"icl" meselesi

• Buzağı olayı. Bu olay İsrailoğullarının Firavun'dan kurtulup Sina Çölüne yerleştikleri zaman yaşandı. Bir ara Mûsa (a.s.) Tur Dağına çıkmış ve orada bir müddet kalmıştı. İsrailoğulları da bu esnâda altından bir buzağı yaptı ve ona tapmaya başladı.

a'lem-i ulema-i zaman / a'lem-i ulemâ-i zaman

• Zamanın en iyi bileni, en büyük âlimi.

a'ver

• Tek gözlü. Bir gözü kör. Yek-çeşm. (Âhirzamanda gelecek Süfyan adındaki bir zâlimden "Aver" diye rivayetlerde bahsedilmesi, sadece dünyayı görecek bir gözü olduğu ve âhireti görecek imân gözünün olmadığından kinayedir.)

abad / âbâd

• Ebedler. Sonsuz gelecek zamanlar.

• Ebedler, sonsuz gelecek zamanlar.

abesiyyun

• Kâinatın ve hâdiselerin başı boş, faydasız ve gayesiz, kendi kendine, Haliksız olduğuna inanmak isteyen bâtıl yoldaki felsefeciler. Zamanımızda Ekzistansializm "Varoluşculuk" adı altında yeniden ortaya çıkan bir varlık ve hayat felsefesidir. İki kola ayrılmıştır. Bunlardan uluhiyeti inkâr edenler, h

abone

• Gazete ve dergi gibi yayınlara peşin para vererek muayyen bir zaman için müşteri olan kimse. (Fransızca)

acibe-i hilkat

• Her zaman yaratılan şekilden farklı olarak yaratılmış olan. (Meselâ: Normalinden çok fazla büyük cüsseli veya üç ayaklı olmak gibi)

acilane / âcilane

• Acele edene ait. Acele olarak. (Farsça)
• şimdiki zamana ait. (Farsça)

adalet-i nisbiye

• Zamanın şartlarına göre değişebilen, toplumun selâmeti için ferdin feda edilmesini öngören göreceli adalet.

adette bid'at / âdette bid'at

• Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem ve dört halîfesi zamânında olmayıp, ibâdet etmek ve sevâb kazanmak niyyeti ve kasdı olmaksızın sonradan meydana çıkarılan şeyler.

adi / âdî

• Üstünlük farkı olmayan. Kıymetsiz.
• Her zamanki.
• Âd kavmine âid.

adiyat / âdiyat / âdiyât

• (Tekili: Âdi) Her zaman meydana gelen hârikulâde ve birer mu'cize-i kudret olmakla beraber, insanlarca alışılmış olduğundan kuymeti bilinmeyen hâdiseler.
• Kıymetsiz şeyler.

• Her zaman olagelen alışılmış şeyler.

adiyat-ı umur / âdiyât-ı umûr

• Günlük işler, her zamanki değersiz işler.

adiyen / âdiyen

• Her zamanki gibi. Adice. Fevkalâde olmayarak.

adl-i adil / adl-i âdil

• Her zaman adaletle hükmeden adalet sahibi Allah.

afur

• Boz tüylü ve kısa boyunlu olan geyik.
• Zaman.

ahd

• Söz verme.
• Yemin, and.
• Devir, zaman, gün.

ahir zaman / âhir zaman

• Dünyânın son zamânı, son devresi. Genel olarak Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) teşriflerinden, özel olarak hicrî bin senesinden sonraki zaman.

• Son zaman, dünyamızın son çağı.

ahir zaman peygamberi / âhir zaman peygamberi

• Son zaman Peygamberi Hz. Muhammed (s.a.v.).

ahiren / ahîren / اخيرا

• En son, en son olarak.
• Son zamanlarda, yakında.

• Geçenlerde, son zamanlarda, son olarak. (Arapça)

ahirzaman / âhirzaman

• Dünyanın son zamanları.

• Dünyanın son zamanı ve son devresi. Dünya hayatının kıyamete yakın son devresi.

ahkab

• Uzun zamanlar.

ahkam-ı ezeli / ahkâm-ı ezelî

• Bütün zamanlarda geçerli olan ezelî hükümler, esaslar.

ahval-i zaman / ahvâl-i zaman / اَحْوَالِ زَمَانْ

• Zamanın şartları.

• Zamanın halleri.

ahyan

• (Tekili: Hin) Arasıra. Vakit vakit. Vakitler. Zamanlar.

ahyanen / ahyânen / احيانا

• (İhyânen) Zaman zaman, arasıra. Kâh kâh.

• Arasıra, kimi zaman. (Arapça)

akab

• Topuk. Ökçe.
• Bir şeyin hemen arkası.
• Bir şeyin gerisinde olan zaman veya mekan.

akçe

• Osmanlı Devletinin ilk zamanlarından îtibâren bastırılan ve kullanılan gümüş para birimi. İlk sikkesi gümüşten yapıldığı için ak (beyaz, parlak) para mânâsına akçe denildi.

akderi

• Eski zamanda kağıt yerine kullanılan ve üzerine yazı yazılan deri.

akıncı

• Keşif, yağma ve tahrib kasdıyla ecnebi memleketlere akın yapan kişi. Akıncılık, Osman Bey zamanında başlamıştır.

aklam

• (Tekili: Kalem) Kalemler. Oklar. Yayla atılan eski zaman silahlarından biri.

aktab / aktâb

• Kutuplar, büyük velilerden zamanının en büyük mürşidi olan kimseler.

alam-ı maziye / âlâm-ı mâziye

• Geçmiş zamanın elemleri, acıları.

alay emini

• Osmanlı İmparatorluğu zamanında bir alay askerin hesap işlerine bakan subay ki, binbaşıdan alt derecededir.

alay imamı

• Osmanlı İmparatorluğu zamanında bir alay askere imamlık vazifesini yapan subay.

aleyh

• (Aleyhi - Aleyhâ) (Alâ edatının zamirle birleştiği zamanki şekli.) Aleyhinde, onun hakkında, onun üzerine.

alim / âlim

• Bilen, ilim sâhibi.
• Her şeyi bilen mânâsına Allahü teâlânın sıfatlarından biri.
• Zamânın fen ve edebiyât bilgilerinde yetişmiş, Kur'ân-ı kerîmin ve yüzbinlerce hadîs-i şerîfin mânâsını ezberden bilen, İslâm'ın yirmi ana ilmi ve bunların kolları olan seksen ilminde mütehassıs (uzman),

allame / allâme

• İslâmiyetin yirmi ana ilmi ve bunların kolları olan seksen ilminde mütehassıs ve evliyâlık derecelerinde yükselmiş, ayrıca lâzım olduğu kadar zamanın fen ve edebiyat ilimlerinde de yetişmiş zât. Âlim kelimesinin mübâlağalı ismi fâilidir.

allame-i vakit / allâme-i vakit

• Zamanın en büyük âlimi.

allame-i zaman / allâme-i zaman

• Yaşadığı zamanın allâmesi, büyük âlimi.

amazon

• Eski zamanlarda yaşamış savaşçı kadın.

amer

• (Amr, ömr, imâret) Muammer eylemek. Çok zaman yaşayıp kalmak. Muammer olmak.

an / ân

• En kısa bir zaman. Lahza. Dem. Cüz'i bir zaman.

• En kısa zaman.

an-be-an

• Gittikçe, yavaş yavaş, zaman ilerledikçe.

an-ı seyyal / ân-ı seyyal

• Bir anda akıp giden zaman dilimi.

an-ı seyyale / ân-ı seyyâle

• Bir anda akıp giden zaman dilimi.

an-karib / an-karîb

• Yakından, çok zaman geçmeden.

• En kısa zamanda.

anat

• (Tekili: An) Anlar, zamanlar.

anen fe anen

• Zamanla, gittikçe, devamlı.

anfeanen

• Gitgide, zamanla.

antika

• yun. Kıymetli san'at eseri. Eski zamandan kalma eser.

aruf

• Uzun zaman ıztırab, elem çeken.

asal

• (Tekili: Asil) İkindi ve akşam arası mânasına, öğleden geceye kadar olan müddet.
• Zamanlar ve vakitler.

asaletlu / asaletlû

• Asâletli, soy ve neseb sahibi, necib, asil.
• Osmanlı İmparatorluğu zamanında resmi yazışmalarda büyükelçilere, Hristiyan büyüklerine, devlet adamlarına ve prenslerine denirdi.

asayiş

• Emniyet, güvenlik, korku ve endişeden uzak hâl. Kanun, nizam hakimiyeti. İnsan cemiyetlerinde iktidar, hâkimiyet, bir zümrenin, bir sınıfın elinde olmaktan kurtulamamasından ve bir kısım insanlarca yapılan, istedikleri zaman değiştirilen kanunlara diğer insanların saygısı temin edilemediğinden asayi (Farsça)

ashab-ı kehf / ashâb-ı kehf

• Mağara arkadaşları. Bunlar, zamanlarındaki zalim hükümdarlarının şerrinden mağaraya sığınan ve orada yıllarca uyutulduktan sonra tekrar diriltilen, köpekleri ile birlikte, yedi sekiz kişiydiler.

ashame

• Peygamberimizin zamanında Müslümanlığı kabul eden Habeş Necaşisinin ismi.

asib-i rüzgar

• Zamanın belâsı.

aşirat / âşirât

• Dakikanın sâniye, sâlise gibi on birim küçüğü olan zaman dilimleri.

aşire / âşire

• Saatin dakika ve saniye gibi on birim küçüğü olan zaman dilimi.

aşire-i dakika / âşire-i dakika

• Saatin dakika ve saniye gibi on birim küçüğü olan zaman dilimi.

asla / اصلا

• Hiçbir zaman.

• Hiçbir zaman. (Arapça)

asr

• (Asır) Bir devrelik zaman.
• İkindi vakti.
• Zamanın bir cüz'ü.
• Konuşan kimselerin başkaları ile beraber yaşadığı müddet.
• Yüz yıl.
• Eskiden bazılarınca kırk, elli veya altmış yıllık müddet.
• İnsanın ortalama yaşayış zamanı.
• Gece ve gündüzden

• Zaman, devir, yüz yıllık zaman.
• İkindi vakti.

asr-ı evvel

• İlk asır.
• Ist: Fey-i zevâle ilâveten, herşeyin gölgesi kendisinin bir misli daha uzadığı zamandan başlayıp, iki misli uzayıncaya kadar süren ikindi vaktidir. (Fey-i zevâl; güneş tam ortada iken, gölgenin uzunluğudur.)

• İmâmeyn'e (İmâm-ı Ebû Yûsuf ve İmâm-ı Muhammed'e) göre ikindi vaktinin başlama zamânı.

asr-ı hazır / asr-ı hâzır

• Şimdiki asır, yeni zaman.

asr-ı sani / asr-ı sâni / asr-ı sânî

• İkinci asır.
• Ist: Fey-i zevâle ilâveten, herşeyin gölgesi kendi boyunun iki misli daha uzadığı zamandan başlayan ikindi vaktidir. (Fey-i zevâl; güneş tam ortada iken, gölgenin uzunluğudur.)

• İmâm-ı a'zam'a göre ikindi namazının başlama zamânı.

asr-ı seadet / asr-ı seâdet

• Mutluluk devri. Peygamber efendimizin yaşadığı mübârek, bereketli ve hayırlı devir. Zamân-ı seâdet ve vakt-i seâdet de denir.

asran

• (Asaran) İki devir. Gece ve gündüz.
• İki asır.
• Gündüzün zamanı.

asri / asrî / عَصْر۪ي

• Zamanla ilgili, o döneme ait, modern, yeni tarz.

• Devre, modaya ve israflı fantaziyelere uyan. Taklitçi. Zamana uygun. Bir devreye, asra âit ve müteallik.

• Zamana uygun.

asrısaadet

• Peygamberimizin yaşadığı saadetli zaman.

athar

• (Tekili: Tâhir) Kadınların aybaşı ve doğumdan çıktıkları zamanlar.

ati / âtî

• Önde. Aşağıda. Sonra. Vâki olan. Gelecek zaman.

• Gelecek zaman, ilerisi.

avan / âvân / avân / اوان

• Anlar. Zamanlar. Vakitler.

• Zamanlar, anlar.

• Zaman. (Arapça)

avan-ı tekamül / avan-ı tekâmül

• Tekâmül, olgunlaşma ve terakki zamanları.

avine

• (Tekili: Evân) Vakitler, zamanlar, anlar. Devirler.

avniye

• Serasker Hüseyin Avni Paşa tarafından ilk olarak, daha sonra da Sultan Mecid ve Sultan Aziz zamanında giyilen kolsuz asker kaputu.
• Bir nevi yağmurluk.

avrat

• (Tekili: Averât) (Avret) Kadınlar.
• Gizli yerler.
• Mahrem zamanlar.

avret

• İslâmiyet'te akıllı ve bâliğ (ergen ve evlenecek yaşa gelmiş) olan kimsenin namaz kılarken açması veya her zaman başkasına göstermesi ve başkasının bakması haram (günâh) olan yerleri.
• Kadın, hanım.

avrupalılaşmak

• Avrupalıların fikirlerini ve yaşayış tarzını benimsemek. Türkiye'de batılılaşma olarak kullanılmaktadır. Avrupa zamanımızda ilim ve teknikte ilerlemiş olmakla beraber inanışları, ahlâkları, felsefeleri ve yaşayış tarzı ile geri bir düşünüşü temsil eder. Avrupaya, batıya özenmek, eşkiyanın gasbettiği

ayasofya

• İstanbul'daki bu ilk kilisenin açılış resmi Mi : 325 tarihinde yapılmıştır. 513 senesi Ocak ayının 13-14. gecesi bir yangın esnası bina kâmilen yanmış. O zaman İmparator Justinyanus yeniden yaptırmış. 573 de binanın resm-i küşâdı yapılmıştır.Osmanlılarca 29 Mayıs 1453'de İstanbul fethedilince Fatih

ayin / âyin

• Merâsim. Usûl. Görenek. Dinî âdâb. Âdet, örf ve kanun.
• Ziynet, süs.İslâm'da fıkıh lisânı âyin kelimesini kabul etmemiştir. Bazı vakıflar, filân câmide herhangi bir tarikat âyini icra için te'sis yapacakları zaman vaki olan müracaatlarında fetvahâne tarafından verilen müsaadelerde âyi

ayn-el-yakin / ayn-el-yakîn

• Görerek bilme.
• Hadîs-i şerîfte bildirilen ihsân (Allahü teâlâyı görüyormuş gibi ibâdet etme) mertebesinde bir ışığın kalbde parlaması. Zamanımızda tarîkata girmiş bir çok kimse, kendilerine tasavvufçu süsü vererek vahdet-i vücudu dillerine almış, bundan yüksek mertebe olmaz sanıyor.

azal

• (Tekili: Ezel) Ezeller. Başlangıcı olmayan zamanlar.

aziz / azîz

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Her zaman izzet ve şeref sâhibi. Gâlib, benzeri olmayan, büyük ve küçük her şeyin O'na şiddetle ihtiyâcı olan.
• Kıymetli, şerefli, üstün.

azoik

• En eski jeolojik zaman.
• İçinde fosil bulunmayan toprak.

ba'd

• Zaman zarfıdır ve te'hir ifade eder.
• Helâk olmak mânâsına mastardır.

ba'de bu'din

• Hayli zaman geçtikten sonra, neden sonra.

ba'zan / بعضا

• Bazen, kimi zaman. (Arapça)

baharistan

• İlkbaharın hüküm sürdüğü zaman. (Farsça)
• Yeşil ve çiçekli yer. (Farsça)
• Molla Câmi'nin eseri. (Farsça)

bahira / bahîra

• Süryâni rahiblerindendir. Zamanın ilim ve fenlerine vâkıf ve bilhassa hey'et ve nücumda ihtisas sahibiydi. Bu sebepten rahiblerin câhilleri kendisinden hoşlanmazlardı. Hazret-i İsâ'nın ulûhiyetini ve Hz. Meryem'in ümmullah olduğunu inkâr ve ilân ettiğinden, bulunduğu manastırın reisi tarafından kovu

bahr-ı bikeran-i zaman / bahr-ı bîkeran-i zaman

• Uçsuz bucaksız olan zaman denizi.

baki-i layezal / bâkî-i lâyezâl

• Hiçbir zaman yok olmayan, varlığı kalıcı ve sürekli olan Allah.

balyemez

• Osmanlıların bir zamanlar kullandıkları uzun menzilli toplar.

barani / bârânî

• Çivit mavisi renginde, Osmanlılar zamanında Selânik'te dokunan bir cins çuha. Yeniçeri ve Acemi oğlanlarına aralık ve ocak (erbain) aylarında verilen yağmurluk bârâniden yapılırdı. Yağmurluk, yağmurdan muhafaza eden şey. (Farsça)
• Yağmurla ilgili. (Farsça)

barha

• Def'alarca, zaman zaman, sık sık, devamlı olarak. (Farsça)

başıbozuk

• Bir harp çıktığında orduya süvari veya piyade olarak katılan gönüllü asker. Başıbozuk tâbiri, gelişigüzel ve intizamsız idare tarzına da alem olmuştur. Bir zamanlar bu tâbir, asker olmayan siviller için de kullanılmıştır. (Türkçe)

basın

• Uydurma bir kelime olup "matbuat" yerine kullanılır. Gazete, mecmua gibi belli zamanlarda çıkan matbuatın hepsi.

bast-ı zaman / بَسْطِ زَمَانْ

• Az zamanda çok uzun bir zaman yaşamış olmak.

• Az bir zaman dilimi içine uzun bir zamanı sığdırmak ve onu yaşamış gibi olmak.

• Zamanın genişlemesi.

bastan / bastân

• Tarih. (Farsça)
• Mazi, geçmiş zaman. (Farsça)
• Eski. (Farsça)

bastan-şinas / bastân-şinâs

• Geçmiş zaman, tarih. (Farsça)

baştina

• Osmanlı İmparatorluğu zamanında Balkanların bazı yerlerinde devlet arazisinden tapu ve miras suretiyle geçen tarla.

bastızaman

• Zamanın genişlemesi, az zamanda normalden fazla yaşama.

bazen / بعضا

• Kimi zaman (Arapça)

bebr

• Kaplana benzer, ondan daha büyükçe ve pek yırtıcı bir canavar ki, Hindistanda ve Afrikada bulunur. Saldırdığı zaman derisindeki tüyleri kabarıp korkunç bir manzara arzeder. Arslanı bile korkutur bir hayvandır. (Farsça)

bediüzzaman / bedîüzzaman / بديع الزمان

• Zamanın bedi'i olan. Zamanında kendisi gibi görülmedik olan. Kimseye benzemiyen ve zamanın garib ve acibi bulunan.

• Zamanın, çağın eşsiz güzelliği.

• Zamanın harikası ve en mükemmeli

• Zamanın harikası.

behc

• Her zaman neşeli olma. Birisini şâd ve mesrur etme, sevindirme.
• Güzellik, hüsn.

belkıs

• Süleyman (A.S.) zamanında, Yemen'de Sebe şehrinde hükümet süren Himyerîlerden bir melikedir.

• Süleymân aleyhisselâm zamânında Yemen'de Sebe' şehrinde hüküm süren Himyerîlerden bir kadın sultan.

berhe

• Müddet, an, zaman.

bermu'tad

• Her zamanki gibi. Âdet olduğu üzere, alışıldığı gibi. (Farsça)

berzah-ı kübra / berzâh-ı kübrâ

• Kabirden kalkıp, mahşer yerinde hesâbın görülüp Cennet veya Cehenneme gidilinceye kadar geçen zaman.

berzah-ı sugra / berzâh-ı sugrâ

• Kabre konduktan kıyâmet kopup kabirden kalkıncaya kadar olan zaman.

besmele-i hayat-ı dünyeviye

• Dünyadaki hayatının ilk başladığı zaman dilimi.

bi'set

• Gönderilme. İnsanları hak ve doğru yola sevk için gönderilen Cenab-ı Peygamberimiz Resül-i Ekrem'in (A.S.M.) nübüvvetinin başlangıç zamanı, nübüvvetinin bidayeti.

bi-gah / bî-gah

• Vakitsiz, zamansız. (Farsça)

bi-hengam / bî-hengam

• Vakitsiz, zamansız. (Farsça)

bid'at-ı hasene

• Resûlullah'ın ve dört halîfesinin zamanlarında bulunmayıp da, dinde sonradan meydana çıkan ve bir sünnetin unutulmasına sebeb olmayan minâre, medrese, mektep yapmak, İslâmî ve faydalı kitaplar yazmak gibi güzel şeyler.

bid'at-ı seyyie

• Resûlullah'ın ve Eshâbının zamanlarında bulunmayıp da, dinde sonradan meydana çıkan ve bir sünnetin unutulmasına sebeb olan bozuk inanış ve ibâdet olarak yapılan işler.

bid'at-üz zaman

• Zamanın bid'ası. Yeni çıkan harikulâde şey. Zamanın acib ve garibi.

bid'atüzzaman

• Zamanın bid'ası; zamanın yenilikçi acayip kişisi.

bidatüzzaman / bidâtüzzaman

• Zamanın görülmemiş ve harika olanı.

bilamühlet / bilâmühlet / بلامهلت

• Zaman tanımadan, süre vermeden. (Arapça)

borç

• Geri verilmek niyetiyle ihtiyaç sahiplerine verilen para. Müslümanlıkta faizle borç vermek haramdır, günahtır. Borcunu ödiyemiyecek durumda onların borçlarını bağışlamak veya sonraya bırakmak sevaptır. Borcunu ödeyebilecek durumda olanlar da borçlarını zamanında ödemelidirler. Ödeyemiyecek olanlar d

bu zaman ehli

• Bu zamanda yaşayanlar; çağdaşlar.

buhran

• Sıkıntı. Darlık. Nöbet. Kriz. Hastalığın ağır zamanı.
• Bir işin tehlikeli ve karışık hâl alması.

bülten

• Halka bilgi veren, özet olarak yazılmış resmi yazı. (Fransızca)
• Bir müessesenin, kurumun faaliyetlerini tanıtan ve belli zaman aralıklarıyla yayınlanan mevkute. (Fransızca)

bürhe

• Zaman, an, müddet.

cabir-ül-ensari / câbir-ül-ensarî

• Câbir Bin Abdullah El-Ensarî (R.A.) da denir. Meşhur sahabelerdendir. Bizzat Resul-i Ekrem'den (A.S.M.) ilim ve feyiz almış ve zamanında Medine-i Münevvere'nin müftüsü olmuştur. En çok hadis rivayetiyle meşhur olan altı sahabeden biridir. 1540 hadis rivayet etmiştir. 19 gazada hazır bulunmuştur. Hic

çağ

• Zaman, vakit, esnâ, hengâm, mevsim.
• Yaş.
• Boy, kamet, tenâsüb, lüzumu derece semizlik.
• Devir, tarih çağları. (İlkçağ, Ortaçağ, Yeniçağ, Yakınçağ.)

çağrışım

• Psk: Bir idrakla kazanılan bir fikrin başka bir idrak (algı) ile kazanılan fikir arasında bağıntı kurulması, birinin diğerini hatıra getirmesidir. Bu bağıntı zaman ve mekânda yakınlık, benzerlik ve zıdlık sebebiyle kurulur. Sevap deyince günahın; abdest deyince namazın; Cennet deyince Cehennem'in de

cahd-ı mutlak, cahd-ı müstağrak

• Arab gramerinde menfî olan iki geniş zaman sigası. Muzari fiillerinin başına (Lem) ve (Len) getirilerek olur.

camit

• Eski ve Ortaçağlarda Giresun ile Samsun arasında kalan dağlık mıntıkaya verilen ad. Osmanlılar zamanında bu kelime Canik olarak kullanılmıştır.

çark

• (Çarh-Çerh) Dönen pervaneli tekerlek. (Farsça)
• Vapur, değirmen ve dolap çarkı. (Farsça)
• Bir makinenin dönen tekerleği, çok zaman bu tekerlek makineyi çalıştırır. Her çeşit tekerlekli makine. (Farsça)
• Dönerek işleyen âlet. (Farsça)
• Koz: Birbiri içinde dönen feleklerden mürekkeb kâinat, felek, efl (Farsça)

çark-ı felek

• Bir makine veya dolaba benzetilen gökyüzü.
• Mc: Tâlih, baht.
• Yakıldığı zaman dönerek ateşler püskürten bir çeşit donanma fişeği.
• Bir nevi sarmaşıklı nebat çiçeği.

cazibe

• Çekme kuvveti.
• Mc: Letafet zamanı. Hüsn-ü cemal. (Hareket harareti, hararet kuvveti, kuvvet câzibeyi tevlid eder gibi bir âdet-i İlâhiyye, bir kanun-u Rabbanidir. Mek.)

cehr

• Görünmek, zâhir olmak.
• Açıktan ve yüksek sesle olan söylemek veya okumak.
• Tecvid'de: Harf hareke ile okunduğu zaman, mahreçte aralık kalmıyarak nefesin akmayıp, küllisi veya ekserisi hapsolmuş bir şekilde sesin çıkmasına denir.

çekide

• Gürz ve topuz gibi eski zamanlarda kullanılan savaş âletleri. (Farsça)
• Damlamış. (Farsça)

celaleddin-i harzemşah

• (Vefâtı M.: 1231) Mengü berdi (Allah verdi) ismi de verilir. Harzemşah soyunun 7nci ve son hükümdarıdır. Tarihte cesaret ve irfanı ile tanınmıştır. O zamanın deccalı olan Cengiz'in kahır ve şiddeti karşısında İrân ve Turân korku ve zillete düştüğünde Celâleddin, Cengiz'in ordularını müteaddit defala

celaleddin-i süyuti / celaleddin-i süyûtî

• (Hi: 849 - 911) Abdurrahman bin Ebu Bekir Muhammed adı ile de anılır. Hadis imamı ve müctehid bir zattır. Mısırlıdır. Süyût şehrinde doğdu. Mısır'da vefat etti. Zamanının büyük İslâm allâmelerindendir. Asıl adı: Ebû Bekir oğlu Abdurrahman'dır. Tefsir, fıkıh, hadis ilmine dair eserleri vardır. Celale

cem-i mükesser

• Gr: Cemi yapılacağı zaman müfredinin şekli bozularak yapılan cemi. Kaide dışı yapılan, kaideye uymadan yapılan cemi. Kitab; kütüb, gibi.

cem-i sahih

• Gr: Bu cemi yapıldığı zaman müfredinin şekli bozulmaz. İki türlüdür. Cem-i müzekker, Cem-i müennes.
• Mat: Toplama.

cemir

• Zaman, dehr.

çend / چند

• Kaç. (Farsça)
• Birkaç. (Farsça)
• Ne zamana kadar. (Farsça)

cerib

• İmparatorluk zamanında Arabistan ülkelerinde kullanılan takriben 216 litrelik bir hacim ölçüsü.
• Dönüm.
• Eni ve boyu 60 arşın olan arazi ölçüsü.

cerre çıkma

• Eski zamanda medrese talebelerinin, mübarek üç aylar olan Receb, Şaban ve Ramazanda köylere dağılıp halka, ahaliye dini nasihatlarda bulunmak, namaz kıldırmak veya müezzinlik etmek suretiyle para ve erzak toplamaları.

cers

• Gizli ses.
• Arının ağaçtan ve çiçeklerden emmesi.
• Bir miktar zaman.

çeşm-i istikbal-bini / çeşm-i istikbâl-binî

• Gelecek zamanı, istikbâli gören göz. Kuvve-i kudsiye ve ferâset ve basiretle ileriyi bilen nazar.

cirit

• Düşmana atılmak üzere yapılmış ucu demirli, sert tahtadan kısa mızrak. Sulh zamanlarında talim mahiyetinde yapılan karşılaşmalara cirit oyunu denirdi. Türklerin makbul bir sporu idi.

cum'a-i atik

• (Eski Cum'a) Osmanlılar zamanında, Bulgaristan'da Şumnu ile Razgrat arasında yer alan meşhur bir bölge.

çun

• (Tâlil edatı) Ne zaman ki, çünkü, şu sebepten ki, gibi, şâyet, zirâ, nasıl, niçin, çerâ.. den beri mânalarına gelir. (Farsça)

cüneyd-i bağdadi / cüneyd-i bağdadî

• (Hicri: 207-298) Şafii Hz.lerinin talebesinden ders almıştır. Zamanın kutbu sayılmıştır. 30 defa yaya olarak hacca gitmiştir. Büyük velilerdendir. (K.S.)

dabbet-ül arz / dâbbet-ül arz

• Hadis-i şerifle âhir zamanda olacağı haber verilen ve âhir zaman alâmetlerinden olan bir nevi mahluk.

dabbetülarz / dâbbetülarz

• Âhirzaman alâmeti olan bir yaratık.

dabh

• Atların koşu esnasındaki nefeslerinin sesleridir ki, sahil denilen kişnemek değil, yemi ve sahibini gördüğü zaman yaptığı gibi hamhame denilen sesi de değil; hızlı nefes sesi olan bir harıltı ve hohlamadır. Denilmiştir ki: Dabh, bir at ve bir de köpek koşarken olur.

daime

• Sürekli; fertlerde her zaman gerçekleşiyor olma.

daiye / dâiye

• İnsanı bir şeye candan bağlamağa sürükleyen iç duygusu.
• Mücib ve sebep.
• Bâis olan husus, vakit ve zamanın bir hâleti.
• Arzu, hırs.
• Dava.
• Bahane.

dakika

• (Çoğulu: Dakaik) Zaman mikyası olarak bir saatin bölündüğü altmış parçadan beheri. Altmış saniyelik zaman.
• İnce fikir, mülâhaza, nükte.
• Daire dereceleriyle başka ölçülerde her derecenin bölündüğü parçalar ki bunlar da saniyelere ayrılırlar.

• Pek ince olan, zaman birimi.

Dalyarak / dalyarak

• budalalığı yüzünden her zaman densizlik yapan (kimse). Bön, salak, budala.

• Dalyarak kelimesi Türkçe'de "sallamak" anlamına gelir.
• Türkiye Türkçesinde dal-1 "sallamak" fiilinden türetilmiştir.
• Dalyarak kelimesi tarihte bilinen ilk kez dallamak "sallamak, eliyle tartmak" TDK, Tarama Sözlüğü (1600 yılından önce) eserinde yer almıştır.
• Dalyarak kelimesi Türkçe'de "Budalalığı yüzünden her zaman densizlik, küstahlık eden (kimse)." anlamına gelir.

dana-i bi-müdani / dânâ-i bî-müdanî

• Eşsiz âlim. Zamanında emsali olmayan âlim.

dar-ı ridde / dâr-ı ridde

• Aslında Müslim iken sonradan irtidâd eden veya bir zaman İslâmiyeti kabul etmiş iken sonradan mürted olan şahısların hâkim bulundukları yer.

dar-ül maarif / dâr-ül maarif

• Sultan Mecid zamanında Valide Sultan'ın İstanbul'da Sultan Mahmud türbesi civarında yaptırmış olduğu mekteb.

darbum

• Bizanslılar zamanında Eskişehir'in ismi.

darülhikmet / dârülhikmet

• Osmanlılar zamanında fetva ile vazifeli ilmi bir kuruluş.

def'i / def'î

• Birdenbire, kısa zamanda gerçekleşme.

deharir

• Zamânın şiddetleri.

dehir

• Zaman, çağ, devir.

dehkel

• Zahmet, meşakkat.
• şiddetli ve meşakkatli zaman.

dehl

• Zamandan bir saat.
• Azca nesne.

dehr / دهر

• Zaman, çok uzun zaman, ebedi.
• Bin yıllık zaman.
• Dünya.

• Devir, çağ, zaman.

• Zaman, devir. Âlemin (varlıkların) varlığının başlangıcından son bulmasına kadar olan bütün zaman.

• Zaman, devir.

• Dünya. (Arapça)
• Devir, zamane. (Arapça)

dehri / dehrî / دَهْر۪ي

• Allahü teâlâya ve âhirete inanmayıp, dehr (zaman) sonsuzdur ve dünyânın başlangıcı ve sonu yoktur, böyle gelmiş böyle gider diyen dinsiz, ateist.

• Zaman yönünden, çağları içine alan.

• Dehr ve zamana dair ve müteallik.

• Zamanla ilgili, kıyamete inanmayan îmansız felsefeci.

• Zamana âit.

dehrin şikayeti / dehrin şikâyeti

• Zamandan, çağdan şikâyetçi olma.

dehriye

• Devre ait. Zamana dair ve müteallik.
• Âlemin ezelî ve ebedîliğini iddia edip âhirete inanmıyan münkir ve imansız bir fırka.

dehriyyun / dehriyyûn

• Zamanı tanrılaştıran îmansız felsefeciler.

dek

• Edat olup zaman ve mekân için kullanılır. "Hatta, tâ, kadar" mânalarına gelir. Meselâ: Akşama dek çalıştım. (Türkçe)

dem / دم / دَمْ

• Kan,
• Soluk, nefes.
• Zaman, an.

• Kan,
• Soluk, nefes.
• Zaman, an.

• Kan, zaman, konu, kıvam.

• Zaman. (Farsça)
• Nefes. (Farsça)
• İçki. (Farsça)

• Kan, zaman.

dema / demâ

• Her zaman. Vaktâki. (Farsça)
• Soluk. Nefes. Hastalık sebebiyle tez tez solumak. (Farsça)
• Ürpermek. (Farsça)
• Dem. An. (Farsça)

• Her zaman.

• Her zaman.

demadem / demâdem

• Zaman zaman. An be an. Sık sık. Her vakit. (Farsça)

• Zaman zaman.

• Zaman zaman.

deman

• Heyecanlı. Hiddetli, hiddete kapılmış. (Farsça)
• Vakit, zaman. An. (Farsça)
• Bağırıp çağırma, feryat, figân. (Farsça)
• Heybetli, güçlü, kuvvetli, azametli, cesim. (Farsça)
• Kükremiş. (Farsça)

demankeş

• Zaman, müddet, vakit, an. (Farsça)

dembedem

• Zaman zaman.

dergah / dergâh

• Makam, kapı girişi, eşik. Tasavvuf mektebi. Tasavvufta yetişmiş ve yetiştirebilen evliyâ zâtlar tarafından, talebelere, tasavvuf, İslâm ahlâkı ve diğer dînî ilimlerin ve zamânın fen ilimlerinin okutulduğu yer.
• Cenâb-ı Hakk'ın rahmet kapısı.

devirli

• Fiz: Müsavi zaman aralıkları ile tekrarlanan hareket. Periyodik.

devletlü necabetlü / devletlü necâbetlü

• Osmanlılar zamanında şehzâdeler için kullanılan bir tabirdir.

devletlü semahatlü / devletlü semâhatlü

• Zamanında Şeyh-ül İslâmlara verilen bir ünvan.

devr-i bid'at

• Dinde olmayıp sonradan dine aykırı ve zarar verici şekilde ortaya çıkan şeylerin çok olduğu zaman.

devr-i dil-ara / devr-i dil-ârâ

• En hoş devir. Gönlü hoş eden zaman.

devr-i felek

• (Bak: Devr-i zaman)

devr-i fetret

• Fetret devri; Hz. İsa ile Hz. Muhammed arasında geçen peygamber gönderilmeyen zaman dilimi.

devr-i lale / devr-i lâle

• Lâle devri, lâle mevsimi, lâle zamanı.

devran / devrân / دوران

• Devir, felek, zaman, deveran, dünya.

• Felek, zamane. (Arapça)

devre

• (Çoğulu: Devrât) Dönüş dönme, dönem.
• Birkaç yıldan meydana gelen zaman süresi.
• Elektrik devresi. Üzerinden elektrik akımı geçmekte olan bir iletken yolun tamamı.

diger-bar / diger-bâr

• Başka zaman, başka defa. (Farsça)

dinde bid'at

• Peygamber efendimiz ve O'nun dört halîfesi zamânında olmayıp, dinde sonradan ortaya çıkarılan bozuk inanışlar, sevap kazanmak niyetiyle yapılan ibâdetler. Dinde yapılan her türlü değişiklikler, yenilikler ve reformlar.

dir-baz

• Uzun zaman, uzun müddet, uzun. (Farsça)

dirayet tefsiri / dirâyet tefsîri

• Resûlullah'tan sallallahü aleyhi ve sellem gelen rivâyetler (açıklamalar) esas alınarak, Kur'ân-ı kerîmin lisan bilgilerine ve zamanın fen bilgilerine, aklî ilimlere göre yapılan açıklaması. Bu tefsîre ma'kul, re'y tefsîri ve te'vîl de denir.

dirhem-i şer'i / dirhem-i şer'î

• Peygamber efendimiz zamânında kullanılan (3,36) üç gram ve otuz altı santigram ağırlığındaki gümüş para.

divan-ı harb-i örfi / divan-ı harb-i örfî

• İttihad ve Terakki hükûmeti zamanında kurulan ve oldukça sert kararlar alan sıkıyönetim mahkemesi.

dogmatizm

• Bazı fikirleri her zaman doğru ve değişmez kabul eden felsefe.

duha vakti / duhâ vakti

• Kuşluk vakti. Oruç zamânının yâni imsak ile iftar vakti arasındaki müddetin dörtte birinin tamam olmasından îtibâren başlayan vakit.

dühur / dühûr

• Devirler, zamanlar. Dünyalar.

dümdar

• Askerlikte arttaki emniyeti te'minle vazifeli, geriden gelen ve askeri tâkib eden birlik. Ordunun geriden emniyet kuvveti. (Farsça)
• Mc: Son zamanlarda gelen büyük evliyâullah. (Farsça)

eacib-i dehr / eâcib-i dehr

• Dünyanın ve zamanın çok şaşılacak yerleri, şeyleri.

ebced hesabı / ebced hesâbı

• Her harfi bir rakamı gösteren arabî harflerle yazılı sekiz kelimeden meydana gelen bir hesab sistemi. Hâdiselerin zamânının tesbiti ve hatırda daha kolay kalması için rakamları harf olan târih düşürme sanatı.

ebed / ابد

• Sonsuz gelecek zaman.

• Sonsuz gelecek zaman. (Arapça)

ebeden / ابدا

• Asla, hiçbir zaman. (Arapça)

ebediyyen / ابدیا

• Ebedî olarak, ilel-ebed.
• Hiç bir vakit, hiç bir zaman.

• Sonsuza kadar, asla, hiçbir zaman. (Arapça)

ebu cehl

• "Cehalet babası" demek olan bu kelime, Hazret-i Resul-i Ekrem (A.S.M.) zamanında, mu'cizeleri ve çok delilleri ve Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm'ı gördüğü halde iman etmeyen din düşmanı puta tapan gururlu bir müşrikin lâkabıdır. Bedir Gazasında öldürüldü.

ecel-i inkıraz

• Dağılıp yok olma vakti, çökme zamanı.

ecel-i müsemma

• Muayyen bir zamana kadar, Allah'ın takdir ettiği ölüm. (Farsça)

ecir-i has / ecîr-i hâs

• Belli zamanda, belli işi yapmak için husûsî tutulan işçi.

eda / edâ

• Ödeme, verme.
• Zamanında yerine getirme.
• Tarz, üslûp.

edvar

• (Tekili: Devr) Devirler, zamanlar.

edvar-ı sabıka / edvar-ı sâbıka

• Geçen zamanlar.

efendi

• (Rumcadan) Sahib, mâlik, mevlâ. Ağa. Şer'î hâkim, kadı, molla. (Saygı ve nezâket mübalağası olarak kullanılır. Eskiden büyüklere ve şâyân-ı hürmet zâtlara Efendimiz denildiği gibi, her zaman için Hz. Peygamber Aleyhissalâtu Vesselâm'a da, mü'minler Efendimiz diyerek hürmet ve sevgilerini ifade ederl

eflak

• Osmanlı İmparatorluğu zamanında, Romanya'yı meydana getiren asıl ülke (Merkezi Bükreş'tir.)

efrenc

• (Franc. dan) Bu kelime, Ortaçağda teşekkül ederek, o sıralarda Frankların ve bilhassa Charlemagne'in hükmü altında bulunanlara ve zamanla genişleyerek bütün Avrupalılara denmiştir. Frenk. Avrupalı ve hasseten Fransız. (Fransızca)

egarib

• Firak anı, ayrılış zamanı. Savaş ânı.

egosantrizm

• Psk: Benmerkezcilik. Zihnî gelişmenin ilk çocukluk safhası. Bebek büyüyüp kendi varlığı ile başka varlıkları ayırmaya başladığı zamanlarda kendine has bir düşünce tarzı ile düşünür. Sanki dünyada en önemli varlık kendisi, herşey onun emrine ve isteğine hazır olmalı. Annesi, babası, diğer insanlar ve (Fransızca)

ehl-i fetret

• Hz. İsâ (a.s.) ile Hz. Muhammed'in (a.s.m.) devirleri arasında vahiysiz geçen zaman diliminde yaşayanlar.

ehyan

• (Tekili: Hîn) Zamanlar.

ekmel-i ahirzaman

• Âhirzamanın en mükemmeli.

ekolali

• yun. Psk: Sesleri taklit etme, yansıtma. Çocuk dünyaya geldiği zaman çevresinde konuşulan dilin seslerini çıkaramaz. Kendine mahsus sesleri çıkarır. Çevrede konuşulan dilleri dinleye dinleye çevredeki sesleri taklid etmeye başlar, bu taklid edebildiği sesleri sık sık tekrar eder. Meselâ: ba, ba, ba

ekseri

• Çoğu zaman, çok defa, ekseriyetle. (Farsça)

ekseriya

• (Ekseriyya) Pek çok zaman, en ziyade, sık sık, ekseriyet üzere, alel-ekser.

ekseriyya / ekseriyyâ / اكثریا

• Çoğu zaman, sık sık. (Arapça)

elest günü

• Allahü teâlânın, Âdem aleyhisselâmı yaratınca, kıyâmete kadar gelecek olan zürriyetini (çocuklarını) zerreler hâlinde onun belinden çıkarıp onlara; "Ben sizin Rabbiniz değil miyim" diye hitâb buyurup, onların da; "Evet, sen Rabbimizsin" diye cevâb ve rdikleri gün, zaman.

elfaz-ı küfr / elfâz-ı küfr

• Söylendiği zaman, îmânı gideren, müslümanlıktan çıkmaya sebeb olan sözler.

elkab

• (Tekili: Lakab) Lakablar, namlar. Rütbe ve makam sahiblerinin derecelerine göre söylenen ve çok zaman hürmet ifâde eden isimler.

emhal

• (Tekili: Mehl) Mehiller, mühletler, vâdeler, zamanlar, bir iş veya vazifenin yapılması için verilen fazla zamanlar.

emperyalizm

• Bir devletin, sınırlarını genişletme politikası. Sınırları genişletmekteki gaye, başka memleketlerin zenginlik kaynaklarını ele geçirme ve insanlarını kendi hesaplarına çalıştırmaktır. Bu maksat için çok defa silâhlı harp, hem masraflı, hem de hürriyet fikriyle bağdaşmadığından zamanımızda daha sins (Fransızca)

emsiye

• (Tekili: Mesâ) Akşamlar, akşam vakitleri. Günün son zamanları.

Emzik / Bibs / Kidful

• 

  

  Bibs Kauçuk Emzik

  ---

  Söz konusu emzik olunca, BIBS Colour gerçek bir klasik. Yaklaşık 40 yıldır Danimarka'da tasarlanıp üretilen BIBS Colour emzikler, %100 doğal kauçuk ucuyla, hava akışı sağlayan delikleri ve cilt tahrişini önlemek için geliştirilen hafif eğimli yapısı ile gerçek bir efsane! BIBS Colour, yuvarlak ve yumuşak kauçuk uç kısmı ile anne memesine en yakın forma sahip olduğundan, çocuklar tarafından kolay kabul ediliyor. Anne memesini taklit ederek, emiş sırasında hava akışı sağlıyor. Ultra hafif ve sağlam yapısı ile bebeğinizi yormuyor. BPA, PVC ve phthalates gibi zararlı maddeler içermiyor ve dünyaca geçerli EN 1400 standardına göre üretiliyor. Hiçbir emzik markasında göremeyeceğiniz kadar fazla renk çeşitine sahip olan BIBS Colour, klasikleşen zamansız tasarımı ve elegant duruşu ile tasarım ve işlevselliği birleştiriyor. BIBS Colour, bir emzikten beklenen tüm detaylara sahip olmasının yanısıra; bir emzikten beklenmeyen güzellikte tasarımı ile, tüm dünyada hem anneleri hem çocukları kendine hayran bırakıyor…
  
  https://www.kidnkind.com/bibs