agaz

• Başlama. Mübâşeret. (Farsça)

ağaz / âğâz / آغاز

• Başlama.

• Başlama, başlangıç.

• Başlama. (Farsça)
• Başlangıç. (Farsça)

as'ase

• (Is'as) Yönelme. Arka çevirme.
• Gece karanlığı gelmeğe başlamak veya gitmek.
• Bulutun yere yakın olması.

asr-ı evvel

• İmâmeyn'e (İmâm-ı Ebû Yûsuf ve İmâm-ı Muhammed'e) göre ikindi vaktinin başlama zamânı.

asr-ı sani / asr-ı sânî

• İmâm-ı a'zam'a göre ikindi namazının başlama zamânı.

bed'

• Bed' etmek: Başlamak.

• (Çoğulu: Ebdâ-Büdü') İslâm içinde kazılan kuyu.
• Evvel, ibtidâ, başlangıç.
• Hisse, nasip.
• Başlama, başlayış, ilk.

bede'

• Başlayış. Başlama. Bir şeyi başkasından evvel işlemek.

bedv

• Zihinde bir şeyin peyda olması. Bir şey zâhir olma.
• Başlama.
• Sahraya çıkma.

besmele-keş

• Besmele çeken; bir şeye başlama.

bidayet / bidâyet

• Başlama, başlangıç.

bür'

• (Büru') Hastanın iyileşmeğe başlaması.
• Kurtulmak.
• Fazilette ve bilgide üstünlük.

ca'l

• Yaratmak, halk.
• Almak.
• İş işlemek. Yapmak.
• Bu kelime Kur'ân-ı Kerim'de onüç vecihle kullanılmıştır:1- Tafak ve ahz (inşâ ve ikbal) mânasına; bir işi işlemeğe müteveccih olup başlamak ve işler olmak.2- Halketmek, yaratmak.3- Kavl ve irsal.4- Tehiyye ve tesviye (tanzim

dehş

• Bulanıklık, karanlık. Zulümat. (Farsça)
• Bir işe başlama. (Farsça)

ela / elâ

• Arapça'da başlama ve tenbih edatı, "öyle değil mi?", "dikkat ediniz" gibi anlamlara gelir.

emevi devleti

• Dört halife devrinden sonra devlet idaresi Beni Ümeyye hanedanına geçmiştir. Buna nisbetle bu devlete "Emevi Devleti" adı verilmiştir. (Mi: 661-750) seneleri arası Emevi Devletinin saltanat devresidir. Muâviye bin Ebi Süfyan'dan başlamak üzere 14 halife gelip geçmiştir. Son halife Muhammed bin Merva

emma ba'd / emmâ ba'd

• Bundan sonra, asıl meseleye gelince mânâsında; söz başı, besmele, hamdele ve duadan sonra söylenen söz, fasl-ı hitâb (söze başlama).

fatiha / fâtiha

• Bir şeyin başlangıcı, ibtidası.
• Mübaşeret. Başlamak.
• Karar vermek.
• Bir duânın sonunda veya duâya başlarken Fâtiha Suresini okumayı hatırlatan ifade.
• Kur'an-ı Kerim'in birinci suresi.

fatr

• Bir şeye başlamak.
• İcab eylemek.
• Yarık, çatlak.
• Yarmak.
• Yaratmak.
• Oruç tutanın orucunu açması.

fe-emma

• Buna gelince, kaldı ki. Ammâ... (mânasına asıl söze başlama edâtıdır.)

fecr-i sadık / fecr-i sâdık

• Fecr-i kâzibi tâkibeden tam karanlıktan sonraki beyazlık. Sabah namazının ve orucun başlama vakti.

feth

• Açma, başlama.
• Zaptetme. Ele geçirme. Zafer. Nusret.
• Faydalı şeyleri elde etmek için yolları açmak. Muğlak şeyleri açmak. Bu iki suretle olur. Biri, basâr ile idrâk olunur. Gam ve kederi gidermek gibi. İkinci de: İki nevi olup birincisi; dünya işlerinde olur. Sürur vermekle g

feth-i kelam / feth-i kelâm

• Söze başlama.

fey-i zeval

• Güneşin garba doğru dönmesinin başlaması, Güneş tam ortada gibiyken yerde dikili olan şeylerin gölgeleri batıdan doğuya dönüp kısalmakta son bulduğu zamandır. Bundan sonra öğle namazı vakti başlar.

gaylule / gaylûle

• Sabah, tan yerinin ağarmaya başlamasından, tâ güneşin bir mızrak boyu (yaklaşık 45 dk.) yükselmesine kadar geçen zaman dilimi.

gudüvv

• Sabah vakti.
• Sabahleyin bir şeye başlamak.

hadd-ı büluğ / hadd-ı bülûğ

• Ergenlik çağı; cünüp olup, gusül abdesti almaya başlama zamânı.

hadesten taharet / hadesten tahâret

• Namaza başlamadan önce yerine getirilmesi gereken farzlardan biri. Abdesti olmayan kimsenin abdest alması, cünüb olanın, hayız ve nifas hâli sona eren kadının boy abdesti alması.

havz

• Suya girme.
• Sakınılacak işe girişmek.
• Başlamak.

hırvani / hırvanî

• Tar: Düz yakalı önü ilikli bir çeşit elbisedir. Şehzade Abdülmecid'in okumağa başlamasından dolayı yapılan törende, yakınlarının bu elbiseyi giymeleri istenmiş ve bu husus, devletin resmi gazetesi olan Takvim-i Vekayi'de tebliğ edilmişti.

hüsn-ü ibtida

• Mevzuya münasib bir ifade ile söze başlama.

ibtida / ibtidâ / ابتدا

• İlkin, önce. (Arapça)
• Başlangıç. (Arapça)
• Başlama. (Arapça)
• İbtidâ' etmek: Başlamak. (Arapça)

ibtida-i kıraat / ibtidâ-i kıraat

• İlk okuma. Okumaya başlama.

ibtidar / ibtidâr / ابتدار

• Bir işe sür'atle başlama.

• Başlama, girişme. (Arapça)
• İbtidâr edilmek: Başlanmak, girişilmek. (Arapça)
• İbtidâr etmek: Başlamak, girişmek. (Arapça)

ibtisar

• Bir şeye başlama, ibtida.

iftitah / iftitâh / افتتاح

• (Fetih. den) Açmak, başlamak, fethetmek. Zabtetmek.

• Açılış. (Arapça)
• Başlama. (Arapça)

iftitah tekbiri / iftitâh tekbîri

• Namaza başlama tekbiri.

• Başlama tekbîri. Namazın evvelinde "Allahü ekber" demek. Buna Tahrîme tekbîri de denir.

iftiyat

• Düşünmeden bir işe başlama.
• Bir şey kaybolup gitme.

ikamet / ikâmet

• Kâmet. Erkeklerin farz namaza başlamadan önce okuması sünnet olan ezâna benzer sözlerin ismi. Ezândan farkı fazla olarak "Hayyealelfelâh"dan sonra iki defâ "Namaz başladı" mânâsına olan "kad kâmet-issalâtü denir.
• Oturmak, bir yerde kalmak.

iktiham

• Hücum ve istilâ eylemek.
• Dayanmak. Tahammül etmek. Katlanmak. Güçlükleri yenmek.
• Mülâhazasız bir işe başlamak.
• Bir şeyi hakir addetmek.

imsak / imsâk

• Kendini tutmak. Bir şeyden el çekme.
• Oruca başlama zamanı.
• Hapsetmek.
• Şer'an müftirat denen şeylerden (orucu bozan şeylerden) nefsi hakikaten veya hükmen men' etmek.
• Yemez içmez adamın hâli. Cimrilik, hasislik, pintilik.

• Oruca başlama zamanı.
• Kendini tutmak, bir şeyden el çekmek.

• El çekme, oruca başlama zamanı.

imsak vakti / imsâk vakti

• Oruca başlama zamânı. Ufkun bir yerinde beyazlığın başladığı vakit. Bundan (6-10) dakika sonra beyazlık ufk üzerinde ip gibi yayılınca sabah namazının vakti başlar.

imsakiyye / imsâkiyye / امساكيه

• Oruca başlama ve oruç açma saatlerini gösteren çizelge. (Arapça)

indifa

• Def olma.
• Meydana çıkma. Yerden fışkırma.
• Söze girişme.
• Geri çekilme.
• Başlama.
• Teveccüh eyleme.
• Yer yer baş gösterme.

intisab / intisâb / انتساب

• Bir yere mensup olma. (Arapça)
• Bir yere bağlanma, bir yerde çalışmaya başlama. (Arapça)

irtitac

• Konuşurken kekelemeye başlama, dili tutulma.

ıs'as

• Gece karanlığı başlamak, karanlık basmak.
• Karanlığın açılması.
• Bulutun yere yakın olması.
• Peşinden gitmek.

işbaşı

• t. Bir işte çalışanların başı, reisi.
• İşe başlama saati.

isfirar-ı şems vakti / isfirâr-ı şems vakti

• Güneşin sararması vakti. Tozsuz, dumansız, berrak bir havada güneş ışığının geldiği yerlerin veya kendisinin bakacak kadar sararmaya başlamasından (güneşin alt kenarının görünen ufuktan bir mızrak boyu yükseklikte olduğu vakitten) güneş batıncaya kadar geçen zaman. İslâm astronomi âlimleri, bir mızr

islam-ı mecazi / islâm-ı mecâzî

• Nefsin, itminâna gelmeden yâni Allahü teâlânın rızâsına uygun hareket etmeye başlamadan önce, kişide bulunan ve Cennet'e girmek için yeterli olan İslâmiyet.

isr

• Alâmet. Nişane.
• Ayak izi.
• Yol. Meslek.
• Başlamak ve azimet etmek.

istifra'

• Başlama.

istiftah

• Siftah etmek. Başlamak. Açmak.

istihlal

• Yeni ay'ı gözleyip görmek. Hilâlin görünmesi.
• Kılıcın kınından sıyrılıp görünmesi.
• Edb: Bir ifadede birbirine benzer, seci'li ve kâfiyeli sözlerin söylenmesi.
• Çocuğun doğar doğmaz hemen ağlamağa başlaması.
• İyi ve hayırlı bir başlangıca delâlet etmek.

istinaf / istînâf

• Baştan başlamak. Yeniden başlamak.
• Gr: Sözün başlangıcı.
• Huk: Dâvâ Mahkemesinin verdiği hükmü beğenmeyip bozulmasını daha üst mahkemeden istemek. Dâvâ mahkemeleri ile Temyiz Mahkemesi arasındaki bir derece yüksek mahkemeye verilen isim.

• Yeniden başlama.
• Bidayet mahkemesinde verilen bir hükmün bir üst mahkemeye başvurarak feshini isteme.

istinafiyye / istinâfiyye

• Yeniden başlamaya ait.
• İstinaf mahkemesine ait.
• Arapça'da bir soruya cevap anlamında bulunan cümle.

kamet

• (A, uzun okunur) Namaza başlama işâreti, namaz kılmak için okunan ezan.
• Boy. Boy-bos. Endam.

kamet almak

• Namaza başlamak için, hususen farz namazından önce ezan okumak.

kavm

• (Kavim) Bir peygambere tâbi ve bağlı insan topluluğu. Aralarında dil, âdet, örf, kültür birliği olan cemâat, topluluk. Millet. Bir işe başlamak.
• Pazar kurmak.
• Müşteri ile anlaşmak.

kıyam

• Ayakta durmak. Ayağa kalkmak.
• Ayaklanmak. İsyan.
• Ölümden sonra tekrar dirilmek.
• Bir işe başlamak, devam etmek.
• Satılan bir mal hakkında müşteri ile anlaşıp kararlaşma.
• Canlanmak.
• Kıyâmet günü (mânâsına da gelir).
• Namazın iftitah tekbiri

kuşluk vakti

• Orucun başlaması (imsak) ile güneşin batması arasındaki zamânın ilk dörtte biri geçince başlayan ve güneşin zeval (tepe) noktasına ulaşmasından, bir müddet öncesine kadar devâm eden vakit, duhâ vakti.

mebde'

• Baş taraf. Başlangıç. Başlama.
• Kaynak. Kök. Temel. Esas.

mebde-i cihad

• Allah yolunda girişilen cihadın başlama zamanı.

meftihane / meftihâne

• Yeni bir kitaba veya yeni bir derse başlarken, talebelere hocası tarafından verilen başlama ziyafeti.

meftuhane

• Başlangıç için verilen ziyâfet. Bir kitabı okumaya veya yeni bir derse başlarken, talebelere hocası tarafından verilen başlama ziyafeti. (Farsça)

mikdar-ı kamet

• Namaza başlamak için okunan kamet zamanı kadar.

min

• Arabçada harf-i cerrdir. 1- Mekân ve bir şeye başlamayı ifâde eder. Meselâ: "Haftadan haftaya" da olduğu gibi.2- Teb'iz için olur. Meselâ: "Kim bir kavme benzemeğe özenirse onlardan sayılır" cümlesinde olduğu gibi. Bazılarını, bir kısmını ifâde ediyor. 3- Cinsi beyan için olur. Meselâ: "İşlediğiniz

mübadere

• Bir işe hemen girişme, başlama.

mübakere

• Bir işe sabahtan başlamak.

mübaşeret / mübâşeret

• Bir işe girişmek. Bir işe başlamak.
• Karşılaşmak.
• Başlamak ve devam etmek.
• Temas etmek, dokunmak.
• İnsanın derisinin, başkasının derisine dokunması.

• Başlama, girişme, dokunma.

müdrik

• Cemâatle namaz kılarken iftitah (başlama) tekbirini imâmla birlikte alan, namaza imâmla birlikte başlayan ve namazın başından sonuna kadar imâma uyan, birlikte kılan.

mukaddime

• Evvel gelen. Öne geçen. Her şeyin evveli.
• Bir kitapta asıl maksada başlamadan evvel kitapda olan bahisler hakkında ve kitabın muhteviyatına dâir yazılan makale, önsöz.
• Alın. Nâsiye. Alındaki perçem.

• Başlangıç, başlama, giriş.

muktedi / muktedî

• İktidâ eden, uyan; namazda, iftitâh (başlama) tekbîrine yetişemeyen.

sene-i maliye / sene-i mâliye

• 1 Mart'tan itibaren başlaması Mâliyece kabul edilen yıl.

şer'

• Emir ve nehy gibi hükümleri vaz' etmek.
• Bir işe başlamak.
• Dalmak.
• Girmek.
• Zâhir etmek, göstermek.
• Cenab-ı Hakk'ın emri. Âyet, hadis, icma-i ümmetle ve kıyas-ı fukaha ile sâbit olan dinin temelleri, şeriat.

ser-agaz

• Yeniden ve baştan başlama. (Farsça)

seyr-i afaki / seyr-i âfâkî

• Terbiye ve mâneviyatta tekâmül yollarında, hariç âlemden, âfaktan başlamak suretiyle bulunan delillerle tekâmül edip nefsini ıslâh ve imâni ve Kur'âni hakikatlarda terakki etmek usulü.

süfüvv

• Yürümeye ve uçmaya başlamak.

şüru / şürû / شروع

• Başlama. (Arapça)

şuru'

• Başlama. Mübaşeret etme.

şüru'

• Başlamak.

ta'til

• Çalışmağa ara vermek. Çalışmayı durdurmak. İzine başlamak.
• Kesmek.
• Muattal bırakmak.
• Ziynetsiz etmek, süssüz yapmak.
• Allah'ın sıfatlarını inkâr eden felsefecilerin mesleği.

tafk

• (Tafak) Bir işe başlamak, mülâzemet etmek, başlayıp devamda sebat etmek.

tahrime tekbiri / tahrîme tekbîri

• Namaza Allahü ekber diyerek başlama; iftitâh tekbîri.

tasaddi / tasaddî / تصدی

• Bir işe başlamak.
• Taarruz etmek.
• Yüz döndürmek.
• Tesadüf etmek.
• Vuku bulmak.

• Girişme, başlama, el atma. (Arapça)
• Tasaddî etmek: Girişmek, başlamak, el atmak. (Arapça)

tasdir

• İcra etme. Vaz' etme.
• Başlama.
• Başlangıç yazma.
• Örtme.
• Başa geçirme, başa koyma.
• Yazma.
• Çıkarma, çıkartma.

tatil

• Çalışmaya ara vermek, izine başlamak, kesmek, Allah'ın sıfatlarını inkâr eden felsefecilerin mesleği.

tavaf / tavâf

• Kâbe-i muazzamanın etrâfında Hacer-i esvedin bulunduğu köşeden başlamak sûretiyle Kâbe sola alınarak yedi defâ dolaşmak. Tavâf edene tâif; Kâbe etrâfında tavâfa mahsûs mahalle (yere) metâf denir.

tebaşür

• Muştulamak. Müjdelemek.
• Mübaşeret etmek, bir işe girişmek, başlamak.

tebeddü'

• Başlamak.

tefatuh

• Muhakeme olmak.
• Bir nesneye başlamak.

tekbir-i tahrime / tekbîr-i tahrîme

• Tahrime Tekbîri. Namaza dururken "Allahü ekber" demek. Buna, iftitah (namaza başlama) tekbîri de denir.

tenşim

• Bir işe başlama.
• (Et) bozulup kokma.

teşebbüs

• Bir işe girişmek. Bir işi ilk olarak teklif etmek.
• Sağlam bir niyetle bir şeye başlamak.
• El ile yapışıp bırakmamak.

teşkih

• Hurma koruğu renklenmeye başlamak.

tevkit

• Hurmanın kararmaya başlaması.

teyamün

• Her nesneyi sağından tutmak ve sağından başlamak.

vila'

• Birbirinin ardı sıra gelmek.
• Abdest esnasında uzuvları yıkarken birisi kurumadan diğerini yıkamağa başlamak.
• Ahbablık, yakınlık, dostluk.

yeltenmek

• Bir şeye başlamağa niyet etmek. Teşebbüse kalkışmak. Özenmek. Taklide çalışmak. (Türkçe)

yılbaşı

• Sene başı. Yeni bir senenin başlaması. Başlangıç zamânına göre iki çeşit sene vardır. Mîlâdî ve hicrî sene.