aşı

• Birşeyden alınıp diğer birşeye aktarılan madde.
• Çeşitli tehlikeli hastalıkların önünü almak için aşılanan madde.
• Yabani veya cinsi âdi bir ağaca, cinsine yakın diğer iyi bir ağaçtan vurulan kalem veya yaprak aşısı.

bürsün

• (Çoğulu: Berâsin) İnsan eli.
• Vahşi hayvanların pençesi.
• Develere vurulan bir nevi damga.

cinab

• Hayvanlara vurulan damga ve nişan.

dag / dâg

• Yanık yarası. (Farsça)
• İnsan veya hayvan vücuduna kızgın demirle vurulan damga. (Farsça)

dağ / dâğ / داغ

• Yara. (Farsça)
• Kızgın demirle vurulmuş işaret. (Farsça)

dağdar

• Pek acıklı, üzüntülü. (Farsça)
• Gönlü yaralı. (Farsça)
• Kızgın demirle nişan vurulu. Damgalı. (Farsça)

damga

• Bir şeyin üzerine işaret veya alâmet koymak.
• İşaret vurulan âlet. Mühür.

daribe

• Tabiat.
• Kılıçla vurulmuş.
• Eğrilmiş yün.

destek

• Bir şeyin yıkılıp devrilmemesi için, o şeye vurulan payanda, dayanak. (Farsça)
• Küçük el. (Farsça)
• Yün ve pamuk gibi şeyleri eğirmeye yarıyan âlet. (Farsça)

diamet

• Binaya vurulan destek, direk, payanda.
• İleri gelen, makamca yüksek olan baş başkan, reis, şef.

eglal

• (Tekili: Gull) Halkalar. Kelepçeler. Mahkemenin cezaya müstehak kılıp mahkum ettiği kimselerin boyun ve ayaklarına vurulan zincirler.
• (Galel) Ağaçlar arasında korulukta akan sular.

faheka

• Vurulduğu yerden kan çıkartan kılıç ve neşter parçası.

felak

• Tan zamanı, subh, fecir.
• İki tepe arasındaki düzlük.
• Bütün mahlukat.
• Suçlunun ayağına vurulan tomruk, falaka.
• Cehennem.

fi'l-i mechul

• Gr: Faili yani öznesi bilinmeyen fiil. Edilgen fiil. Mesela: Yazılmak, içilmek, vurulmak gibi.

fikr-i muzmer

• Gizli kalmış ve dışarı vurulmamış fikir.

grev

• İşçilerin isteklerini işverene kabul ettirmek için, işlerini hep birlikte bırakmaları.İslâmiyette işçi hakları çok ciddi korunmakla beraber, grev ve benzeri hareketlere başvurulması istenmez. Çünki grev, millî gelire zarar verdiği gibi, sosyal grupları doğurmakla boğuşmalarına ve dolayısıyla da mill (Fransızca)

habat

• Vücuttaki bir yara iyileştikten veya vücuda bir sopa ile vurulduktan sonra bedende kalan iz.
• Davarın çok yemekten dolayı karnının şişmesi.

hamşek

• Mestin üstüne vurulan parça.

ifşa / ifşâ / افشا

• Açığa vurma. (Arapça)
• İfşâ edilmek: Açığa vurulmak. (Arapça)
• İfşâ etmek: Açığa vurmak. (Arapça)

izhar-ı esrar

• Sırların açığa vurulması.

izhar-ı haşmet

• İhtişamın, heybetin açığa vurulması.

kadana

• Forsaların ayağına vurulan zincir.

katil

• Öldürülmüş, vurulmuş. Maktul.

kişaf

• Bir kaç yıl üstüne yük vurulmayan deve yavrusu.
• Dişi deve hâmile iken erkek devenin ona cimâ etmesi.

ma'fuc

• Dübürüne vurulmuş.

madreb

• (Çoğulu: Madarib) Darb edilecek, vurulacak yer.
• Kakma, çakma yeri.

madrub / madrûb

• Vurulmuş. Döğülmüş. Çarpılmış. Darbolunmuş.
• Damgalanmış.
• Mat: Darbedilen (çarpılan) sayı.

• Vurulmuş, dövülmüş.

maktul

• Vurulmuş, öldürülmüş, katledilmiş.

maktulin / maktulîn

• (Tekili: Maktul) Öldürülmüş insanlar. Vurulmuş veya katledilmiş kimseler.

masdum

• Çarpılmış. Kendisine vurulmuş.

maskul

• Cilâlanmış, saykal vurulmuş. Mücellâ.

melkeme

• El ile vurulan yerin yarası.

meraci'

• (Tekili: Merci) Rücu edilecek ve dönülecek yerler.
• Mürâcaat edilerek başvurulacak kimse veya yerler.

merci / mercî

• Dönülecek yer.
• Müracaat olunacak, baş vurulacak yer kimse.

• Başvurulacak, sığınılacak yer.

• Makam, dönülecek yer, başvurulacak yer, kaynak, makam.

merci'

• Merkez. Kaynak. Baş vurulacak yer. Müracaat edilecek yer. Dönülecek yer. Sığınılacak yer.
• Söylenen sözün kendine fayda verdiği kimse.

merci'-i rü'yet

• Bir işin görülmesi için başvurulan yer.

merci-i hakiki / merci-i hakikî

• Gerçek başvurulacak, sığınılacak yer.

merciiyet / mercîiyet

• Başvurulacak makam olma özelliği, kaynaklık.

meskuk

• (Meskuke) Sikkeli. Damgası vurulmuş.
• Para hâline konulmuş.

mevkuze

• Ağaçla vurulmuş.

mukayyed / مقيد

• Bağlı, zincire vurulmuş. (Arapça)
• Kayıtlı. (Arapça)

müracaat edilme

• Baş vurulma.

müracaatgah / müracaatgâh

• Müracaat olunup başvurulacak yer. (Farsça)

musab olan / musâb olan

• İsâbet alan; vurulan.

müserrec

• (Serc. den) Eyerlenmiş, eyerli, eyer vurulmuş.

muzmer

• Gizli, örtülü, saklı, dışarıya vurulmamış, içte gizli.

muzmerat

• (Tekili: Muzmer) Örtülü, saklı, gizli, dışarı vurulmamış.

nafize

• Karından vurulup arkaya çıkmış olan yara.

nalçe

• Küçük nal.
• Yemeni, çizme gibi ayakkabılara vurulan hafif demir parçaları.

nebve

• Uzaklaşmak.
• Ok hedefe varamamak.
• Bir yerin havasının mizaca uygun olmaması.
• Kılıncın vurulan şeye saplanmayıp geri sıçraması.
• Pek çirkin ve kötü suretten gözün kaçması.

nişan

• İz. Nişan. Alâmet. İşaret. (Farsça)
• Yara izi. (Farsça)
• Hedef, vurulması istenen nokta. (Farsça)
• Hâtıra için dikilen taş. (Farsça)
• Taltif için verilen madalya. (Farsça)
• Evlenmeden önceki anlaşma ve karar işareti veya merasim. (Farsça)
• Tuğra. (Farsça)
• Ferman. (Farsça)

pa-bend / pâ-bend

• Ayak bağı. Köstek. Ayağa vurulan zincir.
• Engel, mâni.

payzen

• .f Ayağına pranga vurulmuş. Forsa, deniz esiri.
• Suçlu.
• Esir.
• Hizmetçi, uşak.

pranga

• İng. Eskiden ağır cezalı mahkûmların ayaklarına takılan kalın zincir.
• Halkalarıyla beraber iki okka yüz dirhem ağırlığındaki demire verilen addır.
• Umumi hapishanelerde, hapishanenin iç nizamını bozan ve taşkınlık gösteren mahkûmların ayaklarına da pranga vurulurdu.

raht

• (Çoğulu: Ruhut) Binek atlarına vurulan eyer, takım.
• Pencere ve kapıların menteşe takımı.
• Yol levazımı.
• Döşeme ve ev takımı.

redig

• Yere vurulmuş.
• Nâdan, ahmak.

saf'an

• (Çoğulu: Safâıne) Sille vurulmuş kişi.

sikke

• Damga. Nereye ve kime ait olduğunun bilinmesi için konulan işaret, mühür. Umumi damga.
• Dirhem.
• Para üstüne vurulan damga.
• Düz, doğru yol.
• Mevlevilerin keçe külâhlarının ismi.
• Basılmış madeni para.

sikkenin darbı

• Damganın vurulması, mührün basılması.

sille

• El ayasıyla vurulan tokat.

sükne

• Kuş sürüsü.
• Boyna takılan heykel ve halka. Boyna vurulan demir.

tain

• Süngü ile vurulmuş.

tature

• Hayvanların ayağına vurulan köstek, bukağı. (Farsça)

terbub

• İşe vurulmamış davar.

timşek

• İç mest üstüne vurulan parça, yapılan yama.

tokat

• Kale içi, siper, ahır, ağıl. El içi gibi yer.
• Dere arası olan hayvan mer'ası.
• El içiyle vurulan sille.

tubal

• Kızmış bakırdan ve kızmış demirden çekiçle vurulduğunda kopup dökülen parça.

uhdud

• (Çoğulu: Ahâdid) Çukur.
• Uzun hat.
• Yeryüzündeki uzun yarık ve çatlak.
• Hendek.
• Kamçı vurulmasından vücutta hâsıl olan yara ve iz.

uzhul

• (Çoğulu: Azâhil) Yeyni, hafif.
• Yük vurulmayan deve.

vesme

• Hayvana vurulan kızgın damga.

vizr

• Günah.
• Yük. Ağırlık.
• Silâh.
• Sırta vurulan ağır yük. Yük götürmek.

• Günah, yük, ağırlık, yük götürmek, sırta vurulan ağır yük.

zede / زده

• (Zed) Birleşik kelimeler yapılarak, "vurulmuş, çarpılmış, tutulmuş" manalarına gelir. Meselâ: Musibet-zede : Musibete uğramış. (Farsça)

• "Vurulmuş, çarpılmış, tutulmuş" mânâsında son ek.

• Vurmuş, dövmüş. (Farsça)
• Vurulmuş, dövülmüş. (Farsça)
• Uğramış, müptela olmuş. (Farsça)

zefer

• Ağaca vurulan payanda, destek.

zencir-bend

• Zincire vurulmuş, zincirle bağlı mânasına gelir. Eskiden azılı katiller ve deliler, zincirle bağlandıkları için bu tâbir meydana gelmiştir. (Farsça)
• Edb: Her mısranın son kelimesi, bir sonra gelen mısraın ilk kelimesini teşkil etmek şekliyle meydana getirilen manzumelere verilen addır. Divan (Farsça)

zencirbend / zencîrbend / زنجيربند

• Zincire vurulmuş. (Farsça)
• Zencîrbend edilmek: Zincire vurulmak. (Farsça)