acz-i zati / acz-i zâtî

• Varlığın öz niteliği olan âcizlik (ateşin öz niteliği olan sıcaklık gibi).

agarr

• Çok sıcak gün.
• Kendini beğenmiş.
• Asil, âlicenâb.
• Beyaz.

agarr-ül eyyam / agarr-ül eyyâm

• En sıcak gün.

aharr

• Daha sıcak, en sıcak.

akak

• Sıcak çok olmak.

akik

• Bunaltıcı sıcaklık.

al / âl

• Sülâle, soy, hânedan. Akrabâ ve taallukat.
• Yaz sıcaklarında su gibi görünen serap.
• Hile, tuzak.

alem-i hararet / âlem-i hararet

• Sıcaklık âlemi.

asib

• Dolmuş bağırsak.
• Katı nesne, şedid.
• Şiddetli sıcak, çok sıcaklık.
• Talihsizlik.

bad-ı semum / bâd-ı semûm

• Çölde, sıcakta gündüz esen sıcak yel. Sam yeli. Zehirli rüzgâr.

bagel

• Ilık su. Sıcak ve soğuk olmayan, harareti ikisinin arasındaki bir ısıda olan su. (Farsça)

bahur / bahûr / bâhûr / باخور

• Çok sıcak. Çok sıcaklık.

• Sıcakta yerden yükselen buhar.
• Tütsü. Yakılarak güzel kokular elde edilen ot ve sâir şey.

• Aşırı sıcak. (Arapça)

banbu

• (Malezya dilinden) Sıcak ve yağışlı bölgelerde yaşıyan bir bitki cinsi. Buğday ailesinden olup ikiyüzden fazla çeşiti vardır.

barih

• (Çoğulu: Bevârih) Samyeli adı verilen sıcak ve şiddetli bir çeşit rüzgâr.

bevarih

• (Tekili: Bârih) Şiddetli sıcaklar ve şiddetli rüzgârlar ki, adına Samyeli denir.

beyzat-ül harr

• Şiddetli sıcaklık.

cahim

• Çok sıcak yer.

cehennemi / cehennemî / جهنمى

• Cehennemlik. (Arapça - Farsça)
• Cehennem gibi sıcak. (Arapça - Farsça)

cemerat

• (Tekili: Cemre) Cemreler. Şubat ayında azar azar artan sıcaklıklar.

cemre

• (Çoğulu: Cimâr) Şiddetli karanlık.
• Ateşli kömür parçası, kor.
• İlkbaharda suya, yere, havaya düştüğü söylenen sıcaklık.
• Hacıların Mina Vâdisinde şeytan taşlamaları.

cerm

• (Çoğulu: Cürüm) Bir cins Arap sandalı.
• Kat'. Kesme.
• Günahkâr olma, günah işleme.
• Koyun kırkma.
• Sıcak, sıcaklık.

cial

• (Çoğulu: Cüul) Ocaktan çömlek ve tencere gibi sıcak şeyleri tutup indirmekte kullanılan bez.

cürum

• Sıcak, çukur yer.

def'

• Sıcaklık.

demg

• Başı, dimağa erişinceye kadar yarmak. Dimağa vurmak.
• Güneşin sıcaklığı dimağa tesir etmek.

derecat-ı hararet

• Sıcaklık dereceleri.

derece-i hararet

• Sıcaklık derecesi.

ecce

• (Çoğulu: İcâc) Sıcak fazla olmak.
• Karışmak.

ecem

• (Çoğulu: Acâm) Çok fazla sıcak.

ekalim-i harre / ekalim-i hârre

• Sıcak iklimler, ülkeler.

ekke

• Pek sıcak gün.

erke

• Misvak ağacı. Bu ağaç sıcak memleketlerde ve bilhassa Yemende yetişir.

evsaf-ı nisbiye / evsâf-ı nisbiye

• Ölçü ve kıyasa göre olan vasıflar. (Sıcaklık, soğuklukla bilindiği, karanlık derecesi aydınlıkla görüldüğü gibi.) (Farsça)

eyir

• Sıcak yel.

fatir

• Durgun, füturlu, gevşek.
• Ilık, az sıcak.

germ / گرم

• Sıcak. Kızgın. (Farsça)
• Çabuk öfkelenen. (Farsça)
• Gayretli, hamiyetli. Tez meşreb. (Farsça)

• Sıcak, kızgın.

• Sıcak. (Farsça)

germ ü serd

• Sıcak ve soğuk.
• Darlık genişlik, iyilik kötülük, acı tatlı.

germa / germâ / گرما

• Sıcak. (Farsça)

• Sıcak. (Farsça)
• Sıcaklık. (Farsça)

germa-peyma

• Sıcaklık ölçeği. Termometre. (Farsça)

germabe

• Sıcak su hamamı. Kaynarca, kaplıca, ılıca. (Farsça)

germi / germî / گرمى

• Hararet, sıcaklık, kızgınlık. (Farsça)

• Sıcaklık. (Farsça)

germiyyet

• Sıcaklık, hararet. Ateşli ve hızlı çalışma.

gullet

• Sıcaklık.
• Susuzluk harareti.

hacire

• (Çoğulu: Hâcirât) Terbiye sınırlarına sığmayan kötü söz ve hezeyan.
• (Çoğulu: Hevâcir) Günün en sıcak anları.

hamim

• Sıcak ve kızgın su.
• Yakın hısım, soy sop.
• Samimi arkadaş.

hamm

• Çok sıcaklık, şiddetli hararet.

hamme

• (Çoğulu: Humm) Kaplıcanın sıcak suyu.
• Kuyruk yağının kıkırdağı.
• Kızdırmak mânasına mastar da olur.

hamvi / hamvî

• Sıcaklık.

hararat / harârât

• Hararetler, sıcaklıklar.

hararet / harâret / حرارت / حَرَارَتْ

• Isı, sıcaklık.

• Sıcaklık.

• Sıcaklık, ısı.

• Sıcaklık. (Arapça)

• Sıcaklık.

hararet-bin

• Termometre. Sıcaklık derecesini gösteren âlet. (Farsça)

hararet-i heva / hararet-i hevâ

• Havanın harareti. Havanın sıcaklığı.

hararet-i ruh

• Ruhun sıcaklığı.

harir

• İpek. İpekten yapılmış.
• Harâretli. Sıcak.

harr

• Hararet, sıcaklık. Sıcak.

• Hararetli. Kızgın. Çok sıcak. Yakıcı.

harr-ı şedid

• Şiddetli hararet, fazla sıcaklık.

harre / hârre

• Çok sıcak.

harur

• Sıcaklık. Güneşin kızgınlığı.
• Gece esen sıcak rüzgâr.

havya

• Madenlerle yapılan kaynak işlerinde, lehimin eritilmesinde kullanılan âlet. Lehimi eritebilmesi için sıcak olarak kullanılması gereken bu havyaların çoğu elektrikle ısıtılır.

hayda'

• Sıcak günlerde uzaktan görenin su sandığı serap.

hayzeran

• Halk dilinde hezâren denilen bir cins sıcak iklim kamışı ki, sandalye vs. yapımında kullanılır.

hecir

• Yaz mevsiminde öğle vaktindeki sıcaklık.
• Otun kuruması.
• Büyük havuz.

hecr

• Ayrılık, firak.
• Tıb: Sayıklamak. Hezeyan.
• Çok sıcak günlerde öğle vakti.

herec

• Sıcaklığın fazlalığından devenin gözünün kararması.

hevacir

• (Tekili: Hâcire) Günlerin en sıcak olan anları.
• Göçenler, göç yapanlar, hicret edenler.
• (Hücr) Hezeler, hezeyanlar, boş ve mânasız sözler.

heyf

• Sıcak rüzgâr.

hezaren

• Sıcak memleketlerde yetişen; ve baston, sandalye gibi şeyler yapmakta kullanılan bir cins kamış.

hırkat

• Hararet, sıcaklık, yanma.

hurma

• Bir sıcak iklim meyvesi. (Farsça)
• Hurma şeklinde yapılan hamur tatlısı. (Farsça)

idrab

• (Darb. dan) Rüc'u etmek, vaz geçmek. Bir şeyi yapmaktan yüz çevirmek. Mukim olmak.
• Bir kimse üzerine kırağı yağmak.
• Sıcak yel eserek yerdeki suyu kurutmak.
• Ekmeğin pişmesi. (Kamus'tan alınmıştır.)

ılgam

• Sıcak mevsimlerde çöl veya ovalarda buharın yayılmasıyla uzaktan su gibi göüren yer. Serap, pusarık.

ılgımsalgım

• Sıcak mevsimlerde çöl veya ovalarda, buharın yayılmasıyla uzaktan su gibi görünen yer. Serap, pusarık.

ılıca

• Sıcak pınar suyu. Bunların yerden kaynayanına kaynarca; üzerine bina veya kubbe yapılmış olanına ise kaplıca denir.

ılık

• Ne sıcak ne soğuk. Az ısınmış veya sıcaklığı kırılmış.

inbisat

• Genişleme. Yayılma.
• Açık yüzlü olma. Şâd, mesrur ve mahzuz olma.
• Gönül açıklığı. Kalb ferahlığı.
• Fiz: Sıcaklığın etkisiyle madenî cisimlerin enine, boyuna büyüyüp uzaması. Genleşme.

infizac

• Sıcaklık verme, ısı verme.
• Buharlaşma.
• Terleme.

kaplıca

• Üstüne bina yapılmış sıcak maden suyu, üstü örtülü kaynarca, ılıca.

kasam

• Şiddetli sıcaklık.
• Güzellik.

kayz

• Yaz mevsiminin en sıcak zamanları.

kimad

• Sıcak bez ile âzâyı kızdırmak.

kufai / kufaî

• Burnu sıcaktan kavlar kızıl kimse.

lahis

• Susuzluk veya sıcaktan dolayı dilini çıkararak soluyan köpek.

lane-i nermin / lâne-i nermin

• Sıcak ve yumuşak yuva.

lazım-ı zati / lâzım-ı zâtî

• Birşeyin bizzat kendisinde zorunlu olarak bulunan ve ondan ayrılması düşünülemeyen şey; meselâ, sıcaklık ateşin lâzım-ı zâtîsidir.

lazıme-i zaruriye-i naşie-i zatiye / lâzıme-i zâruriye-i nâşie-i zâtiye

• Bizzat kendi zâtında var olan ve zâtından başka hiçbirşeyden kaynaklanmamış olan, bizzat kendisinde zorunlu olarak bulunan ve ondan ayrılması düşünülemeyen şey; meselâ "Sıcaklık, ateşin bizzat kendisinden kaynaklanan ayrılmaz zorunlu bir özelliğidir." denilebilir.

leyyin-ül canib / leyyin-ül cânib

• Görüşülmesi kolay, mütevâzi, kibirsiz kimse. Kanı sıcak insan.

lüzum-u zati-i tabii / lüzum-u zâti-i tabiî

• Birşeyin bizzat kendisinde zorunlu olarak doğal bir şekilde bulunan ve ondan ayrılması düşünülemeyen şey; meselâ tam olmasa da "Ateşin lüzum-u zâti-i tabiîsi sıcaklıktır." denilebilir.

ma'mean

• Çok fazla sıcaklık.

mela

• (Çoğulu: Emlâ) Ova, sahra.
• Vakit.
• Sıcak kül.

melil / melîl

• Kül içinde pişirilen ekmek.
• Hararet, sıcaklık.
• Üzgün, kederli. Melul.

memalik-i harre / memalik-i hârre / memâlik-i harre

• Sıcak memleketler. İklimi çok sıcak olan mıntıkalar.

• Sıcak memleketler.

mertebe-i nariye / mertebe-i nâriye

• Yakıcılık, sıcaklık derecesi.

mezbele

• (Çoğulu: Mezâbil) Otun sıcaktan solacak olduğu yer.

mincere

• Soğuk suya harâret veren kızmış sıcak taş. (O suya "necire" derler.)

mıntıka-i harre / mıntıka-i hârre

• Sıcak mıntıka. Ekvator iklimi olan yerler. Hatt-ı istiva mıntıkası.

• Sıcak bölge.

mıntıka-i harre ehli

• Sıcak bölge halkı.

miyah-ı harre / miyah-ı hârre

• Kaplıca suları gibi olan sıcak sular.

mizan-ül harare

• Sıcaklığı, soğukluğu ölçen âlet. Termometre. (Mikyas-ul hararet de denir.)

mizanülhararet / mizânülhararet

• Termometre; sıcaklık ölçen âlet.

müde'as

• Kırda Arabların ekmek pişirdikleri tennur.
• Sıcak kül döküp üstünde et pişirilen yer.

müstehamm

• Sıcak su mevzii, hamam.

naire

• (Çoğulu: Nevâir) Alev, ateş.
• Hararet, sıcaklık.

nak'

• (Çoğulu: Nuk'-Enku) Su saklayacak yer.
• Kuyu içinde olan su.
• Deve kuşu avazı.
• Feryâd etmek, bağırıp çağırmak.
• Susuzluğu teskin etmek, susuzluğu gidermek.
• Sıcak suda haşlama.
• İlâç olarak çıkarılan su.
• Suda ıslanma.
• Toz.

nar-ı beyza

• "Akkor, beyaz ateş" mânâsında olan bu tâbir fizikte: 1800 derece kadar olan hararette erimeyen cismin sıcaklık hâli demektir.
• Bir meyve adı.

nar-ı hayat

• Canlıya lüzumlu bulunan sıcaklık. Vücudun harareti.

nar-ı merkeziye

• Merkezdeki ateş, sıcaklık.

nimgerm

• Pek sıcak olmayan. Ilık. (Farsça)

radafe

• (Çoğulu: Razf) Kızdırılmış sıcak taş (süte bırakıp sıcaklık verirler.)

ramaz

• Güneşin sıcaklığı şiddetle ve yakarak gelmek, şiddetli olmak, yakmak.
• Kesinleştirmek.

rasadhane / rasadhâne

• Havanın değişen şekillerini, sıcaklık ve soğukluğu tesbit etmek için veya yıldızların hareketlerini tesbit ve takib maksadiyle çalışılan yer. (Farsça)

sahanet

• Kızgınlık, sıcaklık.

sahin

• (Suhunet. den) Sıcak, kızgın, ısınmış.

sahn

• Sıcaklık, harâret.

• Sıcaklık, boşluk.

samyeli

• Sıcak memleketlerde esen bunaltıcı rüzgâr.

sarrar

• Orak kuşu denilen ve yaz sıcaklarında öten bir hayvan.

sayhud

• Çok sıcak olan gün.

sedare

• Sıcaklığın fazlalığından dolayı tenbelleşmek.

sehah

• Yumuşak ve sıcak yer.

seham

• Sıcak günlerde havada iplik iplik olduğu hayâl edilen nesneler.
• Sıcak esen rüzgâr.

sehanet

• Sıcaklık.

sempati

• Cana yakınlık, sıcak kanlılık. (Fransızca)
• Tıb: Her omurilik boyunca olan sağlı sollu yirmi üç boğumdan geçen iki paralel ağ şeklinde sinir sistemi. (Fransızca)

semum

• Zehirli şey.
• Sam yeli.
• Gündüz vakti sıcak çölde esen pek sıcak rüzgar olup, bitki ve hayvanları mahveder.

serab

• Çölde, sıcak ve ışığın tesiriyle ilerde veya ufukta su ve yeşillik var gibi görünme olayı. Şaşkın hale gelme.

• Şaşkın hâle gelme. Çorak yerlerde, çölde sıcak ve ışığın te'siriyle ileride, yakında yahut ufukta su veya yeşillik var gibi görünme hâdisesi.

serdab

• Yer altında olan serin ve soğuk oda, bodrum. Böyle yerler ekseriyetle sıcak bölgelerde, gündüzleri sıcaktan korunmak için yapılırdı. Anadolu'nun bazı yerlerinde buna "zir-i zemin" denilir. (Farsça)
• Tar: Padişah saraylarında, sağ ve sol taraflarında birer oda bulunan üç köşeli sofalara verilen (Farsça)

şiddet-i hararet

• Şiddetli sıcaklık.

şuayb

• Ashab-ı Eyke ile Medyen ahâlisine gönderilen bir peygamberdir. Çok hakikatlı ve güzel sözlerle bu iki kavmi Hakka davet ettiği halde kendisini dinlemediler. Cenab-ı Hak Eykeliler üzerine şiddetli sıcaklık ve Medyen ahalisine de şiddetli sayha ile azab verdi ve onları mahveyledi. Şuayb Aleyhisselâm k

süham

• Yabanda biten ot.
• Yaz ısısı.
• Sıcak yel.
• Tegayyür, değişme.
• Ziyan, zarar.

suhnan

• Sıcak, kızgın.
• Sıcak gün.

sühunet / sühûnet / سخونت

• Sıcaklık, hararet. Hararet derecesi.

• Sıcaklık, hararet.

• Sıcaklık. (Arapça)

suz

• Yanma, tutuşma. Ateş. Sıcaklık. (Farsça)

tab / tâb / تاب

• Güç. (Farsça)
• Sıcaklık. (Farsça)
• Parlaklık. (Farsça)
• Kıvrım. (Farsça)
• Eğen, büken. (Farsça)
• Aydınlatan. (Farsça)

tabii lüzum-u zati / tabiî lüzum-u zâtî

• Birşeyin bizzat kendisinde zorunlu olarak doğal bir şekilde bulunan ve ondan ayrılması düşünülemeyen şey; meselâ "Ateşin tabiî lüzum-u zâtîsi sıcaklıktır." denilebilir. Ancak gerçek lüzum-u zâtî Cenâb-ı Hakkın sıfatlarında vardır.

tantil

• Hasta olan uzuv üstüne sıcak su ve yağ dökmek.

tasabbüb

• Dökülmek.
• Bahadır olmak, kahraman olmak.
• Sıcaklığın artması.

tasavvuh

• Yaş otun üstü sıcaktan kurumak.

tebhih

• Sıcaklığın az olması.

tef

• Buhar. (Farsça)
• Sıcaklık, hararet. (Farsça)

telvih

• Açıklamak.
• Zâhir ve aşikâre kılmak.
• Susuzluktan insanın çehresi bozulmak.
• Bir şeyi ateşle kızdırmak. Güneş veya ateşin sıcaklığı bir nesnenin rengini değiştirmek.
• Posa hâline getirmek.
• Kocamak. Saç ağarması.
• Almak.
• İşaret etmek.

termik

• Sıcaklıkla alâkalı. Hararetle ilgili. (Fransızca)

termos

• yun. İçine konulan sıvının sıcaklık veya soğukluğunu uzun müddet muhafaza edebilen kap.

tevagguz

• Çok sıcak olmak.

tevgir

• (Mübalağa ile) Sıcaklatmak.

tumrus

• Sıcak külde pişmiş ekmek.

vahid-i kıyasi / vâhid-i kıyasî

• Bir şeyin miktarını ve sair hususiyetlerini ölçmek için kendi cinsinden değişmez olarak tayin edilen parça veya miktar. Meselâ: Uzunluğun "vâhid-i kıyasîsi" metredir. Hava tazyiklerinin ve sıcaklıklarınınki de derecedir.

vegire

• Kızmış taş ile sıcaklık verilerek pişirilen süt.

vegre

• Sıcaklığın çok olması.

vehec

• Ateş sıcaklığı.

vehic

• Ateşin sıcaklığı.

vemd

• Gazap etmek, hiddetlenmek, kızmak.
• Sıcaklığın artması.

zahire

• (Zahâyir) Öğle vakitleri sıcaklığın çok olduğu vakitler.

zatiye / zâtiye

• Bizzat var olan öz nitelik; sıcaklığın, ateşin kendi zâtında var olması gibi.

zeveban etmek

• Fiz: Sıcaklığını artırarak bir cismin, katı hâlden sıvı hâline geçmesi. Erimiş olması.