mesbuk / mesbûk

• Cemâatle namaz kılınırken imâma birinci rek'atte yetişemeyen yâni ilk rek'atin rükûundan sonra imâma uyan kimse.

müceddid / müceddîd

• Yenileyici, kuvvetlendirici. İslâm dînini kuvvetlendiren, bid'atleri yâni İslâm dînine sokulmak istenen reformları, hurâfeleri söküp atan ve sünnetleri ortaya çıkaran âlim.

a'ni / a'nî / اعنى

• Yani ben demek istiyorum ki (manasında).

• Yani. (Arapça)

a'ser

• Çok zor ve çetin olan, dayanılması çok zor.
• Solak.

a'yan-ı sabite / a'yan-ı sâbite / a'yân-ı sâbite

• Tas: İlm-i İlâhide eşyanın ezelden beri sâbit olan sûret ve hakikatları. Mevcudat-ı ilmiye.

• Eşyanın var olmadan önce Allah'ın ilminde var oluşu.

ab-ı hayat / âb-ı hayât

• Hayat suyu. Saf ve berrak su. İnce ve derin mânâlı söz. Tasavvufta mürşid-i kâmil denilen evliyâ zâtların, insanların mânen canlı, kalblerinin uyanık olmalarına vesîle olan mübârek sözleri, mânevî nazarları (bakışları) ve kıymetli kalblerinden fışkır an teveccüh. Bir şeyin kıymetini kuvvetli bir şek

abık

• Sebebsiz olarak sahibi yanından kaçan köle.
• Civa. (Hg)

acaib-i seb'a-i alem / acaib-i seb'a-i âlem / acâib-i seb'a-i âlem

• Dünyanın yedi harikası.

• Dünyanın yedi tane şaşılacak, acaib şeyi. (Çin seddi bunlardan biridir.)

acaib-i seb'a-i meşhure

• Dünyanın yedi harikası.

adab / âdâb

• (Edeb kelimesinin çoğuludur.) Usul, yol, yordam, davranış kaideleri, terbiye. Ahlâk ve terbiyenin gerektirdiği konuşma ve hareket tarzı. Adaba uymayanlara edepsiz denir."Edipler edepli olmalı" yani yazarlar, edebiyatçılar dine, ahlâka ve terbiyeye uymalı. Aksi halde edebiyatçı adına lâyık olamazlar,

adedi / adedî

• (Adediye) Adede yani miktar ve rakama, sayıya mensub.

adil / âdil

• Adâletli; hakkı gözeterek iş yapan, zulüm ve haksızlık etmeyen.
• Îtikâdı doğru olan, büyük günâh işlemeyen ve küçük günâha devâm etmeyen yâni İslâmiyet'e uymaya çalışan sâlih müslüman.

afak-ı cihan / âfâk-ı cihan

• Dünyanın etrafını saran ufuklar.

aforoz

• R. Papa tarafından bir Hıristiyanın kiliseden çıkarılması, dinden hariç addolunması.

afv-i anil ceraha

• Huk: Kendisine cinayet yapılmış olan kimsenin, yaralanmadan dolayı malik olduğu kısas, diyet veya hükümet-i adl; yani, ehl-i vukufca tayin edilen diyet hakkını caniye bağışlamasıdır.

agah / agâh / âgâh / آگَاهْ

• (Ageh) Haberdar. Uyanık. Kalbi uyanık. Malumatlı. Basiretli. Vâkıf. Bilen. (Farsça)

• Uyanık, aklı başında.

• Haberdar, uyanık. Gaflette olmayan, kalben Allahü teâlâ ile berâber olan.

• Uyanık, basiretli haberdar.

• Haberli, uyanık.

• Uyanık.

agahi / agâhî

• Malumat, vukuf, haberdarlık. Uyanıklık, teyakkuz, basiret. (Farsça)

ahek-i siyah

• Rutubete dayanıklı olan bir cins çimento.

ahen-be

• Dokunacak bezin veya çulhanın iki yanına konan demirli ağaç. Bu demirli ağaç bezin buruşukluğunu da açar. (Farsça)

ahir zaman / âhir zaman

• Dünyânın son zamânı, son devresi. Genel olarak Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) teşriflerinden, özel olarak hicrî bin senesinden sonraki zaman.

ahirzaman / âhirzaman

• Dünyanın son zamanları.

• Dünyanın son zamanı ve son devresi. Dünya hayatının kıyamete yakın son devresi.

ahiyyen şerahiyyen

• (Süryanice) Hannân, Mennân, Rahmân ve Rahim olan. Çok çok nimet veren.

ahmediyye

• Evliyânın gözbebeği İmâm-ı Rabbânî Ahmed Fârûkî Serhendî hazretlerinin tasavvuftaki yolu. Bu yola Müceddidiyye-i Ahmediyye de denir.
• Hindistan'da Gulam Ahmed Kâdiyânî tarafından kurulan sapık bir yol.

ahrariyye / ahrâriyye

• Evliyânın büyüklerinden Ubeydullah-ı Ahrâr hazretlerinin tasavvuftaki yolu.

ahufizar / âhufizâr

• Yanıp yakınma.

ahval-i alem / ahvâl-i âlem

• Dünyanın halleri, vaziyetleri, şartları.

ahval-i dünyeviye / ahvâl-i dünyeviye

• Dünyanın halleri.

ajir

• Göl, havuz. (Farsça)
• Kalabalık, izdiham. (Farsça)
• Bağırma, feryât. (Farsça)
• Çekingen. (Farsça)
• Akıllı, uyanık. (Farsça)
• Amâde, hazır. (Farsça)

akalim

• (Tekili: Ekalim) (İklim) İklimler.
• Dünyanın kıt'a ve memleketleri.

akd-i zimmet

• İslâmlarla muharebe etmiş veya eden bir şahsın veya bir cemaatın İslâm ahd u emânını, yani tâbiiyyetini kabul etmesi.

akıl / âkıl

• Uyanık. Aklı başında. Tedbirli. Düşüncesi sağlam. Huşyâr.

akilet-ül ekbad / âkilet-ül ekbâd

• Ciğerler yiyen kadın.
• Uhud harbinde şehid olan Hz. Hamza'nın (R.A.) göğsünü yararak ciğerlerini yiyen Ebu Süfyanın karısı Hind.

akıntı

• Bir sıvı cismin mütemadiyen hareketi, akış.
• Nehir veya deniz suyunun bir tarafa doğru cereyanı.
• Bazı hastalıklarda vücuttaki bir delikten cerahat akması.

akl-ı sakim / akl-ı sakîm

• Kısa görüşlü akıl. Düşündükleri şeylerde ve yaptıkları işlerde yanılan ve çok kere pişmanlığa sebeb olan akıl.

akl-ı selim / akl-ı selîm

• Selîm akıl, hiç yanılmayan, hatâ etmeyen akıl.

aktab-ı al-i beyt-i muhammediye / aktâb-ı âl-i beyt-i muhammediye

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) neslinden gelen ve bulunduğu yerde veya memleketteki evliyanın başı hükmünde olan büyük veliler.

aktab-ı ehl-i beyt

• Ehl-i Beytten yetişen kutublar. Yâni, büyük mürşidler.

aktar-ı afak / aktâr-ı âfâk

• Dış dünyanın her tarafı, kâinatın her bir yanı.

aktar-ı arz / aktâr-ı arz

• Dünyanın dört bir yanı.

aktar-ı cihan / aktâr-ı cihân / اقطار جهان

• Dünyanın dört bir yanı.

• Dünyanın her tarafı.

aktar-ı islami / aktâr-ı islâmî

• İslâm âleminin dört bir yanı.

aktar-ı islamiye / aktâr-ı islâmiye

• İslâm dünyasının dört bir yanı.

aktar-ı memleket / aktâr-ı memleket

• Memleketin dört bir yanı.

alem-i ceberut / âlem-i ceberut

• Âlem-i azamet ve kudret. (Bununla âlem-i esmâ ve sıfât kasdolunur. Muhakkıkların ekserisine göre bu, âlem-i evsattır. Yâni üstte olan Lâhut âlemi ile altta bulunan melekut âlemi arasındaki âlem. Amiriyyet-i umumiyyeyi muhit olan berzahtır. Ceberut, ibranice "kudret" mânasındadır).

alem-i sahve / âlem-i sahve

• Uyanıklık âlemi, yeniden kendine geliş hâli.

alem-i yakaza / âlem-i yakaza

• Uyanıklık âlemi.

alemin imkan-ı mevti / âlemin imkân-ı mevti

• Dünyanın ölümünün mümkün olması, ihtimal dahilinde olması; kıyametin kopması.

alet-i inkişaf / âlet-i inkişaf

• Eşyanın derece ve miktarının ortaya çıkmasına yarayan âlet.

algı

• (İdrak) İnsanın kendi varlığından veya çevresinden aldığı uyarımların, zihinde yorumlanması, mânalandırılması. Doğru idrak gibi yanlış idrak da olabilir. Yanlış idrak göz yanılması yâhut olmıyan bir şeyi görmek şeklinde olabilir. Dünyayı, idrak sayesinde tanıyoruz. Bir idrakte hem afâki (objektif, n

alim-i ilm-i celp / âlim-i ilm-i celp

• Eşyayı çekip yanına getirme ilmine sahip âlim.

allah

• İnsanı, dünyayı, kâinatı, görülen veya görülemiyen bütün varlıkların yaratıcısı. Allah ezelidir; yani varlığının başlangıcı yoktur, çünki yaratılmamıştır ve varlığı devamlıdır, sonsuzdur. Hiç bir şey yokken o yine vardı. Allah'ın ilmi, kudreti ve iradesi ve diğer sıfatları da sonsuzdur. O herşeyi ve

allam-ül guyub / allâm-ül guyub

• Esma-i Hüsnadandır. Bütün gaybları, geçmişi, geleceği, hazırda olmayanı, dünyadakileri, âhirettekileri ve her şeyi bilen Cenab-ı Hak.

amin

• Yâ Rabbi! Öyle olsun, kabul eyle! (meâlinde olup, duânın sonunda söylenir). İncil'de iki yerde geçer. Tevrat'ta da geçer. İbranice ve Süryanicede de vardır. Hakikat, çok doğru, tamam mânâsındadır.

amyant

• Kolayca bükülebilen, ateşe dayanıklı liflerden yapılmış bir çeşit asbest.

anafor

• Denizde akıntının yanında veya altında, onun ters istikametinde olarak akan su. Akıntı mukabili.

anasır-ı külliye / anâsır-ı külliye

• Külli ve dünyanın her tarafından yayılmış bulunan unsurlar.

arafat

• Mekke'ye 12 mil yani takriben 20 km. uzaktaki bir yer. Hacca gidenler Zilhicce'nin 9. günü buraya gelerek bir müddet vakfe yaparlar.

arazi-i miriyye / arâzi-i mîriyye

• Mîrî yâni devlete âit topraklar. Harp ile alınarak, gâziler arasında taksim edilmeyip, beytülmâle (devlet hazînesine) bırakılan veya uşr yâhut harac toprağı iken sâhibi ölüp, hiç mîrasçısı bulunmayan topraklar. Arâzi-i Memleket, Arâzi-i Emîriyye de denir.

aristo

• (Doğum : M.Ö. 384) Yunan filozoflarından olup Eflatun'un talebesidir. Mantık, ahlâk, siyaset, iktisad, felsefe kitapları vardır. Ruhun bakiliğine inanırdı. Tecrübeden ziyâde akla fazla kıymet verdiğinden çok yanılmıştır.

aruz

• Mekke-i Mükerreme ve Medine-i Münevvere etrafındaki nahiye ve köyler.
• Edb: Şiirin ahenk ölçülerinden, nazmın vezinlerinden bahseden ilim. Arap, Fars, Türk şiirinde kullanılan vezin ki, hecelerin uzunluk (kapalılık) ve kısalık (açıklık) değerlerine dayanır.
• Bir beytin birinci

arv

• Sıtma ve diğer ateşli hastalıklarda gelen ilk titreme.
• İş için birinin yanına varma.
• Yemişsiz bir çeşit ağaç.

arz-ı beyza / arz-ı beyzâ / اَرْضِ بَيْضَا

• Bazı evliyanın misal âleminde gördükleri beyaz (nurlu) dünya.

arzın nısfı

• Dünyanın yarısı.

arziyat

• Jeoloji. Dünyanın yaradılışı ile tarih boyunca değişen vaziyetlerini tetkik eden ilim.

asabiyyet-i cahiliyye

• İslâmiyetten evvelki câhiliyyet asabiyyeti. Menfi milliyet. Irkçılık, yani, aşırı derecede kendi kavim ve kabilesini koruma ve iltizam gayreti.

asakir-i müteavine

• Birbirine yardım edip dayanışma içinde olan askerler.

aserat

• Sürçmeler, yanılmalar.
• Ayak kayması.

ashab / ashâb

• (Tekili: Eshâb) (Sahib) Arkadaş olanlar. Sahip olanlar, kullanma yetkisine sahip kişiler.
• Halk, ahali.
• Sahabeler, yani Peygamberimiz Hz. Muhammed'i (A.S.M.) görmüş ve mü'min olarak ona ve onun mesleğine bağlı kalmış olan zatlar. Bu kişiler, insanlık, doğruluk ve her türlü faz

ashab-ı suffa / ashâb-ı suffa

• Suffa ehli. Bunlar, Hz. Peygamberin (A.S.M.) mescidine bitişik üstü örtülü, etrafı açık bir yerde otururlardı ve orada yaşarlardı. Bu zatların yaşayışları ve hâlleri din hizmeti, hayatı bakımından büyük değer taşımaktadır. Bütün hayatları Peygamberimiz'in (A.S.M.) yanında bulunarak Kur'ânın en yükse

aşir / âşir

• İslâm devletlerinde, şehir dışında durarak; müslüman tüccârdan o anda yanında bulunan ticâret malının zekâtını, müslüman olmayanlardan ise, gümrük denilen vergiyi toplayan me'mur.

asma'

• Uyanık ve gözü açık (adam)
• Keskin (kılınç).

asre

• (Çoğulu: Aserât) Ayak kayma, sürçme, yanılma.

astronomi

• yun. Kozmoğrafya. Gök ilmi. Felekiyat.Astronomi ilmi dünyanın birgün hareketinin duracağını; coğrafya, karaların alçalarak dünyanın sularla kaplanacağını, iklimin değişerek canlılar için yaşanmaz hâle geleceğini; fizik, güneşin birgün söneceğini, kâinattaki enerjinin artık kullanılamaz, işe yaramaz

asus / asûs

• Yalnız yürüyüp, otlayan deve.
• Yanından insanlar uzaklaşmayınca kendini sağdırmayan deve.
• Av arayan kimse.

atf-ı beyan

• Mâkablini yâni mâtufun aleyhin mefhumunu izah ve te'kid için atfolunan tâbir. Meselâ: "Meseleyi izâh ve teşrih eyledi" cümlesindeki "ve" gibi.

atmosfer

• Dünyanın çevresini kuşatan 100 km. kalınlığında, çeşitli gazlardan meydana gelen gaz tabakası. Başka gök cisimlerini kuşatan gaz tabakalarına da atmosfer denir.
• Bir yerdeki mânevi hava.
• Basınç birimi. 0 derecede 76 cm. yükseklikteki bir civa sütununun 1 cm. karelik alan üzeri

avam / avâm

• Amme'nin çoğulu, halk, topluluk.
• Müctehid (âyet ve hadîslerden şer'î yâni dînî hükümler çıkaran İslâm âlimi) olmayan, mukallid (yâni mezhebinin usûl ve kâidelerini anlayıp taklîd eden).
• Dînî ilimlerden haberi olmayan câhiller.
• Olgunlaşmamış, irşâda (öğrenip, aydınlanmaya) muht

avrupalılaşmak

• Avrupalıların fikirlerini ve yaşayış tarzını benimsemek. Türkiye'de batılılaşma olarak kullanılmaktadır. Avrupa zamanımızda ilim ve teknikte ilerlemiş olmakla beraber inanışları, ahlâkları, felsefeleri ve yaşayış tarzı ile geri bir düşünüşü temsil eder. Avrupaya, batıya özenmek, eşkiyanın gasbettiği

aydın

• Aydınlık.
• Açık, âşikâr, açıkça görünen.
• Mübârek, mesut. Bilgili, okumuş, görgülü.Bugün bazı çevrelerde batı ilim ve felsefesini tahsil edip benimseyenlere de "aydın" denilmektedir. Aklı gözüne inmiş, yani herşeyi maddi ölçülerle yorumlamaya alışmış, kalbi maddeci felsefe ile

ayık

• Uyanık.

ayine-i zişuur

• Şuur sahibi âyine. (Yani: İnsan, cin, melek)

ayise / âyise

• Âdet yâni hayz görmekten ümidini kesmiş yaşlı kadın.

ayn

• (Çoğulu: A'yan-A'yun-Uyûn) Göz.
• Pınar, kaynak. Çeşme.
• Tıpkısı, tâ kendisi.
• Zât.
• Eşyanın hakikatı.
• Kavmin şereflisi.
• Diz.
• Altın.
• Nazar değme.
• Casus.
• Her şeyin en iyisi.
• Muayene etmek.

• Birşeyin kendisi.
• Boşlukta yer kaplayan ve ağırlığı olan yâni tartılabilen her şey, madde, cisim.
• Alış-verişte, belli, meydanda, mevcut ve hâzır olan veya hâzır olmayıp da bulunduğu yeri, cinsi, miktârı belli edilen mal.
• İnsanın zekât için ayırdığı ve yanında hazır bulunan mal

• Göz.
• Pınar.
• Eşyanın hakikatı.

ayn-ı mutlak

• Kayıtlı ve sınırlı olmayanın ta kendisi.

azalil

• (Tekili: Uzlûle) Yanlışlar, yanılmalar. Doğru olmayanlar.

azam-ı cibal-i dünya / âzam-ı cibal-i dünya

• Dünyanın en büyük dağları.

azeriler / azerîler

• Kafkasyanın Azerbeycan bölgesinde yaşamış Türk kavmi.

azimet / azîmet

• Kuvvetli irâde, istek, arzu. Haramlardan, dinde yasak edilen şeylerden sakınmakla berâber, mümkün olduğu kadar ruhsatlardan yâni dinde izin verilen kolaylıklardan uzak durup; evlâyı, en iyi olduğu bildirilenleri, nefse zor gelenleri yapmak; takvâ yol u.

azire

• (Çoğulu: Uzrât) Ön yanı, önü.

azizan / azîzan

• Azizler. Kelimenin sonundaki ân takısı Arabça'da ikilik, Farsça'da çokluk ifâde eder.
• "İki azîz (velî)" mânâsına İslâm âlimlerinin ve evliyânın büyüklerinden Ali Râmitenî hazretlerine verilen lakab.
• Büyükler, evliyâ. Birisiyle oturup kalbin toparlanmazsa Kalbindeki dünyâ düşüncesini s

bahira / bahîra

• Süryâni rahiblerindendir. Zamanın ilim ve fenlerine vâkıf ve bilhassa hey'et ve nücumda ihtisas sahibiydi. Bu sebepten rahiblerin câhilleri kendisinden hoşlanmazlardı. Hazret-i İsâ'nın ulûhiyetini ve Hz. Meryem'in ümmullah olduğunu inkâr ve ilân ettiğinden, bulunduğu manastırın reisi tarafından kovu

banket

• Bir otomobili uçtan uca kaplayan ve tek parçadan ibaret olan oturacak yer.
• Karayollarında asfaltın her iki yanındaki balastlı kısım.

baru / bârû

• Kale duvarı, tabyanın gezinti yeri, hisar burnu, sur. (Farsça)
• Sığınak, siper. (Farsça)

basiret / basîret

• Hakikatı kalbiyle hissedip anlama. Kalbde eşyanın hakikatlarını bilen kuvve-i kudsiyye. Ferâset. İm'ân-ı dikkat.
• İbret alınacak hidâyet sebepleri. Beyyine. Hüccet.
• Bir evin iki tarafının arası.
• Yer üstündeki kan.

• Doğru görüş, gönül gözü ile görme, uyanıklık.

basiret-i kalb

• Gönül uyanıklığı. Kalb basireti.

batıl satış / bâtıl satış

• Sahîh olmayan, yâni dînen bulunması lâzım gelen şartların hepsi veya bir kısmı bulunmayan satış, alış-veriş. Satılacak malın mütekavvim olması (kullanılmasına dînen izin verilmesi, kıymetli ve kullanılabilir olması) bu şartlardandır. Buna göre; domuz, içki ve denizdeki balık mütekavvim değildir.

batın-ı umur / bâtın-ı umûr

• İşlerin, hâdiselerin ve eşyanın içyüzü ve mahiyeti. Yani: Beş duygu ile bilinemiyen melekûtiyet ve kanuniyet cihetleri.

bayramiyye

• Anadolu'da yetişen evliyânın büyüklerinden Hacı Bayram-ı Velî hazretlerinin tasavvuftaki yolu. Bayramiyye yolu bir koldan Bâyezîd-i Bistâmî'ye diğer koldan Hasen-i Basrî'ye ulaşır.

bedadan / bedâdân

• Eyerin iki yanı.

bedeviyye

• Evliyânın büyüklerinden Seyyid Ahmed Bedevî hazretlerinin tasavvuftaki yolu.

bedi-ül beyan

• İfadesi ve beyanı görülmedik güzellik ve gariplikte olan.

bediülbeyan

• Beyanındaki görülmedik güzellik.

beka-i nev'

• Nev'in devamı. Meselâ: İnsan nev'inin, yani insanların devam edip bitmemesi, çocukların doğması ile olduğu gibi.

bektaşilik / bektâşîlik

• Evliyânın büyüklerinden Hacı Bektâş-ı Velî hazretlerinin tasavvuftaki yolu.

berr

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). İhsân eden, iyilik eden, yâni her iyilik kendisinden olan, îmân edip, iyi ameller yapmayı nasîb edip, bunlara karşılık âhirette sevâb ve dünyâda sıhhat, kuvvet, mal, makam, evlâd ve yardımcı lar veren.
• Îtikâdı doğru, amelleri i

besmele

• Bismillahirrahmanirrahim'in kısaltılmış ismi. Müslüman her işine Bismillah ile başlar. Yani her işi Allah adına ve Allah için yapar. Atomlardan yıldızlara kadar her varlık da Allah adına ve Allah için hareket eder. İnsan da Bismillah diyemiyeceği, yani Allah'ın emri ve izni olmayan bir işi ve hareke

bevarid

• (Tekili: Bârid) Soğutulmuş yemekler.
• Omuzlarda boyun arasında, gerdanın yanında veya kulaklar arasında ve ensede olan etler.
• Sakat şeyler.

bey'-i batıl / bey'-i bâtıl

• Sahih olmayan, yâni dînen bulunması lâzım gelen şartların hepsi veyâ bir kısmı bulunmayan alış veriş.

beyan-ı mu'ciz / beyân-ı mu'ciz

• Mu'cizevî açıklama; açıklamaları mu'cize olan ve bir benzer açıklamayı yapmaktan başkalarını âciz bırakan Kur'ân'ın beyanı.

beyin

• Kafatasının en büyük kısmını kaplayan, kalınca ve dayanıklı üç zarla örtülmüş olan bir sinir merkezidir. Yumuşak ve beyazımsı bir kitle olan beyin, duygu ve bilgi merkezidir. Ak ve boz maddeden yapılmıştır ve iki yarım küre olarak yaratılmıştır. Yarım kürelerden birinde bir arıza sebebiyle bu merkez (Türkçe)

beyt-ül ankebut / beyt-ül ankebût

• Örümcek yuvası.
• Mc: Derme çatma yapılmış ev.
• Dayanıksız ve kuvvetsiz şey.

bezesten

• Değerli eşyanın satıldığı kapalıçarşı. (Farsça)

bi-

• Başına eklendiği kelimeyi "e" haline getirir. İle, için mânâlarını vererek Farsçadaki "be" edatıyla aynı vazifeyi görür. Harf-i cerdir. Yâni; kendinden sonraki kelimeyi esre ("İ" diye) okutur. Yemin için de kullanılır.

bi-dari / bî-darî

• Uyanıklık. Dikkatlilik.

bid'at

• (Bid'a) Sonradan çıkarılan âdetler.
• Fık: Dinin aslında olmadığı hâlde, din namına sonradan çıkmış olan adetler. Meselâ: Giyim ve kıyafetlerde, cemiyet (toplum) hayatındaki ilişkilerde, terbiye ve ahlâk kurallarında, ibadet hayatında yani dinin hükmettiği her sahada, dine uygun olmaya

bidakarane / bidâkârâne

• Dinde olmayanı dine sokarcasına.

bidar / bîdar / bîdâr / بيدار

• Uykusuz, uyumayan. Uyanık. (Farsça)

• Uyanık. (Farsça)

bidar-dil / bîdar-dil

• Uyanık, aydın. (Farsça)

bidatkar / bidâtkâr

• Bidatçı, dinde olmayanı dine sokan bozguncu.

bilal

• Siyah ve beyaz, yâni kara ile ak olmak.

biryan / biryân

• Yaralı, yanık.

bisebat / bîsebat / بى ثبات

• Dayanıksız. (Farsça - Arapça)

bisebeb / bîsebeb / بى سبب

• Dayanıksız. (Farsça - Arapça)

bist

• (Çoğulu: Ebsât-Büsât) Yavrusu yanında olan dişi deve.
• Salıverilmiş, bırakılmış olan şey.

blöf

• ing. Karşısındakini yanıltmak veya yıldırmak için aslı olmayan şeyleri gerçekmiş gibi göstermek.

borsa

• (Ticarette) Vasıfları belli ölçülere uyan yani standartlaştırılabilen malların örnekleri üzerinden alım satımının yapıldığı devlet kontrolü altında teşkilâtlanmış pazar yeri.

bostan-ı kemalat / bostan-ı kemâlât

• Olgunluklar bostanı, mükemmellikler bahçesi; yani mükemmelliklerin yetişip olgunlaşmasına vesile olan ortam.

bundan maada / bundan mâada

• Bundan başka, bunun yanısıra. (Türkçe - Arapça)

bürhan-ı limmi / bürhan-ı limmî

• Kanunlardan hâdiselerine, sebeblerden neticelerine ve müessirden esere olan istidlâl. Yani eseri meydana getirenden esere olan delil. Kablî delil. Ateşin dumana delil olması gibi.

bürhan-üt temanü' / bürhan-üt temânü'

• İstiklâliyet, ulûhiyetin zâtî bir hassası ve zaruri bir lâzımı olduğuna dair ve şirkin butlanını isbat eden delil ki; eşyanın yaradılışı müteaddit ellere ve esbaba verilse, âlemdeki nizam bozulup karışıklıklar çıkacağını gösterir, isbat eder.

cahif

• Kişinin kendi yanında olan şeylerin çokluğundan fahirlenmesi.

can

• Yaşayış. Diride olan kudret, kuvvet. Hayat cevheri. Madde ilimleri, maddenin; hayat ilimleri (biyolojik ilimler) hayatın ne olduğunu açıklıyamamışlardır. Aslında bunların konusu da madde, hayat ve ruhun kendisi değil, bunların tezahürleri yani olay haline gelen tesirleridir. Deney ilimlerini (Farsça)

canhıraş

• Dayanılmayacak derecede acı ve keder veren.

cebire / cebîre

• Kırık ve çıkığın iki yanına bağlanan tahtalar.

celb-i suret

• Uzakta olan bir şeyin sûretini resmini yanına getirmek.

celcelutiye

• Peygamberimizin Resul-i Ekremin (A.S.M.) derslerine istinâden, aslı cifir ve ebced hesâbı ile alâkalı olarak Hz. Ali (R.A.) tarafından te'lif edilen Süryânice bir kasidedir. Esas mânası; bedi' demektir.

celd

• Lügat mânası, deri üzerine vurmaktır.
• Fık: Muhsen olmayan mükellef zâni veya zâniyenin muayyen uzuvlarına vech-i mahsus üzere değnek veya kamçı ile vurmaktır. Bu ceza, mücrimin cildi yani derisi üzerine tatbik edildiği cihetle "celde" adını almıştır.

celvetiyye

• Evliyânın büyüklerinden Azîz Mahmûd Hüdâyî hazretlerinin tasavvuftaki yolu.

cem'

• (Çoğulu: Cümu) Hurmanın iyi olmayanı. Farklı şeyleri bir yere getirmek mânasına mastar.
• Az olarak cemaat için isim olur.
• Toplama. Bir yere getirme, biriktirme. Yığma.
• Gr: Arabçada (ve tesniye olmayan dillerde) ikiden çok olan şeylere delâlet eden kelime. (Kitabın başı

cem'ul-cem'

• Tasavvufta bir makâmın adı. Sahv (uyanıklık) makâmı. Bekâ makâmı da denir.

cemaat-i mütesanide / cemaat-i mütesânide

• Dayanışma içinde olan topluluk.

cemiyet-i kainat / cemiyet-i kâinat

• Kâinat cemiyeti, dayanışma içinde olan kâinattaki tüm varlıklar.

cephane

• (Aslı: Cebehane'dir) Barut vesair yanıcı maddelerin konulup, muhafaza edildiği yer.
• Yanıcı maddeler levazımı.

cereyan-ı münafıkane

• Münafıklık cereyanı, akımı.

cereyan-ı tecelliyat

• Tecellîlerin cereyanı, yansımaların akıp gitmesi.

cerhetmek

• Yaralamak. Herhangi bir meseleyi hak ve hakikatle çürütmek. Yanlış veya yalanını bulup hurafe ve bâtıl olduğunu isbât edip herhangi bir kimsenin veya cereyanın fikrini kabul etmemek.

cerrahiyye / cerrâhiyye

• Evliyânın büyüklerinden Nûreddîn Cerrâhî hazretlerinin tasavvuftaki yolu.

çeştiyye

• Evliyânın büyüklerinden Muînüddîn-i Çeştî hazretlerinin tasavvuftaki yolu.

cevab / cevâb / جواب

• Yanıt. (Arapça)
• Karşılık. (Arapça)

cevaben / cevâben / جوابا

• Yanıt olarak. (Arapça)

cevanib-i alem / cevânib-i âlem

• Dünyanın dört bir yanı.

cibal-i dünya / cibâl-i dünya

• Dünyanın dağları.

cihan serveri

• Dünyanın baş tacı.

cihan-ban / cihan-bân

• Cihanın bekçisi, dünyanın koruyucusu olan. Allah. Hükümdar. (Farsça)

cihangir

• Dünyanın önemli bir bölümüne hükmeden, egemenliği altına alan.

cihanpesendane / cihânpesendâne

• Bütün dünyanın beğenip hayran kaldığı gibi.

• Dünyanın beğeneceği şekilde.

cihet-ül vahdet-i ittihad

• Birleşmenin birlik ciheti. Yani birleştiren temel unsur. Birleştiren ve birleşilen esas.

cinn

• Bir cins ateşten yaratılmış olup, dünyanın insandan sonra en mühim sekenesidir. Akıl ve şuur sâhibi olup pekçok şer ve isyan yapabildikleri gibi "Peygamberlerin ve semâvî kitabların irşadlarıyla" insana yetişememekle beraber terakki edip yüksek kemâlatlara çıkabilen mahluktur. İnsanlar gibi

cizirman

• Hurma yaprağının aslı; yâni dibi ki, yaprağı dökülünce ağaçta kalır.

culah

• Örümcek, ankebut. (Farsça)
• Çulha, yâni dokuyucu, nessâc. (Farsça)

cümle-i tefsiriye

• (Cümle-i müfessire) "Yâni, meselâ" gibi sözlerle başlayıp önceki cümleyi açıklayan cümle.

cürha

• Birtek yara.
• şehadette yani şahidlikte bir tek hükümsüzlük sebebi.

cuur

• Hurmanın gayet yaramazı, iyi olmayanı.

cüz-i ihtiyar

• Dilediği gibi hareket edebilme. Yani: Herhangi bir şeyi yapmak veya yapmamak hususunda bir tarafı tercih etmek iktidar ve serbestliği. Bu serbestlik ile, Cenab-ı Hak insanları, iyiliği veya kötülüğü istemek cihetinde imtihan eder.

cüz-i layetecezza / cüz-i lâyetecezzâ

• Bir daha bölünmeyen en küçük parça. En küçük cisim parçası. Tecezzisi kabil olmayan. Atom. Yani parçalansa, maddîlikten çıkıp kanun-u İlâhî ile bir nevi kuvvete inkılâb eder.

dag / dâg

• Yanık yarası. (Farsça)
• İnsan veya hayvan vücuduna kızgın demirle vurulan damga. (Farsça)

dağdar / dâğdâr

• Yanık, yaralı.

dagit

• Yanında bir kuyu daha olduğundan suyu çekilip kokan kuyu.

dall-i bi-l işare

• (Dâllibilişâre) Sözdeki mânanın işâretine göre delil olmak. Üç nevi delâletten biri ile sevkedildiği mânanın gayrisine yâni; söylenince maksud-u asli olmayan bir mânaya delâlet eden lâfızdır. Meselâ: "Cenab-ı Hak bey'i helâl, ribâyı haram kılmıştır." ibâresi, bey', yani alış-veriş ile ribâ (fâiz) ar

danişmend

• (Çoğulu: Dânişmendân) Bilgili, ilimli. (Farsça)
• Tanzimattan evvel, kadıların yanında stajyer olarak çalışan kimseler için kullanılan bir tâbirdi. (Farsça)

davud aleyhisselam / dâvûd aleyhisselâm

• Kur'ân-ı kerîmde adı geçen ve İsrâiloğullarına gönderilen peygamberlerden. Hem peygamber, hem sultân yâni hükümdâr idi. Soyu Yâkûb aleyhisselâmın Yehûda adlı oğluna ulaşır. Süleymân aleyhisselâmın babasıdır. Kudüs'te doğdu. Orada yaşadı ve orada vefât etti.

dehadar

• Uyanıklık, zeki ve çok akıllı oluş. (Farsça)

dehri / dehrî

• Dünyanın sonsuzluğuna inanıp ahireti inkâr eden kimse Materyalist.

• Allahü teâlâya ve âhirete inanmayıp, dehr (zaman) sonsuzdur ve dünyânın başlangıcı ve sonu yoktur, böyle gelmiş böyle gider diyen dinsiz, ateist.

dehriyun

• Dünyanın sonsuz olduğuna inanıp, âhireti inkâr edenler.

dehriyye

• Dünyanın sonsuzluğuna inanan felsefecilerin yolu.

dehriyyun

• Dünyanın sonsuz olduğuna inanıp, âhireti inkâr edenler.

delail-i enfüsiye

• Kişinin kendi nefsinde olan deliller. Yani vücudun gerek maddi ve gerek (vicdan ve hisler gibi) mânevi yapısında olan ve imana ait hükümleri isbat eden delillerdir.

delalet-i selase / delalet-i selâse

• Üç çeşit delâlet. Bunlar da: Delâlet-i mutabıkıye, delâlet-i tazammuniye, delâlet-i iltizamiyedir.1- Delalet-i mutabıkıye: Bir kelâmın vaz'olunduğu, yani kasdedilen mânanın tamanına delâletidir. Meselâ: İnsan lâfzı, insanın tam mahiyeti olan, hayvan-ı natık, (yani, konuşan hayat sahibi varlık) mânas

desen

• Eşyanın, rengini göstermeden, yalnız şeklinin bir satıh üzerine çizilmişi. (Fransızca)
• Bir kumaşı süsleyen şekiller. (Fransızca)

deveran-ı arz

• Dünyanın dönüşü.

deveran-ı dünya / deverân-ı dünya / دَوَرَانِ دُنْيَا

• Dünyanın dönüp devretmesi.

• Dünyanın sürekli dönmesiyle meydana gelen büyük gelişmeler.

• Dünyanın dönüp dolanması.

devr-i senevi / devr-i senevî

• Dünyanın güneş etrafındaki yıllık hareketi.

deyn

• Borç, hazır ve mevcûd olmayan mal.
• Hazır olmayıp, ayrı olarak bulunduğu yeri bildirilmeyen her türlü mal ile hazır ise de ayrı olarak gösterilmeyen kıyemî (çarşıda benzeri bulunmayan, bulunsa da fiyatları farklı olan) mal.
• Zekât verecek kimsenin elinde, yanında olmayıp başkasında bul

dikkat

• Duygu ve düşünceyi bir noktada toplama, uyanıklık, incelik.

dil-agah / dil-âgâh

• Kalbi uyanık. Akıllı, bilgili, görgülü. Gönül anlar. (Farsça)

dil-i suzan

• Yanık, ateşli gönül.

dilsuhte / dilsûhte / دل سوخته

• Bağrı yanık, gönlü yaralı. (Farsça)

din

• Ceza, ivaz.
• İman ve amel mevzuu olarak insanlara Cenab-ı Hak tarafından teklif olunan Hak ve hakikat kanunlarının hey'et-i mecmuasıdır. Din, kâinatın, dünyanın hayatın ve insanın yaratılış gayeleri ve var oluş şekillerini açıklıyarak, onları mânasızlıktan ve abesiyetten kurtarır. İns

dua-yı fiili / duâ-yı fiilî

• Fiil ile yapılan dua. Yâni: İstenilen şeyin sebeplerini yerine getirmeye çalışmak.

duha vakti / duhâ vakti

• Kuşluk vakti. Oruç zamânının yâni imsak ile iftar vakti arasındaki müddetin dörtte birinin tamam olmasından îtibâren başlayan vakit.

dünyayı terketmek / dünyâyı terketmek

• Bütün haram olan şeyler ile berâber, mübâhları da, yâni günâh olmayan lezzetlerin çoğunu da bırakıp, yaşamak için zarûrî olan miktârını kullanmak.
• Harâm ve şüpheli şeylerden kaçıp mübâhları kullanmak.

eacib-i dehr / eâcib-i dehr

• Dünyanın ve zamanın çok şaşılacak yerleri, şeyleri.

eazım-ı evliya / eâzım-ı evliya

• Evliyanın büyükleri.

ebced

• Arabça Eski Sâmi alfabesindeki harf sırasının sayı değerine göre tertiplenmesinden meydana gelen birinci kelime. Bu tertip İbrâni ve Süryâni Alfabesindeki harfleri içine alır. İbâredeki kelimelerin sırası ve harflerin rakam değerleri şu suretle gösterilmektedir (Ebced), (Hevvez), (Hutti), (Kelemen),

ebdal / ebdâl

• Bedeller. Dünyânın nizâmı, düzeni ile vazîfeli olup, Allahü teâlânın insanlardan gizlediği büyük zâtlar. Biri vefât edince, yerine başkası getirildiğinden bu isimle anılmışlardır. Bunlara Ricâlü'l-Gayb da denir.

ecir-i müşterek / ecîr-i müşterek

• Serbest işçi. Kirâlıyanından (işvereninden) başkasına çalışmaması şartı koşulmamış hamal, terzi, saatçi gibi işçi.

edebiyat

• Düşünce, duygu veya herhangi bir hakikatı veya herhangi bir fikri yazı veya sözle, manzum veya nesir halinde güzel şekilde ifâde san'atı. Bu san'atla uğraşan ilim kolu.
• Edebiyata âit yazıları toplayan kitap.Edebiyatın sözlük anlamından biri de edebe, yani terbiyeye uygun söz söylemek

edebiyat-ı cedide

• 1896 - 1901 tarihleri arasında Avrupa te'siri ile meydana gelen edebiyat cereyanına verilen isim. Yeni edebiyat. Servet-i Fünun Edebiyatına verilen ad.

edille-i erbaa

• (Edille-i şer'iye) Fık: Fıkıh ilminin istinad ettiği deliller: Kitab (yani Kur'an-ı Kerim'deki deliller), sünnet, icma-ı ümmet ve kıyas-ı fukaha. (Usul-ü erbaa ve edille-i asliye tabirleri de aynı mânada kullanılır.)

edvar-ı ömr-ü alem / edvâr-ı ömr-ü âlem

• Dünyanın ömür devirleri.

edvar-ı seb'a

• Yedi devreler. Dünyanın yaradılışından beri geçirdiği devreler ki, nazariye olarak söylenir.

ef'al-i mükellefin / ef'âl-i mükellefîn

• Mükellef olanların (yani; Cenâb-ı Hakk'ın teklif ve emirlerini kabul ve vazifeli kimselerin) yaptıkları amel ve işler. Bunlar şu isim altında sıralanır: Farz, vâcip, sünnet, müstehab, mübah, mekruh, haram, sahih bâtıl, fâsid, helâl.

efrenci / efrencî

• Frenklere yani Avrupalılara mahsus ve aid.
• Frengi hastalığıyla alâkalı ve münasebetdar.

egalit

• (Tekili: Uglute) İnsanı yanıltacak hatalı sözler, yanlış kelâmlar.

ehaci / ehacî

• (Tekili: Uhcüvve) Bilmeceler, bulmacalar, yanıltmacalar.

ehadis-i meşhure / ehâdis-i meşhure

• Meşhur hadis-i şerifler, ilk asırda âhâdî hadis iken (yani bir Sahabî tarafından rivayet edilmişken), ikinci asırda meşhur olan ve yalanda birleşmeleri mümkün olmayan topluluk tarafından rivâyet edilen hadisler.

ehass

• Daha uyanık. Daha hassas.

ehl-i batın / ehl-i bâtın

• Görünürdeki eşyanın bize görünmeyen mânâlarına vakıf olanlar.

ehl-i dil

• (Ehl-i kalb) Kalbi uyanık, basireti ziyade olan. Gönül ehli. Mâneviyata çok kıymet veren, kalben Cenab-ı Hakk'a çok yakınlık hissedip çok hikmetlerden anlayan zât.

ehl-i sahv

• Uyanık iken hakikatlere görerek ulaşan Allah dostları.

ehl-i tasavvuf

• Tasavvuf ehli; kalbi dünyanın gelip geçici işlerinden ayırıp Allah sevgisi ile bağlayan tarikat ehli kimseler.

ehl-i zevk

• Allah'a yakınlıkla ve uyanık kalple iman eden ve Kur'ân hakikatlerinden zevk alanlar.

• Zevklenenler, lezzet alanlar.
• Tas: Cenab-ı Hakk'a yakınlıkla, kurbiyetle veya uyanık kalble iman ve Kur'an hakikatlarından zevk alanlar.

ejir

• Akıllı, uyanık, açık göz. (Farsça)

el-cüz'i / el-cüz'î

• Man: Mânası, mefhumu başkalarına şâmil olmayan, yani tek mâlum ferde âid olan kelime.

elgaz

• (Tekili: Lügaz) Lügazlar. Bilmeceler, bulmacalar, yanıltmacalar.

elha

• Malâyâni ve boş konuşan.
• Dizlerinden biri diğerinden büyük olan deve.
• Karnı sarkık olan. (Müennesi: Lahva)

emr-i kün

• "Kün" emri. Cenâb-ı Hakk'ın verdiği "Ol" mânasına gelen "Kün" emri. Allah (C.C.) bir şeye "Ol" diye emretse, (Yani, "Kün" dese) o şey derhal olur. (Yâni, "Fe Yekun")

emr-i tekvini / emr-i tekvînî

• Allahü teâlânın yaratmayı dilediği şeylere "kün" yâni "ol" demesi.

emten

• Pek metin, çok dayanıklı, en sağlam, fazlaca muhkem.

emun

• Kuvvetli, dayanıklı deve.

emyal-i bahriyye

• Deniz milleri. 6080 kadem, yani 1852 metreden ibaret olan deniz mesafesi.

Emzik / Bibs / Kidful

• 

  

  Bibs Kauçuk Emzik

  ---

  Söz konusu emzik olunca, BIBS Colour gerçek bir klasik. Yaklaşık 40 yıldır Danimarka'da tasarlanıp üretilen BIBS Colour emzikler, %100 doğal kauçuk ucuyla, hava akışı sağlayan delikleri ve cilt tahrişini önlemek için geliştirilen hafif eğimli yapısı ile gerçek bir efsane! BIBS Colour, yuvarlak ve yumuşak kauçuk uç kısmı ile anne memesine en yakın forma sahip olduğundan, çocuklar tarafından kolay kabul ediliyor. Anne memesini taklit ederek, emiş sırasında hava akışı sağlıyor. Ultra hafif ve sağlam yapısı ile bebeğinizi yormuyor. BPA, PVC ve phthalates gibi zararlı maddeler içermiyor ve dünyaca geçerli EN 1400 standardına göre üretiliyor. Hiçbir emzik markasında göremeyeceğiniz kadar fazla renk çeşitine sahip olan BIBS Colour, klasikleşen zamansız tasarımı ve elegant duruşu ile tasarım ve işlevselliği birleştiriyor. BIBS Colour, bir emzikten beklenen tüm detaylara sahip olmasının yanısıra; bir emzikten beklenmeyen güzellikte tasarımı ile, tüm dünyada hem anneleri hem çocukları kendine hayran bırakıyor…
  
  https://www.kidnkind.com/bibs