adem-i basiret

• Basiretsizlik, görüşsüzlük.

agah / agâh / âgâh

• (Ageh) Haberdar. Uyanık. Kalbi uyanık. Malumatlı. Basiretli. Vâkıf. Bilen. (Farsça)

• Uyanık, basiretli haberdar.

agahi / agâhî

• Malumat, vukuf, haberdarlık. Uyanıklık, teyakkuz, basiret. (Farsça)

ameh

• Basiretsizlik. Tahayyür, tereddüt. Doğru ciheti bilmemek.

basair

• (Tekili: Basiret) Basiretler. İbretli görüşler. Deliller. İbretler. Hüccet ve bürhanlar. Gözler.
• Kalb duyguları.

basar-ı basiret / basar-ı basîret

• Basiret gözü, feraset; kalbin, hakikati anlayan gözü.

basir

• Basiret sâhibi ve anlayışlı olan. Hakikatları anlayan. En iyi ve en çok anlayışlı. Kalb gözü ile gören.
• İt, köpek, kelp.

basirane

• Görerek. Bilerek. Basiret sahibine yakışır halde. (Farsça)

basiret-i kalb

• Gönül uyanıklığı. Kalb basireti.

basiret-kar / basiret-kâr

• Basiretli, ferâsetli, önceden gören. (Farsça)

basiret-kari / basiret-kârî

• Basiretlilik, önceden görmeklik.

bina-dil

• Basiretli. Kalbi hakikatı kavrayan. (Farsça)

biniş

• Basiret, görüş, görme kabiliyeti. (Farsça)
• Mülâkat. (Farsça)

cehbez

• (Çoğulu: Cehâbize) Basiretli, ileri görüşlü kimse.

çeşm-i dil

• Basiret. Kalb gözü.

çeşm-i istikbal-bini / çeşm-i istikbâl-binî

• Gelecek zamanı, istikbâli gören göz. Kuvve-i kudsiye ve ferâset ve basiretle ileriyi bilen nazar.

ehl-i dil

• (Ehl-i kalb) Kalbi uyanık, basireti ziyade olan. Gönül ehli. Mâneviyata çok kıymet veren, kalben Cenab-ı Hakk'a çok yakınlık hissedip çok hikmetlerden anlayan zât.

fıtnat

• Cibillî ve fıtrî ve âni anlamak ve idrak etmek.
• Hikmet.
• Zekâvet, basiret, tedbir, fatânet, zeyreklik. Fıtnet diye de okunur. (Zıddı: Gabâvet'tir.)

hazim

• Basiretli, tedbirli.
• Göğüs. Göğüs ortası.

hazimane

• Tedbirli ve basiretli hareket eden. (Farsça)

hazm

• Cem'etmek, toplamak.
• Zaptetmek.
• Kast etmek.
• Bağlamak.
• Yumuşak yüksek yer.
• Sağlam re'y. Doğru ve kat'i karar.
• Basiretle hareket etmek.

ibtisar

• (Basar. dan) Kalb gözüyle görme. Basiret.
• Görüp hakikatına varma.

ihtiyat

• Sakınmak. İşleri iyi düşünmek. Tedbirlilik. İşlerde basiret üzere bulunmak. Yedek.

iman-ı şühudi / îmân-ı şühûdî

• Basîret (kalb gözü) ile müşâhede ederek, görerek olan îmân.

istibsar

• Basiretli olmak. Düşünceli, hesaplı ve dikkatli iş yapmak ve hareket etmek.

iz'an

• Basiret. Anlayış.
• Teslim olup itaat etmek.
• Akıl. Zekâ. İnanç. İdrak. Bilmek.

kalb gözü

• Kin, hased, kibir gibi mânevî hastalıklardan kurtulup, her an Allahü teâlâyı anan kimsenin kalbinde meydana gelen, işlerin iç yüzünü görme kuvveti, basîret.

kasir-ül basar / kasîr-ül basar

• Dar görüşlü, basireti kısa.
• Miyop.

kastar

• (Çoğulu: Kasâtıra) Hâzık, basiretli, mahâretli kimse.
• Paranın sahtesini seçip çıkaran kimse.

kutah-bin / kûtah-bîn

• Neticeyi göremiyen, basiretsiz, kısa görüşlü. (Farsça)

kutahnazar / kûtahnazar / كوتاه نظر

• Kıt görüşlü, basiretsiz. (Farsça - Arapça)

ma'rifetullah

• Masnuat-ı İlâhiyeyi ve Kur'âni hakikatleri tefekkür ve tahsil ile veya lütf-i İlâhi ile kalbi inkişâf ve basirete sâhib olmak. Esmâ-i İlâhiyyeyi tanımak. İlâhi hakikatlara vukufiyet. Her işte Allah rızâsına en uygun hareket tarzını bilip amel etmek.

musaddak-gerde-i erbab-ı basiret / musaddak-gerde-i erbâb-ı basiret

• Basiret erbabınca tasdik edilmiş; kalp gözü açık olan ileri görüşlü kimseler tarafından onaylanmış.

musaddak-kerde-i erbab-ı basiret

• Kalp gözü açık basiret sahipleri tarafından tasdik ve kabul edilmiş.

mütebassır

• (Basar. dan) Dikkatle bakan, ilerisini gören, iyice düşünen. Basiretli.

mütebassırane / mütebassırâne

• İyice düşünerek, basiretle, ileriyi görerek. (Farsça)

pişbin

• İlerisini gören. Basiretli, ihtiyatlı. (Farsça)

süveyda

• Kalbin siyah noktası; kalpteki basiret ve idrak merkezi, İlâhî aşkın tecelli ettiği yer.

süveyda-ül kalb

• (Sevâd-ül kalb, Sevdâ-ül kalb) Kalbin ortasında varlığı kabul edilen siyah nokta. Kalbdeki gizli günah. Buna Habbet-ül kalb, Esved-ül kalb de denir. Kalbdeki basiret mahalli diye bilinir. Eskiden bir kısım muhakkikler, kalbin mezkur mahalline; Mahall-i ulum-u diniyye demişler. Ekseriyyetle mahall-i

tebsir

• İnsanın gözünü açacak şekilde tarif ve izah etmek ve kalbine basiret vermek.

ulü-l ebsar

• Basiret sâhibleri.

zabt u rabt

• Disiplin, âsâyiş, düzen.
• Hüsn-ü tedbir ve basiret ile muhâfaza.