abar / âbar

• (Tekili: Bi'r) Kuyular. Su kuyuları. (Farsça)
• Hesap defteri. (Farsça)

afüvv

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Afvı çok olan, günâhlardan, hatâ ve kusurlardan dolayı cezâlandırmayan, günahları affedip amel defterinden silen.

ajanda

• Akılda tutulması icab eden şeyleri not etmeye yarayan, takvim şeklinde tanzim edilmiş defter.

albüm

• Lât. Fotoğraf resimlerini veya sair resim, şekil ve hatıraları içine alan defter veya kitap.

amel defteri

• İnsanların dünyâda iken yaptığı bütün işlerinin yazıldığı ve Arasât meydanında herkese verilecek olan defter.

ashab-ı yemin / ashâb-ı yemin

• Ahid ve yeminlerinde sebât edenler. Kendi kazançlarından ziyâde Cenab-ı Hakk'ın lütuf ve ikrâmına kavuşacakları ümid edilenler. Allah'a itâatleri ve amelleri iyi olup ahirette amel defterleri sağ taraftan verilecek olanlar. Sağcılar. Mukaddesatçılar. Kur'an ve İmân yolunda Allah (C.C.) için çalışanl

ashab-üş-şimal / ashâb-üş-şimâl

• Amel defterleri sol taraflarından verilecek olan cehennemlik kimseler.

ceride

• Gazete.
• Resmi dâirenin büyük hesablarının kaydedildiği defter.

defatir / defâtir / دفاتير

• (Tekili: Defter) Defterler. Not yazmağa mahsus kâğıttan beyaz kitablar.

• Defterler. (Arapça)

defatir-i resmiyye

• Resmi defterler.

defter / دفتر

• Defter. (Arapça)

defter-i a'mal / defter-i a'mâl / defter-i â'mâl / دَفْتَرِ اَعْمَالْ

• Amel defteri, insanların dünyadaki hayır ve kötülüklerin kaydedildiği defter.

• İnsanların amellerinin iyilik veya, kötülüklerinin meleklerce kaydolunduğu manevî defter.

• Amellerin kaydedildiği defter.

• Amellerin (yazıldığı) defter.

defter-i amal / defter-i amâl

• Amel defteri.

defter-i amel

• İnsanın iyi ve kötü işlerinin kaydedildiği defter.

defter-i ekber

• Çok büyük defter.

defter-i esma / defter-i esmâ

• İsimlerin defteri.

defter-i hasenat / defter-i hasenât

• Sevap ve iyiliklerin yazıldığı mânevî defter.

defter-i hidemat

• Hizmetler defteri.

defter-i iltifatat-ı rahmaniye / defter-i iltifâtât-ı rahmâniye

• Sonsuz merhamet sahibi olan Allah'ın iltifatlarını içine alan defter.

defter-i kavanin-i emriye / defter-i kavânin-i emriye

• Emir kanunları defteri, talimatname.

defter-i kebir / defter-i kebîr / دَفْتَرِ كَبِيرْ

• Büyük defter.

• Büyük defter.

defter-i kudret-i ilahiye / defter-i kudret-i ilâhiye

• Allah'ın kudret defteri.

defterdar / defterdâr

• Defter tutan. Devletin gelir ve masraflarını tutan vazifeli memur. Eskiden Maliye Nâzırı bu nam ile anılırdı. Bir vilayetin maliye işlerine bakan memur.

• Defter tutup kayıt işlemlerini yürüten.

• Defterci, defter tutan.

divan-ı hümayun / divan-ı hümâyun

• Halkın dâva ve şikâyetlerinin dinlenip halledildiği, devlet meselelerinin görüldüğü padişah huzuru. Bu mecliste; sadrazam, şeyh-ül İslâm, kazaskerler, defterdarlar ve sair büyük devlet ricali bulunurdu. (Farsça)

engare

• Tamamlanmayan, eksik kalan iş, nakış veya taslak. (Farsça)
• Hikâye, efsâne, roman, kıssa. (Farsça)
• Başdan geçen bir olayı tekrarlama. (Farsça)
• Hesap defteri. (Farsça)
• Utanarak geri geri çekilme. (Farsça)

esame

• Askerlerin. ve bilhassa Yeniçerilerin kaydı, ulüfe defteri.

eshab-ı şimal / eshâb-ı şimâl

• Cehennem ehli. Âhirette amel defterleri sol ve arka tarafından verilecek olanlar.

eshab-ı yemin / eshâb-ı yemîn

• Cennet ehli. Âhirette amel defterleri sağ taraflarından verilecek olan mü'minler.

evar

• Hükümet dairelerine ait defterler, resmî defterler. (Farsça)
• İmaret. (Farsça)

fıtrat-ı ilahiye / fıtrat-ı ilâhiye

• San'at-ı Rabbaniye ve kudret-i İlâhiyenin dâima değişen bir defteri olan ve yanlış olarak "Tabiat" namı verilen Cenab-ı Hak'ın fıtrat kanunları ve mahlukatın yaradılışı.

fündak

• Hesap defteri.

gayetteki kemal / gayetteki kemâl

• Hedefteki mükemmellik.

haşir ve neşir / حَشِرْ وَ نَشْرِ

• Ölüleri dirilterek toplama ve amel defterlerine göre hak ettikleri yerlere dağıtma.

hazine-i amire / hazine-i âmire

• Tar: Para işlerini yönetmek üzere kurulmuş olan müesseselerden birinin adı. Osmanlı Devleti'nin kuruluş devrelerinde para işleri "Beytülmal" denilen ve "Defterdar" adı verilen bir memurun idaresinde iken, sonraları teşkil olunan yeni idarelere göre çeşitli adlar verilmiştir. Hazine-i âmire, devlet k

iane-i cihadiye

• Muharebe zamanında harbin icab ettirdiği fazla masrafları karşılamak ve yardım olmak için halktan alınan paralar. Miktarı, her mahallin iktidarı derecesine göre kaza ve liva üzerine merkezden tertib ve "tevzi defterleri"ne maktu' miktar olarak konulurdu. Bu çeşit vergi ve ianeler Tanzimat'tan sonra

imam-ı mübin / imâm-ı mübîn / اِمَامِ مُب۪ينْ

• İlâhî ilim ve emrin bir ünvanı; gayb âlemine bakan, eşyanın geçmiş ve geleceğe ait kaidelerinin yazıldığı kader defteri.

• Her şeyin vukūundan evvel ve sonra yazılı olduğu kader defteri; Allahın şimdiki zamandan ziyâde, geçmiş ve geleceğe bakan ilmi.

imamımübin / imamımübîn

• Bir nevi kader defteri.

işaret-i aliye / işaret-i âliye

• Tar: Şeyh-ül islâm, defterdar ve yeniçeri ağası gibi maiyyet memurlarından biri tarafından yazılan takrir veya ilam üzerine sadrazamın kabul veya red şeklinde yazdığı yazı.
• Sadaret makamından çıkan emirler.

ittihad-ı maksat

• Aynı hedefte birleşme.

kayd

• Kelepçe, bağ.
• Bağlamak.
• Bir şeyi bir yere yazmak.
• Deftere geçirmek.
• Sınırlamak.
• Şart.

kaydiyye

• Deftere kaydetme ücreti.

kitab / kitâb

• Edille-i şer'iyyenin (İslâm dînindeki hükümlerin, din bilgilerinin) birinci kaynağı olan Kur'ân-ı kerîm.
• Amel defteri.

kütük

• Bütün adların yazıldığı büyük defter.

kuyud

• (Tekili: Kayd) Kayıtlar. Resmi muâmelelerin veya her hangi bir şeyin kayıtları, deftere geçirilmeleri, yazılmaları.

mahkeme-i kübra / mahkeme-i kübrâ

• En büyük mahkeme, âhirette bütün insanların amel defterlerinin tartıldığı ve dünyâda yaptıklarının hesâbını verecekleri yer.

me'huzat / me'huzât

• Alınmış olanlar. Alınan paralar ve bu paraların defterde yazılı kısmı.

medfuat

• (Tekili: Medfu') Defedilip dışarı çıkarılmış olanlar.
• Sarfedilmiş ve verilmiş paralar. Harcanan veya kasadan çıkan paraların, hesap defterinde kaydedildiği hâne.

mesnevi / mesnevî

• Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî'nin (kuddise sirruh) yirmi altı bin beytten meydana gelen ve altı defter olan meşhûr eseri.
• Edebiyâtta bir nazım şekli olup, iki mısrânın bir biri ile kâfiyeli hâli. Bu sebeple her beyti kâfiyeli olan eserlere mesnevî denir.

mukayyed

• Kayıtlı, bağlı, bağlanmış.
• Bir işe önem veren.
• Kaybolmuş, deftere geçmiş.

• Kayıtlı. Serbest olmayan. Sınırlı. Bağlı.
• Deftere geçmiş, kaydedilmiş olan. Bağlanmış. El veya ayağında zincir, kelepçe bulunan. Mevkuf olan.
• Bir işe ehemmiyet veren. İşine önem verip bakan.

münsecil

• (Sicil. den) Mahkeme defterine yazılmış, sicile geçmiş.

müseccel

• (Secl. den) Kayda geçmiş, sicilli.
• Mahkeme defterine geçirilmiş.
• Kimseden men'olunmayan mübah nesne.

müseccil

• (Secl. den) Tescil eden. Sicile, deftere geçiren.

neşr-i suhuf

• Haşir zamanı amel defterlerinin meydana çıkarılıp herkesin hesabının görülmesi.

• Sahifelerin neşri.
• Haşirde, insanların hesab görülmek için dirildiklerinde amel defterlerinin meydana çıkarılıp herkesin amelinin belli oluşu.

ruznamçe / rûznâmçe / روزنامچه

• Yevmiye defteri. (Farsça)

ruzname / rûznâme

• Vakit cetveli, takvim.
• Günlük gazete, günlük hâdiselerin yazıldığı kâğıt.
• Bir meclis veya hey'etin müzakerat proğramı.
• Hergünkü gelir ve giderin kaydedilip yazıldığı defter.

• Günlük, olayların zaman sırasına göre yazıldığı defter, takvim.

sebt

• Yazma, deftere geçirme, bir yere kaydetme.

sebt-i defter

• Deftere geçirme, deftere yazma.

serdefter

• Defterin başında yazılı olan. En ileri geçen, en başta bulunan. (Farsça)

siccin / siccîn

• Sert, şiddetli olan şey.
• Dâim olan.
• Fâsık ve fâcirlerin amel defterlerinin konulduğu yer.
• Cehennemde bir vâdi'nin adı. Fâcirlerin ruhunun gittiği yer.

• Şeytanların, kafirlerin (Allahü teâlâya ve Resûlullah efendimize inanmayanların) ve günahkâr mü'minlerin amellerini toplayan bir kitap; insanların ve cinlerin kötülerine mahsûs amel defterleri.
• Şakîlerin, kötülerin ve azâb olunan rûhların bulunduğu yer.
• Yerin altında veya Ceh

sicil

• Resmi vesikaların kaydedildiği kütük denen büyük defter.
• Memurların durumu hakkında tutulan dosya.

silsile-i ecdad

• Atalar silsilesi, soy defteri.

suhuf

• Dört büyük ilâhî kitab dışında gönderilen kitapçıklar, formalar. Peygamberlere (aleyhimüsselâm) Allahü teâlâ tarafından gelen yüz dört kitaptan ilk yüz tânesi.
• Amel defteri. İnsanların dünyâda iken yaptıkları iyilik ve kötülüklerinin yazıldığı ve kıyâmet günü herkesin eline verilecek ola

takvim

• Düzeltme. Doğrultma. Kıvamına koyma. Eğriyi doğru tutma.
• Ta'dil etme.
• Bir şeye kıymet tâyin eylemek.
• Her gün güneşin doğuşu, batışı, ay ahkâmı ve süresi kaydedilmiş olan defter.
• Günlük olaylardan bahseden gazete.

takyid

• (Kayd. dan) Kayıt ve şarta bağlanma. Şart koşma. Bağlama. Deftere yazmak.
• Harfe nokta ve hareke koyma.

teke

• Keçilerin erkeği. Sürü önünden giden kösemen. (Farsça)
• Bir cilt defter. (Farsça)
• Tezek. (Farsça)

terkin-i kayd

• Kaydını silme, defterden çıkarma.

tescil / tescîl / تسجيل

• Sicile geçirme, deftere kaydetme.
• Sağlamlaştırma.

• Kayıt defterine geçirme, sicile kaydetme. (Arapça)
• Tescîl edilmek: Sicile kaydedilmek. (Arapça)
• Tescîl etmek: Sicile kaydetmek. (Arapça)

yevm-i nüşur

• Kıyamet günü, mahşer günü. Herkesin amel defterinin açılıp neşredilip gösterileceği gün.

yevmiye

• Gündelik. Bir günlük çalışmanın neticesi alınan ücret.
• Günlük hadiseleri günü gününe kaydetmeğe yarıyan defter, gazete.