arazi-i haraciyye / arâzi-i harâciyye

• Harac vergisine tâbi olan topraklar. Müslüman olmayanlardan sulh ile alınıp harac vergisi karşılığında mülkiyeti eski sâhiplerine bırakılan veya harbde zorla alınıp müslüman olmayan sâhiplerinin elinde bırakılan, yâhut zımmînin (müslüman olmayan vata ndaşın) müslüman hükümdârın izni ile işlediği ölü

aşti / aştî

• Barışıklık, sulh. (Farsça)

aşti-perver / aştî-perver

• Barış taraflısı, sulh. (Farsça)

aşti-saz / aştî-sâz

• Sulhsever, sulh taraftarı. Barışsever, barışçı. (Farsça)

aşti-sazi / aştî-sâzî

• Barışseverlik, sulhseverlik. (Farsça)

ayastafanos muahedesi

• 3 Mart 1878 Rusya ile Osmanlılar arasında ilk olarak yapılan bir anlaşmadır. (28 Safer 1295) Tarihte buna "Ayastafanos Mukaddemat-ı Sulhiyesi" denir. Anlaşma maddeleri tatbik edilememiştir.

cirit

• Düşmana atılmak üzere yapılmış ucu demirli, sert tahtadan kısa mızrak. Sulh zamanlarında talim mahiyetinde yapılan karşılaşmalara cirit oyunu denirdi. Türklerin makbul bir sporu idi.

dar-ı eman / dâr-ı emân

• Müslümanların zimmetini kabul eden veya müslümanlarla sulh halinde olan, gayr-i müslim bir ahalinin memleketi.

darül harb

• (Dâr-ül harb) Harp yeri. Müslümanlarla gayr-i müslimler arasında sulh akdedilmemiş memleket. Kâfirlerin ve onların gayr-i islâmi hükümlerinin hâkim olduğu yer.

fey'

• Dönmek. Muhârebe bittikten sonra, kâfirlerden zorla veya harp yapılmadan sulh yoluyla alınan mal.

gunm

• Bir şeye meşakkatsiz nâil olmak veya düşmandan doyumluk almak mânalarına gelir ve alınan doyumluğa da isim olarak ıtlak olunur ki ganimet de, her iki mânada böyledir. Şeriatta ise ganimet, küffardan anveten, yani harben alınan maldır. Binaenaleyh, velevse harbin neticesi olsun bir sulh ve ahd ile al

hazar

• Sulh zamanı. Barış zamanı.
• Bir kimsenin huzuru, yakını.
• Mukim olmak. Yolcu olmamak.

hazari / hazarî

• Köyde ve kasabalarda yaşayanların yaşayış şekli ve tarzlarına ait. Şehirli.
• Sulh ve asâyiş, sükun ve istirahat zamanlarına mensub ve müteallik. Barış ve güvenle alâkalı.

hüdn

• Barış, sulh, musalaha.

imdadiye

• Savaş zamanlarında harp masrafını karşılamak, sulh vaktinde de bütçe açığını kapatmak için halktan alınan örfi vergi. Harp için alınana "imdadiye-i seferiye", açığı kapatmak gayesiyle alınana da "imdadiye-i hazariye" denilirdi.

leym

• İnsanlar arasında sulh etmek, barış yapmak.
• Salâh.
• Bir nârenciye meyvesi.

magasil

• (Tekili: Magsel ve Magsil) Gusülhâneler, yıkanılacak yerler.

magsel

• (Çoğulu: Magasil) (Gasl. den) Gusülhâne. Ölü yıkanan yer.

maslahat

• İş, mes'ele.
• Sulh yolu.
• Fayda, maksad, keyfiyet. (Zıddı; mefsedettir)

matahir

• (Tekili: Mathare) Mataralar, su kapları.
• Gusülhâneler. İçinde yıkanılıp temizlenilecek yerler.

mathare

• (Çoğulu: Matâhir) Gusülhâne. İçinde yıkanılıp temizlenilecek yer.
• Su kabı, matara.

mehdi-yi abbasi / mehdi-yi abbasî

• (Hi: 120-163) Abbâsi Halifesidir. Ebu Abdullah Muhammed diye de anılır. Halife Mansurun oğludur. Meşhur ve iyiliği ile umumi kabul gören bir zat olup hususan sulh zamanında imparatorluğun inkişafı için çok çalışmıştır. Yeni yollar yaptırmış, postayı ıslâh etmiş ve Abbâsi Sülâlesinin en iyi hükümdarı

müdara

• Dost gibi görünme. Yüze gülme.
• Başkalarının fikirlerine uyarcasına hareket etmek.
• Sulh ve salâh üzere bulunmak. (Meşru bir surette ve iyi bir netice için yapılan müdârâ memduhtur. Fena bir netice için ise, kötüdür; İslâmlığa yakışmaz, İslâm onu men'eder.)

mühadene

• (Hıdn. dan) Barışma, sulh yapma.

mühavede

• Sulh etmek, barışmak.

mümaşat

• Birlikte hoş geçinmek.
• Bir maslahat yolunu takib etmek.
• Meslek işlerinde tesviye, tervic ve idare etmek.
• Karışmamak.
• Başkalarının zarar vermeyen fikirlerine uyarcasına hareket etmek ve sulh u salâh üzere durmak. Uygunluk.

munsalih

• Sulh üzere olan. Barış hâlinde olan.

musalaha

• Karşılıklı anlaşmak. Barışmak. Sulh akd etmek.

müsalaha

• (Sulh. dan) Barışma. Anlaşma. Güvenlik.

musalahat

• (Tekili: Musâlaha) (Sulh. dan) Karşılıklı anlaşmalar. Barışlar.

müsalemet

• İki taraf arasında barışıklık, barış içinde olmak, sulh.

müsalemetkar / müsalemetkâr

• Barışçı, sulh taraftarı. (Farsça)

musalih

• Sulh yapan, barışan.

muslihane / muslihâne

• Sulh yolu ile, iyilikle anlaşarak. Arabuluculukla. (Farsça)

müste'min

• Eman dileyen. Emane, emniyete erişen, nâil olan. (Gerek müslim, gerek zimmî veya harbî olsun.) İstiman eden. Emin edilmiş.
• Canının bağışlanması şartiyle teslim olan.
• Tar: Osmanlı ülkesinde oturmalarına müsaade olunan yabancı devlet tebaası. Osmanlı devleti ile sulh halinde bu

mütesalih

• (Sulh. dan) Sulh yapan, tesalüh eden.

muvadaa

• Düşmanlığı bırakıp barışma. Adaveti bırakıp sulh etme.
• Vedâlaşma.

salah

• Bir şeyin en iyi hâli. Rahatlık, sulh, iyileşme, düzelme, iyilik. Dine olan bağlılık. Her hayra câmi faziletlerin toplanmasında hâsıl olan yüksek bir sıfat. (Mukabili fesad ve fücurdur)

selam

• Ayıplardan, âfetten sâlim oluş. Selâmet, emniyet. Sulh. Asâyiş. Bütün korktuklarından emin olma.
• Allah'ın (C.C.) rızasına erişmek için mü'minlerin birbirlerine yaptığı dua. Mü'minler birbirleriyle karşılaştıklarında büyük küçüğe; yürüyen durana; azlık çokluğa; hayvan veya vasıta üzer

selm

• Barış, sulh. İtaat. Tek kulplu kova.

seml

• (c.: Esmâl) Sulh etmek, barışmak.
• Göz çıkarmak.
• Pâk edip temizleyip arıtmak.

silm

• Barışmak, sulh, barışıklık.
• İtaat. İslâm, müslim olmak.

sulh-name / sulh-nâme

• Sulh, barış kâğıdı. (Farsça)

sulh-perver

• Sulhçu. Dâimâ sulh ve sükun isteyen. Harp ve çarpışmak istemeyen. Barışsever. (Farsça)

sulhen

• Sulh tarzında, barış yoluyla. Anlaşmak suretiyle.

taglif-i süyuf

• Kılıçları kılıfa koyma.
• Mc: Sulh yapma, barışma.

tesalüm

• Sulh edişmek, barışmak.