Menu
İletişim
LUGGAT
OSMANLICA TÜRKÇE SÖZLÜK
{ lügât . lügat . لغت }
Arapça ve Farsça yazımları, Osmanlıca okunuşları
ve detaylı açıklamaları ile birlikte.
Arama yapmak istediğiniz kelimeyi girip
karşılığını bulmak istediğiniz "
OSMANLICA ARA
" ya da "
TÜRKÇE ARA
" butonlarına tıklayın.
İfadenin içinde geçtiği kelimeleri de göster.
Türkçe - Osmanlıca Sözlük
'te
bade
ifadesini içeren
406
kelime bulundu...
a'mal-i mükellefin / a'mâl-i mükellefîn / اَعْمَالِ مُكَلَّف۪ينْ
İbâdetle yükümlü olanların amelleri.
a'mal-i şer'iyye / a'mâl-i şer'iyye
İslâm dîninde yapılması emredilen ibâdetler ve işler.
a'mal-i uhreviye / a'mâl-i uhreviye
Ahirete ait iş, hareket ve ibadetler.
ab-dest
Namaz ve sair dini ibadetler için usulüne uygun olarak, el, ağız, burun, yüz, dirseklere kadar kolları ve topuk kemiği üzerine kadar ayakları üçer defa yıkamak ve kulaklara, başa ve enseye meshetmektir.
(Farsça)
Azarlama, paylama.
(Farsça)
abd-i külli / abd-i küllî / عَبْدِ كُلِّي
Bütün varlıkların ibadetlerini kendi şahsında temsil eden kul.
Umum kâinatın ibadetlerini temsil eden kul.
abdest
Su ile temizlik ibadeti.
Namaz ve diğer bâzı ibâdetlerin yerine getirilebilmesi için yapılması lâzım gelen yüzü, dirseklerle berâber kolları yıkamak, başın dörtte birini mesh etmek ve topuklarla berâber ayakları yıkamaktan ibâret temizlik. Namazın dışındaki farzlardan biri.
abdiyet
Kulluk.
Kul olduğunu bilerek dininde, emredildiği üzere ibâdet ve itaatte bulunmak.
abdullah
Allah'ın kulu.
Bu isim Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâmın mübarek ve şerefli isimlerindendir. Çünkü, Allah'a itaat ve ibadette, kulluk yapmada devamlı ve en ileride olup bütün ömürlerinde Cenab-ı Hakka maddi manevi bütün hâlâtında itaatttan ayrılmamıştır (A.S.M.). Hem muhterem ba
abdullah ibn-i zübeyr
Ebu Bekir-i Sıddık'ın kızı Esma'nın oğludur. Muhacirlerden ilk doğan çocuk olup cesaret, şecaat, ibadet ve takvası ile meşhurdur. Zübeyr ibn-i Avvam'ın oğludur. Yezid'in saltanatını kabul etmedi ve Mekke'de dokuz sene halifelik yaptı. 73 yaşında şehid edildi. (R.A.)
abede
(Tekili: Âbid) İbadet edenler. Âbidler. Tapanlar.
abid / âbid / عابد
İbadet eden. Zâhid. Çok ibadet eden.
Köle.
İbadet eden.
Allah'a ibadet eden, kul.
İbâdet eden. Farzları ve vâcibleri yerine getirdikten sonra çeşitli nâfile ve yapılması sevab olan işlere de devam eden. Çokluk şekli, ubbâd'dır.
İbadet eden.
(Arapça)
Erkek adı.
(Arapça)
İbadet eden.
abid-i muhsin / âbid-i muhsin
Allah'ı görür gibi Ona ibadet eden.
abidane / âbidane
Kul olarak, ibâdet edene yakışır surette.
(Farsça)
İbadet eden gibi.
abide / âbide
İbâdet eden kadın. (Abide-i zâhide gibi)
Tapınak, ibadet edilecek yer.
abş
Salâh.
Hüsn. İbâdet.
Gaflet.
adak
Nezr, Allahü teâlânın rızâsının elde edilmesi veya bir isteğin yerine gelmesi veya bir belâ ve musîbetin giderilmesi maksadıyla Allahü teâlâ için oruç tutmak, kurban kesmek gibi başlıbaşına ibâdet olan veyâ benzeyen bir şeyi kendisine vâcib kabûl etm e.
adette bid'at / âdette bid'at
Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem ve dört halîfesi zamânında olmayıp, ibâdet etmek ve sevâb kazanmak niyyeti ve kasdı olmaksızın sonradan meydana çıkarılan şeyler.
afaki / âfâkî
İnsanın dışındaki şeyler.
Uzak memleketlerden hac ibâdetini yapmak için gelenler.
ahiret alimi / âhiret âlimi
Dünyâlığa, mala, mevkiye kıymet vermeyen, ilim ile dünyâlık elde etmeye çalışmayan, âhireti dünyâya tercih eden, ilmiyle amel eden, işi sözüne uyan, ibâdet ve tâate teşvik eden, ilmi âhiretine faydalı olan tevâzu sâhibi âlim.
ahiret kardeşi / âhiret kardeşi
İnanç ve ibadette birbirinden ayrılmayan kişilere verilen ad.
akif / âkif
Devamlı ibadetle meşgul olan.
Bir şeyde sebat eden.
Teveccüh, yönelme.
İbadette devamlı olan kimse.
Sebat eden.
Devamlı ibadet eden.
alem-i şahadet / âlem-i şahadet
Şahâdet âlemi. Bu dünya. Cenâb-ı Hakkın âyetlerine ve emirlerine imân edenlerin, hakka, hakikate şahadette bulundukları ve Allah'a itaat ve ibadetle mükellef oldukları dünya âlemi.
alih / âlih
(Çoğulu: Alihât) Mabud; tapınılan, ibadet edilen şey.
allah
Esmâ-i hüsnâdan. Varlığı muhakkak lâzım olan, îmân ve ibâdet edilecek hakîkî mâbûd. Her şeyi yoktan var eden yüce yaratıcı.
amel / عَمَلْ
İş. Çalışma. Bir emri veya vazifeyi yerine getirme.
Kâr, iş işleme.
Dini bir emri yerine getirme, tatbik etme. İtaat. İbâdet.
İş, ibâdet.
İş, ibadet.
amel-i salih / amel-i sâlih
İyi amel, yararlı iş. Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiği iş, ibâdet.
amel-i uhrevi / amel-i uhrevî / عَمَلِ اُخْرَوِي
Ahirete ait iş, ibâdet.
amelde mezheb
Mutlak müctehid denilen derin âlimin, Kur'ân-ı kerîm, hadîs-i şerîf, icmâ ve Eshâb-ı kirâma âit nakilleri esas alarak, iş ve ibâdetle ilgili hükmü açıkça bildirilmeyen husûslarda çıkardığı hükümlerin hepsi.
ayn-el-yakin / ayn-el-yakîn
Görerek bilme.
Hadîs-i şerîfte bildirilen ihsân (Allahü teâlâyı görüyormuş gibi ibâdet etme) mertebesinde bir ışığın kalbde parlaması. Zamanımızda tarîkata girmiş bir çok kimse, kendilerine tasavvufçu süsü vererek vahdet-i vücudu dillerine almış, bundan yüksek mertebe olmaz sanıyor.
badam / bâdâm / بادام
Badem.
(Farsça)
Badem.
(Farsça)
bademcik
Tıb: Boğazın iki tarafında, badem biçimindeki bezler.
bakar-perest
Öküzü mâbut yapan. Öküz ve emsalini put yapıp ona ibâdet eden sapkınlar. Ehl-i dalâlet.
(Farsça)
batıl
Hakikatsız, hurafe. Hak ve doğru olmayan, yalan. Şartlarını yapmamakla kabul olmayan ibadet ve muâmele. Meselâ: Bir özür bulunmaksızın taharetsiz kılınan namaz gibi.
bedal
Değişme, değiştirme, mübadele. Trampa.
bedeni ibadet / bedenî ibadet
Bedene ait, bedenle yapılan ibadet—namaz gibi.
behreme
Saç ve sakalın kınayla boyanması.
Çiçeğin göz alıcı ve câzib olan güzellik ve parlaklığı.
Hindlilerin ibadeti.
berahin-i mabudiyet / berâhîn-i mâbûdiyet
İbadet edilmeye lâyık olmanın delilleri.
beytullah
Kâbe, câmi, mescid gibi ibadet edilen yer.
bid'at
(Bid'a) Sonradan çıkarılan âdetler.
Fık: Dinin aslında olmadığı hâlde, din namına sonradan çıkmış olan adetler. Meselâ: Giyim ve kıyafetlerde, cemiyet (toplum) hayatındaki ilişkilerde, terbiye ve ahlâk kurallarında, ibadet hayatında yani dinin hükmettiği her sahada, dine uygun olmaya
bid'at ehli
Peygamberimizin sallallahü aleyhi ve sellem ve Eshâb-ı kirâmının yolundan (Ehl-i sünnet îtikâdından) ayrılanlar. Bid'at sâhibi. Îtikâdda (îmânda) ve amelde (ibâdette) dinde olmayan yenilikler ortaya çıkaran kimseler, dinde reformcular.
bid'at-ı seyyie
Resûlullah'ın ve Eshâbının zamanlarında bulunmayıp da, dinde sonradan meydana çıkan ve bir sünnetin unutulmasına sebeb olan bozuk inanış ve ibâdet olarak yapılan işler.
birr
İyilik, güzellik, hayır, anaya babaya itaat.
Dininde ibadetinde kuvvetli olan.
Bağışta bulunma.
bütperest
Putu mâbut ittihaz eden. Heykellere ibâdet eden.
(Farsça)
çağla
(Çağala) Badem, erik, kayısı gibi yemişlerin yenebilen ham meyvesi.
cami / câmi
İslâm mâbedi. İbadet yeri olan bina.
Cem'edici, toplayıcı, içine alan.
Cem'etmiş, toplamış bulunan, hâvi ve muhit olan.
Resûl-i Ekrem Aleyhissalâtu Vesselâm bütün evvel ve âhir güzel isim ve ahlâkı kendisinde cem'ettiğinden dolayı ona verilen bir isimdir.
Ehl-
Toplayan, derleyen.
İçerisinde namaz kılınan ve mescidden büyük olan ibadethane.
cami' / câmi'
Toplayan.
Müslümanların ibâdet etmek için toplandıkları yer, mâbed.
Allahü teâlânın ism-i şerîflerinden. Çeşitli hakîkatleri ve enfüs (iç) ve âfâktaki (dıştaki) zıt işleri birleştirici, kıyâmet gününde yeryüzünde olan cinleri, insanları ve mahlûkâtı bir araya getirici insanların dağı
cemaat / cemâat / جماعت
Topluluk.
İbâdet etmek için bir araya gelen topluluk.
Peygamber efendimiz ve Eshâbının bildirdiği hak yol üzere bulunan müslümanlar, Ehl-i sünnet vel-cemâat.
Topluluk.
(Arapça)
Camide ibadet edenler.
(Arapça)
cennet
Allah'a (C.C.) inanan ve O'na ibadet ve itaat edenlerin, iman ve İslâmiyyet'e ihlâs ve sadâkatle hizmet edenlerin, Kur'ana bir hizb-ül Kur'ân olarak mücâhidâne bir sûrette hizmetkâr olan mücâhidlerin, cihâd-ı diniyye erlerinin âhirette fazl-i İlâhi ile gidip ebediyyen içinde kalacakları mekân ve mes
çile / چله
Eziyet. Sıkıntı.
(Farsça)
İplik.
(Farsça)
Yay kirişi.
(Farsça)
Tas: Dervişlerin kapalı bir yere çekilerek ibadetle geçirdikleri kırk gün.
(Farsça)
Dervişlerin, nefislerini terbiye ederek tasavvuf yolunda ilerliyebilmek için kırk gün tenhâ bir yerde riyâzet (nefsin istemediği şeyler) ve ibâdetle meşgul olmaları.
Dervişlerin bir yere çekilerek ibadetle geçirdikleri kırk gün.
Nefsi ıslah için bir yere kapanıp ibadet etmek.
Kırk günlük ibadet.
(Farsça)
Sıkıntı, azap.
(Farsça)
İplik demeti.
(Farsça)
çilehane / çilehâne
Çile yeri; yalnız başına kalınan ve çile içinde ibadet edilen yer; hapishane.
çilehane-i uzlet / çilehâne-i uzlet
Yalnız başına ve çile içinde ibadet edilen yer.
Çile çekilen yer. Yalnız başına ve çile içinde ibadet yapılan yer.
dergah / dergâh
(Der-geh) Cenab-ı Hakk'a ibadet edilen yer.
(Farsça)
Büyük bir huzura girilecek kapı. Kapı. Padişahların kapısı.
(Farsça)
Şeyhlerin tekkesi.
(Farsça)
dinde bid'at
Peygamber efendimiz ve O'nun dört halîfesi zamânında olmayıp, dinde sonradan ortaya çıkarılan bozuk inanışlar, sevap kazanmak niyetiyle yapılan ibâdetler. Dinde yapılan her türlü değişiklikler, yenilikler ve reformlar.
diyanat / diyânât
Allahü teâlâ ile kul arasında olan işler, ibâdetler. Teklik şekli, diyânettir.
diyanet / diyânet
Allahü teâlâ ile kul arasındaki dînî iş, ibâdet.
dua-yı ihlasiye / dua-yı ihlâsiye
Büyük bir samimiyet, iş ve ibadette yalnız Allah rızasını gözeterek yapılan dua.
eda / edâ
Yerine getirme, yapma. Namaz, oruç, hac, zekât gibi bir ibâdeti vaktinde yapmak.
eda şartları / edâ şartları
Bir işin, ibâdetin sahîh ve mûteber olması için lâzım olan şartlar.
eda-yı ibadet
İbadeti yerine getirme.
edyar
(Tekili: Deyr) Manastırlar, kilisler. Hıristiyanların ibadethâneleri.
ehl-i cezbe ve ehl-i istiğrak
Tarikat ve tasavvuf ehlinden olup zikir ve ibadetle kendinden geçip dünyayı unutanlar.
ehl-i ibadet
Allah'a ibadet edenler.
ehl-i riyazat / ehl-i riyâzât
Az gıda ile nefsin heveslerini kırıp, ilim ve ibâdetle meşgul olanlar.
ehl-i taat ve ibadet
Allah'ın emirlerini yerine getirenler ve ibadete düşkün olanlar.
ehl-i tevhid
Cenab-ı Hakk'ın birliğini bilip inanan ve sadece bir Allah'a bağlanıp ibadet eden kimse.
el-hak
Hakkın ta kendisi. Tam doğrusu. Tam gerçekten.
Hakkı, hakkı ile izhar ve beyan eden.
Varlığı hiç değişmeyen, ibadete lâyık ve her hakkın sahibi, Allah (C.C.) Âdil-i Mutlak ve Vacib-i lizâtihi.
elh
İbadet.
elvan-ı ibadet / elvân-ı ibadet
İbadet renkleri.
Mc: İbadet çeşitleri.
Renk renk, çeşit çeşit ibadet.
emel
Arzû, hırs, tamah.Çalış ibâdet et bırak emeli, Son nefese kadar bırakma ameli.
enva-i ibadat / enva-i ibâdât
İbadet çeşitleri.
erba'in / erba'în
Kırk günlük riyâzet. Maddî bağları azaltıp, mânevî tarafı kuvvetlendirmek ve kalb aynasını parlatmak için, tasavvuf büyükleri tarafından konan usûllerden biri; kırk gün az yemek, az içmek, az konuşmak, çok ibâdet etmek. Buna çile de denir.
eshab-ı suffa / eshâb-ı suffa
Suffe ehli. Peygamber efendimizin Mekke'den hicretinden sonra, Medîne-i münevverede yaptırdığı câminin (Mescid-i Nebevî'nin) örtülü bölümünde ilim ve ibâdetle meşgul olan fakir ve kimsesiz müslümanlar.
evliya
(Tekili: Veli) Veliler. Nefsine değil, dâimâ Cenab-ı Hakk'ın rızâsına tâbi olmağa çalışan, ibâdet ve taatta, takvâ ve riyâzatda çok yüksek mertebelere ulaşıp Allahın (C.C.) mahbubu ve karibi olan büyük ve ender zâtlar.
evrad / evrâd
Îtiyâd ve vazîfe olarak devamlı yapılan ibâdet, tesbih ve duâlar. Vird kelimesinin çoğuludur.
fasid / fâsid
Bozguncu.
Doğru olmayan. Bozuk. Müfsid.
Yanlış olan.
Fık: Aslen sahih olup, vasfen sahih olmayan. Yani, kendi nefsinde meşru' iken gayr-i meşru' bir şeye yakınlığı sebebiyle meşru'iyyetten çıkan şeydir. İbadet hususunda fâsid ile bâtıl aynı şeydir. Meçhul bir şeyi sat
Bozan, bozuk.
Bir ibâdetin, bâtıl olması, geçersiz olması. Bâtıl.
Aslı İslâmiyet'e uygun olup, sıfatı uygun olmayan muâmele, akid.
fazilet / fazîlet
Üstünlük. İyi ahlâklılık.
Farz ve vâciblerin hâricindeki nâfile ibâdetler yâni müstehâb ve sünnetler.
fedail / fedâil
Farz ve vâcib olmayan nâfile ibâdetler.
feraiz / ferâiz
(Tekili: Farîze) Allah'ın farz kıldığı ibadetler, yapılması mecburi olan din emirleri.
Şeriatın hükümleriyle mirasçılar arasında mal taksimi bilgisi. İslâmın miras hukuku.
feyhec
İçki ölçülen bardak. Şarab. Hamr. Bâde.
füru' / fürû'
Dal, asıldan türeyen. Fer'in çokluk şeklidir.
Fıkıh ilminde (İslâm hukûkunda) çocuklar, torunlar ve onların çocukları.
Ahkâm-ı şer'iyye yâni İslâm dîninde ibâdet, münâkehât (nikâh, boşanma, nafaka), muâmelât (alış-veriş, ticâret, kirâlama v.b) ve ukûbâtla (cezâlarla) ilgili hükümler.
gaben-i fahiş / gaben-i fâhiş
Piyasadaki en yüksek satılandan altın ve gümüşte %2,5 ve daha fazlasına, urûzda yâni ölçülüp tartılan ve taşınabilen mallarda %5, hayvan için %10, binâ için %20'den, ibâdet konularında lâzım olan şeylerde de piyasadaki fiyatından iki misli fazla olan aldanmalar.
gaye-i ibadet
İbadetin gayesi.
gıda
Besleyici madde. Vücuda lâzım olan yenecek ve içilecek şeyler.
Kuşluk vakti yenen yemek.
Zihni ve kalbi olgunlaştıracak Kur'an ve iman ilmi ve Allah'a ibadet ve taat.
habt-i a'mal / habt-i a'mâl
İrtidad eden, yâni dinden çıkan bir kimsenin, dindar iken yapmış olduğu ibadetlerinin ibtâl olup sevapsız kalması.
hacc
Kâbeyi ziyaret ibadeti.
hacc-ı şerif
Şerefli hac ibadeti.
haciz
Ayıran. Bölen.
Vücudun içindeki bazı uzuvları ayıran karın zarı gibi zarların adı.
Haczeden. Borcunu ödeyemeyenin diğer mallarına el koyan.
Tıb: Bâdemin içindeki bazı oyukları ayıran bölme zarlarına denir.
hades
Yeni olmak. Eskiden olmayıp sonradan görülmek.
Taze. Yiğit. Genç.
Fık: Abdest almayı icabettiren hal. Bazı ibadetlerin yapılmasına mâni olan ve necaset-i hükmiye sayılan hal.
Pislik.
hakiki ihlas / hakikî ihlâs
Gerçek ihlâs, ibadet ve davranışlarda sadece Allah rızasını gözetme; samimiyet.
halec
Çalışmaktan, yürümekten veya ibadetten kemiklerin ağrıması.
halk-ı cedid
Ba'sü bade-l mevt, yeniden yaratılış. Yeniden yeniye tekrâren yaratılma. Ana karnındaki çocuğun, insan suretine inkılâb ettiği devre.
halvet
Yalnız kalma, tenhaya çekilme.
Tenha yer, ibadet için tenha hücre.
halvetgah / halvetgâh
Tek başına oturup ibadetle vakit geçirilen yer.
(Farsça)
Halvet yeri. Gizli olarak görüşülecek yer.
(Farsça)
halvethane / halvethâne
Gizli ibadet yeri.
(Farsça)
Gizli konuşup görüşmeye mahsus yer.
(Farsça)
Yalnızca ibadet etmek ve çile doldurmak için kapanılan yer.
Çilehâne. Tasavvuf yolunda olgunlaşmak ve ilerlemek için belli bir müddet kendi hâlinde yalnız kalınan ve ibâdetle vakit geçirilen yer.
halveti / halvetî
Halvete müteallik, halvetle alakalı.
İbadet ve zikirlerini tenhada yapan bir tarikat adı.
Halvetiye Tarikatından olan kimse.
halvetnişin
Yalnız başına bir yere çekilip ibadetle meşgul olanlar.
hamr
Ekşi. Şarap. İçki olup sarhoşluk veren şey.
Birine bâde içirmek.
Bir hususu söylemeyip setreylemek. Ketmeylemek.
harekat-ı ubudiyet / harekât-ı ubudiyet
İbadet hareketleri.
hasene
İyilik, sevâb.
İlim, ibâdet, Cennet.
hatır-ı melekani / hâtır-ı melekânî
İbâdete, tâate rağbet etmeye dâir insanın kalbine melek tarafından getirilen düşünce. Buna ilhâm da denir.
havass / havâss
(Tekili: Hâss - Hâssa) Hâslar. Hâssalar. Keyfiyetler. Hususlar.
Dindarlık ve doğruluğu ile, ilmiyle âmil olup mâneviyat mertebelerinde yükselmekle makbul ve muteber olan zatlar.
Zenginler sınıfı.
Kur'anî ve manevî sırlara ve hususlara vâkıf bulunan, ilim, ibadet, tâat
hayr
Meşru iş. Faydalı, nurlu ve sevablı amel. Halkın rağbet ettiği akıl, ilim. İbadet, adalet, ihsan, mal gibi nimet.
hidac
Yapılan ibadette kusur, noksan, eksiklik.
hidemat-ı imaniye
İmâni hizmetler. (Kur'an-ı Kerim'i ve mânâsını öğrenmeğe vesile olmak; imâni şüphelerin giderilmesine çalışmak; İslâmiyetin, hak din olduğunu isbat etmek veya isbâta vesile olmak gibi.) Görülen hizmetler. Eşyanın ve mahlukatın lisan-ı hâl ile esmâ-i İlâhiyeye ait yaptıkları tesbih ve ibadetleri.
hırka
Bez parçası. Bezden mâmul elbise.
Tas: Mânen dünya zevk u safâsından çekilip kendini ibadete verenlerin elbisesine hırka-i tecrîd denir.
hudaperest / hudâperest
Allah'a ibadet eden. Dindar.
Allah'a ibadet eden.
hüdaperest / hüdâperest
Allah'a ibadet eden.
hükm-i müleffak
Helâl ve haram, emir ve yasak, ibâdet ve tâatte, belli bir mezhebin hükümlerine uymayıp, birkaç mezhebin hükümlerini karıştırarak kolayına geleni seçtiği hüküm.
hukukullah
Fık: İbadetler ve İlâhî cezalar, ukubetlerle alâkalı haklar.
Hukukullah umuma taalluk edip, yalnız bir şahsa âid olmayan ahkâm demektir. Bunlar hukuk-u umumiyeden ibarettir. Cenab-ı Hakk'a izafesi, tazim ve ehemmiyetine işaret içindir.
hülasa-ı ubudiyet / hülâsa-ı ubûdiyet
İbadetin, kulluğun özü.
hulus / hulûs
Dünyâ menfaatlerini düşünmeden bütün iş ve ibâdetlerin yalnız Allah için olması, niyet temizliği.
hutbe
Hitâbe, nutuk, konuşma, vâz. Cumâ namazlarından evvel, bayram namazlarından sonra hatîbin (imâmın) minber denilen yüksekçe yerde cemâate karşı okuduğu Allahü teâlâya hamd, Resûlullah'a salât ve selâm ve mü'minlere nasihat ve duâdan ibâret bir ibâdet.
huzur
Hazır olmak. Mevcud bulunmak.
Hürmet edilmesi lâzım gelen kimsenin yanında olmak.
İbadet neticesi hâsıl olan rahatlık, gönül ferahlığı.
i'tikaf / i'tikâf
Bir yere çekilip tek başına ibadetle meşgul olmak.
İbâdet niyetiyle câmide bir müddet bulunmak. Îtikâf, nezr (adak) olursa vâcib, Ramazan ayının son on gününde sünnet, bunların dışında herhangi bir zamanda namaz kılmayı beklemek, göz-kulak günâh işlemesin niyetiyle mescidde bulunmak ise müstehâbdır (sevâbdır). Îtikâfa girene mü'tekif denir.
Bir şeye devam etmek.
Ist: Bir yere çekilip yalnız ibadetle meşguliyet. Hususan Ramazanın son on gününde, mescidlerde ve buna benzer yerlerde kalıp, ibadet, ilm-i iman ve Kur'an, evrad ve ezkâr gibi ibadetlerle meşgul olmak. Böyle bir kimseye "Mu'tekif" denir.
ibadat / ibâdât / عبادات
(Tekili: İbâdet) İbâdetler.
İbadetler.
İbadetler.
İbadetler.
İbadetler.
(Arapça)
ibadat-ı fıtriye / ibâdât-ı fıtrîye
Doğal, yaratılıştan gelen ibadetler.
ibadat-ı mahsusa / ibâdât-ı mahsusa
Kendilerine özgü ibadetler.
ibadat-ı maruza / ibâdât-ı mâruza
Arz olunan, takdim edilen ibadetler.
ibadat-ı umumiye / ibâdât-ı umumiye
Bütün varlıkların yaptığı ibadetler.
ibadet / ibâdet / عبادت
Klluk, tapınma.
(Arapça)
İbâdet etmek:
Kulluk etmek, tapınmak.
(Arapça)
ibadet-i bedeniyye / ibâdet-i bedeniyye
Beden ile yapılan ibâdetler.
ibadet-i duaiye
Dua ibadeti.
ibadet-i fikriye / عِبَادَتِ فِكْرِيَه
Düşünme ibadeti.
Fikre ait ibadet, tefekkür.
ibadet-i fıtriye
Yaratılıştan gelen ibadet.
ibadet-i halisa / ibadet-i hâlisa
Samimiyetle, içtenlikle yapılan ibadet.
ibadet-i imaniye
İman ibadeti.
ibadet-i ins ü cann / ibadet-i ins ü cânn
İnsanların ve cinlerin ibadeti.
ibadet-i kamile / ibadet-i kâmile
Tam ve mükemmel ibadet.
ibadet-i mahsusa
Kendine özgü ibadet.
ibadet-i makbule
Makbul olan ibadet.
ibadet-i maliyye / ibâdet-i mâliyye
Zekat, sadaka-i fıtr gibi mal ile yapılan ibâdetler.
ibadet-i nafile / ibadet-i nâfile
Farz ve vâcib olmayan ibadet.
ibadet-i tefekkür
Allah'ı tanımayı sonuç verecek şekilde varlıklar üzerinde düşünme ibadeti.
ibadet-i tefekküri / ibadet-i tefekkürî
Tefekkür ibadeti.
ibadet-i tefekküriye
Tefekkür ibadeti.
ibadet-i ulya / ibadet-i ulyâ
En yüce ibadet.
ibadetgah / ibadetgâh / ibâdetgâh / عبادتگاه
İbadet edilen yer.
Kanunlarla tanınmış bir dine, bir mezhebe ait ibadetlerin icrasına tahsis olunan yerler. Mabet, ibadethane.
(Farsça)
İbadet yeri.
İbadet yeri, mabet.
(Arapça - Farsça)
ibadethane / ibadethâne / ibâdethâne / عبادت خانه
İbadetgâh. Allah'a ibadet edilen yer.
(Farsça)
İbadet edilen yer.
İbâdet yapmak için toplanılan yer.
İbadet evi.
İbadet edilecek yer.
(Arapça - Farsça)
ibadetkar / ibadetkâr / ibâdetkâr
İbâdet eden.
İbadet yapan. İbadete düşkün.
(Farsça)
İbadetli, ibadet eden.
ibadetullah
Allah'a ibadet etme, Ona kullukta bulunma; emirlerini yerine getirip, yasaklarından kaçınma.
ibrahim bin edhem
Babası Belh Şehrinin Pâdişahı idi. Hicri 2. asırda yetişmiş büyük bir veliyullahtır. Bir çok kerametleri görülmüş, Allah rızası yolunda dünya saltanatını terk ederek fakirliği kabul etmiş ve bütün ömrünü ibadet ve taat ile geçirmiştir. Kerametleri dillere destandır.
iftitah tekbiri
Namaza başlarken alınan tekbir. Namaz, her nevi dünya meşguliyetinden alâkayı keserek kılındığı için, Allahü Ekber diye iftitah tekbirini alarak namaza başladıktan sonra ibadet esnasında dünya işi haram olup namazı bozar. Bu mâna için bu tekbire, tahrime adı da verilir.
ihlas / ihlâs
(Hulus. dan) Kalbini safi etmek. İçten, samimi, riyasız sevgi. İçten gelen sevgi ile doğruluk ve bağlılık.
Sırf Allah emretmiş olduğu için ibadet etmek. Yapılan ibadet ve işlerde hiçbir karşılık ve menfaati, hakiki ve esas gaye etmeyerek yalnız ve yalnız Allah rızasını esas maksat ve
İbadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözetme.
Hâlis, temiz etmek, niyyeti düzeltmek, temizlemek, dünyâ menfaatini düşünmeden bütün işlerini, ibâdetlerini yalnız Allah için yapmak.
ihlas-ı etem / ihlâs-ı etem
En mükemmel bir ihlâs, samimiyet; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözetme.
ihlas-ı etemm / ihlâs-ı etemm
Mükemmel bir ihlas, samimiyet; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözetme.
ihlas-ı hakiki / ihlâs-ı hakikî
İbadet ve davranışlarda sadece Allah rızasını gözetme; gerçek samimiyet.
ihlas-ı tamm / ihlâs-ı tâmm
Tam bir ihlâs, samimiyet; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözetme.
ihlas-ı tamme / ihlâs-ı tâmme
Tam bir ihlâs, samimiyet; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözetme.
ihlaslı / ihlâslı
İbadet ve davranışlarında sadece Allah'ın rızasını gözeten.
ihsan / ihsân
İyilik, lütuf, bağışlamak.
Sahilik etmek, cömertlik yapmak.
Allah'ı görür gibi ibadet etmek.
Güzel bilmek. Güzel eylemek.
İyilik etmek.
Allahü teâlâyı görür gibi ibâdet etmek.
ihsan erbabı
Allah'ı görür gibi ibadet edenler.
ihtilaf-ı ibadat / ihtilâf-ı ibâdât
İbadetlerin farklı farklı olması.
ihya / ihyâ / احيا
Diriltmek. Yeniden hayata kavuşturmak. Canlandırmak. Şenlendirmek. Uyandırmak.
Gece de uyumayıp çalışmak veya ibâdetle vakit geçirmek.
Vaktini ibâdet ve iyi işler yaparak geçirmek, kıymetlendirmek.
Ölüleri diriltmek.
Diriltme, yaşatma.
(Arapça)
Canlılık kazandırma.
(Arapça)
Geceyi ibadet ederek geçirme.
(Arapça)
İhyâ olunmak:
Yaşatılmak, canlandırılmak.
(Arapça)
ihya-yi leyl
Geceyi ibadetle geçirmek.
ilah / ilâh
Kendine ibadet edilen, Allah (C.C.) Her şeyden çok sevilen, tâzim ve tesbih edilen Allah Teâlâ ve Tekaddes Hazretleri.
Her şeyin kendisine ibadet ettiği ve her şeyin kendisine ait olduğu Allah.
ilahe / ilâhe
İbadet edilen bâtıl şey.
ilm-i hal / ilm-i hâl
Her müslümanın îmân, ibâdet ve ahlâk ile ilgili bilmesi gereken şeyler veya bu bilgileri anlatan kitap.
İbadet usullerini, din kaidelerini bildiren kitap.
iman-ı istidlali / îmân-ı istidlâlî
İslâm dîninin îmân ve ibâdet bilgilerini, emir ve yasakları bir âlimden veya kitaptan okuyup, öğrenerek, bilerek inanmak.
iman-ı kamil / îmân-ı kâmil
Olgun îmân. Mü'minlerin ibâdet ederek Allahü teâlânın emirlerini yapıp, haramlardan kaçınmak sûretiyle, parlayan, kuvvetli ve olgun îmânı. En üstün derecedeki îmân.
inziva
Feragat edip bir tarafa çekilmek. Bir işe karışmamak. Dünya işlerini bırakmak. Süfli ve hevesi işleri bırakıp ilm-i Kur'an ve imanla, ibadet ve taatla, Kur'ân ve imana hizmetle vakit geçirmek.
irşad
Doğru yolu göstermek. Akli ve kalbi, mukni ve te'sirli eserler veya sözlerle gafletten uyandırıp hidâyet yolunu göstermek. Cadde-i kürba-yı Kur'aniye yolunda selâmetle devam ettirmek. Allah'a ibadet ve itaata kavuşturmak. Veli bir zâtın, bir kimsenin hidâyete ermesine vesile olması.
ıslah-ı nefs / ıslâh-ı nefs
Kötü huyları, fenâ alışkanlıkları ve yaramaz işleri bırakıp, iyi huyları, güzel işleri, kulluğa yakışan tâat ve ibâdetleri yapma.
islami şeair / islâmî şeâir
İslâma sembol olmuş iş ve ibâdetler; ezan gibi.
islamın şeairi / islâmın şeâiri
İslâma sembol olmuş iş ve ibâdetler.
istibdal
(Bidl ve Bedel. den) Değiştirmek, değiştirilmek.
Bir vakfı mülk ile mübadele etmek.
Birşey verip yerine başka şey istemek.
Askerliği biten erlere tezkere verip yenilerini almak.
istihare / istihâre / استخاره
Bir işin nasıl sonuçlanacağını anlamak için ibadetten sonra uykuya yatma.
(Arapça)
istilam / istîlâm
Selâmlamak. Hac ve umre ibâdetinde Kâbe'yi tavafa (etrâfında dönmeye) başlarken veya tavaf sırasında Hacer-ül-esved (Cennet'ten indirilen taşın) önüne gelindiğinde, elleri namaza durur gibi kaldırıp tekbir, tehlîl getirerek (Allahü ekber, lâilâhe ill allahü vallahü ekber diyerek) onu selâmlamak ve e
itikaf / îtikaf
Bir yere çekilip ibadet etmek.
iztiba / iztibâ
Hac ve ömre ibâdetlerinde erkeklerin giydikleri dikişsiz iki parçadan meydana gelen ihramın üst parçasının bir ucunu sağ koltuk altına alıp diğer ucunu sol omuz üzerine atmak.
ka'be / kâ'be
(Kâbe) Dünyanın en kudsi ma'bedi. Beytullah, Beyt-ül Ma'mur, Beyt-ül Atik. Bütün mü'minlerin ibâdet esnâsında yöneldikleri merkez. Dört köşe olduğu için Kâbe denir. Bu mukaddes makamın etrafına Mescid-ül Haram ismi verilir. İçinde bir kısım olarak Makam-ı İbrahim mevcuddur. Burası İbrahim Aleyhissel
kaim
Ayakta duran. Mevcut. Baki.
Vaktini ibadetle geçiren.
kalender
İbâdetlerin görünmesine önem vermeyen, herkese tatlı söyleyerek kalb kazanmağa çalışan, farzları yapmaya dikkat eden ve dünyâya düşkün olmayan kimse.
kanitin / kanitîn
Kunut ve duâ edenler. Allah'a itaat ve ibadet edenler.
kaza etmek / kazâ etmek
Namaz, oruç gibi farz ve vacib bir ibâdeti vakti çıktıktan sonra yapmak.
kefaret / kefâret
Bir günahı affettirmek ümidiyle yapılan ibadet veya çekilen sıkıntı.
keffaret / keffâret
Örtmek. Allahü teâlânın bâzı hususlarda kullarının kusur ve günahlarını affetmek ve örtmek için vesîle yaptığı şeylerden her biri. Çoğulu keffârâttır. Keffâretler, bir bakımdan ibâdet, bir bakımdan cezâ durumundadır. Keffâret, katl (insan öldürme), zıhar, yemîn, oruç ve hac keffâreti olmak üzere beş
kelh
Söğüt ağacına benzer, uzunca, dik bir ot. (İçi kamış gibi boş ve gâyet hafif olur; ondan hasıl olan zamka "eşk" derler, kokusu cündübâdester kokusu gibi olur, tadı acıdır.)
kelime-i şehadet / kelime-i şehâdet
"Eşhedü en lâ ilâhe illallâh ve eşhedü enne Muhammeden abdühû ve resûlüh" mübârek sözü. Mânâsı şöyledir: "Görmüş gibi bilir ve inanırım ki, Allahü teâlâdan başka, varlığı lâzım olan, ibâdet ve itâat olunmağa hakkı olan, hiç ilâh, hiçbir kimse yoktur. Görmüş gibi bilir, inanırım ki, Muhammed sallalla
kemal-i uluhiyet / kemâl-i ulûhiyet
İbadete ve itaat edilmeye layık olmanın, ilâhlığın mükemmelliği.
kemal-i zühd / kemâl-i zühd
Allah korkusuyla tam olarak günahlardan kaçınıp kendini ibadete verme.
kerremallahu-vechehu
Allah vechini mükerrem kılsın, meâlinde dua olup Hz. Ali (R.A.) hiç putlara secde ve ibadet etmediği ve çocukluktan beri Allah'a secde ettiğinden, onun ismi anıldığında hürmeten söylenir.
kerrubiyyun
(Mukarrebûn) Sadece ibadetle meşgul olan melekler. Allah'a en yakın olan melekler. Büyük melekler. Kerubiyyun yalnız hamele-i arştır diyenler olduğu gibi, Kerrubiyyun diyenler de olmuştur. Aslı Kerubiyun'dur.
kilise
Hıristiyanların ibadet ettikleri yer.
Kenîse; hıristiyanlara mahsûs ibâdet yeri. Hıristiyanlıktaki mezheblere de kilise denilmektedir.
kıyas-ı fukaha
Hakkında açıkça âyet ve hadis bulunmayan mes'elelere dâir; ilim ve irfanda allâme ve mütebahhir, ilmi ile amelde ve Sünnet-i Seniyyeye ittiba ve imtisalde, ibadet ve taatta, takva ve verada, züht, azimet ve riyazetle, terakki ve taâli eden müctehid fukaha tarafından kıyas ile verilen hüküm.
kötü din adamı
İlmini dünyâ kazancına, mala, mevkîye kavuşmaya vâsıta eden, ilmi ile amel etmeyen, insanları ibâdete ve âhirete yönelmeye teşvik etmeyen din adamı.
küfr alametleri / küfr alâmetleri
Kâfirlerin ibâdet olarak yaptıkları ve kâfirlik alâmeti olan şeyler.
kul
De, söyle, bildir (meâlinde emirdir). Türkçede "Kul", emir dinleyen hizmetkâr, Allah'ın mahlûku, Allah'a itaat ve ibadet eden veya köle mânasındadır.
İbâdet eden, itâat eden, hizmet eden, canlı mahlûk (insan, melek ve cin).
Köle.
kunut
Yatsı veya sabah namazlarında ayakta okunan duâ. İbadet. Duâ. Taat. Şükür eylemek.
Namazda dünya kelâmından imsak eylemek, yani kendini tutup konuşmamak.
kunut duası / kunût duâsı
İtâat etme, ibâdet. Hanefî mezhebinde, vitir namazının üçüncü rek'atinde zamm-ı sûre okunduktan sonra; Şafiî mezhebinde, sabah namazının farzının ikinci rek'atinde rükûdan kalktıktan sonra ve Ramazân-ı şerîf ayının yarısından sonra vitir namazının üç üncü rek'atinde rükûdan kalktıktan sonra okunan d
kur'an-ı kerim / kur'ân-ı kerîm
Allahü teâlânın Cebrâil aleyhisselâm vâsıtasıyla Muhammed aleyhisselâma yirmi üç senede Arabça olarak indirdiği, bize kadar ilk nâzil olduğu şekilde tevâtürle, yalan söylemeleri mümkün olmayan üstün vasıflı insanların bildirmeleri ile gelen ve mushaf larda yazılı olup, okunması ile ibâdet edilen, hi
kura'
İbâdet eden.
kuvvet-i ihlas / kuvvet-i ihlâs
İbadet ve davranışlarda sadece Allah rızasını gözetmeyle elde edilen kuvvet.
levz
Bâdem.
levze / لوزه
Bir tek bâdem.
Tıb: Bâdemcik.
Badem.
(Arapça)
Bademcik.
(Arapça)
levzetan / levzetân
İki bâdemcik, bâdemcikler.
levzeteyn
Bâdemcikler, iki bâdemcik.
levzine / levzîne
Bâdemli helva.
(Farsça)
Bâdem helvası.
(Farsça)
levzinec / levzînec
Bâdemli helva.
levziyyat
Bademle yapılmış tatlılar.
ma'bed
(Mâbet) (İsm-i mekân) İbadet edilen yer. (Mescid, câmi gibi)
İbâdet edilen yer.
ma'bud / ma'bûd
Kendine ibadet olunan, tapılan, Allah.
(Mâbud) Kendine ibadet edilen Allah (C.C.)
Kendisine ibâdet olunan, tapınılan.
ma'bud-u baki / ma'bûd-u bâkî / مَعْبُودُ بَاقِي
Sonsuza kadar ibâdete layık olan (Allah).
ma'bud-u bi-l hak
Hak olan ma'bud. Hakkıyla ibadete lâyık olan Allah (C.C.)
ma'bud-u bilhak / ma'bûd-u bilhak / مَعْبُودِ بِالْحَقْ
Hakkıyla ibâdete lâyık olan.
ma'bud-u cemil-i zülcelal / ma'bûd-u cemîl-i zülcelâl / مَعْبُودُ جَمِيلِ ذُوالْجَلَالْ
İbâdete yegane lâyık, nihâyetsiz güzellik ve haşmet sâhibi olan (Allah).
ma'bud-u ezeli / ma'bûd-u ezelî / مَعْبُودِ اَزَل۪ي
İbâdete yegane lâyık olup başlangıcı olmayan (Allah).
ma'bud-u hakiki / ma'bûd-u hakîkî / مَعْبُودُ حَق۪يق۪ي
Hakîkî olarak yegane ibadete layık olan (Allah).
ma'bud-u mutlak / ma'bûd-u mutlak / مَعْبُودِ مُطْلَقْ
Her cihetle ibâdete lâyık olan (Allah).
ma'bud-u zişan / ma'bûd-u zîşan
Yüce şân sahibi mabut; ancak kendisine ibadet edilen yüce şân sahibi Zât, Allah.
ma'bud-u zülcelal / ma'bûd-u zülcelal / مَعْبُودُ ذُوالْجَلَالْ / ma'bûd-u zülcelâl
Kendisine ibâdet edilen haşmet sahibi(Allah).
Kendisine ibâdet edilen haşmet sahibi(Allah).
ma'budiyyet
Mâbud oluş. Kendine ibâdet edilmeğe lâyık olan, ki bu sıfat ancak Allah'a mahsustur. Uluhiyyet.
maabid / maâbid / معابد
(Tekili: Meâbid - Mabed) İbadet edilen yerler. Mâbetler.
(Abd) Hizmetçiler. Kullar.
Mabetler, ibadet edilen yerler.
Mabetler, ibadet yerleri.
(Arapça)
mabed / mâbed / معبد
İbadet edilen yer.
Mabet, ibadet yeri.
Tapınak.
(Arapça)
İbadethane.
(Arapça)
mabud / mâbud / mâbûd / معبود
Bütün varlıkların kendisine ibadet ettiği Allah.
Kendisine ibadet edilen.
Kendisine ibadet edilen Allah.
İbadet edilen, ilah.
İbadet edilen,
(Arapça)
mabud-u baki / mâbûd-u bâkî
İbadete lâyık olan ve varlığı hiçbir zaman son bulmayan Allah.
mabud-u bilhak / mâbud-u bilhak / mâbûd-u bilhak
Hakkıyla ibadete lâyık olan Allah.
Hakkıyla ibadete layık olan Allah.
mabud-u cemil-i zülcelal / mâbûd-u cemîl-i zülcelâl
Sonsuz haşmet ve güzellik sahibi, kendisine ibadet edilen Allah.
mabud-u ezeli / mabûd-u ezelî / mâbud-u ezelî / mâbûd-u ezelî
Varlığının başlangıcı olmayan ve asıl ibadet edilmeye lâyık olan Allah.
Varlığının başlangıcı olmayan ve ibadete lâyık olan Allah.
Varlığının başlangıcı olmayan ve sadece kendisine ibadet edilmesi gereken Allah.
mabud-u hakiki / mâbud-u hakikî
Gerçek ibadet edilmeye layık olan Allah.
mabud-u layezal / mâbud-u lâyezâl
Varlığı hiçbir zaman son bulmayan ve ibadete layık tek ilâh olan Allah.
mabud-u lemyezel / mâbud-u lemyezel / mâbûd-u lemyezel
Varlığı asla son bulmayan ve ibadete lâyık tek ilâh olan Allah.
Varlığı hiçbir zaman son bulmayan ve ibadete layık tek ilâh olan Allah.
mabud-u mahmud / mâbud-u mahmud
Övülmeye, medhe lâyık tek ibadet edilecek olan Allah.
mabud-u mukaddes / mâbud-u mukaddes
Her türlü kusur ve noksandan yüce ve ibadet edilmeye lâyık olan Allah.
mabud-u mutlak / mâbud-u mutlak / mâbûd-u mutlak
İbadete lâyık tek varlık olan Allah.
İbadete layık tek varlık olan Allah.
mabud-u zülcelal / mâbud-u zülcelâl / mâbûd-u zülcelâl
Sonsuz haşmet ve heybet sahibi ve herşeyin kendisine ibadet ettiği Allah.
Sonsuz haşmet ve heybet sahibi ve herşeyin kendisine ibadet ettiği Allah.
mabud-u zülcemal / mâbud-u zülcemâl
Herşeyin kendisine ibadet ettiği sonsuz güzellik sahibi Allah.
mabudiyet / mâbudiyet / mâbûdiyet
İbadet edilmeye lâyık olma.
İbadet edilmeye lâyık olma.
mabudiyet-i amme / mâbudiyet-i âmme
Yaratılan tüm varlıkların Allah'a ibadet etmesi.
mana-yı ibadet / mânâ-yı ibadet
İbadet mânâsı, özü, asıl maksadı.
manastır
Hıristiyanlıkta ibâdet edilen ve din adamlarından bir râhib veya râhibenin idâre edip, barındığı binâ.
mehasin-i ubudiyet / mehâsin-i ubudiyet
İbadetin kazandırdığı iyilik ve güzellikler.
mekruh / mekrûh
Hoş görülmeyen, beğenilmeyen şey. Peygamber efendimizin beğenmediği ve ibâdetin sevâbını gideren şeyler. Yasak olduğu haram gibi kesin olmamakla berâber, Kur'ân-ı kerîmde, şüpheli delil ile, yâni açık olmayarak bildirilmiş veya bir sahâbînin (Peygamb er efendimizin arkadaşlarının) bildirmesi ile anl
melaze
Badem ağaçları olan yer.
menasık / menâsık
İbadet yerleri.
menasik / menâsik
(Tekili: Mensek) İbâdet edecek yerler. İbâdet ederken lüzum eden usul, yol ve tarz.
İbadet yerleri, görevleri.
Nüsükler. Hacda belli yerlerde ve belli zamanlarda yapılan belli ibâdetler, vazifeler. Nüsük kelimesinin çoğuludur.
menasik-i hacc / menâsik-i hacc
Hac ibadeti için ziyaret edilecek yerler, görevler.
menasik-ül hac
Hacı olmak için Mekke-i Mükerreme'ye gidenlerin Kâbe'yi ziyaret etme, Arafat'ta vakfeye durma, kurban kesme, ihram giyme, muayyen bir yerden bir yere kadar yürüme gibi yapılan ibadet rükünleri.
mensek
(Çoğulu: Menâsik) İbâdet yeri. İbâdetgâh.
İbâdet yapma usulü.
Kurban kesecek yer.
mensik
(Çoğulu: Menâsik) İbadet edecek yer.
Kurban kesilecek yer.
Kesilmiş kurban.
merve
Kâbe-i muazzamanın yakınında bulunan ve hacda, aralarında sa'y denilen ibâdetin yapıldığı iki tepeden biri.
meş'ar-ül-haram / meş'ar-ül-harâm
Mekke-i mükerremede, Arafât ile Minâ arasında bulunan Müzdelife'nin sonunda Cebel-i kuzah yakınında bir yer. Meş'ar, şiâr (alâmet) yeri demektir. Meş'ar denmesi; ibâdet yeri olması; haram diye vasıflandırılması ise, hürmeti ve kıymeti sebebiyledir.
mescid
Müslümanların ibâdet yaptıkları yer.
mescid-i haram
Mekke-i Mükerreme'de ve içinde Kâbe'nin bulunduğu en büyük, mukaddes ibadet yeri.
mihail
Resul-i Ekremin (A.S.M.) geleceğini haber veren ve bir ismi de Mişâil olan eski zaman Peygamberlerinden bir Zâttır. Kitabının 4. bab'ında: "Ahir zamanda bir ümmet-i merhume kaim olup, orda hakka ibadet etmek üzere, mübarek dağı ihtiyar ederler. Ve her iklimden oraya birçok halk toplanıp Rabb-ı Vâhid
mihrab / mihrâb
Mescid, câmi vb. ibâdet yerlerinin kıble tarafında imâmın namaz kıldığı yer.
mina / minâ
Mekke-i mükerremenin doğusundaki dağların eteğinden Arafât'a giden yol üzerinde bulunan yer. Hac ibâdeti esnâsında kurban kesmek ve cemre (şeytan) taşlamak için buraya gidilir. İbrâhim aleyhisselâm, kurban etmek için, oğlu İsmâil'i buraya götürmüştü.
mu'tekif
İ'tikâf eden. Bir yere çekilip ibâdetle meşgûl olan.
İtikâfa çekilmiş olan. İtikâf için bir camiye veya bir odaya kapanıp ibâdete çalışan. Devamlı olan.
mübadil
Mübâdele olunmuş. Başkasının yerine getirilmiş, bir şeye bedel tutulmuş.
mücavir / mücâvir
Komşu.
Bir mâbed veya tekke yakınında çekilip oturan.
Yurdunu terkederek zamanını Haremeyn-i Şerifeyn'de ibadetle geçiren.
Komşu. Memleketini ve yurdunu terk ederek, zamânını Haremeyn-i şerîfeynde yâni Mekke-i mükerremedeki Mescid-i Harâm'da ve Medîne-i münevverede ise Mescid-i Nebî'de (Peygamber efendimizin mescidinde) ibâdetle geçiren kimse.
müfsid
İfsad eden, fenalaştıran. Bozan.
Başlanmış ibadeti bozan.
Nifak koyan, fesad ilka eden. (Hiç bir müfsid, ben müfsidim demez. Daima suret-i haktan görünür. Yahut, bâtılı hak görür. Evet kimse demez "ayranım ekşidir." Fakat siz mihenge vurmadan almayınız. Zira çok silik söz tic
Başlanılan ibâdeti bozan şeyler.
Karışıklık çıkaran ve bozgunculuk yapan.
mug-kede
Meyhane.
(Farsça)
Ateşe tapanların ibadethanesi.
(Farsça)
muhlis
Samimi, ihlâslı; ibadet ve davranışlarda sadece Allah'ın rızasını gözeten.
muhsin
Yaptığı işi en güzel yapan, Allahı görür gibi ibadet eden.
İhsan eden, iyilik eden. Kerim. Cömert.
Allah'ı görür gibi O'na ibadet eden.
muhsinin / muhsinîn
Güzel işler yapanlar; Allah'ı görür gibi ibadet edenler.
İşini güzel yapanlar, Allahı görür gibi ibadet edenler.
mukayaza
Trampa etme, değişme. Mübadele.
münciyyat / münciyyât
Felâketlerden kurtarıcı bilgiler; ibâdetler, iyi ameller.
münevver
(Nur. dan) Mc: Kur'anî ve imanî eser okumakla ve ibadet ve taatla nurlanmış. Nurlandırılmış, ışıklı.
Uyanık. İntibaha gelmiş. Akıllı âlim. İmanî ve İslâmî tahsil ve terbiye görmüş.
Parlatılmış.
münevvir
Mc: Hakaik-ı Kur'âniye, hakaik-ı imâniye, ibâdet ve tâat gibi nurlarla nurlandıran.
Nur veren, aydınlatan.
münzevi / münzevî
Yalnız başına çekilip kimse ile görüşmeyen, çekilip tek başına bir tarafta duran.
Yalnızlık içinde ibadet eden.
Bir köşeye çekilip ibadetle uğraşan, dünyadan çok âhiret için çalışan kişi.
İslâmiyet'in emirlerini yapmak, yasaklarından sakınmak, kötülüklerden korunmak ve kalb huzûru ile ibâdet yapabilmek için bir köşeye çekilmiş olan kimse.
münzeviyane
Bir köşeye çekilip ibadetle uğraşarak, vaktini ibadetle geçirerek.
murakabe
Kontrol etmek. İnceleyip vaziyeti anlamak. Teftiş etmek.
Kendini kontrol etmek. İç âlemine bakmak. Gözetmek.
Hıfz etmek.
Beklemek. İntizar.
Dalarak kendinden geçmek.
Tas: Kendisini tamamen nâfile ibâdet ve itaate vermek için mâbede kapanmak.
müsareat / müsâreat
İbâdetleri ve hayırlı işleri yapmakta acele etmek.
müşrik
Allah'a ortak kabul eden, şirk işleyen. Allah'tan başkasına ibadet eden.
müsta'bid
(Abd. dan) Kul veya köle edinen.
Kendine ibadet ettiren.
müteabbid
Taabbüd eden. Kulluk eden. İbadet eden.
müteabbidin / müteabbidîn
(Tekili: Müteabbid) Taabbüd edenler, ibadet edenler. Kulluk edenler.
mutekif / mûtekif
İbadet için bir köşeye çekilen.
müzekkir
Andıran, hatıra getiren, yâd ettiren, zikrettiren, hatırda tutturan.
Zikreden, ibâdet eden.
Resul-i Ekrem (A.S.M.) mü'minleri ve bütün beşeriyeti tehlikeli şeylerden halâs edip iki cihan saadetine nâil olma yolunu tâlim ettiğinden, Kur'an-ı Kerim'de müzekkir diye isimlendiril
na'büdü
"Biz ibadet ederiz" mânâsında fiil. ( Bak: Nun-u na'büdü)
nabüdü / nâbüdü
Biz ibadet ederiz.
nafile / nâfile / نَافِلَه
Fık: Farz ve vâcibden gayrı mecburiyet olmadığı hâlde yapılan ibadet. Fazladan yapılan iş.
Menfaatli olmayan. Ziyâdeden olan.
Torun.
Ganimet malı. Bahşiş. Atiyye.
Farz ve vacip ibadetinin dışında kalan ibadetler.
Yapılması farz ve vacip olmayan ibadetler.
Farz ve vâcib olmayan ibâdetler.
İsteğe bağlı ibadet, boş.
Mecburiyet altında olmayarak yapılan ibadet.
naib / nâib
Hac ibâdetinde birine vekâlet eden. Vekil.
Kâdı vekîli.
namaz
En mühim ibadet.
namazgah / namazgâh
Namaz kılınan yer. İbadetgâh. Eskiden şehir dışında, kırda ve sed üzerinde mihrab konulmak suretiyle namaz kılınmak için yapılan yere verilen addır.
Bir kasabanın bütün halkını bir arada bulunduran geniş sahaya da bu ad verilirdi. Bayramlarda ve fevkalâde günlerde kasaba ve civar köy
nasik
Allah yolunda ibâdet eden, dine bağlı, zâhid.
nefl
Sevab için yapılan ibâdet. Emredilmemiş, farz veya vâcib olmadan yapılan ibadet. Nâfile.
Birisine ganimet malı veya atiyye, ihsan vermek.
Yemin etmek.
nefs-i ibadet
İbâdetin kendisi.
nevafil / nevâfil
(Tekili: Nâfile) Farz ve vâcib olandan başka ibadetler. Nâfile (yani sevab için kılınan) namaz veya tutulan oruçlar.
İsteğe bağlı ibadetler, nafileler.
Nafile ibâdetler.
nevafil-i hususiye / nevâfil-i hususiye
Hususi nafile ibadetler.
nevakis
(Tekili: Nakus) Çanlar. İbadet vakitlerinde kiliselerde çalınan çanlar.
nezr
Adak yâni bir isteğin yerine gelmesi ve bir korkunun giderilmesi için, farz veya vâcib olan bir ibâdete benzeyen ve başlı başına ibâdet olan bir işi yapacağına dâir Allahü teâlâya söz verme. Mutlak ve muayyen olmak üzere iki kısımdır.
niyyet
Kasd etme, kalbin bir şeye yönelmesi. İbâdetleri, emre itâat ve Allahü teâlânın rızâsına kavuşmak için yaptığını kalbinden geçirmek.
nun-u na'büdü
"Biz ibadet ederiz" ifadesindeki "biz" anlamına gelen nun harfi.
nüsük
(Nüsk) Allah için ibadet etmek.
İbâdet. Hac ve umrede yerine getirilmesi lâzım olan işlerin herbiri.
orta yol
Îmân ve ibâdetlerde yâni dinde Ehl-i sünnet (Peygamber efendimiz ve arkadaşlarının yolunda olan) âlimlerin gösterdiği ve bildirdiği doğru yol.
oruç
Mühim bir ibadet.
otuz üç farz
Her müslümanın öncelikle bilmesi ve yapması lâzım olan îmân ve ibâdet bilgileri.
pakend
Yakut.
(Farsça)
şarap, bâde.
(Farsça)
perestiş
Pek çok sevmek. Bendelik etmek. İbâdet etmek.
(Farsça)
Aşırı derece sevmek, ibadet etmek.
perestişkar / perestişkâr
Tapan, ibadet eden.
İbâdet edercesine seven, çok ileri sevgi ve hürmet besleyen.
put-perest
Allah'tan başka şeyleri ilâh kabul eden, puta inanıp ona ibâdet eden. Puta tapan. (Bak:Büt-Perest)
(Farsça)
rahib / râhib
Hiç evlenmeyen, bekâr ve yalnız yaşayan, yalnız ibâdetle meşgûl olan ve kilisede vazîfeli olan hıristiyan din adamı.
rahibe / râhibe
Kadın râhib. Hiç evlenmeyen, yalnız ve bekâr olarak yaşayan, kilisede ibâdetle meşgûl olan görevli kadın.
reml
Hac ibâdeti yerine getirilirken, tavâfın (Kâbe'nin etrâfında dönmenin) ilk üçünde, erkeklerin kısa adımlarla, omuzları silkerek, çalımlı yürümeleri.
remy-i cimar / remy-i cimâr
Hac ibâdeti esnâsında Kurban bayramının birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü günlerinde Minâ'da bulunan ve Cemre adı verilen taş yığınlarına nohut büyüklüğündeki taşları atmak. Buna şeytan taşlama da denilmektedir.
riyazet / riyâzet
Nefsi kırma. Fani şeylerden nefsini çekerek kanaat içinde yaşamak.
Bir hastalıktan dolayı veya nefsini terbiye maksadıyla çok yemek ve içmeyi terkederek faydalı fikirlerle, ibadet ve ilimle meşgul olmak. Az gıda ile yaşamak.
İdman.
Gelip geçici şeylerden nefsi çekerek, kanaat içinde yaşama; ilim, ibadet ve fikirle meşgul olma.
ruhban / ruhbân
Evlenmeden bekâr yaşamayı tercih eden, dünyâdan yüz çevirip, insanlardan uzak yaşayan kimseler, râhibler. Hıristiyanlıkta sâdece ibâdetle meşgûl olan din adamları sınıfına verilen ad. Hıristiyan din adamları evlenmedikleri ve insanlardan uzak yaşadık ları için bu ad verilmiştir.
ruhsat
İslâmiyet'in, meşakkat ve zarûret gibi sebeblere bağlı olarak, ibâdetlerde ve diğer işlerde tanıdığı izin ve kolaylık; azîmetin zıttı.
sa'di-i şirazi / sa'di-i şirazî
(Hicrî: 587-691) Şiraz'da doğdu. 30 yıl ilme, 30 yıl seyahate, 30 yıl da inzivada ibadetle çalıştı. En meşhur eserleri Bostan ve Gülistan adındaki ahlâkî ve imanî kitaplarıdır.
sa'y
Hac ve ömre ibâdeti için Mekke-i mükerremeye gelen kimsenin Mescid-i Haram (Kâbe ve avlusu) yakınındaki Safâ ve Merve tepeleri arasında usûlüne göre Safâ'dan başlayarak Merve'ye ve Merve'den Safâ'ya yedi kere gidip gelmesi. Sa'y, dört gidiş ve üç gelişten ibârettir.
Çalışmak, iş görm
sahib-i zühd ve takva / sahib-i zühd ve takvâ
Zühd ve takva sahibi; her türlü nefsanî arzulara karşı koyarak kendini ibadete veren ve Allah korkusuyla dinin yasaklarından kaçınan kimse.
sahih / sahîh
Fık: Rükünleri ve şartları tamam olan herhangi bir ibâdet ve muâmele.
Hâlis, kusursuz, şüphesiz.
Edb: Gerek söz bakımından ve gerek mânâca noksanları bulunmayan ifade.
Gr: Kelimenin kök harfleri (Huruf-u asliye) : 1- Hemzeden; 2- İki aynı harf yanyana geldiği zaman, y
Şartlarına uygun olan iş veya ibâdet.
saih
Seyahat eden.
Çok zaman oruçla veya ibadetle meşgul olan.
salat / salât
Namaz. Belirli vakitlerde Kur'an'da emredildiği tarzda ve Hz. Peygamber'in tarifi vechi ile yapılan ibadet.
Tebrik, tezkiye.
Dua. Peygamberimize (A.S.M.) yapılan dua.
İstiğfar.
Rahmet.
Namaz, belli vakitlerde yapılan ibadet, dua.
salavat
(Tekili: Salât) Namazlar.
Bütün dualar. İhtiyaçtan gelen ricalar.
Nimetten çıkan şükürler. İbadetler.
Hazret-i Muhammed'e (A.S.M.) memnuniyet ve bağlılık için yapılan dualar.
Nasârâ kilisesi.
salavat-ı tayyibe / salâvât-ı tayyibe
Varlıkların ibadet ve duaları, Allah'ı tesbih ve takdis eden güzel sözleri.
salih
Büyük peygamberlerden olup Hicaz ile Şam arasında oturmuş olan Semud kavmine gönderilmişti. Semud kavmi Âd kavminden sonra Arap yarımadasında kuvvet ve ma'muriyet bulup küfür ve dalâlete meyl ile putlara ibadet ediyorlardı. Salih (A.S.) kendilerini hak dine davet etmiş ise de, inanmayıp kendisinden
salih amel / sâlih amel
İyi, haklı, dini emirlere uygun ibadet ve iş.
sanem
Kâfirlerin, önünde ibadet ettikleri heykel, put.
Mc: Çok güzel olan.
Putperestlerin İlâhı.
Kâfirlerin önünde ibadet ettikleri heykel, put, put severlerin ilâhı, çok güzel kadın.
sapık
Doğru yoldan ayrılan, îtikâdında (îmân bilgilerinde) ve ibâdetleri yapmasında veya yaşayışında Ehl-i sünnet vel-cemâat mezhebinden (Peygamber efendimizin ve Eshâbının yolundan) ayrılan, yanlış yollara sapan kimse.
şarab
İçilecek şey. İçki.
Mey. Bâde. Hamr. İçilmesi haram olan bir içki.
savm
Oruç. İkinci fecirden başlıyarak güneşin batmasına kadar yemekten, içmekten ve cinsi mukarenetten nefsi men'etmek suretiyle yapılan ibâdet.
savmaa
(Savmea) (Çoğulu: Savâmi') İbadet yeri, hususan Yahudilerin ibadet ettikleri yer.
Hücre.
savmea
Hıristiyanların ibâdet yeri. Kilise, bîa.
şe'n-i uluhiyet / şe'n-i ulûhiyet
İbadete ve itaat edilmeye layık olan ilâhlık şanı.
şeair / şeâir
İşaretler, İslâma sembol olmuş iş ve ibadetler.
şeair-i diniye / şeâir-i diniye
İslâma sembol olmuş iş ve ibadetler.
şeair-i islam / şeâir-i islâm
İslâma sembol olmuş iş ve ibâdetler.
şeair-i islamiye / şeâir-i islâmiye
İslâma sembol olmuş iş ve ibâdetler.
şeair-i islamiyet / şeair-i islâmiyet
İslâma sembol olmuş işaret, iş ve ibadetler.
seb'a-i meşhure
Altı iman rüknü ile beraber İslâmiyetin esası olan ibadet hakikati.
sebat
Yerinden oynamamak, dayanmak. Kararlı olmak.
Sözde durmak, ahde vefâ etmek. İman ve İslâmiyete hizmette, Allah'a ibadet ve taatta sâbit ve berkarar olmak.
Bir meslekte, meşru bir kanaatte veya bir fikirde kararlı bulunmak, sağlamlık göstermek.
şebistan
Yatak odası.
(Farsça)
Harem dairesi.
(Farsça)
Gece ibadetine mahsus oda.
(Farsça)
şebzindedar / şebzindedâr / شب زنده دار
(Şeb-zindedâr) Geceleri çalışan, gece vakti işle meşgul olan.
(Farsça)
Gece bekçisi.
(Farsça)
Geceleri uyumayıp ibadet eden.
(Farsça)
Geceleri ibadet eden.
(Farsça)
secde
Allah'ın (C.C.) huzurunda yere kapanış. İbadet ve Allah'a (C.C.) memnuniyetini ve itaatini bildirmek veya şükretmek için yere kapanarak alın, burun ucu, eller, dizler ve ayak uçları yere gelecek şekilde yapılan en büyük tazim ifade eden hareket. Namazın bir rüknü.
secdegah / secdegâh
Namaz kılınıp secde edilecek yer. İbadet yapılacak yer.
(Farsça)
Namaz kılınıp secde edilecek yer, ibadet yapılacak yer.
secdegah-ı ubudiyet / secdegâh-ı ubudiyet
İbadet edilen yer.
şekur / şekûr
Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Kendisi için yapılan az tâate yüksek dereceler ihsân eden, sayılı günlerde yapılan ibâdete, sayısız mükâfât veren.
Çok şükreden, kendisine ihsân edilen nîmetlerin kıymetini bilip, Allahü teâlânın emir ve yasaklarına riâyetle O'
sevab / sevâb
İyilik ve ibâdet yapana âhirette Allahü teâlâ tarafından verilecek mükâfât, iyi karşılık. Ecir.
şiar-ı islam / şiar-ı islâm
İslâma sembol olmuş iş ve ibadetler.
şiare
(Çoğulu: Şeâyir) Hac amelleri.
Hac nişanları. İbadet için alem kılınan her nesne.
sifal
(Sifâle) Topraktan yapılmış (çanak, çömlek, testi gibi) şey.
(Farsça)
Orak.
(Farsça)
Fıstık, ceviz, bâdem kabuğu.
(Farsça)
şirk-i hafi / şirk-i hafî
İhlâssızlık, riyakârlık. Allah rızası için değil de başkalarının rızâsı için ibâdet etmek.
sırr-ı ihlas / sırr-ı ihlâs
Samimiyet, ibadet ve davranışlarda sadece Allah rızasını gözetme sırrı.
sırr-ı ihlas-ı hakiki / sırr-ı ihlâs-ı hakikî
Gerçek ihlâs sırrı; ibadet ve davranışlarda sadece Allah rızasını gözetme esprisi, mânevî gücü.
siyahat
(Seyyehân - Siyâh - Süyuh) İbret, terehhüb ve ibadet için yer yüzünde gezip yürümek. (Dervişlerin seyahatı bundandır.)
suleha
(Tekili: Sâlih) Salihler. Salâhiyetli, günah işlemeyen iyi insanlar. İlim ve amelde, ibâdet, taat ve takvâda terakki ve teâli eden büyük zâtlar.
sünnet-i gayr-ı müekkede
Peygamber'in (A.S.M.) ibadet maksadıyla ara-sıra yapmış olduğu ameldir.
sünnet-i gayri müekkede
(Kuvvetli olmayan sünnet) Peygamber efendimizin, ibâdet maksadı ile arasıra yapıp, arasıra terk ettikleri işler ve ibâdetler. Buna, müstehâb da denir.
sünnet-i müekkede
Peygamber efendimizin devamlı yaptıkları, pek az terk ettikleri işler ve ibâdetler. Buna, Sünnet-i hüdâ da denir.
sünnet-i seyyie
İslâmiyet'in yasak ettiği, sonradan ortaya çıkan, kötü, beğenilmeyen şeyler. Peygamber efendimiz ve dört halîfesinin zamânında bulunmayıp da, onlardan sonra, dinde meydana çıkarılan ibâdet olarak yapılan şeyler. Bid'at.
sünnet-i zevaid / sünnet-i zevâid
Peygamber efendimizin, ibâdet olarak değil de, âdet olarak devâmlı yaptığı işler. Bunlara edeb de denir.
ta'at / tâ'at
İbâdet. Allahü teâlânın beğendiği, râzı olduğu şeyler. Hasene.
taabbüd / تعبد / تَعَبُّدْ
İbadet etmek. Kulluk etmek.
İbadet etmek.
İbadet etmek.
İbadet, kulluk etmek.
Kulluk, ibadet, tapınma.
(Arapça)
Taabbüd etmek:
Kulluk etmek, tapınmak.
(Arapça)
İbâdet etme.
taabbüdi / taabbüdî
İbadet etmekle ilgili.
Sırf emrolunduğu için yapılan şeyler, ibadetler.
İbadete ait olup emrolunduğu için yapılan. Sebeb ve illeti sadece emir olan, aklın muhakemesine bağlı olmayan. İbâdete âit ve müteallik.
taat / tâat / طاعت
Söz dinleme, ibadet.
İbadet etmek, Allah'ın emirlerini yerine getirmek, itaat etmek.
İbadet etmek. Allah'ın (C.C.) emirlerini yerine getirmek. İtaat etmek.
İbadet.
(Arapça)
İtaat.
(Arapça)
Tâat kılmak:
İbadet etmek.
(Arapça)
taatgah / taatgâh
İbadet yeri. İbadetgâh.
(Farsça)
tağut / tâğut / tâğût
Kendisine ibadet edilen bâtıl şeyler, putlar.
İbadet edilen bâtıl şey, put; azgın idareci.
Allahü teâlânın emir ve yasaklarına karşı gelen ve ibâdetten alıkoyan şeytânî varlık ve güçler.
tahannüs
İbadet etmek.
Andını bozmak.
tahiyye / تَحِيَّه
Her mahlûkun kendine has ibâdetini selâm ma'nasıyla Allah'a sunması.
Mahlûkātın kendince ibâdeti.
tahsis-i taabbüd
İbadeti ve kulluğu sadece Allah için yapma.
tarikat / tarîkât
İbadet ve zikirlerle kalben ilerleme yolları.
tasavvuf
Ahlâk ve kalb ilmi. Kalbi kötü huylardan temizleyip, iyi huylarla doldurmak. Kalbde îmânın vicdânileşmesi, yâni Ehl-i sünnet îtikâdının kalbde sağlamlaşması ve şüphe getirici te'sirlerle sarsılmaması, nefs-i emmâreden doğan tenbelliklerin ve sıkıntıl arın giderilip, ibâdetlerde kolaylık ve lezzet hâ
tatavvu'
Müstehab ve mendub olan namazlar.
İbadeti sırf kendi isteğiyle yapmak.
Nafile namaz kılmak.
Üzerine lâzım olmayan işler yapmak.
tayyibat
İyi ve güzel işler, hareketler, ibadetler.
te'liye
İbadet ettirmek.
tecelliyat-ı uluhiyet / tecelliyat-ı ulûhiyet
İbadete ve itaat edilmeye lâyık olan Cenâb-ı Hakkın isimlerinin varlıklarda eserini göstermesi.
tecerrüd
Soyunma, çıplak olma.
Evli olmama.
Tas: Mâsivadan alâkasını kesip, Allah'a müteveccih olup, ibadet ü taatla meşgul olma.
İman ve İslâmiyete mücahidane ve fedakârane bir tarzda hizmetle iştigal etme.
Herşeyden boş olma.
teellüh
Kulluk ve ibadet etmek.
Tazarru' etmek, yalvarmak.
tefrid
Dünya alâka ve meşguliyetlerinden ayrılıp, ibâdet ve tâatle meşgul olma.
tekalif / tekâlîf / تكاليف
Öneriler, teklifler.
(Arapça)
Vergiler.
(Arapça)
İbadetler.
(Arapça)
tekbir / tekbîr
Allahü teâlâyı yüceltmek, noksan sıfatlardan, şirkten (ortağı bulunmaktan), yarattıklarına benzemekten tenzîh etmek, uzak tutmak.
"Allahü teâlâ büyüktür. Kullarının ibâdetlerine muhtâç değildir. İbâdetlerin O'na faydası yoktur" mânâsına "Allahü ekber" sözü.
Ramazan ve Kurban
tekke
Tarikat ehlinin zikir ve ibadet ettiği yer, dergâh.
telfik
Helâl ve harâm, emir ve yasak, ibâdet ve tâatte, belli bir mezhebin hükümlerine uymayıp, mezheblerin hükümlerinden kolay olanı yapma ve karıştırma.
tenessük
İbadet etmek.
terk-i ibadet
İbadet etmeyi terk etme.
terk-i şeair
İslâmiyete sembol olmuş iş ve ibadetleri terk etme.
tesmia
Halka ibadetini ve amelini işittirme, duyurma.
tetavvu'
Farz ve vâcib olmayıp, sırf Allah rızâsı için yapılan nâfile ibâdet.
tevhid / tevhîd
Allahü teâlânın bir olduğuna inanmak, O'na kimseyi ortak etmemek. Yâni Lâ ilâhe illallah (Allahü teâlâdan başka ibâdete lâyık bir ilâh yoktur. O'nun ortağı benzeri yoktur) sözünü, mânâsına inanarak söylemek.
Tasavvufta kalbi Allahü teâlâdan başka şeylere bağlılıktan kurtarmak.
tevhid-i uluhiyet / tevhid-i ulûhiyet
İlâh olarak sadece bir olan Allah'ı kabul etme ve ibadetleri takdim hususunda hiçbirşeyi Ona ortak koşmama.
tevhid-i uluhiyet ve mabudiyet / tevhid-i ulûhiyet ve mâbudiyet
İlâhlığın ve kendisine ibadet edilecek olan varlığın birlenmesi ve yalnız bir olan Allah'ın kabul edilmesi.
tevkil / tevkîl
Vekîl tâyin etme. Kadına, kendini boşamak için seni vekil ettim demek.
Bir ibâdetin, bir işin yapılması husûsunda birini kendine vekîl tâyin etme.
tezehhüd
Kendini dindar göstermek. Sun'i surette dindar olmak.
Dünyevî ve nefsanî şeylerden elini çekmek, ibadet etmek.
tul-i emel / tûl-i emel
Uzun emel; zevk ve safâ sürmek için çok yaşama arzusu. İbâdet yapmak için çok yaşamağı istemek tûl-i emel olmaz.
u'büd
İbadet et (meâlinde emir.)
ubudiyet / ubûdiyet
İbadet, kulluk etme.
ubudiyet-i beşeriye / ubûdiyet-i beşeriye
İnsanlığın ibadeti, kulluğu.
İnsanlığın ibâdet ve kulluğu.
ubudiyet-i evliya / ubûdiyet-i evliya
Velilerin ibadeti, kulluğu.
ubudiyet-i fiiliye / ubûdiyet-i fiiliye
Fiilî ibadetler.
ubudiyet-i fikriye
Fikren yapılan ibadetler.
ubudiyet-i muhammediye
Hz. Muhammed'in mükemmel kulluk ve ibadeti.
ucb
Kendini başkasından üstün bilmek, ayıplarını görmeyip kendini beğenmek, yaptığı ibâdetleri, iyilikleri beğenerek, bunlarla övünmek.
İbadetiyle gururlanma.
uluhiyet / ulûhiyet
İlâhlık.
Allah'ın kâinattaki tasarruf ve hâkimiyeti ile herşeyi kendisine ibadet ve itaat ettirmesi.
İlâhlık, kısaca "ibadet edilmeye lâyık olan yegâne mabud bütün varlıkları yaratan Allahtır" diye ifade edilebilen hakikat.
uluhiyyet / ulûhiyyet
İlâhlık, ibâdet olunmaya hakkı olmak.
umre
Ziyâret etmek. Hac zamânı olan beş günü yâni Arefe ve Kurban bayramının dört günü dışında, istenildiği zaman ihrâma girip Kâbe-i muazzamayı tavâf etmek ve Safâ ile Merve arasında sa'y etmek (yürümek), saçı kazımak veya kesmekten ibâret olan ibâdet. Umreye Hacc-ı asgar (küçük hac) da denir.
usul-i fıkıh / usûl-i fıkıh
Fıkıh (ibâdet ve amel) bilgilerinin âyet-i kerîmelerden ve hadîs-i şerîflerden nasıl çıkarıldığını öğreten ilim.
vakahet
İbadet.
(Vakhe) İbadet, taat.
Bir adamın sözünü dinleyip itaat ve imtisal etmek, ona uymak.
Bir şeyi bırakıp feragat etmek.
Büyük papaz olmak.
vakh
Taat, ibadet.
vav
Emrin cemaate olduğunu gösterir. "ibadet ediniz"deki "-iz" gibi.
vazife-i ibadet
İbadet görevi.
vazife-i ubudiyet
İbadet vazifesi, kulluk görevi.
velehan
Akıl gidip tembel olmak.
İbadet ederken vesvese veren şeytan.
veli
Sahib, mâlik.
Evliya.
Muin. Muhafaza eden.
Küçük çocukların hâlinden mes'ul kimse.
Sıddık.
Baba. Babanın babası, cedde de denir.
Fık: Hayatını mücadelelerle ve azimet ve fevkalâde bir zühd ve takva ile ibadet ve taata sarfederek kendisinden All
vesen
Put. Müşriklerin taptıkları suret. Karşısında ibadet edilen heykel.
vilayet-i hassa / vilâyet-i hâssa
Tasavvufta, nefsin îmân ve itâate geldiği ve bütün ibâdetlerin hakîkî ve kusursuz olduğu makam.
vird
Nâfile olarak devamlı yapılan ibâdet, tesbih ve duâlar. Çoğulu evrâddır.
vücub şartları / vücûb şartları
Bir ibâdetin bir kimseye farz olmasının şartları.
vücuh-u ibadat / vücuh-u ibâdât
Allah'a ibadet ve kulluk tarzları.
ya mabud / yâ mâbud
Ey ancak kendine ibadet edilen Allah.
zad-ı ahiret / zâd-ı âhiret
Âhiret için hazırlık. Âhiret azığı. İbadet ve sâlih amel.
zahid
(Zühd. den) Tas: Borç olan ibadetlerden, aslî vazifelerden başka dünya süs ve makamlarından feragat eden kimse. Sofi. Müttaki. Zühd ve perhizkârlıkla muttasıf.
zahire-i ahiret / zahire-i âhiret
Ahiret azığı. Hayır ve iyilikler. Sâlih amel ve ibâdetler.
zaviye / zâviye
Eskiden büyük kervanların geçtiği ıssız yollarda veya köy ve kasabalarda; dînî ilimlerin, İslâm ahlâkının ve fen ilimlerinin öğretilmesi, yolcuların barınması maksadıyla kurulan yer; küçük tekke.
Tasavvufta bulunan kimselerin, ibâdet için çekildiği tenhâ yer.
zevaid sünnet / zevâid sünnet
Farzla birlikte kılınması bildirilmeyen nâfile namazlar.
Peygamber efendimizin ibâdet olarak değil de, âdet olarak, devâmlı yaptığı şeyler.
zeyn-ül abidin
(Zeynel âbidîn) Lügat mânası: İbadet edenlerin zineti.
(Hi: 38-94) Oniki İmamın dördüncüsü olan zât (R.A.). Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm'ın torunu olan Hazret-i Hüseyin'in ortanca oğlu. Asıl adı: Ali'dir. Tâbiînin büyüklerindendir. Medine-i Münevvere'de vefat etmiştir. (Rahmetull
En Çok Aranan Osmanlıca Kelimeler
kut'ül amare
ruhban
ram olmak
münib
lev
şegaf
tercüman-ı beliğ
inantab
lugat
evliya
En Son Aranan Osmanlıca Kelimeler
kuyud
tarik-i dünya
eyyam-ı nahr
püryan
hayz
iş'ar-ı fazılane
kavs-ı kuzah
Şüfa
nur cemal
ahire
En Son Aranan Türkçe Kelimeler
bade
şīr
Çeviri
Agah
Gariban
ağla
anlam
bön
abede
Rönesans