adem-abad / adem-âbâd

• Yokluk. Yokluk alemi. (Farsça)

afak-ı alem / âfâk-ı âlem

• Âlemin ufukları.

ahfa / ahfâ

• Çok gizli, âlem-i emrin (madde ve ölçü olmayan ve arşın üstündeki âlemin) beşinci ve son latîfesi (makamı, mertebesi).

ahkam-ı rububiyet / ahkâm-ı rububiyet / ahkâm-ı rubûbiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan mâlikiyeti ve rububiyetinin hükümleri.

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, yaratıcılığı, idaresi ve terbiyesi ile ilgili hükümler.

aktar-ı alem / aktâr-ı âlem / اَقْطَارِ عَالمْ

• Âlemin dört bir tarafı.

• Her taraf. Alemin dört bucağı. Alemin her yeri.

• Âlemin her tarafı.

aktar-ı islami / aktâr-ı islâmî

• İslâm âleminin dört bir yanı.

alem-efruz / âlem-efruz

• Âlemi parlatan, bütün âleme ışık saçan. (Farsça)

alem-i adem / âlem-i adem

• Yokluk âlemi.

alem-i ahiret / âlem-i âhiret

• Âhiret âlemi.

alem-i anasır / âlem-i anâsır

• Unsurlar âlemi; elementler, atomlar dünyası.

alem-i arz / âlem-i arz

• Dünya âlemi.

alem-i arzi / âlem-i arzî

• Dünya âlemi.

alem-i arziye / âlem-i arziye

• Dünya âlemi.

alem-i beka / âlem-i beka

• Devamlı ve kalıcı olan âhiret âlemi.

alem-i berzah / âlem-i berzah / عَالَمِ بَرْزَخْ

• Öldükten sonra ruhların kıyamete kadar kalacakları mânevî âlem, kabir âlemi.

• Berzah âlemi. Kabir âlemi.

• Kabir âlemi.

alem-i berzah ve ervah / âlem-i berzah ve ervah

• Kabir âlemi ve ruhlar âlemi.

alem-i beşer / âlem-i beşer

• İnsanlık âlemi, dünyası.

alem-i beşeriyet / âlem-i beşeriyet

• İnsanlık âlemi.

alem-i ceberut / âlem-i ceberut

• Âlem-i azamet ve kudret. (Bununla âlem-i esmâ ve sıfât kasdolunur. Muhakkıkların ekserisine göre bu, âlem-i evsattır. Yâni üstte olan Lâhut âlemi ile altta bulunan melekut âlemi arasındaki âlem. Amiriyyet-i umumiyyeyi muhit olan berzahtır. Ceberut, ibranice "kudret" mânasındadır).

alem-i cezb / âlem-i cezb

• Çekim âlemi, dünyası.

alem-i dünya / âlem-i dünya

• Dünya âlemi.

alem-i ebedi / âlem-i ebedî

• Sonsuz âhiret âlemi.

alem-i ebediyet / âlem-i ebediyet

• Sonsuzluk âlemi.

alem-i ecsad / âlem-i ecsâd

• Yerler, dağlar, gökler gibi, ölçülebilen ve tartılabilen madde âlemi. Buna âlem-i halk, âlem-i şehâdet ve âlem-i mülk de denir.

alem-i ef'al / âlem-i ef'âl

• Fiil ve davranışlar âlemi.

alem-i emir / âlem-i emir

• Cenâb-ı Hakkın emirlerinin âlemi; İlâhî kanunlar âlemi.

• Sâdece bir emr-i İlâhî ile işlerin hemen olduğu âlem. Yaradılışa ait kanunlar âlemi.

alem-i emr / âlem-i emr

• Arşın üstünde olup, madde olmayan, ölçülemeyen ve herkesin anlayamayacağı âlem. Buna, âlem-i melekût ve âlem-i ervâh (rûhlar âlemi) ve mekânsızlık âlemi de denir.

alem-i ervah / âlem-i ervah / âlem-i ervâh / عَالَمِ اَرْوَاحْ

• Ruhlar âlemi. Ruhların ve ruhanîlerin bulunduğu âlem.

• Ruhlar âlemi.

• Ruhlar âlemi.

• Ruhlar âlemi.

alem-i esbab / âlem-i esbab

• Sebepler âlemi. Her şeyin bir sebebe dayanarak olduğu âlem. Bu dünya.

alem-i eşbah / âlem-i eşbâh

• "Şebah"tan:
• Cisimler âlemi, varlıklar âlemi.
• Hayaller âlemi."Şibh ve şebih"den: Misaller âlemi.

alem-i fena / âlem-i fenâ

• Gelip geçici olan dünya âlemi.

alem-i feza / âlem-i feza

• Gökyüzü, uzay âlemi.

alem-i gayb / âlem-i gayb

• Gayb âlemi, görünmeyen âlem.

• Zâhir duygularımızla bilinemeyen ve ervah ve meleklere, cinlere mahsus olan âlem. Mâzi ve müstakbeldeki mahlukatın mânevi hayatlarının âlemi.

alem-i hab / âlem-i hâb

• Uyku ve rüyâ âlemi. Bazan âlem-i mâna, âlem-i misal, âlem-i nevm gibi tâbirler de kullanılır.

alem-i hararet / âlem-i hararet

• Sıcaklık âlemi.

alem-i hava / âlem-i hava

• Hava âlemi, dünyası.

alem-i hayal / âlem-i hayal

• Hayal âlemi, dünyası.

alem-i hayvanat / âlem-i hayvânât

• Hayvanlar âlemi.

alem-i hıristiyaniye / âlem-i hıristiyaniye

• Hıristiyanlık âlemi.

alem-i insan / âlem-i insan

• İnsan âlemi.

alem-i insani / âlem-i insanî

• İnsanlık âlemi.

alem-i insaniyet / âlem-i insâniyet

• İnsanlık âlemi.

alem-i irşad / âlem-i irşad

• İrşat, doğru yolu gösterme âlemi.

alem-i islam camii / âlem-i islâm camii

• Büyük bir cami hükmünde olan İslâm âlemi.

alem-i islamın şahs-ı manevisi / âlem-i islâmın şahs-ı mânevîsi

• Bütün İslâm âleminden meydana gelen mânevî şahıs; tüzel kişilik.

alem-i islamiyet / âlem-i islâmiyet

• İslâm âlemi.

alem-i islamiyet ve insaniyet / âlem-i islâmiyet ve insaniyet

• İnsanlık ve İslâm âlemi.

alem-i istiğrak ve sekir / âlem-i istiğrak ve sekir

• Kendinden geçme ve mânâ alemindeki sarhoşluk âlemi.

alem-i kabir / âlem-i kabir

• Kabir âlemi.

alem-i kesif / âlem-i kesif

• Yoğun madde âlemi, dünya.

alem-i kesret / âlem-i kesret / عَالَمِ كَثْرَتْ

• Çokluk âlemi, varlıklar âlemi.

• Çokluk (varlıklar) âlemi.

alem-i kevn / âlem-i kevn

• Varlık âlemi.

• Varlık âlemi. Kâinat.

alem-i kevn ü fesad / âlem-i kevn ü fesâd

• Oluşumlar ve bozulmalar dünyası, icatlar ve tahripler âlemi.

alem-i kur'an / âlem-i kur'ân

• Kur'ân âlemi.

alem-i latif / âlem-i lâtif

• Nurlu ve şeffaf olan âhiret âlemi.

alem-i ma'na / âlem-i ma'na

• Mâna âlemi, bazı ehline münkeşif olan âlem, mânen anlaşılan ve bilinen âlem.

alem-i mahşer / âlem-i mahşer

• Mahşer âlemi; kıyametten sonra insanların tekrar diriltilip toplanacakları yer.

alem-i mana / âlem-i mânâ

• Rüyâ âlemi.
• Âlem-i emr.

• Mânâ âlemi; maddî gözle görünmeyen mânevî âlem; rüya ve keşif âlemi.

alem-i maneviye-i islamiye / âlem-i mâneviye-i islâmiye

• İslâmiyetin mânevî âlemi.

alem-i medeniyet / âlem-i medeniyet

• Medeniyet âlemi, dünyası.

alem-i melekut / âlem-i melekut / âlem-i melekût

• Melekut âlemi.

• Madde, his, akıl, ölçü âleminin üstündeki âlem.

alem-i melekut ve ervah / âlem-i melekût ve ervâh

• Ruhlar âlemi; hiçbir vasıta ve sebebin müdahele etmediği, hüküm ve idaresi doğrudan Allah'ın elinde bulunan âlem.

alem-i melekut ve ervahda / âlem-i melekût ve ervâhda

• Madde ötesi ve ruhlar âleminde.

alem-i menam / âlem-i menâm

• Uyku âlemi, rüyâ âlemi.

• Uyku âlemi, rüya âlemi.

alem-i mevalid / âlem-i mevâlid

• Canlılar âlemi, dünyası.

alem-i misal / âlem-i misâl

• Görüntüler âlemi.

alem-i misali / âlem-i misalî

• Görüntüler âlemi; bütün varlıkların ve olayların görüntülerinin yansıdığı madde ötesi âlem.

alem-i mubsarat / âlem-i mubsarât

• Görünen varlıklar âlemi.

alem-i mümkinat / âlem-i mümkinat

• Mümkin varlıklar âlemi; varlığı ile yokluğu eşit olup varlığı ancak Allah'ın var etmesine bağlı olanlar, yaratılanların tamamının oluşturduğu âlem.

alem-i nasut / âlem-i nâsut

• İnsanlar âlemi ve dünya hayatı. Mahlukiyet. Âlem-i Lâhut'un zıddı.

alem-i nur / âlem-i nur

• Nur âlemi, aydınlık olan âlem, âhiret.

alem-i nur-u enver / âlem-i nur-u enver

• Çok parlak nur âlemi.

alem-i rahat / âlem-i rahat

• Rahat âlemi.

alem-i rububiyet / âlem-i rububiyet

• Rubûbiyet âlemi, Cenâb-ı Hakkın terbiye, idare ve hâkimiyetinin icra edildiği âlem.

alem-i ruhani / âlem-i ruhanî

• Maddî yapısı olmayan ve gözle görülemeyen ruh âlemi.

alem-i rüya / âlem-i rüya

• Rüya âlemi.

alem-i saadet / âlem-i saadet

• Mutluluk âlemi.

alem-i şahadet / âlem-i şahadet

• Şahâdet âlemi. Bu dünya. Cenâb-ı Hakkın âyetlerine ve emirlerine imân edenlerin, hakka, hakikate şahadette bulundukları ve Allah'a itaat ve ibadetle mükellef oldukları dünya âlemi.

alem-i sahve / âlem-i sahve

• Uyanıklık âlemi, yeniden kendine geliş hâli.

alem-i semavat / âlem-i semâvât

• Gökler âlemi.

alem-i siyaset / âlem-i siyaset

• Siyâset dünyası, siyaset âlemi.

alem-i süfli / âlem-i süflî

• Süflilerin âlemi. Dünyâ âlemi. Âlem-i şehadet, âlem-i nâsut.

alem-i suver / âlem-i suver

• Sûretler âlemi, görüntüler dünyası.

alem-i tekvin / âlem-i tekvin

• Devamlı değişen. Vücud ve hudus âlemi.

alem-i turab / âlem-i turab

• Toprak âlemi, dünyası.

alem-i uhra / âlem-i uhrâ

• Öteki âlem, âhiret âlemi.

alem-i uhrevi / âlem-i uhrevî

• Âhiret âlemi.

alem-i uhreviye / âlem-i uhreviye

• Âhiret âlemi.

alem-i ulvi / âlem-i ulvî

• Ulvi âlem, ruhlar âlemi.

alem-i vücud / âlem-i vücud

• Varlık âlemi.

alem-i vücut / âlem-i vücut

• Varlık âlemi.

alem-i yakaza / âlem-i yakaza

• Uyanıklık âlemi.

alem-i zerrat / âlem-i zerrat

• Atomlar âlemi.

alem-i zuhur / âlem-i zuhur

• Görünen âlem, şahâdet âlemi, şu anda içinde yaşadığımız âlem.

alem-i zulümat / âlem-i zulümat

• Karanlıklar âlemi.

alemara / âlemârâ

• Dünyayı, âlemi süsleyen. (Farsça)

alemi / âlemî

• (Çoğulu: Âlemiyan) (Âlem. den) Dünyaya ait. İnsan.

alemiyan / âlemiyan

• (Tekili: Âlemî) Âleme mensub olanlar, insanlar.

alemşümul / âlemşümûl

• Bütün âlemi kaplayan, evrensel.

• Âlemi kaplayan, dünya çapında.

allamü'l-guyub / allâmü'l-guyûb

• Gayb âlemini ve bütün gizlilikleri çok iyi bilen Allah.

arda

• Çıkrıkçı kalemi.

arif-i billah / ârif-i billah

• Mürşid, ermiş, evliyâ. Hakkın nuru ile Cenab-ı Hakk'ı bilen. Âlemi, hâdiseleri İlahî feyz ve ilim ile gören veli.

arş

• Allahü teâlânın yarattığı en büyük varlık. Yedi kat göklerin ve kürsînin üstünde olup, halk (madde) âleminin sonu, emr (maddesizlik) âleminin başlangıcı. Arşullah, Arş-ı mecîd ve Arş-ı a'lâ da denir.

arş-ı ehadiyet

• Allahın ehadiyet tecellisinin arşı ve âlemi. Allahın, ehadiyet tecellisini gösteren âlem.

arz-ı beyza / arz-ı beyzâ / اَرْضِ بَيْضَا

• Bazı evliyanın misal âleminde gördükleri beyaz (nurlu) dünya.

asar ve a'mal alemi / âsâr ve a'mâl âlemi

• Eserler ve ameller âlemi, dünyası.

atom

• yun. Maddenin bölünemez en küçük parçası manasında eski çağ felsefesinde kullanılan bir tâbir, günümüze kadar gelmiş ve ilmî tabir olarak kalmıştır. Atom, maddenin bölünmez bir parçası değil, kendisi de daha küçük parçalardan yaratılmış çok küçük bir âlemdir. Dünyada, kâinatta ve atom âleminde hep a

ayat-ı kudret / âyât-ı kudret

• Kudret âlemi olan kâinat belgeleri, delilleri.

bab-ı alem / bâb-ı âlem

• Âlemin kapısı. Herkesin girip çıktığı yer.

• Âlemin kapısı.

bahar-ı alem / bahâr-ı âlem

• Âlemin baharı, bahar mevsimi.

barbaros

• Hayreddin Paşa: (Mi: 1466-1546) Tarihin en büyük Denizcisi Hayreddin Paşa, kardeşleri ile İslâm âlemini birleştirmek, tek bir bayrak altında muhteşem imparatorluğumuzun himayesinde toplamak için çalıştı. Sonunda müstakil devleti ile, Osmanlı Devletine iltihak etti. Kaptan-ı Derya olarak Akdenizi bir

bargah / bargâh

• İzinle girilecek yer. Padişah divanhanesi. (Farsça)
• Huzur-u Rabb-il Âlemin. Dua edilen yer. (Farsça)

beden-i misali / beden-i misâlî / بَدَنِ مِثَالِي

• Ruhun cesedden ayrıldığında giydiği, madde âleminden olmayan nurânî beden.

beka alemi / beka âlemi

• Sonsuzluk âlemi, âhiret hayatı.

berzah / برزخ

• İki âlemin arası. Kabir. Dünya ile âhiret arası.
• Perde.
• Sıkıntılı yer.
• İki yer arasındaki geçit.
• Mani'a, engel,. Ölen insanların ruhları kıyamete kadar berzah âleminde bulunurlar. Berzah büyük ve mânevi bir âlemdir. Dindar olup cennetlik olanlar, berzah âlemin

• Kabir âlemi.

• Kabir alemi.

berzah alemi / berzah âlemi / berzâh âlemi

• Ruhlar âlemi.

• Öldükten sonra ruhların kıyamete kadar kalacakları mânevî âlem, kabir âlemi.

• Dünyâ ile âhiret arasındaki âlem; kabir âlemi.
• Tasavvufta âlem-i misâle verilen ad.

berzahi / berzâhî

• Kabre ait, kabir âlemiyle ilgili.

bevadih / bevâdih

• Tasavvufta, insan kalbine gayb âleminden âniden gelen şeyler.

birader-i misali / birader-i misâlî / بِرَادَرِ مِثَالِي

• Rüya âlemindeki kardeş.

• Misal alemindeki kardeş.

cazibe kanunu

• Madde âleminde geçerli olan Cenab-ı Hakk'ın tekvini bir kanunudur. Bu kanuna göre iki madde birbirini aralarındaki mesafe ile ters orantılı; kütle ve miktarlarıyla orantılı olarak çeker.

ceffe-l kalem

• Düşünmeksizin, birden, hemen.
• Kalemin yazısı kurumuş, silinmez.
• Kat'i olan şey.

cehlistan

• Cehâlet âlemi. Cahilliğin olduğu yer. (Farsça)

cemadat alemi / cemâdat âlemi

• Cansız varlıklar âlemi.

cenab-ı hallak-ı alem / cenâb-ı hallâk-ı âlem

• Âlemin yaratıcısı olan, çokça ve sürekli olarak yaratan Allah.

cennet

• İnananların dünyadaki güzel amellerine mükafaten sonsuza kadar kalacakları güzellikler âlemi.

cesed-i misali / cesed-i misâlî / جَسَدِ مِثَالِي

• Madde âleminden olmayan nurânî beden.

cilve-i rahmet-i rahmaniye / cilve-i rahmet-i rahmâniye

• Sonsuz şefkat ve merhameti bütün varlık âlemini kuşatan Allah'ın rahmetinin yansıması.

cilve-i rububiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, yaratıcılığı, idaresi ve terbiyesinin yansıması.

daire-i ahiret / daire-i âhiret

• Âhiret âlemi.

daire-i imkan / daire-i imkân

• Kâinat. İmkân âlemi. Mükevvenat. Mümkün olan, şartların müsait olduğu âlem. (Daire-i mümkinat da aynı mânada kullanılır.)

daire-i mümkinat / daire-i mümkinât

• Varlığı ile yokluğu eşit olan şeyler dairesi, yaratılanlar âlemi.

daire-i vücub

• Tebeddül ve tagayyür etmeyen ve mümkinat âleminden olmayan âlemler. Esmâ ve Sıfât-ı İlâhiyye gibi.

dar-ul belva / dâr-ul belvâ

• Dünya, imtihan yeri. Belâ ve musibet âlemi.

darül hikmetil islamiye

• (Dâr-ül Hikmet-il İslâmiye) Bu teşkilât, son devirlerde gerek imparatorluk ve gerekse İslâm Aleminde ortaya çıkan bir takım dini mes'elelerin halli ve İslâma yapılan hücumların İslâm ahkâmına göre cevaplandırılması için 12 Ağustos 1334 (25 Ağustos 1918) tarihinde 5. Mehmed Reşat ve Şeyhülislâm Musa

dehr

• Zaman, devir. Âlemin (varlıkların) varlığının başlangıcından son bulmasına kadar olan bütün zaman.

dehriye

• Devre ait. Zamana dair ve müteallik.
• Âlemin ezelî ve ebedîliğini iddia edip âhirete inanmıyan münkir ve imansız bir fırka.

delail-i enfüsiye / delâil-i enfüsiye

• Dahili deliller; kalb, vicdan, his ve lâtifeler gibi insanın iç âlemine konan donanımlarından hareketle Allah'ın varlığına ait deliller.

dellal-ı saltanat-ı rububiyet / dellâl-ı saltanat-ı rububiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, yaratıcılığı, idaresi ve terbiye saltanatının ilancısı.

derece-i rububiyette

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, yaratıcılığı, idaresi ve terbiyesi derecesinde.

derun / derûn

• İçteki; iç âlemin derinlikleri.

deyr

• (Çoğulu: Edyâr) Kilise, manastır.
• Âlem-i insaniyet, insanlık âlemi.

divit

• Yazı yazmak için kullanılan hokka ve kalemi bir arada ihtiva eden mahfaza.

dünya

• (Müz: Ednâ) (Denâet veya dünüvv. den) En yakın, en aşağı.
• Şimdiki âlemimiz.

duş / dûş

• Omuz. Ketif. (Farsça)
• Dün gece. (Farsça)
• Âlem-i menâm, rüya âlemi. (Farsça)
• Mütesadif ve mütelâki olan. (Farsça)

ebediyet alemi / ebediyet âlemi

• Sonsuzluk âlemi; âhiret.

ecel-i alem / ecel-i âlem

• Âlemin eceli, ölümü.

ef'al-i umumiye-i ilahiye / ef'âl-i umumiye-i ilâhiye

• Bütün varlıklar âleminde varlıkları ortaya çıkaran İlâhî fiiller.

ehl-i alem / ehl-i âlem

• Âlemin ehli olan insanlar.

ehl-i hakikat ve keşif

• Gayb âlemine ait bilinmeyen hakikatleri Cenâb-ı Allah'ın lütfu ve ihsanıyla bilen kimseler.

ehl-i keşf-il kubur

• Kabir âleminde olanları bilen, kabirdeki ölünün ahvâlini keşfedip doğru olarak haber veren veli, evliya.

ehl-i keşif ve hakikat

• Gayb âlemine ait bilinmeyen hakikatleri Cenâb-ı Allah'ın lütfu ve ihsanıyla bilen kimseler.

ehl-i keşif ve şuhud

• Gayb âlemine ait bilinmeyen hakikatleri Allah'ın lütuf ve ihsanıyla bilen ve gören kimseler.

ehl-i keşif ve tahkik

• Gayb âlemine ait bilinmeyen hakikatleri Cenâb-ı Allah'ın lütfu ve ihsanıyla bilen kimseler.

ehl-i şuhud

• Gayb âlemine ait bilinmeyen hakikatleri Allah'ın lütuf ve ihsanıyla gören kimseler.

elvah-ı alem / elvah-ı âlem / elvâh-ı âlem

• Âlemin görünüşü, manzara ve levhaları.

• Âlemin levhaları.

enfüs

• İnsanın iç dünyâsı, iç âlemi.

enfüsi / enfüsî / اَنْفُسِي

• İnsanın iç âlemine ait.

enzar-ı alem / enzâr-ı âlem

• Bütün varlık âleminin bakışları.

erkan-ı alem / erkân-ı âlem / اَرْكَانِ عَالَمْ

• Maddî âlemin temel unsurları.

• Âlemin temel esasları.

esir / esîr

• Alemi kaplayan incecik madde.

esma-i külliye / esmâ-i külliye

• Bütün varlık âleminde yansımaları görünen Allah'ın isimleri.

esrar-ı şehadet

• Görünen âlemin sırları.

evamir-i tekviniye / evâmir-i tekvîniye

• Cenâb-ı Hakkın varlıklar âlemini dilediği şekil ve tarz ile yaratmaya yönelik emirleri.

faaliyet-i ilahiye / faaliyet-i ilâhiye

• Allah'ın varlık âleminde gerçekleştirdiği faaliyetler.

fahr-i alem / fahr-i âlem / فَخْرِ عَالَمْ

• Bütün varlık âleminin kendisiyle övündüğü Peygamberimiz (a.s.m.).

• Âlemin kendisi ile övündüğü zât. Peygamber efendimiz Muhammed aleyhisselâm için kullanılan saygı ifâdesi.

• Âlemin kendisi ile iftihâr ettiği Peygamberimiz (asm).

fahr-i kainat / fahr-i kâinat

• (Fahr-i Âlem, Zübde-i Kâinat, Seyyid-i Kâinat) Peygamberimiz Hz. Muhammed'in (A.S.M.) nâmları. Bütün âlemin kendisi ile şeref bulduğu, iftihar ettiği Hz. Muhammed (A.S.M.).

fahrialem / fahriâlem

• Âlemin kendisiyle övündüğü Peygamberimiz.

fahru'l-alemin / fahru'l-âlemîn

• Bütün varlık âleminin kendisiyle övündüğü Peygamberimiz (a.s.m.).

farabi / farabî

• (Mi: 870-950) Aristo felsefesinin İslâm âleminde yayılmasına yol açmış bir filozoftur. Aristo'dan sonra gelen mânasına, kendisine Muallim-i Sâni nâmı verilmiştir. Eserlerinin İbn-i Sina üzerinde büyük te'siri vardır. "Kanun" denilen bir çalgı âletinin mucididir. Asıl adı Ebu Nâsır Muhammed'dir.

feyyaz-ı rahmani / feyyaz-ı rahmânî

• Kullarına karşı çok merhametli olan ve rahmet eserleri bütün varlık âlemini kuşatan Allah'ın feyiz, bereket ve ihsanı.

feyz-i rahman / feyz-i rahmân

• Kullarına karşı çok merhametli olan ve rahmet eserleri bütün varlık âlemini kuşatan Allah'ın lûtfu, ihsanı.

fiil-i rububiyet

• Cenab-ı Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan terbiye ve idare edicilik fiili.

frengistan

• Avrupa, garb âlemi, batı memleketleri. (Farsça)

gaybi / gaybî

• Bilinmeyen, gayb âlemine ait.

gaybi imdat / gaybî imdat

• Bilinmeyen, gayb âleminden gelen yardım.

gaybü'l-gayb

• Gayb âleminden de ötede bulunan gizli âlem.

hace-i alem / hâce-i âlem

• Âlemin, kâinâtın mürşidi, rehberi, yol göstericisi mânâsına Resûlullah efendimize mahsûs bir ünvan.

hadim-ül haremeyn-iş şerifeyn / hâdim-ül haremeyn-iş şerifeyn

• Hilâfeti haiz olmaları hasebiyle Osmanlı Padişahlarına verilen ünvandır. Haremeyn; Mekke ile Medine'ye denilir. İslâm âleminin bu iki şehre hürmet-i mahsusaları sebebiyle ve daha fazla tâzim kasdiyle şerif sıfatını da ilâve ederek "Haremeyn-iş şerifeyn" denilmiştir. Haremeyn'in Hâdimi mânasına gelen

hadisat-ı gaybiye / hâdisât-ı gaybiye

• Gayb âlemine ait bilinmeyen olaylar.

hadise-i gaybiye

• Gayb aleminde gerçekleşen olay.

hadise-i misaliye

• Misal âlemi ile ilgili olay.

hakikat alemi / hakikat âlemi

• Âhiret âlemi; mânevî ve ruhanî âlem.

hakikat-i alem / hakikat-i âlem

• Âlemin gerçek mahiyeti, esası, içyüzü.

hal-i alem / hâl-i âlem / hal-i âlem / حَالِ عَالَمْ

• Âlemin durumu.

• Âlemin hali, durumu.

halık-ı alem / hâlık-ı âlem

• Âlemin yaratıcısı Allah.

halık-ı alem hazretleri / hâlık-ı âlem hazretleri

• Âlemin yaratıcısı olan yüce Allah.

hallakıyet-i umumiye / hallâkıyet-i umumîye

• Bütün varlıklar âleminde gözlemlenen Allah'ın yaratıcılık özelliği.

hame-i edeb / hâme-i edeb

• Edebiyat kalemi.

hame-i şekva / hâme-i şekvâ

• Şikâyet kalemi. şikâyet yazan kalem.

hame-i zerrin-i kudret / hâme-i zerrîn-i kudret

• Kudretin altın kalemi.

harab-ı alem / harab-ı âlem

• Âlemin yıkılıp bozulması.

harabiyet-i alem / harabiyet-i âlem

• Âlemin yıkılması.

haşir ve neşr

• Öldükten sonra âhiret âleminde tekrar diriltilip Allah'ın huzurunda toplanma ve sonra tekrar dağılma.

haşr-i kıyamet

• Bütün varlıkların bedenlerinin kıyametten sonra ahiret âleminde tekrar inşa edilip diriltilmesi.

hikmet-i alem / hikmet-i âlem

• Âlemin hikmeti, herşeyin belirli gayelere yönelik olarak, mânâlı, faydalı ve tam yerli yerinde olması.

hilkat-ı alem / hilkat-ı âlem

• Âlemin yaratılışı.

hilkat-i alem / hilkat-i âlem

• Âlemin, kâinatın yaratılışı.

hitab-ı ezeli / hitab-ı ezelî

• Ezele ait hitap; başlangıcı olmayan sonsuzluk âleminin hitabı; Allah'ın sözü.

hüve'l-batın / hüve'l-bâtın

• O Bâtındır; bütün varlıkların içyüzlerini mükemmel bir fabrikanın harika makineleri gibi yaratıp işleten ve herşeyin iç âlemine hükmeden Allah'tır.

i'lamat-ı şer'iye mümeyyizi

• Şeyh-ül İslâm kapısındaki fetvahanenin üç kaleminden biri olan "İlâmat Odası"nın başındaki memurun ünvanı idi. Kadılar tarafından verilen ilâmları tetkik vazifesiyle mükellef olduğu için, bu memuriyete, ulemadan tanınmış olanlar tâyin edilirdi.

ihbar-ı gayb / ihbâr-ı gayb

• Gayb âleminden gelen haber.

ihbar-ı gaybi / ihbâr-ı gaybî

• Bilinmeyen gayb âleminden, gelecekten haber verme.

ihbarat-ı gaybiye-i ahmediye

• Hz. Muhammedin gayb âlemine ait bildirdiği haberler.

ihbarat-ı sadıka-i gaybiye / ihbârât-ı sadıka-i gaybiye

• Gayb âlemiyle ilgili verilen dosdoğru haberler.

ihya-yı alem / ihyâ-yı âlem

• Âlemi yeniden diriltme.

ilhamat-ı gaybiye / ilhâmât-ı gaybiye

• Gayb âleminden gelen ilhamlar; Cenâb-ı Hakkın ihtiyaçlarını temin etmeleri için varlıklara vermiş olduğu duygu.

ilm-i allamü'l-guyub / ilm-i allâmü'l-guyûb

• Gayb âlemini ve herşeyi bilen ve kendisinden hiçbir şey gizli kalmayan Allah'ın ilmi.

imam-ı mübin / imâm-ı mübîn

• İlâhî ilim ve emrin bir ünvanı; gayb âlemine bakan, eşyanın geçmiş ve geleceğe ait kaidelerinin yazıldığı kader defteri.

inayet-i rahmaniye / inayet-i rahmâniye

• Kullarına karşı çok merhametli olan ve rahmet eserleri bütün varlık âlemini kuşatan Allah'ın özel yardımı.

inkar-ı haşir / inkâr-ı haşir

• İnsanların âhiret âleminde tekrar diriltileceğinin inkâr edilmesi.

inşaallahü'r-rahman / inşaallahü'r-rahmân

• Kullarına karşı çok merhametli olan ve rahmet eserleri bütün varlık âlemini kuşatan Allah dilerse.

işret / عشرت

• İçki. (Arapça)
• İçki alemi. (Arapça)

istirahat alemi / istirahat âlemi

• Dinlenme âlemi; berzâh âlemi kasdedilmiştir.

kabri / kabrî

• Kabir âlemine ait.

kadem-nihade-i saha-i vücut / kadem-nihâde-i saha-i vücut

• Varlık âlemine ayak basma.

kainat seması / kâinat seması

• Kâinatın ve bütün varlıkların üzerinde duran gökyüzü; burada bütün varlıklar âlemi dünyaya, onu kuşatan gökyüzü ise yücelerde bulunan manevî âlemlere benzetilmiştir.

kalem-i hüsrevi / kalem-i hüsrevî

• Hüsrev'in kalemi.

kalem-i ilim

• İlim kalemi.

kalem-i kader / قَلَمِ قَدَرْ

• Kader kalemi; Allah'ın olacak hâdiseleri olmadan önce bilip belirlemesi.

• (Allahın) Kader kalemi.

kalem-i kader-i ilahi / kalem-i kader-i ilâhî / قَلَمِ قَدَرِ اِلٓه۪ي

• Allah'ın kader kalemi; Allah'ın olacak hadiseleri olmadan önce bilip yazması.

• Allahın kader kalemi.

kalem-i kudret / قَلَمِ قُدْرَتْ

• (Allahın) Kudret kalemi.

kalem-i kudret-i samedaniye / kalem-i kudret-i samedâniye

• Kendisi hiçbir şeye muhtaç olmayıp herşeyin Kendisine muhtaç olduğu Allah'ın kudret kalemi.

kalem-i sun-u ilahi / kalem-i sun-u ilâhî

• Cenâb-ı Hakkın san'at kalemi.

kalem-i tahsin ve tezyin

• Güzelleştirme ve süsleme kâlemi.

kalemgir

• Yazı yazarken kalemin kâğıda takılmadan rahatlıkla kayması. (Farsça)

kalemi / kalemî

• (Kalemiyye) Kalemle alâkalı. Kalemle münâsebet ve alâkası olan.

kanun-ı ilahi / kânûn-ı ilâhî

• Allahü teâlânın kullarının dünyâ ve âhirette huzûr ve seâdete (mutluluğa) kavuşmaları için Peygamberleri (aleyhimüsselâm) vâsıtasıyla insanlara bildirdiği emirleri ve yasakları, İslâmiyet.
• Allahü teâlânın kâinâtta (varlık âleminde) koyduğu nizâm, düzen.

kānun-u emri / kānûn-u emrî / قَانُونُ اَمْر۪ي

• Emir âleminden gelen kanun.

kayyum / kayyûm

• Yarattıklarını varlık âleminde tutan Allah.

kemal-i rububiyet / kemâl-i rubûbiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan mâlikiyet, yaratıcılık ve terbiyesinin mükemmelliği.

kıyamet / kıyâmet

• Allahü teâlânın emri ile İsrâfil aleyhisselâmın sûr denilen ve nasıl olduğunu bilmediğimiz bir âlete üfürmesi, (nefha-i ûlâ: Birinci üfürme) ile bütün canlıların ölüp, her şeyin yok olması, kâinâttaki (varlık âlemindeki) nizâmın, düzenin bozulması, kıyâmetin kopması.
• Her canlının ölü

kudsi / kudsî

• Kutsal, melekut ve lâhut âlemine mahsus.

küll-i alem / küll-i âlem

• Âlemin bütünü.

kumandan-ı ferd

• Bütün varlık âleminin tek kumandanı.

kutb

• İşlerin görülmesine veya insanların doğru yolu bulmasına vâsıta kılınan büyük zât. Dünyâ işleri ve madde âlemindeki olaylarla alâkalı olana medâr kutbu (kutb-ül-aktâb), din ve irşâd işi ile vazîfeli kılınana irşâd kutbu denir.

kutb-i medar / kutb-i medâr

• Âlemin nizâmı ile alâkalanan, bolluk-kıtlık, sağlık-hastalık, barış-savaş, rızık, yağmur ve benzeri olaylarla vazîfeli kılınan büyük zât. Kutb-ül-aktâb, Kutb-ül-ebdâl da denir.

kutb-ül-aktab / kutb-ül-aktâb

• Âlemin nizâmı ile alâkalanan, bolluk, kıtlık, sağlık-hastalık, barış-savaş, rızık, yağmur ve benzeri olaylarla vazîfeli kılınan ricâl-i gayb yâni herkesin tanımadığı zâtların reisi. Emrinde üçler, yediler, kırklar... denilen yine bu işlerle vazîfeli seçilmiş kimseler bulunur.

kuvve-i mümeyyize

• İnsanın iç âleminde hissedilenleri birbirinden ayırdetme kudreti.
• Hayır ve şerri anlayıp ayıran bir duygu ve kuvvet.

la nazime illa hu / lâ nâzime illâ hû

• Bütün kâinat ve varlık âlemini bir fayda ve gayeye göre düzenleyen Allah'tan başka ilâh yoktur.

lahut

• İlâhî âlem. Uluhiyet âlemi. Ruhanî, manevî alem.

lahüt / lâhüt

• İlâhî âlem, ulûhiyet âlemi.

lahuti / lahutî / lâhutî

• Uluhiyet âlemine mensub ve müteallik olan. Sır âlemi. Gaybî âleme ait. Ruhanî âlemle alâkalı.

• Uluhiyet âlemiyle ilgili.

lahutiyan

• Uluhiyet âlemine girebilen melekler.

lisan-ı gayb

• Görünmeyen âlemin dili.

lisanü'l-gayb

• Gayb âleminin dili.

ma'zad

• Alemi, giyen kişinin pazusuna gelen alemli elbise.

maani-i rububiyet / maânî-i rububiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, yaratıcılığı, idaresi ve terbiyesinin ifadeleri.

mahbub-u alem / mahbub-u âlem

• Âlemin sevgilisi.

makàsıd-ı rububiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini terbiye edip idaresi ve egemenliği altında tutmasındaki maksat ve gayeler.

maktaa

• Eskiden üzerinde kamış kalemin ucu kesilerek düzeltilen kemikten veyâ mâdenden yapılmış âlet.

maneviyat / mânevîyat

• Mânâ âlemine ait şeyler.

maneviyyat

• Maddi olmayan kuvvet. Mânâ âlemine âit olanlar. Dinden, imândan, mukaddesât ve imândan gelen kuvvet.

mashara-i alem / mashara-i âlem

• Âlemin maskarası. Kepaze, rezil.

mavera / mâverâ

• Yaşanan alemin ötesi, öte.

mavera-yı haşr-ı cismani / mâverâ-yı haşr-ı cismânî

• Maddî bedenle âhiret âleminde yeniden diriltilme arka tarafı, arka plânı.

meb'us-u alem / meb'us-u âlem

• Bu âleme gönderilen, âlemin vekili Peygamber Efendimiz.

meclis-i misali / meclis-i misalî

• Rüya âleminde kurulan meclis.

mecmu-u alem / mecmu-u âlem

• Âlemin bütünü.

mecmuu alem / mecmuu âlem

• Varlıklar âleminin tamamı, kâinatın hepsi.

medar-ı fahr-i cihan / medâr-ı fahr-i cihan

• Bütün âlemin kendisiyle övündüğü Peygamberimiz (a.s.m.).

mele-i a'la / mele-i a'lâ

• Cenab-ı Hakkın yüce katı, melekler alemi.

• En yüksek topluluk, meleklerden veya onların büyüklerinden meydana gelen cemâat, topluluk. Melekler âlemi.

• Kerrubiyyun ve melâike cemaati. En yüksek hey'et. Melekler âlemi. Felekler ve unsurlar.

meleiala / meleiâlâ

• Büyük meleklerin âlemi.

melekut / melekût / ملكوت

• Tam bir hâkimiyyetle, Saltanat-ı İlâhiyyenin müessiriyyet ve idâresinin esrarı. Her şeyin kendi mertebesinde, o mertebeye münâsib ruhu, canı, hakikatı. Bir şeyin iç yüzü, iç ciheti.
• Hükümdarlık. Saltanat.
• Ruhlar âlemi.

• Hükümdarlık, azamet.
• Alem-i melekût: Ruhlar ve melekler âlemi.

• Melekler âlemi, varlıkların ilâhî isimlere bakan iç yüzü.

• Ruhlar alemi. (Arapça)

melekut alemi / melekût âlemi

• Gözle görülmeyen âlem, ruh ve mânâ âlemi. Buna yalnız Melekût da denir.

melekutiyan / melekutiyân

• Melekut âleminden olanlar.

merkez-i alem / merkez-i âlem

• Bütün varlıklar âleminin merkezi.

mertebe-i rububiyet / mertebe-i rubûbiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, terbiye ediciliği, idare etme derecesi.

mertebe-i tevhid-i rububiyet / mertebe-i tevhîd-i rubûbiyet

• Varlık âleminin terbiye, tedbir ve idaresindeki birlik ve bu birliğin bir olan Allah'tan gelmesini bilme mertebesi.

mesmuat alemi / mesmuat âlemi

• İşitilen ve duyulan varlıklar âlemi.

minkar

• (Çoğulu: Menâkir) Yırtıcı kuşların gagası.
• Taşçı kalemi. Taş yontmağa mahsus kalem.

minser

• (Çoğulu: Menâsir) Yırtıcı kuşların gagası.
• Taşçı kalemi.
• Yüz ile ikiyüz adet arasında olan asker.
• Önlerinde ne bulunur yıkıp yakıp târumar eden asker.
• Otuz ile kırk arasında olan at.
• Kırktan elliye veya altmışa; ve yüzden ikiyüze kadar olan at.

misal-i musağğar-ı kainat / misâl-i musağğar-ı kâinat

• Âlemin küçültülmüş örneği.

misali alem / misalî âlem

• Görüntüden ibaret, rüya âlemi.

misaliler / misâlîler

• Sahih bir rüyada iken misâl âleminde görülen şahıslar.

mukaddes alem / mukaddes âlem

• Görülemeyen ve hissedilemeyen mânâ âlemi.

mümsiha

• Hattatların, kalemin mürekkebini silmekte kullandıkları bez.

murakabe

• Kontrol etmek. İnceleyip vaziyeti anlamak. Teftiş etmek.
• Kendini kontrol etmek. İç âlemine bakmak. Gözetmek.
• Hıfz etmek.
• Beklemek. İntizar.
• Dalarak kendinden geçmek.
• Tas: Kendisini tamamen nâfile ibâdet ve itaate vermek için mâbede kapanmak.

mustafa

• Seçilmiş mânâsına, Resûlullah efendimizin mübârek isimlerinden biri. Mü'min olanların çoktur cefâsı, Âhirette vardır zevk ü sefâsı, On sekiz bin âlemin Mustafâsı, Adı güzel kendi güzel Muhammed.

müstehlik evliya / müstehlik evliyâ

• Nihâyete erdikten, maksada kavuştuktan sonra sebepler âlemine indirilmeyen, geri döndürülmeyen evliyâ. Kalbi hep Allahü teâlâya dönük olup, O'ndan başkası ile meşgul olmayan zâtlar.

nakş-ı kalem

• Kalemin nakşı.

nakş-ı kalem-i kudret

• Kudret kalemiyle yapılan nakış.

nakş-ı kilki / nakş-ı kilkî

• Kalemin ucuyla yapılan nakış.

nazzam-ı kevn / nazzâm-ı kevn

• Kâinata ve bütün varlık âlemine düzen veren Allah.

nazzam-ı vahid / nazzâm-ı vâhid

• Bütün varlık âlemini yaratılış gayelerine uygun olarak en güzel şekilde düzenleyen Kendisi bir olan Allah.

netice-i hilkat-i alem / netice-i hilkat-i âlem

• Âlemin yaratılış gayesi.

nezzam-ı hakiki / nezzam-ı hakikî

• Kâinatın ve bütün varlık âleminin gerçek düzenleyicisi ve düzen koyucusu olan Allah.

nizam-ı alem / nizam-ı âlem

• Âlemin düzeni.

nukuş-u kalem-i kudret

• Allah'ın kudret kaleminin işlemeleri.

nukuş-u misaliye

• Misal âlemiyle ilgili nakışlar.

nüsha-i suğra

• Küçük sahife, küçük nüsha. Küçük mâna ifade eden, küçük mahluk, âlemin küçük bir nüshası mânasında insan.

nüzul / nüzûl

• İnmek. Tasavvuf yolunda ilerleyerek, sebebler âlemini görmeyip yalnız sebeblerin sâhibini yâni Allahü teâlâyı bilme hâline ulaşan bir velînin insanları irşâd ve terbiye için, tekrar sebebler âlemine inmesi.

ömer ibn-i abdülaziz

• (Hi: 60-101) Emevî Devleti halifelerinden olup Hz. Ömer'in ahfadındandır. Siyaset âleminde bir dâhi ve adâlette bir ikinci Hz. Ömer'di. Malatya'yı Rumlardan yüzbin esir mukabilinde satın aldı. Zehirlenerek şehid edildi. (R. Aleyh)

pastoral

• Yun. Kır hayatına, köy âlemine dair yazılan manzume.

payan

• Kenar, son nihayet, uç. (Farsça)
• Tas: Ehl-i tarikatın ulaşacağı birlik âlemi. (Farsça)
• Akıbet. (Farsça)

rabb-ül alemin / rabb-ül âlemîn

• Bütün âlemlerin Rabbi. Her âlemi doğrudan doğruya Rububiyyeti ile tâlim, terbiye, tedbir ve idâre eden Cenab-ı Hak.

rahmet ve istirahat alemi / rahmet ve istirahat âlemi

• Berzâh âlemi; öldükten sonra ruhların gittiği, dünya ile âhiret arasındaki âlem.

rahmet-i rahman / rahmet-i rahmân

• Rahmet eserleri bütün varlık âlemini kuşatan Allah'ın rahmeti.

reis-i alem / reis-i âlem

• Âlemin reisi. Hazret-i Muhammed'in (A.S.M.) bir ismi.

reisialem / reisiâlem

• Âlemin reisi, Peygamberimiz.

resül-ür rahmet

• Peygamberimize (A.S.M.) verilen bir isim. Çünkü bütün âlemlere rahmet olarak gönderilmiştir. Rahmeten lil-âlemîn'dir.

revan-ı tabiat

• Âlemin canlılığı, akıcılığı, hareketli oluşu.

rububiyet / rubûbiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, yaratıcılığı, idaresi ve terbiyesi.

rububiyet-i amme / rububiyet-i âmme

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, idaresi ve terbiyesi.

rububiyet-i sübhaniye / rububiyet-i sübhâniye

• Her türlü kusur ve noksandan yüce olan Allah'ın bütün varlık âlemini terbiye edip idaresi ve egemenliği altında tutması.

ruh / rûh

• Can; bedene hayâtiyet (canlılık) veren kuvvet.
• Bir şeyin özü, cevheri, hakîkati.
• Emr âleminin beş latîfesinden biri.

ruh-u feza-yı can / ruh-u fezâ-yı cân

• Gönül âleminin ruhu.

ruhani / ruhanî / ruhânî

• Cisim olmayıp gözle görülmeyen cin ve melâike gibi bir mahluk. Ruha ait. Ruhtan meydana gelmiş, melek.
• Madde ile alâkalı olmayan, mânevi, ruh âlemine mensub olan.

• Maddî yapısı olmayan ruh âlemine ait varlık.

ruhani terakki / ruhânî terakki

• Rûhen yükselme, ruh âleminde yükselme, yol alma.

ruhaniler / ruhanîler

• Maddî yapısı olmayan ve gözle görülemeyen ruh âlemine ait varlıklar.

ruhaniyat / ruhâniyât

• Maddî yapısı olmayan ve gözle görülemeyen ruh âleminin varlıkları.

ruhaniyun / rûhâniyun

• Gayb âlemine nüfuz eden nurânî ve ruhânî kimseler.

ruhaniyyat

• Madde âleminden başka olan ruh âlemleri, ruhaniler.

ruhaniyyun / rûhaniyyûn

• (Tekili: Ruhanî) Ruh âlemine mensub olanlar. Âlem-i gayba nüfuz eden çok nuraniyet kazanmış zâtlar.

• Ruhlar âleminden olanlar.

rukde

• Uyuma.
• Berzah âlemi.

rüya-yı hayaliye

• Misal âlemi ile ilgili rüya.

sahib-i alem / sahib-i âlem

• Bütün âlemin, yaratılmış herşeyin sahibi Allah.

sahife-i itibar-i alem / sahife-i itibar-i âlem

• Âlemin itibar sayfası; dünyanın şeref, kıymet, değer sayfası.

sahv

• Ayılma, ayıklık, aklı başında olmak.
• Hastanın iyileşmesi.
• Tas: Kendinden geçme hâlinin sona ermesi, his âlemine tekrar dönmek.
• Uyanıklık.

saltanat-ı mutlaka

• Allah'ın bütün varlık âlemi üzerindeki sınırsız hâkimiyeti.

şamaniler / şâmânîler

• İyi ve kötü ruhların bütün âlemi te'siri altında tuttuğu inancına dayanan sapık bir yolun mensupları.

sani-i alem / sâni-i âlem

• Bütün varlık âlemini san'atlı bir şekilde yaratan Allah.

şaşaa-i rububiyet / şâşaa-i rububiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan rablığının azameti, haşmeti.

sebeb-i hilkat-ı alem / sebeb-i hilkat-ı âlem

• Âlemin yaratılış nedeni; Hz. Peygamber Efendimiz (a.s.m.).

sebeb-i hilkat-i alem / sebeb-i hilkat-i âlem / سَبَبِ خِلْقَتِ عَالَمْ

• Âlemin yaratılış nedeni.

• Âlemin yaratılış sebebi.

şefiü'l-müznibinin varisi / şefiü'l-müznibînin vârisi

• Âhiret âleminde günahkârların bağışlanması için şefaatte bulunacak olan Hz. Muhammed'in (a.s.m.) mirasçısı.

şehadet perdesi

• Görünen âlemin perdesi.

sekir

• Mânâ alemindeki sarhoşluk.

şem'un

• Hz. İsa'nın (A.S.) havarilerindendir. Petros veya Sen Piyer de denir. Antakya kilisesini yaptırmıştır. Mi: 65'de Roma'da Neron tarafından hapsedilmiş ve çarmıha gerilerek şehid edilmiştir. Hristiyan âlemine büyük hizmeti vardır. Esas adı, Şem'un-us Safâ'dır.

semere-i alem / semere-i âlem / ثَمَرَۀِ عَالَمْ

• Alemin meyvesi.

şems-i ezel ve ebed

• Ezelden ebede kadar bütün varlık âlemini aydınlatan Allah.

şems-i ezel ve ebed sultanı

• Ezel ve ebedin sultanı olan Güneş; bu tabir ezelden ebede kadar bütün varlık âlemini aydınlatan Allah için bir benzetme olarak kullanılır.

şems-i mu'cizbeyan

• Mu'cizeli açıklamalarıyla varlık âlemini aydınlatan güneş, Kur'ân-ı Kerim.

şeriat-ı fıtriye

• Cenab-ı Hakk'ın kâinatta vaz'ettiği fıtrî kanunlar. Âlemin harekât ve sükûnetini tanzim eden ve Allahın irade sıfatından gelen kanunlar.

server-i alem / server-i âlem

• Âlemin efendisi, en üstünü Muhammed aleyhisselâm.

seyr-i enfüsi / seyr-i enfüsî

• Nefsin iç âlemindeki delil ve vasıtalarla yapılan mânevî yolculuk.

• Hafî tariklerin çoğunda takib edilen ve nefsinin iç âlemindeki delillerle, vasıtalarla tekâmüle gidenlerin usûlü.

seyr-i enfüsi ve afaki / seyr-i enfüsî ve âfâkî

• Kişinin kendi iç âleminde ve dış dünyada yaptığı tefekkür ve mânevî yolculuk.

seyyahin / seyyahîn

• (Seyyahûn) Seyyahlar. Gezip âlemi seyredenler. Turistler, dolaşanlar, gezenler.

seyyid-ül kevneyn

• İki âlemin efendisi, seyyidi. Hz. Muhammed'in (A.S.M.) bir nâmı.

sidre / سِدْرَه

• Varlık aleminin sonundaki manevi ağaç.

sidret-ül münteha

• Mahlukat ilminin ve amelinin kendisinde nihayet bulup kevn âlemini hududlandıran bir işaret. Yedinci kat gökte olduğu rivayet edilen ve Peygamberimiz Aleyhissalâtü Vesselâm'ın ulaştığı en son makam.

sıfat-ı ef'al alemi / sıfât-ı ef'al âlemi

• Cenâb-ı Hakkın fiillerinin sıfatları âlemi.

sıfat-ı ezeliye alemi / sıfât-ı ezeliye âlemi

• Ezelden beri Allah'ın zatında bulunan nitelikler âlemi.

sır

• Gizli, gizlenilen şey.
• Âlem-i emrin (maddesiz, zamansız ve ölçüye girmeyen âlemin) beş mertebesinden biri. Tasavvuf yolculuğunda rûhun üstündeki derece.

sırr-ı hilkat-i alem / sırr-ı hilkat-i âlem

• Âlemin yaratılış sırrı.

sırr-ı nizam-ı alem / sırr-ı nizam-ı âlem

• Âlemin düzenindeki sır.

sırr-ı rububiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliğinin, yaratıcılığının, idaresinin ve terbiyesinin sırrı.

skolastik

• Orta Çağda Hıristiyan âleminde, papazların dinî görüşüne ve onların baskısı altındaki dinî fikirlerine göre verilen felsefî fikirler.

• Lât. Kurun-u vustâda (Orta çağlarda) Hristiyan âleminde, papazların dinî görüşüne ve onların baskısı altındaki dinî fikirlerine göre yapılan tedrisat usulü.

şühud-i ilahi / şühûd-i ilâhî

• Bu âlem (mahlûklar âlemi) ile hiçbir münâsebeti olmadan Allahü teâlâyı müşâhede, görme.

sür'at-i kalem

• Kaleminin hızlı olması, hızlı yazı yazma.

tab

• "Parıldayan, parlayan, parlatan, aydınlatan" anlamlarına gelir ve birleşik kelimeler yapılır. Meselâ: Âlem-tab : Dünyayı aydınlatan, âlemi ışıklandıran. (Farsça)

taife-i hayvanat / taife-i hayvânât

• Hayvanlar âlemi.

tecelliyat-ı rububiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, yaratıcılığı, idaresi ve terbiye edişinin tecellileri, yansımaları.

tedbir-i uluhiyet / tedbir-i ulûhiyet

• Cenâb-ı Allah'ın ilâhlığıyla bütün varlık âlemini tedbiri, idaresi.

tekvin-i alem / tekvin-i âlem

• Âlemin yaratılması, var edilmesi.

tevhid-i rahman / tevhid-i rahmân

• Rahmet eserleri bütün varlık âlemini kuşatan Allah'ı bir olarak bilme ve ilân etme.

tezahür-ü rububiyet / tezahür-ü rubûbiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, idare ve terbiyesinin görünmesi.

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, idare ve terbiyesinin görünmesi.

tezahürat-ı rububiyet / tezahürât-ı rububiyet

• Allah'ın bütün varlık âlemini kuşatan egemenliği, yaratıcılığı, idaresi ve terbiyesinin gözle görülür olması.

tılsım-ı muğlak-ı alem / tılsım-ı muğlak-ı âlem / طِلْسِمِ مُغْلَقِ عَالَمْ

• Alemin anlaşılması zor ve kapalı sırrı.

ukba / ukbâ

• Cezâ; âhiret âlemi.

üstad-ı kader

• Kader Üstadı; Allah'ın meydana gelecek hâdiseleri olmadan önce bilmesi, takdir edip, plânlaması demek olan kader ilmi, kader kalemi.

vahdeddin

• (Aslı: Vahîdüddin, fakat Türkçede Vahdeddin şeklinde telâffuz edilir.) Osmanlı Padişahlarının sonuncusu ve otuzaltıncısının adıdır. (Mi: 1861-1926) Zeki, dirayetli ve dindardı. Osmanlılar ve İslâm âlemi için bir felâket işareti olan Sevr Muahedesini imzalamadı. Osmanlı ordusu olarak emrine bırakılan

vahdet-i kalem / وَحْدَتِ قَلَمْ

• Kalemin birliği.

vakıa-i misaliye

• Misâl âlemi ile ilgili olay.

vücud bulan

• Meydana gelen, varlık âlemine çıkan.

vücut alemi / vücut âlemi

• Varlık âlemi.

ya

• "Hey, ey!" mânasında nida olarak kullanılır. Arapçada başına geldiği kelimenin i'rabını ötre okutur. "Yâ-Halimu, Yâ-Rahimu" da olduğu gibi. Yâ, terkibli kelimelerin başına gelirse; baştaki kelimeyi "üstün" meftuh okutur. "Yâ Rabbe-l Âlemîn" de olduğu gibi."Yâ" üç şekilde kullanılır:1- Müennes zamiri

zade-i tab / zâde-i tab

• Bir kimsenin düşünce mahsûlü olarak kaleminden çıkan, doğan.

zalim / zâlim

• Zulm eden, müslümanlara ve İslâmiyet'e; eli ile, dili ile ve kalemi ile zarar veren, başkalarının hakkına tecâvüz eden.
• Allahü teâlâya inanmayan kâfir.

zat-ı fahr-i alem / zât-ı fahr-i âlem

• Bütün âlemin kendisiyle övündüğü Zât, Peygamberimiz.