abapuş / abâpûş / عباپوش

• Abalı. (Arapça - Farsça)
• Derviş. (Arapça - Farsça)
• Yoksul. (Arapça - Farsça)

acc

• Kalabalık.

ail

• Ailesini geçindiren, idare eden. Kalabalık ailesi olan. Fakir.

ajir

• Göl, havuz. (Farsça)
• Kalabalık, izdiham. (Farsça)
• Bağırma, feryât. (Farsça)
• Çekingen. (Farsça)
• Akıllı, uyanık. (Farsça)
• Amâde, hazır. (Farsça)

alay

• (Ask.) 3-4 tabur piyade veya5 bölük süvari askerinden mürekkep kuvvet.
• Debdebe ve gösterişle yapılan tören, geçit resmi.
• Cemaat, topluluk, güruh, kalabalık, fevç.
• Fazla miktar, muhtelif ve müteaddit kişiler veya şeyler.

anafet / anâfet

• Kabalık, sertlik.

anber

• Güzel koku. Adabalığı ve kaşalot denilen büyük balıkların barsaklarında teşekkül eden güzel kokulu madde.
• Derisinden kalkan yapılan bir balık.

anef

• Kabalık (inceliğin zıddıdır).

arak

• Kalabalık, izdiham.

aremrem

• Kalabalık ordu, çok fazla asker.

ayil

• Ailesi kalabalık olan.
• Ailesini besleyen.
• Aşırı.
• Fakir.
• Dengede olmayan terazi.

bekke

• Mekke-i Mükerreme'nin eski ismi.
• Bir yerde toplanmak. Bir yere cem'olmak.
• İzdihamlık, kalabalık.

bu'kuke

• İzdiham, kalabalık.

bukta

• Perişan, pejmurde, dağınık, dökük saçık.
• Cemaat, güruh, topluluk, kalabalık.

ceffe

• Kalabalık, kütle.
• Kalabalığın verdiği uğultu.

cefvet

• Nezaketsizlik, kabalık, saygısızlık.

celafet

• Kabalık, yontulmamışlık.

cemaat

• Topluluk. Bir yere toplanmış insanlar. Takım, bölük.
• Fık: Bir imama uyup namaz kılan müslümanların heyeti. Bir mezhebe tâbi bir heyet teşkil eden ahali.
• Aralarındaki münasebetleri din, örf ve âdetlere göre tanzim eden, akrabalık, komşuluk, hemşehrilik gibi rabıtalarla birbiri

cemm / جم

• Kalabalık. (Arapça)

cemm-i gafir / cemm-i gafîr

• Büyük cemâat, insan kalabalığı. Ekseriyet.
• Muhâfızlar.

• Kalabalık insan topluluğu.

• Büyük cemaat, insan kalabalığı.

cihas

• Kalabalık, müzâhame.

cumhur / cumhûr / جمهور

• Halk, kalabalık, ahâlî, çoğunluk.

• Halk. (Arapça)
• Kalabalık. (Arapça)

cumhur-u nas / cumhur-u nâs

• İnsanların ekserisi, halk kalabalığı.

dahamet / dahâmet

• İrilik, kocamanlık, kabalık, vücutça büyük olmaklık.
• Tıb: Hipertrophie.

dergiş

• İzdiham, çok kalabalık. (Farsça)
• Bir zerdali cinsi. (Farsça)

dervah

• Hastalıktan yeni kurtulan, iyice kendisine gelemeyen kimse. (Farsça)
• Sağlam, metin, muhkem. (Farsça)
• Doğru, asıl, gerçek. (Farsça)
• Yiğitlik, cesaret, cesur olmak, şecaat. (Farsça)
• Ayıp, utanma. (Farsça)
• Sertlik, kabalık. (Farsça)

dına

• İzdihamlık, kalabalık, çokluk.

dürüşti / dürüştî

• Kabalık, sertlik, katılık, kalınlık, yoğunluk. (Farsça)

efrad-ı adide / efrad-ı adîde

• Çok kalabalık fertler.

ektad

• Cemaatler, topluluklar, kalabalıklar, bölükler, takımlar.
• Misaller, temsiller, örnekler.

emla'

• (Tekili: Mele') Topluluklar, mele'ler, cemaatler, cemiyetler, bölükler, kalabalıklar.

enbuh / enbûh / انبوه

• Ziyade, çok, kalabalık. (Farsça)
• Çokluk, ziyadelik, cemaat, izdiham. (Farsça)
• Meclis, kurultay. (Farsça)
• Kalın, yoğun. (Farsça)
• Duvarın yıkılıp dökülmesi. (Farsça)

• Kalabalık. (Farsça)
• Gür. (Farsça)
• Yoğun. (Farsça)

enfar

• (Tekili: Nefir) Cemaatler, topluluklar, cemiyetler. Halk, ahali, kalabalıklar, izdihamlar.

engame

• Topluluk, cemaat, kalabalık, izdiham. Toplanma yeri, meclis. (Farsça)
• Muharebe yeri, ceng meydanı. (Farsça)
• Oyuncular derneği. (Farsça)

eskal

• (Tekili: Sekal) Ağır yükler, ağır şeyler. Kalabalık, ağırlık.

fart-ı izdiham

• Fazla kalabalık.

fazazet

• Sertlik, kabalık, kötü sözlülük.

ferfere

• Farfara, akılsızlık, hafif meşreplik.
• Patırtıcı, gürültücü, ağzı kalabalık.

ferik / ferîk

• Tümen (Fırka) kumandanı. Korgeneral.
• İnsan kalabalığı. Büyük insan bölüğü.

fevc

• Dalga. Bölük. İnsan kalabalığı. Cemaat. Takım.
• Koşmak. Sür'at etmek.
• İyi kokunun dağılıp yayılması.

fiam

• Çok kalabalık olan erkekler topluluğu.

fie

• Kalabalık, topluluk, cemaat.

fırak

• Tümenler, alaylar, bölükler.
• Partiler.
• Takımlar, kalabalıklar, ehl-i sünnet ve cemaatten ayrılan mezhepler.

fırka

• İnsan kalabalığı grubu.
• Tümen.

gafir / gafîr

• Çok fazla, sayısız, kalabalık.
• Örten, etrafını çeviren.
• Umumi.
• Boyun, boğaz ve kafada olan tüyler.

• Kalabalık.

galebe / غلبه

• Baskın çıkma, ağır basma. (Arapça)
• Kalabalık. (Arapça)

gamre

• (Çoğulu: Gamerât) Tecrübesizlik, görgüsüzlük, anlayışsızlık.
• İzdiham, kalabalık.
• Fenalığa dalmak.
• Şiddet.
• Zahmet.

gılzet / غلظت

• Kabalık, sertlik.
• Kalınlık, galizlik.

• Yoğunluk. (Arapça)
• Kabalık. (Arapça)
• Kalınlık. (Arapça)

hadire / hadîre

• Kalabalık olmayan topluluk.
• Yaranın içinde toplanan kan ve irin.

hasra gelmeyen

• Sınır altına alınamayan, pek kalabalık.

haşv-i müfsid

• Edb: İbarede yalnız kalabalık etmekle kalmayıp mânâyı da anlaşılmaz hale getiren söz.

hergele

• Binilmek ve yük taşımak için alıştırılmamış at, kısrak, beygir veya merkep sürüsü.
• Böyle bir sürüye dahil olan hayvan.
• Mc: Terbiye ve görgüden büsbütün mahrum adam.
• Bir işe yaramaz işçi kalabalığı.

hıbab

• (Çoğulu: Havâbibe) Hısımlık, yakınlık, akrabalık, karâbet.

hızak

• (Tekili: Hızka) Yığınlar, kalabalıklar.

hızka

• Yığın, kalabalık.

hürmet-i müsahere

• Sıhriyyet sebebi ile hâsıl olan haramlık. Yâni evlenmek sebebi ile meydana gelen akrabalık dolayısıyle hâsıl olan haramlıktır. Bu sıhriyyetin haramlık meydana getirmesi, ister meşru' nikâhla olsun, ister gayr-ı meşru' olsun "hürmet-i müsahere" meydana gelir.Meselâ: Hanefi mezhebinde, bir kimse kendi

huşunet / huşûnet

• Kabalık, sertlik, inatçılık.

• Kabalık, kırıcılık.

huşunet-i tab'

• Tabiat ve huy kabalığı.

huyul

• (Tekili: Hayl) Atlı alaylar.
• Atlar.
• Kötülerin meydana getirdiği kalabalık.

huzunet

• (Çoğulu: Huzen) Sağlamlık. Kabalık, sertlik.

ibavet

• Yabancı bir adamın bir çocuğa baba gibi olması, babalık yapması.

içtimaat-ı ünsiyetkarane / içtimâât-ı ünsiyetkârâne

• Toplu alışkanlıklar ve hoşlanılan kalabalıklar.

ıhşişan / ıhşîşan

• Kabalığı, inatçılığı ve katılığı fazla olmak.

ihtişam

• Debdebe. Şanlı görünüş.
• Etbâ dairesi ve takımının kalabalığı.

ıshar

• (Sıhriyyet. den) Akrabalık, yakınlık, kurbiyet, sıhriyet. Damat olma. Damat edinme.
• Ulaşmak.
• Erimek.

izdiham / izdihâm / ازدحام / اِزْدِحَامْ

• Kalabalık bir yerde halkın çok birikmesinden meydana gelen sıkıntı.

• Yoğun kalabalık.

• Aşırı kalabalık, aşırı yığılma. (Arapça)

• Aşırı kalabalık.

karabet / karâbet / قرابت / قَرَابَتْ

• Soyca yakınlık. Hısımlık. Akrabalık.

• Soy, süt ve evlilik yoluyla yakınlık, akrabâlık.

• Yakınlık, akrabalık.

• Soyca yakınlık, hısımlık, akrabalık.

• Yakınlık, akrabalık. (Arapça)

• Akrabalık, yakın olma.

karabet-i nesebiyye

• Aynı soydan gelmek suretiyle olan asli hısım ve akrabalık.

karabet-i nesliye / karâbet-i nesliye

• Soy yakınlığı, akrabalık.

karabet-i rahmiye

• Soy yakınlığı, akrabalık.

karabet-i sıhriyye

• Kız alıp vermekle meydana gelen akrabalık, yakınlık, hısımlık.

kasa

• Kabalık.
• Şiddet.
• Katılık.

kebbe

• İzdihamlık, kalabalık.
• Cenk ve kıtal içinde sür'at etmek. Savaşta acele hareket etmek.

kelale / kelâle

• Akrabalığı uzaktan olma.
• Yorulma, tükenme.
• Bıçak kör olma.

kelalet / kelâlet

• Yorgunluk. Bitkinlik. Usançlık.
• Bıçak ve kılıç gibi şeylerin kesmez olması.
• Akrabalığı uzak olanlar. (Amcazâdeler topluluğu gibi).
• Kör ve kesmez olan.

kesafet

• Sıkılık, tokluk.
• Kalınlık, yoğunluk.
• Saydam olmama.
• Koyuluk.
• Kalabalık.

kesafet-i nüfus

• Nüfus çokluğu, nüfus yoğunluğu, nüfus kalabalığı.

kesret

• Çokluk, bolluk, ziyadelik.
• Kalabalık.

kıt'a

• (Çoğulu: Kıtat) Dünyanın kara parçalarından her biri.
• Memleket. Ülke.
• Mat: Bir dairenin bir yayı ile onun çapı arasındaki kısım.
• Tıb: Kesik organın vücudda kalan parçası.
• Ask: Çok kalabalık olmayan askerî kuvvet.
• Edb: En az iki beyitten yapılmış manzum

kurbet

• Yakınlık, Allah'a yakınlık.
• Hısımlık, akrabalık.

lezen

• Şiddet.
• Darlık.
• Halkın kuyu veya ırmak kenarında kalabalık meydana getirmesi.

lücc

• Engin sular.
• Gümüş.
• Ayna.
• Kalabalık cemaat.

lücce / لجه

• Kalabalık. (Arapça)
• Gümüş. (Arapça)
• Deniz, engin su. (Arapça)

lücec

• (Tekili: Lücce) Engin denizler.
• Kalabalık topluluklar, cemaatler.

lümme

• Nişan. Alâmet. Damga. Nokta.
• Vesvese, kuruntu.
• Çok cemaat, çok kalabalık.

lüvb

• Çokluk, kalabalık, izdihamlık.

ma-halakallah

• Allah'ın (C.C.) yarattığı ve halkettiği her şey.
• Kalabalık, izdiham.

mahşer / محشر

• Toplanma yeri. Kıyametten sonra insanların tekrar dirilip toplanmaları ve toplandıkları yer. Haşir meydanı.
• Çok kalabalık.

• Kıyamet yeri. (Arapça)
• Aşırı kalabalık. (Arapça)

mahşer-i mev'ud

• Büyük kalabalık, topluluk.

makamat

• (Tekili: Makam ve makame) Makamlar, mertebeler.
• Cemaatler, cemiyetler, kalabalıklar, topluluklar.

makame

• (Çoğulu: Makamât) Meclis.
• Topluluk, cemaat, cemiyet, kalabalık.
• Nutuk tarzında söylenen sözler.

mecma-ı azim / mecma-ı azîm

• Büyük, kalabalık topluluk.

mele'

• (Çoğulu: Emlâ) Bir cemâatin ileri gelenleri.
• Hırs, tama'.
• Zan.
• Güzellik.
• Fls: Kâinatta hiçlik şeklinde boşluk olmadığını, her yerin dolu olduğunu ifade eden bir tabirdir.
• Dolu mekân.
• Kalabalık, güruh, cemaat, topluluk. Halk.

• Doldurma, dolma, doluluk.
• Kalabalık, topluluk.

meratib-i külliye / merâtib-i külliye

• Büyük ve kalabalık mertebeler.

merdum-girizane / merdum-girîzâne

• İnsanlardan sıkılarak, kalabalıktan hoşlanmayıp yalnızlık isteyerek.

merdümgiriz

• İnsanlardan sıkılan, kalabalıktan hoşlanmayıp yalnızlık isteyen.

merdümgirizane

• Kalabalıktan sıkılıp yalnızlık isteyerek.

merdümgirizlik

• İnsanlardan sıkılganlık, kalabalıktan hoşlanmayıp yalnızlık isteme hâli.

mevakib

• (Tekili: Mevkib) Cemaatler, kalabalıklar, güruhlar, topluluklar.

mücahafe

• İzdiham etmek, kalabalık yapmak.
• Birbirine kılıç ve bıçak çekip vuruşmak.

müdakee

• Kalabalık, izdiham, müzahame.

mükabere / mükâbere

• Münakaşada ağız kalabalığı ile karşısındakini yenmeye çalışma, yanlışta direnme, büyüklenme.

mukarebet

• (Kurb. dan) Akrabalık, yakınlık.

musahere / musâhere

• (Sıhr. dan) Evlenme ile meydana gelen akrabalık.

• Akrabalık.

müşakehe

• Benzemek.
• Hısımlık, akrabalık.

müşakele-i cinsiye / müşâkele-i cinsiye

• Tür veya soyla ilgili yakınlık, akrabalık.

mütezahim / mütezâhim

• (Çoğulu: Mütezahimîn) (Ziham. dan) Birbirini iterek, herbirinin üstüne çıkarak biriken kalabalık.
• Halkın kalabalığından sıkıntıya uğrayan.

• Kalabalıktan sıkıntı çeken.

mütezahimin / mütezahimîn

• (Tekili: Mütezahim) İzdihamdan dolayı birbirinin üstüne çıkanlar. Kalabalıktan sıkışanlar.

müzahamet

• Birbirine zahmet verme. Kalabalıktan gelen sıkıntı, sıkıştırma.
• Bir yere itişe kakışa hücum etme.

müzdahim

• (Müzdehim) Kalabalık, izdihamlı, yığılmış.
• İzdiham ve kalabalık eden.

müzdeham

• (Zahm. dan) Kalabalık, izdihamlı.

müzdehim

• (Zahm. dan) Kalabalık, izdihamlı, pek sıkışık.

müzdehimgah / müzdehimgâh

• Kalabalık yer. (Farsça)

na'ra

• (Çoğulu: Na'rât) Yüksek sesle uzun uzun bağırma.
• Tar: Eskiden yangına giderken ve dönerken kalabalık caddelerde, geçitlerde, dönemeçlerde, meydanlarda tulumbacıların içlerinden "naracı" adı verilen birinin bağırması yerinde kullanılır bir tâbirdir. Nâra atmakla yangın münasebetiyle s

na-mahrem

• Aralarında evlenmeğe mâni olacak kadar yakınlık bulunmayan. Şer'an evlenmeğe mâni akrabalığı olmayan erkek veya kadın. (Farsça)
• Yabancı. (Farsça)

nüzhet

• İç açıklığı, safa, eğlenme, gönül ferahlığı. (Farsça)
• Temizlik, paklık. (Farsça)
• Karışık, bulaşık ve kalabalık yerlerden uzak olmak. Buud. (Farsça)

pedender

• Üvey baba. Babalık. (Farsça)

pederi / pederî / پدری

• Babalık, pederlik. (Farsça)

• Babalık. (Farsça)
• Babaya ait, baba tarafı. (Farsça)

rahim

• (Rehm) Döl yatağı. Çocuğun, içinde yetiştiği ve dişi canlılara mahsus organ.
• Karabet, akrabalık.

• Dölyatağı, rahim.
• Akrabalık.

• Döl yatağı, akrabalık.

rahm

• Acıma, koruma, esirgeme, şefkat etmek.
• Hısımlık, karabet, akrabalık.

recrace

• Asker kalabalığı.
• Ses çokluğu.

reht

• (Çoğulu: Erhüt-Erhât-Erâhit) Cemaat, kalabalık.
• Kavim, kabile.
• Ondan az olan adamlar.
• Göbekle diz arası miktarı deri. (Hayızlı avretler giyerler)

rekub

• Erkeğinin ölümünü bekleyen kadın.
• Evlâdı durmayan avret.
• Kalabalıktan suya yaklaşamıyan deve.

ribbi / ribbî

• (Çoğulu: Ribbiyyun) Büyük kalabalık.

şefakat-ı übüvvet

• Babalık şefkati.

serdi / serdî

• Soğukluk, bürudet. (Farsça)
• Kabalık, sertlik, hoyratlık. (Farsça)

şerz

• (Çoğulu: Şerâriz-Şevâriz) Şiddet.
• Zorluk.
• Kuvvet.
• Kalabalık, galizlik. Kat'etmek, kesmek.

sevad

• Karaltı. Uzakta karaltı halinde görülen kalabalık.
• Ekseri insanlar.
• Şehir. Kasaba. Karye. Köy.
• Karartı. Yazı karalama.

sıhr / صهر

• Damat yahut enişte.
• Huk: Karı-kocadan biri ile diğerinin kan hısımları arasındaki akrabalık.

• Evlilikten doğan akrabalık. (Arapça)

sıhri / sıhrî

• Evlenmelerden meydana gelen akrabalık.

sıhriyet / صهریت

• Evlenmek suretiyle meydana gelen akrabalık.

• Evlilikten doğan akrabalık, kan bağı. (Arapça)

sıla-i rahim

• Akrabalık bağı, yakınlarla bağ kurma.

şübke

• (Çoğulu: Şübük) Yakınlık. Akrabalık, hısımlık.

sühme

• Nasip.
• Hısımlık, akrabalık, karâbet.

sühumet

• Akrabalık, hısımlık.

taras

• İzdihamlık, çok kalabalık.

tedaüm

• Kalabalık, izdiham.

tevella

• (Tevelli) Birisini dost edinme.
• Bir işi üzerine alma.
• Dönme, yönelme, i'raz etme.
• Ehl-i Beyt'e tam sevgi.
• Akrabalık. Karabet. Yakınlık beslemek.

tezahüm

• Birbirine sıkıntı vermek. Halk kalabalık edip birbirine sıkıntı vermek.

übüvvet / ابوت

• (Eb. den) Babalık, atalık.

• Babalık. (Arapça)

übüvveten

• Babalık sıfatıyla. Atalık cihetiyle.

ukub

• Toz.
• Çömlek kaynaması.
• Kalabalık.

umumet

• Amcalık. Amca akrabalığı.

unf

• Kabalık. Sertlik. Cebir ve zor.

• Sertlik, kabalık.

unfen / عنفا

• Sertçe, şiddet kullanarak, kabalıkla. (Arapça)

validiyyet

• Annelik ve babalık vasfı.

varis / vâris

• Mîrasçı, akrabâlık veya başka yolla, vefât eden kimsenin bıraktığı mîrâs denen maldan almaya hak kazanan.
• İlim ve ma'rifette mîrasçı.

yuh

• (Yuhâ) Güneşin isimlerindendir.
• Türkçede, birisine karşı hakaret için söylenen kelimedir. Kalabalıkla haykırılan hakaret kelimesidir. Buna "yuha çekmek" denir.