cariye

• Geçer olan, akıcı olan. Seyreden giden.
• Güneş, şems.
• Gemi.
• Cenab-ı Hakk'ın in'âm eylediği rızık ve nimet.
• Genç ve iyi hizmet eden kadın. Muharebede İslâm düşmanlarından esir edilen kadın hizmetçi.

celz

• Seyretmek.

darb

• (Çoğulu: Durub-Edrub) Vurmak, vuruş, çarpmak.
• Beyan etmek.
• Seyretmek.
• Nev, cins.
• Benzer, nazir.
• Eti hafif olan.

eflec

• (Felc. den) Seyrek, sık olmayan diş. Bazıları dökülmüş olan diş.
• Geniş omuzlu, kollarının arası açık olan adam.
• Nüzul hastalığına tutulmuş olan kimse.

eflec-ül esnan / eflec-ül esnân

• Seyrek dişli.

ehl-i şuhud

• Kâinatta tevhid delillerini aynen seyreden, İlâhi ve gizli sırlarını Hakkın izni ile gören şuhud ehli. Veli. (Farsça)
• Görecek derecede kat'i kanaat sâhibi olan enbiyâ ve evliyalar. (Farsça)

ehl-i temaşa ve tefekkür / ehl-i temâşâ ve tefekkür / اَهْلِ تَمَاشَا وَ تَفَكُّرْ

• Seyredip düşünenler.

• İbret nazarıyla seyredenler ve düşünenler.

enzar

• (Tekili: Nazar) Bakışlar, görüşler. Seyr.

felec

• Küçük nehir.
• Dişlerin seyrek olması.
• El eğriliği.

geşt

• Seyretme, dolaşma, gezme, tenezzüh.
• Geçme.

gıbben

• Nâdiren, seyrek, arasıra.

giran-seyr

• (Çoğulu: Giranseyrân) Hareketleri ve yürüyüşü ağır olan. (Farsça)

gülgeşt

• (Gül-geşt) Gül gezintisi, gül seyri. (Farsça)

güzeran-ı hayat / güzerân-ı hayat

• Hayatın geçmesi; hayatın geçmiş seyri.

halet-i şuhud / hâlet-i şuhud

• Şuhud hali, mânen veya misalen seyretme hâleti.

helhel

• Seyrek, ince, dakik şey.
• Öldürücü zehir.

helhele

• Okuyucunun tesirli nağmeyi tekrar etmesi.
• Unu seyrek elekten elemek.
• Teenni ile encamını beklemek.
• Bir şeye pek yaklaşıp çatmak.

hilhal

• (Çoğulu: Helâhil) Hallacın bezi iyi dokuması.
• Seyrek kalbur.

lehle

• Süst ve zayıf nesne.
• Seyrek dokunmuş bez.
• Fusaha indinde makbul olmayan şiir ve söz.

levh

• Görünen ibretli manzara.
• Üzerinde yazı veya şekil çizilebilir düzlük.
• Seyredilen yerin çizili sureti.
• Ayet, hadis veya büyüklerin ders verici sözleri. Yazılı şey.
• Şimşek çakmak.
• Susamak.
• Zâhir olmak.
• Çalıp almak.

levha-i temaşa / levha-i temâşâ

• Bakılacak, seyredilecek tablo.

manzara

• Bakılıp seyredilen yer.

medar

• Sebeb, vesile.
• Bir şeyin etrafında döneceği nokta. Bir şeyin devredeceği, üzerinde hareket edeceği yer.
• Gezegenlerin gezerken hareket noktalarının çizdiği dâire. (Dünya, güneş etrafında seyrederken medar-ı senevîsi bir dâireyi andırır.)

medar-ı senevi / medar-ı senevî

• Dünya, güneş etrafında seyrederken çizdiği farazi dâire.

mel'

• Seri seyr.

menazır

• Manzaralar. Seyredilecek, görülecek güzel yerler. Güzel görünüşler.

merih

• Koz: Güneş etrafında seyreden seyyarelerden dünyadan sonra güneşe en yakın olanı. (Aslı: Merrih veya Mirrih okunur.)
• Mars.

meşhudat / meşhudât

• Görünenler. Seyredilenler. Hislerimizle ve gözlerimizle görüp bildiğimiz ve bazı evliyanın keşfen gördükleri.

mesir

• Seyretmek.
• Yol yol alacalı elbise.

mesire

• Seyredilecek, gezilecek yer. Tenezzüh ve gezme yeri.
• Seyir.

• Seyredilecek, gezilecek yer.

mesiregah / mesiregâh

• Seyir yeri. Seyrangâh. (Farsça)

mest-i temaşa

• Seyretme sarhoşu. Bakıp seyretmekten sarhoş gibi olan.

metn

• Sağlam ve sert yer.
• Yüksek yer.
• Her nesnenin yüzü, üstü, arka ve ortası.
• "Vurmak ve seyr" mânâsına mastar.
• Bir yazının tamamı. Yazının aslı veya sureti.

mirsad-ı ibret

• İbretle seyretme yeri.

mubsır

• Görücü, gösterici, görünen, bilici, bildirici, vazıh ve âşikâr.
• Mantık. Kelâm ve seyrin mutediline denir.

müşahed / müşâhed

• Görülen, seyredilen.

müşahedat

• (Tekili: Müşahede) Gözle görülen şeyler.
• Görüşler.
• Keşifle seyredilenler.
• Man: Mücerret his ile kat'iyyetle hüküm ve tasdik olunan kaziyeler.

müşahede

• Gözle görmek. Seyrederek anlamak. Seyretmek.
• Muayene, kontrol.

müşahede etme

• Seyretme, gözlemleme.

müşahid

• Gören, seyreden. Görmekle tetkik eden.

müsalefe

• (Müsâlefet) Birine refakat etme, yol arkadaşı olma.
• İleride ve önde bulunma.
• Biriyle birlikte seyretme.

müsalif

• Yol arkadaşı.
• Birinden ileride bulunan.
• Biriyle birlikte seyreden.
• Bir işte beraber olan.

müsayere

• (Seyr. den) Birine yol arkadaşı olma.

mütemaşi

• Seyre çıkan.

mütenezzih

• Tenezzüh eden, gezen, seyreden.

muzarebe

• Vuruşmak. Cenk etmek.
• Bir yerden diğer yere gidip seyretmek.

nadir

• Az bulunan. Seyrek.

nahb

• Yüksek sesle ağlama.
• Önemli iş, mühim iş. Nezretmek, adamak.
• Seri seyr.
• Vakit, müddet. Ecel, ölüm, mevt.

nahh

• Davar sürmek.
• İplik.
• Zeyli denilen döşek.
• Güç seyr.
• Deve çökertmek için söylenen söz.

nazar-endaz

• Bakan, seyreden.

nazrakünan / nazrakünân

• Seyrederek, bakarak. (Farsça)

nedret

• Azlık, seyreklik, az bulunmak.

nezzar

• Seyreden, bakan.

nezzare

• Seyirci, seyreden, bakan. Nezaret eden, müfettiş, mürakabe ve kontrol eden. Vekillik eden.

nüf'e

• (Çoğulu: Nifâ) Seyrek ve dağınık olan ot.

orsa

• Yelkenleri mümkün olduğu kadar rüzgârın estiği cihete yaklaştırarak seyretmek hâli.
• Geminin sol tarafı, iskele.

retl

• (Diş) seyrek olmak.
• Bir şeyi okurken her kelimenin arasını ayırıp açıklamak.

rüyet-i cemal / rüyet-i cemâl

• Allah'ın güzelliğini seyretme.

rüyet-i cemal-i ilahi / rüyet-i cemâl-i ilâhî

• Allah'ın güzelliğini seyretme.

sair

• Seyreden, harekette olan.
• Bir şeyden geri kalan.
• Maadâ. Geçen, dolaşan.
• Yolcu. Seyyar.
• Başkası, diğeri.

şasr

• Seyrek seyrek dikmek.

şayan-ı temaşa / şâyân-ı temâşâ / شَايَانِ تَمَاشَا

• Seyretmeye değer.

• Seyretmeye lâyık.

sayir

• Bakan, seyreden. Seyredici.

sehc

• Seyretmek.
• Ezmek.

şelel

• Bir eli tutmaz olmak.
• Bir nesneyi seyrek dikmek.
• Ovmakla gitmeyen leke.

şell

• Seyrek seyrek dikmek.
• Çolak.
• Çolaklık. Kolun eğri oluşu.

şemc

• Şey mânasına gelen bir isim.
• Bir nesneyi seyrek dikmek.

seyeran

• (Bak: Seyran)

seyr / سير

• Seyir. (Arapça)
• Yürüme. (Arapça)
• Gezi. (Arapça)
• İzleme. (Arapça)
• Seyr etmek: İzlemek. (Arapça)

seyr-i filmenam / seyr-i filmenâm

• Uykudaki veya rüyadaki seyr.

seyr-i ilallah

• Allahü teâlâya doğru olan yolda ilerlemek, mânevî ilimde durmadan yükselmek. Seyr-i âfâkî (kötü hâllerden kurtulma) ve seyr-i enfüsî (iyi hâllerle süslenme) yi içine alan tasavvuf yolculuğu.

seyr-i şuunat / seyr-i şuunât

• Kâinattaki hâdiseleri seyredip, görüp hakikatını anlamağa çalışmak.
• Hâdiselerin bir halde kalmayıp akışı, değişmesi.

seyran

• Seyretme.

seyyahin / seyyahîn

• (Seyyahûn) Seyyahlar. Gezip âlemi seyredenler. Turistler, dolaşanlar, gezenler.

şimrac

• (Çoğulu: Şemâric) Seyrek seyrek dikmek.
• Yalan karışık söz.

süra

• Gece seyri.

sürye

• Gece seyri.
• Ulaşmak, varmak.

te'vib

• Tesbih etmek.
• Sabahtan akşama kadar seyretmek.

teferruc

• (Ferec. den) Ferahlanmak. İç açılmak.
• Gezintiye çıkmak. Seyr.

teheccür

• Ayrılmak.
• Zuhr vaktinde seyretmek.

temaşa / temâşâ / تماشا / تَمَاشَا

• Hoşlanarak bakmak. Seyretmek. Seyre çıkmak. Gezmek. İbretle bakmak. (Farsça)

• Seyretme.

• Seyretme. (Farsça)
• Temâşâ etmek: Seyretmek. (Farsça)

• Seyretme.

temaşa eden / temâşâ eden

• Hayranlıkla seyreden.

temaşa etme

• Bakma, seyretme, gözlem yapma.

temaşa etmek / temâşâ etmek

• Bakmak, seyretmek.

temaşa ettirmek / temâşâ ettirmek

• Seyrettirmek.

temaşagah / temaşagâh

• Gam ve kederi defetmek için gezip seyredilecek yer. Eğlence mahalli. (Farsça)

temaşasından doyamayız / temâşâsından doyamayız

• Seyrine doyamayız.

tesyir

• (Seyr. den) (Çoğulu: Tesyirât) Gönderme, yollama. Seyrettirme.
• Sürmek.
• Bezi yol yol alaca edip dokumak.

tevakkus

• Şiddetle basmak.
• Atın seyri.

ticval

• Memleket seyredip dolaşmak, gezmek.

zeval

• Zâil olma, sona erme.
• Gitmek. Yerinden ayrılıp gitmek.
• Güneşin tam ortada gibi, baş ucunda bulunduğu zaman.
• Güneşin nısf-ı nehar dairesinden batmaya doğru dönmesi. Seyrinin sonuna yaklaşması.