösterdiği gerçekleri görmeyen ve sadece dünyevî maksatları gözeten zekâvet ve akıl.

zat-ı muhakkik / zât-ı muhakkik

• Gerçekleri araştıran ve delilleriyle bilen âlim zât.

zevk-i maali / zevk-i maâlî

• Yüce, gerçekleri zevketme.