ail

• Ailesini geçindiren, idare eden. Kalabalık ailesi olan. Fakir.

aile / âile / عائله

• Aile. (Arapça)
• Eş, karı. (Arapça)

aile-perver

• Evine düşkün, ailesine düşkün. (Farsça)

ailevi / ailevî / عائلوی

• Aile ile ilgili.

• Aile ile ilgili.

• Aileyle ilgili.

• Aile ile ilgili. (Arapça)

aklan

• (Bak: Mâile)

akraba-i taallukat / akraba-i taallûkat

• Hısım akraba; yakın uzak bütün akrabalar, aile çevresi.

al / âl / آل

• Aile, sülale.

• Âile, akrabâ, tâbî.

• Aile, sülale, soy.

• Aile. (Arapça)
• Sülale. (Arapça)
• Evlat. (Arapça)

al ve ashab / âl ve ashab

• Aile ve arkadaşlar.

al-i abbas / âl-i abbas

• Emevilerden sonra 749 senesinden 1258 senesine kadar süren Abbasi hükümdar ailesi.

al-i beyt / âl-i beyt

• Peygamber Efendimizin ailesi ve onun neslinden gelenler.

al-i beyt-i nebevi / âl-i beyt-i nebevî / اٰلِ بَيْتِ نَبَو۪ي

• Peygamberimizin (a.s.m.) âilesi ve onun soyundan gelenler.

• Peygamberimiz (asm)ın âilesi ve nesli.

al-i firavun / âl-i firavun

• Firavun ailesi. Firavun soyu.

al-i ibrahim / âl-i ibrahim

• Hz. İbrahim'in ailesinden olanlar.

al-i imran / âl-i imrân

• İmrân âilesi. Süleymân aleyhisselâmın evlâdından İmrân bin Mâsân'ın kendisi veya onun kızı hazret-i Meryem ile oğlu hazret-i Îsâ. Âl-i İmrân'ın, Yâkûb aleyhisselâmın evlâdından İmrân binYeshâr'ın kendisi veya oğulları Mûsâ ile Hârûn aleyhisselâmın ol duğu da bildirilmiştir.

al-i muhammed / âl-i muhammed

• Hz. Muhammed'in ailesinden olanlar.

ans

• Sağlam, kuvvetli deve.
• Yemen tâifesinden bir kabile.
• Kız bâliğa olduktan sonra, ailesinin evinde çok durması.

ari / ârî

• Hind-Avrupa dil ailesinden olan ırk veya kimse. (Farsça)
• Evet. (Farsça)

asil-zade

• Sülâlesi ve ailesi görgülü, temiz ve asil olan. (Farsça)

asılzade

• Soylu, sülâlesi ve ailesi asil olan.

aşiret / aşîret

• Kabile, oymak, göçebe halinde yaşıyan ekseri bir soydan gelen cemaat. Yakın akraba, âile.

• Dil ve kültürü büyük ölçüde aynı türden olan, birçok boydan oluşan, yapısındaki aileler arasında sosyal, ekonomi, din, kan veya evlilik bağları bulunan göçebe veya yerleşik nitelikteki topluluk; oymak.

asrem

• Kulağı sakat, hasta.
• Ailesini geçindirmek için sıkıntı çeken (kimse).
• Bölük bölük.

ayil

• Ailesi kalabalık olan.
• Ailesini besleyen.
• Aşırı.
• Fakir.
• Dengede olmayan terazi.

bab

• Evlat sahibi erkek. Ata, ecdat. (Farsça)
• Gemi halatlarının bağlandığı yer. (Farsça)
• İnşaatta ağırlıkların bindirildiği direk. (Farsça)
• Mânevi rehber, şeyh. (Farsça)
• Bektaşi şeyhi. (Farsça)
• Hayırhah ve muhterem. (Farsça)
• Daha çok zencilerde olan bir hastalık cinsi.Aile reisi babadır. Babanın hayatt (Farsça)

banbu

• (Malezya dilinden) Sıcak ve yağışlı bölgelerde yaşıyan bir bitki cinsi. Buğday ailesinden olup ikiyüzden fazla çeşiti vardır.

bekar / bekâr

• Hiç evlenmemiş, zevcesi olmayan adam.
• Taşralı olup, büyük bir şehirde bir işle meşgul olarak, ailesiz yaşayan adam.

büyutat / büyûtât

• (Tekili: Büyût) Asilzâde aileleri.
• Asil kimseler, soylu kişiler.
• Ev kümeleri.

caka

• (Argo) Gösteriş, çalım. Caka, mal mülk, giyim, kuşam, yahut hareket davranış yoluyla olabilir. İslâm'da gösterişin her şekli haram ve günahtır. Bugün bazı kimseler ve aileler gösteriş belâsı yüzünden maddî sıkıntılara düşmekte, israfa sürüklenmektedir. İşledikleri günahın cezasını bu dünyada da çeki

carim

• Cürüm ve kabahat sahibi. Suçlu.
• Ailesinin maişetini kazanan.
• Kesen.
• Hurma toplayan.

daire-i muamelat / daire-i muamelât

• Muamelât dairesi; şahıs ve aile hukuku, aynî haklar, miras, ticaret, borçlar ve iç hukukla ilgili konular.

diyet-i kamile / diyet-i kâmile

• Huk: Öldürülen şahsın nefsine bedel olarak, câniden veya ailesinden alınan tam diyet olup, miktarı öldürülen kişiye göre değişir.

dude

• Kavim, kabile, aşiret, ocak, aile. (Farsça)
• İs'inden mürekkeb yapılan çıra. (Farsça)

dudman

• Hanedân, sülâle, akarib, aile, kabile, kavim, aşiret. (Farsça)

efrad-ı aile

• Aile fertleri.

ehl u iyal / ehl u iyâl

• Bir kimsenin geçindirmek zorunda olduğu aile efradı ve diğer kimseler.

ehl-i beyt

• Kendi aile fertleri.

• Sevgili Peygamberimiz Muhammed aleyhisselâmın bütün âile fertleri. Mübârek zevceleri, çocukları, kızı hazret-i Fâtıma ile hazret-i Ali ve bunların mübârek evlâdları olan hazret-i Hasen ve hazret-i Hüseyn'den kıyâmete kadar gelecek nesilleri.

• Hz. Muhammed (s.a.v)'in ailesi, hane halkı, (Hz. Ali, Hz. Fatma, Hz. Hasan, Hz. Hüseyin)

ehl-i beyt-i nebevi / ehl-i beyt-i nebevî

• Peygamberimizin ailesinden olanlar.

ehl-i gayret ve hamiyet

• Din, aile, millet, vatan gibi değerleri koruma duygusu ve gayretinde olanlar.

ezvac-ı tahirat / ezvac-ı tâhirat

• Hz. Peygamber Efendimizin (A.S.M.) ismetli ve iffetli, pâk zevce-i muhteremeleri (R.A.) "Mü'minlerin anneleri" diye bilinen ve Peygamberimize (A.S.M.) âilelik etmek şerefine ermiş mübârek hanımlar.

failiyyet / fâiliyyet

• İşleyicilik. Müessir olmak. Fâile mensub ve müteallik oluş.

familya

• Aile, soy.

• Aile. Soy. Zevce. Kadın. Eş. (Fransızca)
• Aynı cinsten olan nebat grubu. Aynı soydan veya cinsten olan. Aralarında benzerlik bulunan grup. (Fransızca)

fasile / fasîle / فصيله

• (Çoğulu: Fesâil) Anababa, ebeveyn, âile.
• Familya, bir cinsten olan bitkilerin hepsi.

• Aile. (Arapça)

fedaviyye

• Fedailer. Fedai takımı, serdengeçtiler.

gavail

• (Tekili: Gaile) Musibetler, belâlar.
• Dertler, sıkıntılar, kederler, hüzünler.
• Felâketler, âfetler.

hacc-ı temettu'

• Hac mevsiminde evvelâ umre için ihrama girilip umre yapıldıktan sonra; aynı mevsimde daha yurda, aile ocağına dönülmeden tekrar ihrama girilerek usulü dairesinde yapılan hacdır. Bunu yapan kimseye "mütemetti" denir.

hace / hâce

• Hoca, efendi, sâhib, muallim, âile reisi. (Farsça)

halaat / halâat

• Yüzsüzlük, utanmazlık, hayâsızlık.
• Kötülüğünden dolayı ailesi ve cemaatı kendisinden ayrılan kimse.

hali / halî

• Gamsız, kedersiz, gailesiz, dertsiz.
• Evlenmemiş erkek, bekâr adam.

hali' / halî'

• Ailesinden ayrılan kimse.
• Kurt.

hamiyetçilik

• Din gibi mukaddes değerleri ve kendi vatan, aile ve yakınlarını koruma duygusu ve gayreti içinde oluş.

hamiyetli

• Din gibi mukaddes değerleri ve kendi aile ve yakınlarını koruma duygusu ve gayreti olan.

hamiyyet

• Din gibi mukaddes değerleri ve aile ve vatanı koruma duygusu ve gayreti.

hane-suz

• Ev yakıcı. (Farsça)
• Mc: Gözü dışarda olan, kendi âilesini düşünmeyen kimse. (Farsça)

hanedan / hânedân / خَانَدَانْ

• Soyca dindar ve asil âile. (Farsça)
• Peygamber (A.S.M.) sülâlesi. (Farsça)

• Kökten asîl ve büyük aile, ocak.

• Asil ve köklü aile.

• Kökten asil ve büyük aile, köklü aile.

• Köklü, asil ve büyük aile.

harem

• Herkesin giremeyeceği yer, aile, eş.

harim-i ismet / harîm-i ismet

• Namus ocağı, mukaddes ocak. Kudsi âile yuvası.

haşem

• Taraftarlar ve hizmetçiler. Düşmanlarına karşı koruyanlar. Aile.

hazzal

• Ehline ve ailesine sarfedecek birşey bulamayan fakir.

hem

• Gaile, müşkül iş.
• Tasa, gam, keder, hüzün.

hukuk-u zevciye

• Karı ile kocanın birbirlerine karşı hâiz olduğu haklar. Aile hukuku.

hülagu / hülâgu

• Mi: 1258' de Bağdadı zaptederek halkını kılıçtan geçirmiş, Abbasi Halifesi Musta'sımı ve bütün âile efradını öldürtmüştür. Cengiz Hanın torunu, Tülay Hanın oğludur. Tarihde en çok kan döken hükümdar olarak bilinir. Abbasi Devletini yıkan Moğol Başkumandanıdır.

idare-i ruhiye ve diniyesine ve şahsiyesine ve beytiyesine ve karyesine / idâre-i ruhiye ve dîniyesine ve şahsiyesine ve beytiyesine ve karyesine

• Kendi ruhu, dini, şahsı, ailesi ve köyü ile ilgili idare ve onları yönetme.

idare-i şahsiye ve beytiye ve diniye

• Kendi şahsı, ailesi ve dini ile ilgili idare ve bunları yönetme.

irsiyet

• Verâset. Aile ve soydan geçen benzerlik.

izade

• Ailesini koruması için bir kimseye yardım etme.

ka'beri / ka'berî

• Ailesine, arkadaşına, yoldaşına, kabilesine ve halkına katılık eden, kötü ahlâklı kişi.

kutur

• Pintiliğinden dolayı ailesini sıkıntı içinde bırakan adam.

laedri / laedrî

• Bilmiyorum. (Eski zamanda şüpheci olup hiç bir şeye inanamıyan sofestailere Lâ edriye denirdi. Septisizm.

latince

• Eski Roma'da konuşulan ve bugünkü Fransızca, İspanyolca, İtalyanca gibi dilleri doğurmuş olan ana dil ki, Hint-Avrupa dil âilesinin önemli bir kolu olan İtalik grubundandır.

maa aile / maa âile

• Âileyle beraber, ailece.

mahmul

• Yüklenilmiş. Hamlolunmuş. Bir şey arkasına yüklenmiş olan. Üzerine alınmış.
• Gr: Bir cümlede fâile yükletilen işi, oluşu veya hâli gösteren fiil.
• Man: Müsned, haber. "İnsan nâtık" cümlesinde "İnsan" mevzu, "nâtık" mahmuldur.

meşşaiyyun

• Meşşâiler. Derslerini gezerek veren, peygamberlere uymayarak yalnız akıl ve fikir ile hakikatı bulmaya çalışan ehl-i dalâlet. Dinsizlik yolunu açanlar, sadece akla itimad eden ve vahye tâbi olmayan imânsızlar.

muhabbet-i ehl-i beyt

• Peygamberimizin ailesine mensup ve soyundan olanlara duyulan sevgi.

muma-ileyh

• (Mumâileyhâ) Kendisine işâret edilen. İsmi evvelce geçen.

müma-ileyh

• (Bak: Mumâileyh)

mütemevvin

• İyâline çok nafaka veren. Ailesine, çoluk çocuğuna iyi bakan.

muvasat

• Yardım, dostluk, muavenet, iyilik.
• Ölen bir memurun ailesine maaş bağlama.

oba

• Ev biçimi, birkaç direkli, uzun bölüntülü keçeden yapılmış göçebe çadırı.
• Çadırlardan müteşekkil küçük topluluk.
• Göçebe ailesi. Çadır halkı.

resuliler / resûlîler

• Yemen'de 1231 (H. 629)-1454 (H. 858) yılları arasında hüküm sürmüş olan bozuk inanışlı bir hânedân, âile.

rubaiyat / رباعيات

• Rubailer. (Arapça)

sallallahu teala aleyhi ve ala alihi ve eshabihi ve ezvacihi / sallâllahu teâlâ aleyhi ve alâ âlihi ve eshâbihi ve ezvâcihi

• Allah onun, ailesinin, Sahabelerinin ve eşlerinin üzerine salât etsin, şanını yüceltsin.

seciye-i hamiyet

• Din, vatan, aile gibi değerleri koruma duygusu, karakteri, tabiatı.

şugl

• İş, meşgul olunacak şey, gaile.

şugul

• (Tekili: Şugl) İşler, uğraşacak şeyler, gaileler.

sultan

• Reis. İslâm Hükümdarı. Hâkimiyet sahibi. Padişah.
• Allah. (C.C.)
• Kuvvet, kudret ve hâkimiyet sâhibi.
• Hükümdar âilesinden olan anne, kız gibi kadınlardan her biri.
• Hüccet ve delil.
• Kahr ve tegallüb mânasında masdardır. Her şeyin yavuz, şiddet ve satvetin

taksim-i mesai

• İş bölümü, mesailerin tanzimi, ayarlanması.

terakki

• İlerleme. Yukarı çıkma, yükselme.
• Artma, çoğalma.
• Bilgi ve medeniyetçe yükseliş. (Terakkimizin şartı: 1- Mesailerin tanzimi 2- Emniyet 3- Teavün düsturunun teshilidir.) (H.Şâmiye)

uzme

• Aşiret.
• Birinin mensub olduğu âile.
• Akrabâ.

vazife-i ailevi / vazife-i ailevî

• Aile ile ilgili görev.

yalmend

• Aile reisi. Aile başkanı. (Farsça)

zadegan / zadegân

• Asâlet. (Farsça)
• Temiz ve meşhur soydan olan. Tanınmış ve temiz âileden olan. Aristokrat. (Farsça)
• Meşhur ve belli âileler cemaatı. (Farsça)

zail

• (Zâile) Geçen, geçici.Devamlı olmayan. Tükenen.

zındık

• Hiçbir dinde olmadığı ve Allahü teâlâya inanmadığı hâlde, müslüman görünüp müslümanlığı değiştirmeye, îmânı bozmaya, dinsizliği müslümanlık olarak yaymaya çalışan ve İslâmiyet'i içerden yıkmaya uğraşan sinsi İslâm düşmanı, azılı kâfir, münâfık. Kâdıy ânîler ve Behâîler böyledir.