ma-icari / mâ-icârî

• Akar su. Devamlı akmakta olan ve üzerinde herhangi bir pisliğin durması mümkün olmayan çay, dere, ırmak, nehir veya yer altından çıkarılan artezyen suları. Bir saman çöpünü götüren su, akar su sayılır.

adem-i imkan / adem-i imkân

• İmkânsızlık. Mümkün olmayış.

ala kadri'l-imkan / alâ kadri'l-imkân

• Mümkün olduğu kadar.

alemin imkan-ı mevti / âlemin imkân-ı mevti

• Dünyanın ölümünün mümkün olması, ihtimal dahilinde olması; kıyametin kopması.

aya / ayâ

• Tedavisi mümkün değil, iyileştirilmez.
• Kabiliyetsiz, kudretsiz.

azil

• Islah edilmesi mümkün olmayan. Muannid, inatçı.

azimet / azîmet

• Kuvvetli irâde, istek, arzu. Haramlardan, dinde yasak edilen şeylerden sakınmakla berâber, mümkün olduğu kadar ruhsatlardan yâni dinde izin verilen kolaylıklardan uzak durup; evlâyı, en iyi olduğu bildirilenleri, nefse zor gelenleri yapmak; takvâ yol u.

aziz / azîz

• İzzetli. Çok izzetli. Sevgili. Çok nurlu.
• Dost.
• Şerif.
• Nadir.
• Dini dünyaya âlet etmeyen.
• Sireti temiz.
• Ermiş. Mânevi kudret ve kuvvet sahibi.
• Mağlup edilmesi mümkün olmayan ve daima galib olan manasında Cenab-ı Hakk'ın bir ismidir.

baras

• Tedavi edilmesi mümkün olmayan ve vücutta beyaz lekeler meydana getiren bir hastalık.

belva-yı am / belvâ-yı âm

• Umûmî sıkıntı, meşakkat, kaçınılması mümkün olmayan zorluk.

bi-dad / bî-dad

• Zâlimlik. Zulüm. İşkence. Adaletsizlik.Ne mümkün zulm ile bî-dâd ile imhâ-yı hakikat.Çalış, kalbi kaldır muktedirsen âdemiyyetten.

cahid

• Mânen, kavlen, kalemen ve maddeten cihad eden. Mücâhid olan. Din düşmanı ile elinden geldiği kadar mânen, kavlen, kalemen ve maddeten cenkeden, vuruşan. Mümkün olduğu kadar gayretle çalışan. Kur'an ve İman hakikatlarının neşrinde çalışmak suretiyle mücahede eden.

caiz

• Mümkün, olur, olabilir.
• Fık: Yapılması sahih ve mübah olan herhangi bir fiil veya akit.

cihet-i imkan / cihet-i imkân

• Mümkün olma yönü.

daire-i imkan / daire-i imkân

• Kâinat. İmkân âlemi. Mükevvenat. Mümkün olan, şartların müsait olduğu âlem. (Daire-i mümkinat da aynı mânada kullanılır.)

ecel-i mübrem

• Elinden kurtulunması mümkün olmayan, kaçınılmaz olan ecel.

ehadis-i meşhure / ehâdis-i meşhure

• Meşhur hadis-i şerifler, ilk asırda âhâdî hadis iken (yani bir Sahabî tarafından rivayet edilmişken), ikinci asırda meşhur olan ve yalanda birleşmeleri mümkün olmayan topluluk tarafından rivâyet edilen hadisler.

ekonomi

• yun. İktisad. Tutum. Geliri gideri hesaplıyarak lüzumsuz masrafı bırakıp artırmağa çalışmak. Ölçülü ve idâreli harcamak. İnsanların sınırsız olan ihtiyaçlarıyla bunları sağlamaya yarayacak sınırlı imkân ve vasıtalar arasında mümkün olan azami uygunluğu temin için (sağlamak için) yapılan çalışma ve f

emr-i ademi / emr-i ademî

• Olması mümkün olan birşeyin sebeblerinden bir veya birkaçını yapmamakla o şeyin olmamasına sebep olmak.

emval-i zahire / emvâl-i zâhire

• Zekât hayvanları ve topraktan elde edilen mahsûl gibi gizlenmesi mümkün olmayan mallar.

emval-ibatına / emvâl-ibâtına

• Gizlenmesi mümkün olan altın, gümüş ve ticâret eşyâsı cinsinden olan zekât malları.

eşebb

• Arasından geçmek mümkün olmayan ağacın sıklığı.

farzımuhal / farzımuhâl

• İmkânsızı bir an mümkün sayma.

füzul

• (Tekili: Fazl) Ganimetten artıp taksimi mümkün olmayan şey.

gayr-ı kabil

• Mümkün olmayan, imkânsız.

• Mümkün ve kabil değil, imkânsız. Mümkün olmayan, olamaz.

gayr-i kabil / gayr-i kâbil / غير قابل

• Mümkün olmayan, imkansız.

gayr-ı kabil-i tahammül

• Tahammül etmesi mümkün olmayan.

gayr-ı mümkin

• Mümkün olmayan, imkânsız.

gürizgah / gürizgâh

• (Girizgâh) Kaçacak yer. (Farsça)
• Edb: Bir bahisten diğer bahse, mukaddimeden maksada intikal için bir münasebet te'sis eden söz. Nedim'in:Bu şehr-i stanbul ki, bîmisl ü behadırBir sengine yekpâre Acem mülkü fedadırmatla'lı kasidesindeki:İstanbul'un evsafını mümkün mü beyan hiç Maksad hemen sa (Farsça)

haber-i mütevatir / haber-i mütevâtir

• Yalan üzerinde ittifâk etmeleri (birleşmeleri) mümkün olmayan bir cemâat (topluluk) tarafından nakledilen, bildirilen haber, hadîs-i şerîf.

hacis / hâcis

• Kalbe (gönle) gelen ve hemen gidermek mümkün olan kötü düşünceler.

hadd-i imkan / hadd-i imkân

• Mümkünün son haddi. Olabilirlilik. İmkân nisbetinde olan.

hadd-i tevatür

• Tevatür derecesinde; yalan üzerine birleşmeleri mümkün olmayan topluluklar tarafından aktarılan en doğru haber seviyesi.

hadsiyyat

• Mümkün olan şeyler. Olması ihtimali olan nesneler. Mümkinat.

hevade

• Yavaşlık.
• Yumuşaklık.
• Kavmin içinde salah ve muvâfakata sebep olması mümkün olan kimse.

hisse-i şayia / hisse-i şâyia

• Fık: Müşterek bir malın her bir cüz'üne sirayet eden hisse, pay.
• Ortaklar arasında taksim edilmemiş olan müşterek mal. Meselâ: Bir kitaba, bir kaç kişi ortak ve taksim de mümkün değil ise; her hissedarın kitabın umumuna sahip olması.

hukuk-u tabiiyye

• İnsanın fıtratında bilkuvve mevcut olup, hak ile bâtılı, iyi ve fenayı bildiren ve insanların toplu bir şeklide yaşamalarını mümkün kılan hükümler.

idare-i kelam / idâre-i kelâm

• Sözü mümkün mertebe yürütmek, işi idare etmek.

idare-i maslahat

• Bir işi mümkün mertebe iyi-kötü yürütmek.

ifakat-pezir

• İyileşmesi mümkün, iyileşebilir. (Farsça)

ihtimal

• (Haml. den) Mümkün olma, belki. Olması mümkün görünmek.
• Kabul eylemek.
• Yükselip götürmek.
• İhsana mukabil şükretmek.
• Kızma ve hiddetlenmekten dolayı yüzünün rengi değişmek.

ihtimal-i imkani / ihtimal-i imkânî

• Mümkün olma ihtimali.

ihtimalat

• (Tekili: İhtimal) İhtimaller. Olması mümkün olan şeyler.

ihvan-üs-safa / ihvân-üs-safâ

• On birinci asrın ikinci yarısında Basra'da ortaya çıkan; "İslâmiyete birçok vehimler karışmış, onu bu vehimlerden temizlemek ancak felsefe ile mümkündür. İslâm dînini felsefe vâsıtasıyla saf hâle getirmelidir" diyen sapık ve gizli bir cemiyet, ekol.

ilac na-pezir / ilac nâ-pezir

• Tedavisi mümkün olmayan, ilâç kabul etmeyen. (Farsça)
• İmkânsız, çaresiz. (Farsça)

imkan / imkân / امكان / اِمْكَانْ

• Mümkün olma, bir şeyin olabilirlik derecesi.

• Mümkün olmak. Olacak hâlde bulunmak.

• Mümkün olma.

• Mümkün olma.

imkan ve cünub / imkân ve cünûb

• Mümkün ve gereklilik.

imkan-ı adi / imkân-ı âdî

• Zâtında dâima mümkün olan. Her zaman olabilen. Olmasında bir mânia bulunmayan.

imkan-ı akli / imkân-ı aklî / اِمْكَانِ عَقْل۪ي

• Man: Aklen mümkün bilinen.
• Aklen mümkün olma.

• Varlığı aklen mümkün olan, varlığı aklen imkan dahilinde görülme.

• Aklen mümkün olma.

imkan-ı mevt / imkân-ı mevt / اِمْكَانِ مَوْتْ / اِمْڭَانِ مَوْتْ

• Ölümün mümkün olması.

• Ölümün mümkün olması.

• Ölümün mümkün olması.

imkan-ı vehmi / imkân-ı vehmî

• Vehimle bir şeyi mümkün görmek, zannetmek.

• Hayâlî olarak mümkün olma.

imkan-ı zati / imkân-ı zâtî / اِمْكَانِ ذَات۪ي

• Vukuu mümkün olan iş. Bir şeyin, aslında mümkün olması.

• Zatında mümkün olma.

imkan-ı zihni / imkân-ı zihnî / اِمْكَانِ ذِهْن۪ي

• Bir şeyin mümkün olabileceğini zihinle düşünmek.

• Birşeyin zihnen mümkün olması.

• Aklen mümkün olma.

imkanat / imkânat

• Varlığı da yokluğu da mümkün olanlar. Ademle vücudu müsavi olanlar. Var olmasında başkasına muhtaç bulunan şeyler.

imkanat-ı istikbaliye / imkânat-ı istikbaliye

• Geleceğe ait imkânlar, olması mümkün olan ihtimaller.

imtina'

• Feragat edip geri durma.
• Muvafakat etmeme. Çekinme. İstememe. Yapmama.
• İmkânsızlık, mümkün olmayış.

imtina-i adi / imtina-i âdi

• Bir şeyin olması âdeta mümkün olmamak.

imtina-i hakiki

• Bir şeyin mümkün olmamasının aklen zaruri olması. (Meselâ: Bir kimse kendinden yaş bakımından büyük olan başka bir kimse hakkında: "Bu benim oğlumdur" diye iddia etse, dâvâsı dinlenmez. Çünkü, kendinden yaşça büyük bir adamın, kendisinin neslen oğlu olması aklen muhaldir.)

inhilal-pezir

• İnhilali mümkün olan. Dağılabilen. Çözülebilen. Eriyebilen. (Farsça)

inkılab-ı hakaik / inkılâb-ı hakaik

• Hakikatlerin tam zıddına dönmesi (ki, böyle bir şey mümkün değildir.)

isbatiyecilik

• Bu felsefe nazariyesine göre, isbat yolu ile yakîn, şüphesiz bilginin elde edilebilmesi, tecrübelerle müşahadelerle ve vakıalara istinaden mümkün olacağı iddia edilir. İsbat şeklini ve sahasını daraltıp sadece maddiyata münhasır kılan bu anlayış yalnız maddiyata ait mes'eleler için doğrudur.

ispirtizma

• Ölülerin ruhlarıyla bazı şartlar altında haberleşmenin mümkün bulunduğuna inanan görüş ve bu maksatla yapılan tecrübeler. (Fransızca)

ispritizma

• Ölülerin ruhlarıyla bazı şartlar altında haberleşmenin mümkün olduğuna inanan görüş ve bu maksatla yapılan deneyler.

ispritizmacı

• Ölülerin ruhlarıyla bazı şartlar altında haberleşmenin mümkün olduğuna inanan ve bu maksatla deneyler yapan kişi.

istifrag

• (Ferag. dan) Kusma. Kay.
• Mümkün olanı sarfetmek.

istihale

• Bir şeyin terkib ve asıl şeklinin başka hâle değişmesi. Başkalaşmak.
• Mümkün olmayış, imkânsızlık.

kabil

• Kabul eden. Olabilir, istidatlı, mümkün olan, önde ve ileride olan.

kàbil

• Mümkün.

kabil / قابل / kâbil / kabîl / قبيل

• Mümkün.

• Mümkün. (Arapça)
• Yetenekli. (Arapça)

• Gibi, benzeri. (Arapça)
• Kâbil olmak: Mümkün olmak, elvermek. (Arapça)

kabil olmayan

• Mümkün olmayan.

kabil-i gayr-i telakkuh

• Gebeliği mümkün olmayan.

kabil-i hazım

• Hazmı mümkün, sindirilebilir.

kabil-i ıslah olmayan / kabil-i ıslâh olmayan

• Düzelmesi mümkün olmayan.

kabil-i kıyas

• Kıyası mümkün.

kabil-i kıyas olmayan

• Kıyası mümkün olmayan, karşılaştırılamaz.

kabil-i nesh

• Kaldırılması, iptal edilmesi mümkün olan.

kabil-i taklit

• Taklidi mümkün.

kabil-i tarif / kabil-i târif

• Tarifi mümkün, tarif edilebilir.

kabil-i tebdil

• Değiştirilmesi mümkün, değiştirilebilir.

kabil-i tefrik

• Ayrılabilir olma, ayrılması mümkün.

kàbil-i tefrik

• Ayrılabilir olma, ayrılması mümkün.

kabil-i telakkuh / kabil-i telâkkuh

• Gebeliği mümkün olan, döllenebilen.

kabil-i tenkit

• Tenkit edilmesi mümkün, eleştirilebilir olma.

kabil-i tercüme

• Tercüme edilebilir, tercümesi mümkün.

kabil-i teshir olmayan

• Boyun eğdirilmesi mümkün olmayan.

kabil-i tevil

• Yoruma açık, yorumlanması mümkün.

kaim değildir

• Ayakta durması mümkün değildir.

kainatın imkan-ı mevti / kâinatın imkân-ı mevti

• Kâinatın ölümünün mümkün olması, ihtimal dahilinde olması; kıyametin kopması ihtimâli.

kamakım

• (Tekili: Kumkuma) İçlerine mürekkep, zemzem gibi şeyler konulan yuvarlak testiler.

kaziye-i ihtimaliyye

• Man: Bir şeyin olması veya olmaması mümkün olmak ihtimâli üzerine bina olunan kaziyye.

kaziye-i mümkine

• Mümkün olan hüküm, kaziyye.

• Mümkün olan hüküm; olabilirlik içeren önerme.

kaziye-i vaktiye-i münteşire

• Hükmü herhangi bir zamanda ve herhangi bir fertte gerçekleşmiş bulunan veya gerçekleşmesi mümkün olan kaziye, önerme.

kaziye-i zaruriyye

• Man: Tasdikat-ı akliyyeden olmakla zıddı mümkün olamıyacak surette kat'i olan bir nevi kaziyyedir.

keffaret-i salat / keffâret-i salât

• Kazâya kalmış namazları bulunan ve bunları îmâ ile dahi kılması mümkün iken kılmayıp ölen kimsenin kılmadığı namazlar için verilen keffâret.

kimya

• Basit cisimlerin hususiyetlerini, bu cisimlerin birbirlerine olan tesirlerini ve bundan ileri gelen birleşmeyi inceleyen ilim. Basit maddelerdeki değişikliği anlamağa çalışan ilim kolu.
• Edb: Aşk.
• İlâç.
• Tas: Mevcud olana kanaat ve elde edilmesi mümkün olmayana ait arzu

kur'an-ı kerim / kur'ân-ı kerîm

• Allahü teâlânın Cebrâil aleyhisselâm vâsıtasıyla Muhammed aleyhisselâma yirmi üç senede Arabça olarak indirdiği, bize kadar ilk nâzil olduğu şekilde tevâtürle, yalan söylemeleri mümkün olmayan üstün vasıflı insanların bildirmeleri ile gelen ve mushaf larda yazılı olup, okunması ile ibâdet edilen, hi

laalle

• Arabçada olması mümkün şeyler için kullanılır. Ola ki, umulur, ümid edilir, umulur ki mânâlarınadır. Ümide veya endişeye delâlet eder.

lafz-ı muhtemel

• Huk: İki veya daha ziyade mânâya hamli mümkün bulunan sözdür ki, hangi mânânın kast olunduğu mücerred rey ile değil; deliller ve karineler ile tayin olunur.

lazım / lâzım

• Birbirinden ayrılması mümkün olmayan iki şeyden birinci derecede geleni; meselâ Güneş lâzımdır, gündüz melzumdur. Kur'ân lâzımdır, onun açıklaması olan tefsir melzumdur.

lazım-ı gayr-ı müfarık / lâzım-ı gayr-ı müfarık

• Ayrılması mümkün olmayan, terki câiz olmayan, ziyade gerekli, çok lüzumlu.

liberal

• Ferdî hürriyet lehinde, hürriyete elverişli. Ferdî teşebbüs ve hürriyet haklarını korumak için en iyi vasıta, devletin salâhiyyetlerini mümkün olduğu kadar tahdid etmek fikri. Rusya'daki dinsiz sosyalistliğin zıddı. (Fransızca)

mahiyat-i mümkine / mâhiyât-i mümkine

• Varlıkları mümkün olan şeylerin özleri.

makdur-üt teslim

• Ele geçirilmesi mümkün olan.

mal-ı mütekavvim / mâl-ı mütekavvim

• Kıymetli mal. İslâm'a göre yenilmesi, içilmesi, kullanılması ve faydalanılması mümkün olan mal.

manevi tevatür / mânevî tevatür

• Yalan üzerine birleşmeleri mümkün olmayan bir topluluğun bir hadis-i şerifi mânâ yönünden aktarması veya aktarılırken susmak suretiyle doğruluğunu tasdik etmesi.

medine-i fazilet-i eflatuniye / medine-i fazilet-i eflâtuniye

• Eflâtun'un faziletli şehri; Eflâtun'un felsefesinde tarif ettiği, ancak hayalde mümkün olabilen fazilet şehri.

mehma-emken

• Olabildiği kadar. Mümkün mertebe.

meşhur hadis

• İlk asırda âhâdî (bir Sahabî tarafından rivayet edilmiş) iken, ikinci asırda meşhur olan ve yalanda birleşmeleri mümkün olmayan topluluk tarafından rivâyet edilen hadis.

mu'cize-i mütevatire

• Yalan üzerine birleşmeleri mümkün olmayan bir topluluk tarafından aktarılan mu'cize.

muhal / muhâl

• İmkânsız, vukuu mümkün olmayan. Bâtıl, boş söz.
• Hurâfe olan nazariye.

• Mümkün olmayan, olamaz, imkansız, olanaksız.

• İmkansız, mümkün olmayan.

• İmkânsız, olması mümkün olmayan.

muhal-ender-muhal

• İmkânsızlık içinde imkânsızlık, olması aslâ mümkün olmayan.

muhal-i adi / muhal-i âdi

• Herkesin anlayabileceği imkânsızlık ve muhal. Az düşünenlerin de bilebileceği, mümkün olmayan iş.

muhalat

• (Tekili: Muhal) Mümkün olmayanlar. Muhaller. Muhal ve bâtıl olan şeyler.

muhayee

• Pay edilmesi ve bölünmesi mümkün olmayan bir şeyi sıra ile nöbetleşe kullanma.

muhtemel / محتمل

• (Haml. den) Olabilir. Mümkün. Ümid edilir. Kabil. Me'mul.

• Mümkün.

mümkin / ممكن

• Olabilir veya olmayabilir. İmkân dahilinde olan. Mümkün.

• Mümkün, olabilir.

• Mümkün. (Arapça)

mümkin-ül vücud

• Varlığı mümkün olan.

mümkinat / mümkinât

• Mümkün olanlar.

• Mümkün olanlar, imkânda olanlar.

mümkine

• Mümkün olabilen.

mümteni'

• İmkânsız, muhal, mümkün olmayan.
• Çekinen, imtina eden.

mümteni'-ul-vücud / mümteni'-ul-vücûd

• Var olması mümkün olmayan, hep yok olması lâzım olan.

mümteni-ül husul

• Olması mümkün değil.

mümteni-un bizzat

• (Mümteniatün bizzât) Varlığı, vücudu hiç bir şekilde mümkün olmayan. Zâtı itibariyle imkânsız olan.

mümteni-üt tahsil

• Tahsili, elde edilmesi mümkün olmayan.

münteşire-i muvakkate

• Hükmü herhangi bir fertte ve herhangi bir zamanda gerçekleşmiş bulunan veya gerçekleşmesi mümkün olan.

müşaş

• Omuz başı.
• Yumuşak kemik başları. (Çiğnenmesi mümkündür).
• Yumuşak yer.

müşir

• Emreden, işaret eden, bildiren.
• Mareşal. En büyük ünvanı taşıyan asker. Silâhlı kuvvetlerde, kaide olarak barış zamanında orgeneral rütbesine kadar terfi etmek mümkündür. Mareşal rütbesi, ancak muharebe sırasında ve bir meydan muharebesi kazanmış olan generallere verilir. Asıl vazife

müstehil / müstehîl

• (Çoğulu: Müstehilât) (Havl. den) Mânâsız ve boş şey.
• Mümkün olmayan, imkânsız şey.

müstehilat

• (Tekili: Müstehil) (Havl. den) Mümkün olmayan şeyler, kabil olmayan şeyler.
• Mânasız, saçma şeyler.

müteazzir

• Özürlü, özürü bulunan.
• Mümkün olmayan, güç, zor.

mütekavvim mal

• Kıymetli, kullanılması mubâh ve mümkün olan mal.

mütemahhıt

• Sümküren.

mütevatir / mütevâtir

• Yalan üzere anlaşmaları mümkün olmayan cemaatler tarafından rivayet olunan haber.

• Çok kimselerin naklettikleri haber. Yaygın haber. Herkesin veya alâkadarların işitip doğruluğunu kabul ettikleri kat'i, şüphesiz, sağlam haber. Yalan üzerine birleşmeleri aklen mümkün olmayan bir cemaatın bir hâdise hakkında verdikleri haber.

• Yalanda birleşmeleri mümkün olmayan toplulukların birbirinden aktardığı haber veya hadis.

• Yalan üzerine birleşmeleri aklen mümkün olmayan bir topluluğun bir olay hakkında verdikleri kesin haber.

mütevatir hadis / mütevatir hadîs

• Yalanda birleşmeleri mümkün olmayan toplulukların birbirinden ve ilk topluluğun da Peygamber Efendimizden (a.s.m.) aktardığı hadîs.

mütevatir-i bilmana / mütevâtir-i bilmâna

• Mânevî tevatür; yalan üzerine birleşmeleri mümkün olmayan bir topluluğun bir haberi, olayı veya hadis-i şerifi mânâ yönünden aktarması veya aktarılırken susmak sûretiyle doğruluğunu tasdik etmesi.

na-kabil

• Mümkün olmayan. Kabil olmayan. (Farsça)
• Câhil, kabiliyetsiz. (Farsça)

na-kabil-i tarif / nâ-kabil-i tarif

• Anlatılması mümkün olmayan.

nahif

• Sümkürdüğünde genizden gelen ses.

naht

• Sümkürmek.

naver

• (Çoğulu: Naverân) Olabilir, mümkün, kabil. (Farsça)

naveran / naverân

• (Tekili: Naver) Olabilir şeyler, mümkün olan şeyler.

orsa

• Yelkenleri mümkün olduğu kadar rüzgârın estiği cihete yaklaştırarak seyretmek hâli.
• Geminin sol tarafı, iskele.

ref'i kabil

• Kaldırılması mümkün.

reyn

• Leke, kir, pas.
• Gönül karası, kalb katılığı, günahın artması.
• Uyku, mestlik galebe etmek.
• Çıkması mümkün olmayan şey.

ric'i / ric'î

• Geri dönmeye ait ve mensub.
• Üç talakla boşanmamış kadın. Tekrar kocasına dönmesi mümkün olan. Buna talak-ı ric'î denir.

şahrah

• Büyük ve işlek yol, cadde. Şaşırılması mümkün olmayan doğru ve işlek yol. (Farsça)

sarih tevatür

• Yalan üzerine birleşmeleri mümkün olmayan bir topluluğun bir hadîs-i şerifi, bizzat aynen aktarması.

şehrah / şehrâh

• Cadde, ana yol; şaşırılması mümkün olmayan doğru ve açık yol.

sıfat-ı zatiye / sıfât-ı zâtiye

• (Sıfât-ı lâzime - Sıfât-ı vâcibe) Allah'ın zatından ayrılması mümkün olmayan ve zatına lâzım ve vâcib olan sıfatlar.
• Tecvidde: Harflerin zâtından ayrılması mümkün olmayan sıfatlarıdır.

sür'at-i mümkine

• Mümkün olan çabukluk.

tahammülü gayr-i kabil

• Dayanılmaz, katlanılması mümkün olmayan.

takasur

• (Kasr. dan) Bir işi mümkün iken yapmama. Esirgeme.

talak-ı ric'i / talâk-ı ric'î

• Erkeğin karısını boşadıktan sonra tekrar karısına dönmesini mümkün kılan boşanma şekli.

tav'

• İsteyerek uymak. Bir şeyi istekle yapmak. Muti' olmak.
• Mer'anın genişliğinden dolayı davarın her tarafta otlamasının mümkün olması.

temahhut

• Sümkürme.

tereccuh bila müreccih muhaldir / tereccuh bilâ müreccih muhaldir

• Sebepsiz üstünlük olmaz. Yani, bir şeyin başka seçeneklere üstün gelen bir sebebi, bir özelliği bulunmazsa onlardan üstün olması mümkün değildir.

tevatür / tevâtür

• Yalan üzerine birleşmeleri mümkün olmayan bir topluluk tarafından bir hadis-i şerifin aktarılması.

• Yalan üzere birleşmeleri mümkün olmayan, her asırda güvenilen kimselerin hepsinin bir şeyi, bir haberi bildirmeleri.

teyemmüm

• Kasd.
• Fık: Su bulunmadığı veya su bulunup da kullanılması mümkün olmadığı takdirde temiz olan toprak cinsinden bir şey ile, abdestsizliği veya gusülsüzlüğü -hadesi- gidermek maksadiyle yapılan bir ameliyedir.

• Su bulunmadığı veya bulunup da özür sebebiyle kullanmak mümkün olmadığı takdirde; temiz toprak veya taş, kum, kerpiç gibi toprak cinsinden bir şey ile hadesi yâni mânevî kirliliği, abdestsizliği gidermek için, elleri toprağa sürüp yüzü ve kolları mesh etmek.

• Kast.
• Su bulunmadığı veya bulunup ta kullanılması mümkün olmadığı takdirde temiz toprak cinsinden bir şeyle abdestsizliği veya gusülsüzlüğü giderme işi.

umumü'l-belva / umûmü'l-belvâ

• Umuma yayılmış, genelleşmiş belâ; kaçınılması mümkün olmayan umumî problem.

vacib-ül vücud / vâcib-ül vücud

• Vücudu mutlak var olan, yokluğu mümkün olmayan Cenâb-ı Hak.

vacibu'l-vücud / vâcibu'l-vücûd

• Vücudu mutlak var olan, yokluğu mümkün olmayan Allah.

vücub

• Vâcib ve lâzım olmak.
• Sâbit olmak.
• Sukut ve vuku.
• Sübut ve temekkün cihetiyle lâzım olmak. Bırakılması mümkün olmamak.
• Güneşin batması.
• Muztarib olmak.

vücud-u mümkinat

• Varlığı mümkün olanlar; varlığı imkân dairesinde olanlar, kâinatın varlığı.

vücuh-u mümkine

• Mümkün olabilecek yönler.

yümkin / یمكن

• Olabilir, mümkün olur.

• Mümkün, olabilir, olası. (Arapça)

zarure-i naşie / zarure-i nâşie

• Kendisinde bulunması zorunlu olan, ondan ayrılması mümkün olmayan zorunlu özellik.

zaruriyet-i naşie / zaruriyet-i nâşie

• Bir şeyin kendisinde bulunması zaruri olan ve ondan ayrılması mümkün olmayan.

zaruriyyat-ı naşie / zaruriyyat-ı nâşie

• Bir şeyin kendisinde bulunması zaruri olan ve ondan ayrılması mümkün olmayan ve zâti hassadan meydana gelen zaruretler.

zati imkan / zâtî imkân

• Birşeyin özünde mümkün olması.

zımar

• Ele geçmesi mümkün olmayan kaybolmuş mal. Alacak veya yeri bilinmeyen mal.
• Gizli kalmış hazine, iş veya şey.