ishak aleyhisselam / ishâk aleyhisselâm

• Şam ve Filistin ahâlisine (halkına) gönderilen peygamberlerden. İbrâhim aleyhisselâmın ikinci oğlu olup, annesi hazret-i Sâre'dir. İbrâhim aleyhisselâmın dînini insanlara tebliğ etti. İsmi, Kur'ân-ı kerîmde on yedi yerde bildirilmiştir.

ahali / اهالى

• Halk, ahali, insan topluluğu. (Arapça)

ahali-i müslime

• Müslüman ahalî, halk.

akabe biatı

• Nübüvvetin 11. senesinde Mekke'nin haricindeki Akabe denilen yerde Medine ahalisinden bir cemaatın, Hz. Peygamber'le (A.S.M.) gürüşüp konuşarak İslâm'ı kabul ve tasdik ettikleri biat hâdisesi.

ashab / ashâb

• (Tekili: Eshâb) (Sahib) Arkadaş olanlar. Sahip olanlar, kullanma yetkisine sahip kişiler.
• Halk, ahali.
• Sahabeler, yani Peygamberimiz Hz. Muhammed'i (A.S.M.) görmüş ve mü'min olarak ona ve onun mesleğine bağlı kalmış olan zatlar. Bu kişiler, insanlık, doğruluk ve her türlü faz

bağdadi / bağdadî

• Bağdad şehrine mensub. Bağdad ahalisinden olan. Bağdadlı.
• Dar, ensiz tahta pervazlarından yapılmış ve üstü sıvanmış bölme veya tavan.

baha-dar

• Pahalı değerli, kıymetli. (Farsça)

bahadar / bahâdar

• Pahalı.

beledi / beledî

• (Beled. den) şehir veya kasaba ahalisinden olan, şehirli.
• Şehir ve kasabaya ait.
• Belediye İdaresine mensub.
• Mahallî, yerli.

beyn-el ahali

• Halk arasında, ahali arasında.

biş-baha

• Pahalı, fiatı yüksek, değerli, kıymetli. (Farsça)

çek

• Çekoslovakya, Bohemya ahalisinden olan ve Çek'ce konuşan kavim ki, Osmanlı metinlerinde "çeh" diye geçer.

cemaat

• Topluluk. Bir yere toplanmış insanlar. Takım, bölük.
• Fık: Bir imama uyup namaz kılan müslümanların heyeti. Bir mezhebe tâbi bir heyet teşkil eden ahali.
• Aralarındaki münasebetleri din, örf ve âdetlere göre tanzim eden, akrabalık, komşuluk, hemşehrilik gibi rabıtalarla birbiri

cerre çıkma

• Eski zamanda medrese talebelerinin, mübarek üç aylar olan Receb, Şaban ve Ramazanda köylere dağılıp halka, ahaliye dini nasihatlarda bulunmak, namaz kıldırmak veya müezzinlik etmek suretiyle para ve erzak toplamaları.

cihaniyan

• Dünya ahalisi olan insanlar. (Farsça)

cumhur / cumhûr

• Halk, kalabalık, ahâlî, çoğunluk.

dar-ı eman / dâr-ı emân

• Müslümanların zimmetini kabul eden veya müslümanlarla sulh halinde olan, gayr-i müslim bir ahalinin memleketi.

ehali / ehâlî / اهالى

• Ahali, halk. (Arapça)

ehl-i veber ve badiye / ehl-i veber ve bâdiye

• Çadırda oturan bedevi Arab, çöl ahalisi.

enfar

• (Tekili: Nefir) Cemaatler, topluluklar, cemiyetler. Halk, ahali, kalabalıklar, izdihamlar.

erzan / erzân

• Ucuz, değeri düşük, pahalı olmayan. (Farsça)
• Lâyık, münâsib, muvafık, elyâk, şâyân, müstehak, uygun, yerinde. (Farsça)

• Ucuz, pahalı olmayan.

fantaziye

• yun. Yalandan gösteriş, boş debdebe. Zâhirî süs ve zinet. Lüzumlu ihtiyaçtan olmayan ve zevk için kullanılan pahalı eşya.

gala / galâ

• Yüksek kıymet, pahalılık.
• Bir şeyin haddini aşması.

• Pahalılık.

• Pahalılık.

ğala / ğalâ

• Kıtlık, pahalılık.

gali / galî / gâlî

• Pahalı. Kıymetli. Ağır.
• Haddini tecâvüz eden, haddini aşan.

• Pahalı.

galiye

• Galeyan eden.
• Değerinden çok pahalı.
• Misk ve amberden yapılmış meşhur koku.
• Hoş kokulu kıymetli madde.

gàliye

• Kıymetli, pahalı.

garbiyyun

• Garplılar, Avrupalılar. Batı memleketleri ahalisi.

giran / girân / گران

• Pahalı. Tartısı ağır olan. Ağır. Dolu. (Farsça)
• Sert. Katı. (Farsça)
• Bıktırıcı. Usandırıcı. (Farsça)

• Ağır. (Farsça)
• Pahalı. (Farsça)
• Kokuşmuş. (Farsça)
• Katı. (Farsça)

giranbaha / giranbahâ

• Çok pahalı.

girankıymet / گران قيمت

• Kıymetli, değerli, pahalı. (Farsça - Arapça)

gürcü

• Güney Kafkasya'nın Gürcistan ahalisinden olan ve Gürcüce konuşan kimse.

habeş

• Afrika'nın Kızıldeniz sâhili güneyinde müstakil bir memleket. Bu memleket ahalisinden olan.
• Beyaz ve siyah arasında koyu esmer adam.

habeşi / habeşî

• Habeş memleketi ahalisinden olan. Habeş'e mensub ve müteallik olan.
• Koyu esmer renkli adam.
• Hat, tezhib, minyatür gibi güzel san'atlarda kullanılan bir cins kâğıt.

halebi / halebî

• Halepli, Halep ahalisinden olan.

hazımlı

• Mc: Tahammüllü, müsamahalı, tolerans sahibi.

hıfz-ı bilad u ibad

• Şehirlerin ve şehir ahalisinin korunması.

hindi / hindî

• Hind'e ait.
• Hind ahalisinden olan, Hindli.
• Bugün konuşulan Hind dillerinin en yaygın ve tanınmış olanı.
• Güzel sanatlarda kullanılan ve Hind'de yapıldığı için de bu ismi alan bir kağıt cinsi.

hindu

• Satürn (Zühal) gezegeni. (Farsça)
• Benek, ben. (Farsça)
• Hind'in Brahman ahalisinden olan. (Farsça)
• Hindliler gibi pek esmer adam. (Farsça)

hodfüruşluk

• Kendi kendini beğenme, pahalıya satma.

hulle

• Ağır, pahalı.
• Belden aşağı ve belden yukarı olan iki parçadan ibâret olan elbise.
• Cennet elbisesi.
• Fık: Üç defa kocasının boşadığı bir kadının dördüncü defa eski kocasına nikâh düşebilmesi için başka birine nikâhlanması. Müslim bir erkek karısını üç talak ile boşarsa,

igsas

• Sıkıştırma, tazyik etme.
• Bir yer ahalisini sıkıntıya düşürme.

ihtikar / ihtikâr / اِحْتِكَارْ

• Pahalı satmak üzere mal saklama, vurgunculuk.

ihtilaf-ı dar / ihtilaf-ı dâr

• Huk: Mirası bırakan ile vâristen her birinin başka başka ülkeler ahâlisinden olması.

irtifas

• Fiatların yükselmesi, pahalılık.

kaht u gala / kaht u galâ

• Kıtlık, pahalılık.

kaht ü gala / kaht ü galâ

• Yokluk. Kıtlık. Fakirlik.
• Pahalılık.

kaht ve gala / kaht ve galâ / قَحْطُ وَ غَلَا

• Kıtlık ve pahalılık.

• Kıtlık ve pahalılık.

karen

• (Çoğulu: Akrân) Ok mahfazası.
• Kılıç.
• Ok.
• İki deveyi biribirine çattıkları ip. Başka deveye çatılmış deve.
• Çatık kaşlı olmak.
• "Yakınlık" mânâsına mastar.
• Necid ahâlisinin mikâtı olan mevzi.

karn

• Zaman, devre.
• Bir insanın ortalama ömrü olan altmış sene.
• Yüz yıllık zaman. Asır.
• Boynuz. Hayvanda başın boynuz yerleri, boynuz yerinden sarkan saç. (Karn, iki mânaya gelir. Birisi, zamandan bir müddete mukterin olan ümmet, bir zaman ahalisi olan hey'et-i içtimaiye ki

kasaba

• (Çoğulu: Kasabât) Akciğerdeki nefes borularından herbiri. Bronş.
• Küçük şehir. Çarşısı olan büyük köy.
• Ahalisi beş-on bin raddelerinde olan mâmure.

kıyemi / kıyemî

• (Çoğulu: Kıyemiyyât) Az bulunan pahalı şey.

kıyemiyyat

• (Tekili: Kıyemî) Değerli nesneler, az bulunan pahalı şeyler.

kıymet-dar / kıymet-dâr

• Değerli, kıymetli, pahalı. (Farsça)

lut

• Hz. İbrahim'in kardeşi Harran oğlu Lut (A.S.) onunla beraber Bâbil diyarında Şam yakasına geçmişti. Sodom nahiyesine peygamber oldu. Bu nâhiyenin ahalisi ehl-i küfr ve fücur idi. Yolsuz giderlerdi ve hiçbir kavmin yapmadığı fuhşiyatı yapalardı. Hz. Lut, onları doğru yola dâvet etti, dinlemediler ve

mahbube

• (Hubb. dan) Sevilmiş veya sevilen kadın. Muhabbet edilen kadın veya kız.
• Vaktiyle çok kıymetli ve pahalı olan lâle cinsinden bir çiçek.

mahleb

• (Çoğulu: Mahâlib) Kedi, arslan gibi hayvanların pençesi.

mançurya

• (Mançu memleketi) Asya'nın kuzeydoğu tarafında büyük bir memleket olup, son zamana kadar kuzeyde Ohurcuk Denizine ve Sahalin Adasını ayıran Tataristan Boğazı'na kadar uzandığı halde; doğudan Japon Deniziyle sınırlanmış iken, sonraları kuzey ve kuzeydoğu tarafları Ruslar tarafından zaptedilerek Sibir

manda

• Kendini idare edemeyen bir memleket ahalisini başka bir yabancı devletin idare etmesi. (Fransızca)
• t. Camız denen hayvan. Kömüş. (Fransızca)

mi'van

• Ahâliye yardım eden, halka yardımı çok olan kimse.

mikail aleyhisselam / mîkâil aleyhisselâm

• Dört büyük melekten biri. Ucuzluk, pahalılık, kıtlık, bolluk yapmak, ferah ve huzûr getirmek ve her maddeyi hareket ettirmekle görevli melek.

münfis

• Ağır, pahalı, değerli.

müzy

• Şam ahalisinin kullandığı bir ölçüdür ve onbeş kile alır.

nasara

• Hristiyanlar. Nasraniler. Hz. İsa'ya (A.S.) ilk önceleri Nâsıra Karyesindeki ahali yardım ettiklerinden, onlara "Nasara" ismi verilmiştir.

riş

• Çok pahalı elbise.

ruhs

• Ucuzluk.
• Hafif pahalı olmak.

seken

• Ev ahâlisi.
• Mesken, ev.
• Kalbin teskin olduğu nesne.

semin

• (Semine) Çok değerli, pahalı, kıymetli.

şerye

• Çekirdekten biten hurma ağacı.
• Az pahalı nesne.

şuayb

• Ashab-ı Eyke ile Medyen ahâlisine gönderilen bir peygamberdir. Çok hakikatlı ve güzel sözlerle bu iki kavmi Hakka davet ettiği halde kendisini dinlemediler. Cenab-ı Hak Eykeliler üzerine şiddetli sıcaklık ve Medyen ahalisine de şiddetli sayha ile azab verdi ve onları mahveyledi. Şuayb Aleyhisselâm k

şuayb aleyhisselam / şuayb aleyhisselâm

• Medyen ve Eyke ahâlisine gönderilen peygamber. İbrâhim aleyhisselâmın, dînini insanlara tebliğ etti. İbrâhim aleyhisselâmın veya Sâlih aleyhisselâmın neslinden olduğu rivâyet edilir. İsminin Arabça Şuayb, Süryânicede Yesrûb olduğu bildirilmiştir. Mûsâ aleyhisselâmın kayınpederidir.

tuhlüb

• (Çoğulu: Tahâlib) Soysop, sülâle.

vatandaş

• Bir devlet ahalisinden ve teb'asından olan.

yehmum

• Kömür gibi simsiyah olan şey.
• Zifir ve kara duman.
• Cehennem ahalisini ihata eden perde.

yunus

• Benî İsrail peygamberlerinden ve Kur'an-ı Kerim'de bahsi geçenlerdendir. Elyesa (A.S.) dan sonra Ninova şehrine gönderildi. Şehir ahalisi kendisine itaat etmediği için müteessir olarak bir gemiye binmiş ve oradan denize atılmış. Cenab-ı Haktan emir almadan şehri terk ettiğinden bu hâl başına gelmişt

yunus aleyhisselam / yûnus aleyhisselâm

• Musul yakınındaki Nineve (Ninova) ahâlisine gönderilen peygamber. Babasının ismi Metâ'dır. Yûnus aleyhisselâm Âsûr Devleti'nin başşehri ve önemli bir ticâret merkezi olan Nineve şehrinde doğdu.

yusuf aleyhisselam / yûsuf aleyhisselâm

• Kur'ân-ı kerîmde adı geçen peygamberlerden. Mısır ahâlisine gönderilen peygamber. Yâkûb aleyhisselâmın oğludur. Yâkûb aleyhisselâmın neslinden gelen ilk peygamberdir. Allahü teâlâ ona rüyâ tâbiri ilmini öğretti.