ab-ı kevser

• Kevser âb-ı hayatı. Kevser letâfeti.

abdulaziz

• 32. Osmanlı Padişahıdır. Hilâfeti (Hi: 1277-1293) seneleri arasındadır. Mithat Paşa ve arkadaşları tarafından bilek damarları kesilerek şehid edilmiştir.

afat / âfât

• Âfetin çoğulu, musibetler, büyük felaketler.

aşti-hure / aştî-hûre

• Barış ziyafeti. (Farsça)

bahsan

• Bozuk, soluk. (Farsça)
• Salına salına yürüyen. (Farsça)
• Kıyafeti bozuk, pejmürde. (Farsça)

bezazet

• Perişanlık, pejmürdelik. Kıyafetin düzgün ve intizamlı olmayışı.

camis

• Cansız, camid.
• Letâfeti gitmiş olan elbise.

cübbe

• (Çoğulu: Cübeb) Şeâir-i İslamiyeden olup, giyilmesi sünnet olan dış kıyafetini teşkil eden, bilhassa namazda giyilen uzun ve bolca bir libas.

hadim-ül haremeyn-iş şerifeyn / hâdim-ül haremeyn-iş şerifeyn

• Hilâfeti haiz olmaları hasebiyle Osmanlı Padişahlarına verilen ünvandır. Haremeyn; Mekke ile Medine'ye denilir. İslâm âleminin bu iki şehre hürmet-i mahsusaları sebebiyle ve daha fazla tâzim kasdiyle şerif sıfatını da ilâve ederek "Haremeyn-iş şerifeyn" denilmiştir. Haremeyn'in Hâdimi mânasına gelen

harbat

• Ahmak, bön, ebleh. (Farsça)
• İri yapılı kaz. (Farsça)
• Kalıp ve kıyafeti yerinde olduğu halde ahmak olan kimse. (Farsça)

hilafet saltanatı / hilâfet saltanatı

• Hilafetin egemenliği.

hilafet-i aliye-i osmaniye / hilâfet-i âliye-i osmaniye

• Yüksek Osmanlı hilâfeti.

hilafet-i seniyye

• Büyük, yüce hilafet. Osmanlı Devleti hilafeti.

hilafetpenah

• Hilafetin dayanak yeri. Halifeliği haiz bulunan, hilafeti koruyan kimse. Halife, padişah. (Farsça)

ilmiye kıyafeti

• İlmiye mensublarının giyiniş tarzları. İlmiye kıyafeti; şalvar, cübbe ve sarıktı. Bununla birlikte ilmiye mensublarının kıyafetlerinde bazı değişiklikler de vardı. Orta derecedekiler cübbe ile sokağa çıktıkları halde üst tabakayı teşkil eden ricâl kısmı, lata yahut biniş giyerlerdi. Ayrıca ilmiyenin

izafet-i maktu'

• Kesik tamlama. Terkib-i izafet-i maktu'da denir. Esre'yi kaldırmağa da fekk-i izafet denir. Yani izafetin kaldırılması demektir. Meselâ: Câme-hâb : Yatak. Câme-i hâb : Uyku elbisesi. Ser-rişte : İp ucu, vesile, tutamak. Ser-i rişte : İpin ucu.

maide-i seniyye

• Pâdişah ziyâfeti.

mana-yı hilafet / mânâ-yı hilâfet

• Hilâfetin anlamı; Peygamberimizin vekili olarak Müslümanların din ve dünya işlerinin tedbirini gören genel başkanlık makamının anlamı.

meftihane / meftihâne

• Yeni bir kitaba veya yeni bir derse başlarken, talebelere hocası tarafından verilen başlama ziyafeti.

meftuhane

• Başlangıç için verilen ziyâfet. Bir kitabı okumaya veya yeni bir derse başlarken, talebelere hocası tarafından verilen başlama ziyafeti. (Farsça)

muaviye

• (Mi: 603 - 682) Sahabe-i Kiramdan olup Şam'da yirmi seneden ziyade valilik yaptı, sonra hilâfetini ilân etti. Yirmi sene de halifelik yaptı. Resul-i Ekrem Aleyhissalâtu Vesselâmın kayın biraderi ve vahiy kâtibi idi. Beni Ümeyye sülalesinden olan bu zattan itibaren İslâm Devletine, Emevi Devleti denm

müftehan

• Hoca ile talebeler arasındaki bir kitaba başlangıç ziyafeti. (Farsça)
• Hazineler. (Farsça)

müşekkel

• (Şekl. den) Kalıbı, şekli, biçimi, kıyafeti gösterişli ve yerinde.
• Şekil verilmiş, şekillendirilmiş.

müşevveh

• Şekil ve kıyafeti çirkin. Bed-endâm kimse.

pejmürde-hal

• Kılığı kıyafeti pejmürde olan, üstü başı pis bir halde bulunan. (Farsça)

rabıta-i telebbüsiyye / râbıta-i telebbüsiyye

• Râbıta yaparken kendisini, velînin şeklinde, kıyâfetinde görmek ve düşünmek.

savt-ı davud-u hilafet / savt-ı dâvud-u hilâfet

• Hz. Dâvud'un (a.s.) hilâfetinin sesi.

serahor

• Osmanlı İmparatorluğunun ilk devirlerinde ordunun bir yerden başka bir yere hareketinde yolların yapılması ile beraber ağırlıkların nakil vesairesi veyahut memleket içinde zelzele, deprem gibi bir âfetin vukuuyla harap olan yerlerin hemen tamir edilmesi işlerinde kullanılanlara verilen addır.

şerait-i hilafet

• Hilafetin şartları.

velime / velîme

• Sevinç ve sürur günleri verilen ziyafet. Düğün ziyafeti.
• Düğün, evlenme.

• Düğün ziyafeti.

zenne

• Kadın kısmı.
• Eskiden orta oyununda kadın rolü yapan erkek sanatkârlar hakkında kullanılan bir tâbirdi. Eskiden kadınlar, oyunda rol alamadıkları için erkekler kadın kıyâfetine girer ve oyunda kadın rolü yaparlardı.