almanak

• Kitab biçiminde bir çeşit takvimdir. Senenin bölümlerinden başka bayram, yıldönümü gibi muayyen günleri gösterir; ayrıca astronomi, meteoroloji, istatistik bilgiler de verir. (Fransızca)

ameliyat / ameliyât

• Ameller, işler, bir tedavi biçimi.

atol

• Mercan adası. Mercan iskeletlerinin birikmesiyle meydana gelmiş olan halka biçiminde ve ortasında bir göl bulunan adacık.

bademcik

• Tıb: Boğazın iki tarafında, badem biçimindeki bezler.

bervech

• Şeklinde, biçiminde.

cumhuriyet

• Devlet başkanı yönetilenler tarafından seçilen yönetim biçimi.

gidişat

• Olayların durumu, işlerin gelişme biçimi, işlerin gidiş tarzı.

gıldırgıç

• Mücellit ıstılahlarındandır. Kitapların kenarlarını kesmeğe mahsus, rende biçiminde bir âlettir.

gülle

• Top mermisi. (Vaktiyle demirden veya taştan yuvarlak olarak yapılırdı. Şimdi çelikten, silindir biçiminde ve ucu sivri olarak yapılmaktadır.)

• Eskiden demirden, yuvarlak bir biçimde yapılırken, günümüzde çelikten silindir biçiminde, bir ucu sivri olarak yapılan top mermisi.

gusül

• Bedenin her yerini yıkamak biçimindeki temizlik.

hatme-i nakşiye

• Nakşî tarikatında belli kurallar çerçevesinde topluca icra edilen bir zikir ve dua biçimi.

haymi / haymî

• Çadır biçiminde olan.

heftan

• Zırhın altına giyilen pamuklu elbise.
• Üstten giyilen kürk biçiminde süslü elbise. Kaftan. (Eskiden ekseriyetle taltif için, büyük kimseler tarafından liyâkat sahiplerine giydirilir veya üstlerine atılırdı.)

helezoni / helezonî

• Helezon şeklinde olan. Sümüklü böcek kabuğu şeklinde olan, gittikçe darlaşır daire biçiminde olan.

hokka

• Cam, seramik veya metalden yapılmış küçük kutu biçimindeki kap. (Bilhassa içine mürekkep konulur.)

ifade-i kur'aniye / ifade-i kur'âniye

• Kur'ân'ın kendine mahsus anlatım biçimi.

inebi / inebî

• Üzüm biçiminde, üzümsü.

inhina

• Eğilme, münhani olma, yay biçimine girme, kavislenme.

isfence

• (İsfencî) Süngere benzer, sünger biçiminde, süngerimsi.

istidare

• (Devr. den) Dönme, dolaşma.
• Daire biçimine girme, yuvarlak olma.

itikad-ı küfriye

• Küfür itikadı, inkâra dayalı inanç biçimi.

kalpak

• Kesik koni biçiminde deri, kürk veya kumaştan yapılmış başlık.

kavs

• Yay.
• Eğri, yay biçiminde olan şey.
• Dokuzuncu burcun adı.

kavsi / kavsî

• Yay biçiminde olan, yay gibi olan.

kehkeşan

• Samanyolu. Saman uğrusu. (Gökte sık yıldız ışıklarıyla hasıl olan yol biçimi uzayıp giden ışıklı manzara.) (Farsça)

kinai / kinâî

• Maksadı, kapalı bir şekilde ve dolaylı olarak anlatan söz biçimi.

kis

• (Çoğulu: Ekyâs) Cepte taşınır küçük para kesesi.
• Rahimde döl yatağı.
• Bedendeki bâzı sıvıların toplandığı kese biçimindeki oyuklar.

kise

• (Kis-Kese) Küçük-büyük torba kab. (Farsça)
• Para kesesi. Kumaştan çanta biçiminde torba kab. (Farsça)
• Yoğurt kesesi. (Farsça)
• Para. Para hesabı. Öz para. (Farsça)
• Kestirme yol. (Farsça)

kümmi / kümmî

• Konik. Koni biçiminde olan.

mahya

• Ramazanlarda, kandillerde veya bayramlarda çifte minâreli olan camilerde iki minare arasına gerilen ipe asılmak suretiyle ışıklarla yazılan yazı veya yapılan resim.
• Dam çatısında iki eğik sathın birleştiği çizgi ve buradaki aralığı kapatmak için kullanılan uzunca, oluk biçiminde kire

mancınık

• Eskiden kale kuşatmalarında ağır taşlar fırlatmak için kullanılan, bir ucunda bir kepçe, öbür ucunda da bir karşı ağırlık bulunan kaldıraç biçiminde eski bir savaş âleti.

meşrutiyet / meşrûtiyet

• Devletin bir hükümdarın başkanlığı altındaki millet meclisi tarafından idare edildiği yönetim biçimi.

migferi / migferî

• Miğfer şeklinde olan, miğfer biçiminde olan.
• Miğferle ilgili.

mihrak

• Fiz: Küre içi biçiminde (içbükey) bir aynaya müvâzi (paralel) gelen ışıkların, aksettikten sonra toplandıkları nokta. Yakıcı nokta.
• Hareket merkezi.

mınkari / mınkarî

• Gaga biçiminde. Gagaya benzer olan.
• Gaga ile alâkalı.

minkari / minkarî

• Gaga biçiminde. Gagayı andırır tarzda.

mukarnes

• Kubbe biçiminde olan.
• İşlemeli, nakışlı ve rengarenk olan.
• Merdiven şeklinde dereceleri olan kubbe.

mukavvim

• Kıvama getiren. Biçimine koyan. Tesviye ve tanzim edici. Eğriyi doğrultucu.

mükeyyes

• Keselenmiş. Kese biçiminde toplanıp kalmış olan şey.

musaffaf

• (Saff. dan) Sıra sıra dizilmiş. Saflar biçiminde düzenlenmiş.

müşebbihe

• Fls: İnsan biçiminde ilâh tasavvur edip suretlendiren bâtıl bir inanış. (Antropomorfizm) Mücessime de denir.

müşekkel

• (Şekl. den) Kalıbı, şekli, biçimi, kıyafeti gösterişli ve yerinde.
• Şekil verilmiş, şekillendirilmiş.

müsellesi / müsellesî

• Üçgen biçiminde olan.

mutavvaka

• Halka biçimi boynunda tüyler olan güvercin kuşu.

na'li / na'lî

• Nal biçiminde olan.

nergis

• (Nerges - Nercis) İri papatya biçiminde ortası yeşil veya sarı, yaprakları gri ve sarı bir çiçek. Suyu, uyuşturucudur. Mahmur bakışı andırır.

nergisi / nergisî

• Nergis biçiminde kesilip yapılan bir çeşit hamur işi. (Farsça)

oba

• Ev biçimi, birkaç direkli, uzun bölüntülü keçeden yapılmış göçebe çadırı.
• Çadırlardan müteşekkil küçük topluluk.
• Göçebe ailesi. Çadır halkı.

rejim

• Yönetim şekli, biçimi.

• Bir devletin yönetim biçimi.

sanavberi / sanavberî

• Kozalak biçiminde. Koni şeklinde.

sanevberi / sanevberî

• Koni biçiminde olan.

sıyga

• Gr. kip fiillerde belirli bir zamanla konuşanın, dinleyenin ve konuşulanın teklik veya çokluk olarak belirtilmiş biçimi.

suret-i ifade

• İfade şekli, biçimi.

suret-i libas

• Elbise şekli, biçimi.

suret-i telebbüs

• Giyinme şekli, biçimi.

suret-i tertib

• Tertip, diziliş şekli, biçimi.

suretiyle

• Biçimiyle.

sütun

• Direk, amud, rükün. Silindir biçiminde destek. (Farsça)
• Gazete veya kitap sahifelerinde yukarıdan aşağıya olan bölünmüş kısımlardan herbiri. Kolon. (Farsça)

tarz-ı muamele

• Davranış biçimi.

tasaffuh

• Yaprak yaprak olma.
• Levha biçiminde olma, levha hâline konulma.

tekehhüf

• (Kehf. den) Mağara biçiminde oyulup kazılma.

terasuf

• (Kaldırım taşları biçiminde) birbirine yanaşarak sıkışma, istif olma.

teşbik

• (Şebeke. den) Şebekeleştirme, ağ biçimine koyma.

tıksar

• Halka biçiminde taç.
• Kaınların boyunlarına yaptıkları bağ.

ukdevi / ukdevî

• Düğüm biçiminde olan. Ukde ile alâkalı.

üslub / üslûb

• Anlatım biçimi.

üslub-u arabi / üslûb-u arabî

• Arapça ifade biçimi.

utme

• İğde gibi zeytin biçimindeki meyve.

varaki / varakî

• Yaprakla ilgili.
• Yaprak biçiminde.

vefk-i müselles

• Üçlü vefk; bir âyet veya ibarenin ebced ve cifir değerleri esas alınarak, dağıtıldığı ve üç rakamının karesi biçiminde dokuz küçük kareden oluşan tılsımlı kare alan.

yankesici

• Biçimine getirerek insanın üzerinden gizlice birşey çalan hırsız.