a'yan

• (Tekili: Ayn) Gözler.
• Bir yerin ileri gelenleri.
• Meclis âzaları. Senato âzaları.
• Muayyen ve müşahhas olan şeyler.
• Altınlar.
• Kaymakam.

akd-i meclis

• Konuşmak için toplanma, meclis kurma.

aşina-yı bezm-i hak / âşina-yı bezm-i hak

• Hak meclisinin âşinası; Kur'ân ve iman hakikatlerine dair yapılan sohbetlere aşina olan.

ayan / âyan

• Parlamentonun aldığı kararları düzeltmek için üyelerinin bir kısmı devlete mensup, bir kısmı da halktan seçilmiş olan meclis ve bu meclis üyelerinin her biri ("âyan meclisi", "âyandan falan zat" şeklinde kullanılır).

bast

• Genişlemek, açmak, yaymak.
• Bir şeye el uzatmak.
• Sevindirmek.
• Bir mecliste haya sebebiyle olan sıkılmanın gitmesiyle açılmak.
• Özür kabul etmek.
• Kaplamak.
• Tas: Allahın cemâl tecellisiyle kalbin sükûn ve huzur içinde ferahlaması. (Mukabili: "Kabz"

bezm / بزم

• Sohbet meclisi. Muhabbet yeri. Yiyip içme, îş u nûş. Meclis. (Farsça)

• Sohbet meclisi.

• Eğlence meclisi. (Farsça)
• İçki meclisi. (Farsça)

bezm-i aşk

• Aşk meclisi.

bezm-i cihan / bezm-i cihân

• Dünya meclisi. Dünya.

bezm-i elest

• Cenab-ı Hak ruhları yarattığında "Ben Rabbiniz değil miyim? meâlinde soru sorduğunda, ruhlar, "Evet Rabbimizsin" diye cevap vermeleri ânına "Elest meclisi" veya "Bezm-i elest" tabir edilir.

• Elest Meclisi; Allah'ın ruhları yarattığında, "Ben sizin Rabbiniz değil miyim?" anlamındaki sorusuna, ruhların, "Evet, Rabbimizsin" diye cevap verdikleri an.

bezm-i ezel-i elestü

• Cenâb-ı Hak ezelde ruhları yarattığında, "Ben Rabbiniz değil miyim?" şeklindeki soruya bütün ruhların, "Evet Sen Rabbimizsin" diye söz vermeleri ânı; "Elest meclisi" veya "Bezm-i elest" şeklinde de ifade edilir.

bezm-i gam

• Gam meclisi.

bezm-i hass / bezm-i hâss

• Hususi meclis.

bezm-i safa / bezm-i safâ

• Safâ meclisi, eğlence meclisi.

bezme

• Muhabbet ve sohbet meclisinin bir köşesi. (Farsça)

bezmgah / bezmgâh / بزمگاه

• Eğlence yeri, eğlence meclisi. (Farsça)

bülud

• Mukim olmak, ikamet etmek, oturmak.
• Köhne olmak, eskimek.
• Meclise geç gelmek.

celesat

• (Tekili: Celse) Meclisler, celseler.

celse

• Bir meclis veya mahkeme hey'etinin toplanmalarından tâtile kadar olan müzakere müddeti.
• Bir def'a akd-i meclis etmek. Oturuş, bir def'a oturmak.

cem'iyet-i şura / cem'iyet-i şûrâ

• Danışma meclisi.

cinan-ı ulum / cinan-ı ulûm

• İlm-i Kur'ân ve imân cennetleri. Maarif-i İlâhiye ve tahkikî ve yakinî imân derslerinin okunduğu ulemâ-i İslâm ve talebe-i ulûm meclisleri.

cumhuriyet

• Devlet reisi, millet veya Millet Meclisleri tarafından seçilen hükümet şekli. Demokraside temsili hükûmet şekli. Halkın hür olarak seçtiği temsilciler (Millet vekilleri ve senatörler) aracılığı ile egemenliğini, (hâkimiyetini) kullanmasına dayanan hükûmet şekli. Cumhuriyetin birbirinden farklı üç ta

dar-ı şura-yı askeri / dâr-ı şura-yı askerî

• 1296 yılında lağvolunan bu yüksek askeri meclis 1253 yılının muharrem ayında kurulmuştu. 1259 tarihinde çıkarılan kanun ile vazifesi tesbit edildi. Askeri ve mülki ricâlden onbir daimi, altı tane ise geçici azası bulunan bu mecliste bir reis ve bir de müftü yer alıyordu.

daru'n-nedve / dâru'n-nedve

• Mekke şehir meclisi.

dest

• El, yed. (Farsça)
• Mc: Kudret, fayda, nusret, galebe. (Farsça)
• Düstur. (Farsça)
• Tasallut. (Farsça)
• İkmâl. (Farsça)
• Âlî makam. Meclisin şerefli yeri. (Farsça)

dest-vane

• Savaşta giyilen demirden yapılmış eldiven. (Farsça)
• Kadınların kollarına taktıkları süs eşyası, bilezik. (Farsça)
• Meclisin baş kısmı. (Farsça)

divan / dîvân / دیوان

• Eskiden yaşamış şâirlerin şiirlerinin toplandığı kitap.
• Büyük meclis. Büyük ve idâre işlerine bakan bilgili, nüfuzlu kimselerin toplandıkları yer.

• Şiir kitabı, yüksek idare meclisi, mahkeme, sedir.

• Meclis. (Arapça)
• Padişah meclisi. (Arapça)
• Şairin şiirlerinin bir araya getirildiği eser. (Arapça)

divan-ı harp

• Harp divanı. Yüksek rütbeli askerlerin harp mes'eleleri veya harp suçluları hakkında işler için toplandıkları meclis.

divan-ı hümayun / divan-ı hümâyun

• Halkın dâva ve şikâyetlerinin dinlenip halledildiği, devlet meselelerinin görüldüğü padişah huzuru. Bu mecliste; sadrazam, şeyh-ül İslâm, kazaskerler, defterdarlar ve sair büyük devlet ricali bulunurdu. (Farsça)

divan-ı nübüvvet

• Peygamberler cemaati, peygamberler meclisi.

divan-ı riyaset / dîvân-ı riyâset / د۪يوَانِ رِيَاسَتْ

• Meclis başkanlığı.

ehl-i hall ve akd

• Hükümet ve Cumhurbaşkanının seçme ve azletme yetkisine sahip olan meclis.

ekseriyet

• (Ekseriyyet) En büyük kısım, çokluk.
• Bir topluluk ve hey'etin yarısından fazlası.
• Bir mecliste üyelerin verdikleri rey'lerin büyük kısmı ve bunların üstünlüğü.

enbuh

• Ziyade, çok, kalabalık. (Farsça)
• Çokluk, ziyadelik, cemaat, izdiham. (Farsça)
• Meclis, kurultay. (Farsça)
• Kalın, yoğun. (Farsça)
• Duvarın yıkılıp dökülmesi. (Farsça)

encümen

• Meclis, komisyon.

• Cemiyet. şura. Meclis. Komisyon. (Farsça)

• Meclis, cemiyet.

encümen-gah / encümen-gâh

• Cemiyet, meclis. (Farsça)

engame

• Topluluk, cemaat, kalabalık, izdiham. Toplanma yeri, meclis. (Farsça)
• Muharebe yeri, ceng meydanı. (Farsça)
• Oyuncular derneği. (Farsça)

ersen

• Meclis, kongre, cemiyet. (Farsça)

felah-ı vatan / felâh-ı vatan

• Vatanın kurtuluşu. Vatanın selâmeti.
• Tar: 10 Şubat 1920'de İstanbul Mebuslar Meclisi'nde teşekkül etmiş olan bir grup.

gül-i zemin

• Meşveret meclisi.

hatem-i divan-ı nübüvvet / hâtem-i divan-ı nübüvvet

• Peygamberlik meclisinin mührü olan Peygamberimiz.

hazır bi-l-meclis

• Mecliste hazır olan adam.

hey'et

• Heyet, kurul, meclis.

huzzar-ı meclis / huzzâr-ı meclis

• Mecliste hazır bulunanlar.

kamara

• Vapurlarda mevki sayılan odalar ve salonlar.
• Gemide kaptan gibi erkâna mahsus odalar.
• Buğday ve arpa gibi mahsul demetlerinden harman yerinde yapılan küme.
• Avrupa devletlerinde millet meclisi.

komisyon

• Meclis şubesi. Hususi surette teşkil olunan meclis. (Fransızca)
• Ticarette vasıtalık etme, dellâllık ücreti. (Fransızca)

komite

• Bir komisyon arasından seçilmiş âzası bulunan, bir iş için toplanan hey'et. Meclis şubesi. Hey'et. (Fransızca)

kurultay

• (Bak: Meclis)

kuvve-i teşriiye

• Kanun vaz'etme kuvveti. şeriata uyan düsturlar yapma kuvveti.
• Büyük Millet Meclisi.

makamat-ı asliye-i külliye / makamât-ı asliye-i külliye

• Asıl geniş makamlar, yüce meclis ve mevkiler.

makame

• (Çoğulu: Makamât) Meclis.
• Topluluk, cemaat, cemiyet, kalabalık.
• Nutuk tarzında söylenen sözler.

meb'us

• Gönderilen. Ba's edilen.
• Halk arasından seçilerek Millet Meclisine âzâ edilen.
• Allah tarafından gönderilmiş olan.
• Öldükten sonra diriltilen.

meb'uslar heyeti

• Millet Meclisi.

mecalis / mecâlis / مجالس

• Meclisler. Toplantılar. Toplantı yerleri.

• Meclisler.

• Meclisler. (Arapça)

meclis-ara / meclis-ârâ

• Meclisi süsleyen. (Farsça)

• Meclisi süsleyen.

meclis-efruz

• Meclisi parlatan. Meclisi aydınlatan. (Farsça)

meclis-füruz

• Meclisi parlatan. Meclisi aydınlatan. (Farsça)

meclis-i a'yan / meclis-i a'yân

• Osmanlı İmparatorluğu zamanında hükümet tarafından seçilmiş olan meclis. (Bunun karşılığı, zamanımızda, senato meclisidir.)

meclis-i ali / meclis-i âli

• Yüksek meclis.

meclis-i ali-i islam / meclis-i âli-i islâm

• Yüksek İslâm Meclisi.

meclis-i ali-i misali / meclis-i âlî-i misalî

• Rüyada şekillenen yüce meclis.

meclis-i aliye / meclis-i âliye

• Yüksek meclis.

meclis-i azim / meclis-i azîm

• Büyük meclis.

meclis-i halvet / مَجْلِسِ خَلْوَتْ

• Zikir meclisi.

• Yalnızlık meclisi.

meclis-i ihvan / meclis-i ihvân / مَجْلِسِ اِخْوَانْ

• Kardeşler meclisi.

• Kardeşler meclisi.

meclis-i ilmi

• İlim meclisi, topluluğu.

meclis-i ilmiye

• İlim meclisi.

meclis-i imtihan

• İmtihan meclisi, dünya.

meclis-i meb'usan

• Millet Meclisi.

meclis-i meb'usan-ı mukaddese

• Kutsal vekiller meclisi.

meclis-i mebusan / meclis-i mebusân

• Halk tarafından seçilen meb'usların meclisi. Millet Meclisi.

• Millet Meclisi.

meclis-i mebusan-ı ilmiye / meclis-i mebusân-ı ilmiye

• Âlimlerden meydana gelen ilim meclisi.

meclis-i meşveret

• Danışma meclisi.

meclis-i misali / meclis-i misalî

• Rüya âleminde kurulan meclis.

meclis-i muhteşem

• Muhteşem, görkemli meclis.

meclis-i münevver / مَجْلِسِ مُنَوَّرْ

• Nurlu meclis.

• Nûrlanmış meclis.

meclis-i nebevi / meclis-i nebevî

• Peygamberimizin (a.s.m.) bulunduğu meclis.

meclis-i nurani / meclis-i nurânî

• Nurânî meclis, nurlu topluluk.

meclis-i ruhani / meclis-i ruhanî

• Ruhanîler meclisi, meleklerin ve ruhların toplanma yer ve zamanı.

meclis-i sami / meclis-i sâmî

• Yüce meclis.

meclis-i şura / meclis-i şûrâ

• Şûrâ meclisi, danışma meclisi.

meclis-i tehlil

• "Allah'tan başka hiçbir ilâh yoktur" mânâsındaki "lâ ilâhe illallah" sözünü söyleyen meclis.

meclis-i ülfet

• Konuşma meclisi.

meclis-i vahid / meclis-i vâhid

• Tek bir meclis.

meclisefruz / meclisefrûz / مجلس افروز

• Meclisi aydınlatan, meclisi şenlendiren. (Arapça - Farsça)

meclisi / meclisî

• Meclisle alâkalı. Meclise ait.

meclisin ehli

• Meclisin bireyleri.

meclisiyan

• Meclis ehli. Mecliste bulunan âzâlar.

mecma-ı ali / mecma-ı âli

• Yüce meclis.

mehmed akif

• (1873-1936) Şiir ve manzumeyi sırf İslâmiyete hizmet için yazdı. İlk Türkiye Büyük Millet Meclisinde İstiklâl Marşı manzumesi kabul edilerek milletin mâneviyatına büyük faydalar sağladı. Çanakkale Şehidlerine hitaben yazdığı manzumesi de aynı mahiyettedir. Bu İslâm mücahidinin şiirleri Safahât isiml

meşruti / meşrutî

• Bir şahıs veya millet meclisi ile idare edilen devlet sistemi.

meşrutiyet / meşrûtiyet

• Başında hükümdar bulunmakla birlikte seçimle belirlenmiş bir yasama meclisine dayanan, yürütmesi denetime açık anayasal idare şekli; Osmanlılarda 1876 anayasasıyla başlayan, 1908 değişikliğiyle devam eden hukukî ve siyasi döneme verilen ad.

• Devletin bir hükümdarın başkanlığı altındaki millet meclisi tarafından idare edildiği yönetim biçimi.

meşrutiyyet

• Bir hükümdarın başkanlığı altında millet meclisi ile idare edilen devlet sistemi.

mest-i elest

• Elest meclisinde hitab-ı İlahî ile mest olan.

meşveret

• Danışma. Konuşup anlaşma. Fikir edinmek için konuşup görüşme. Görüşme meclisi.

meyezd

• Düğün veya işret meclisi. (Farsça)

mihrab

• Camide imamın namaz kılarken cemaatin önünde durduğu yer.
• Şiddetli harbeden cengâver. Bahadır.
• Evin şerefli yüksek yeri, çardak.
• Meclisin sadrı ve ekrem mevzii.
• Mc: Harb âleti.
• Orman.
• Melikin hususi makamı.
• Mc: Şeytan ve hevâ ile muhare

monarşi

• Hâkimiyetin kaynağı birtek şahısta (Kral, padişah, han v.s.) olduğu kabul edilen devlet şeklidir. Bu şahsın, yani devlet başkanının yanında bir meclis (parlamento) olursa; meşruti monarşi; olmazsa; mutlak monarşi ismini alır. Ayrıca devlet başkanının iş başına gelmesi şekline göre, irsi veya seçimli (Fransızca)

münadim

• Nedimlik eden. Meclis arkadaşı.

nadi

• Nidâ eden, haykıran, çağıran.
• Halkın, meşveret gibi, birşey konuşmak üzere bir yere toplanmaları. Nitekim İslâmdan evvel Mekke'de Kureyş'in toplandığı meclis binasına "Darünnedve" denilirdi. Nâdi; orada ve o gibi yerlerde toplanan heyettir ki; bezm, meclis, mahfil, kongre tâbirleri g

nedim

• (Çoğulu: Nedmân - Nüdemâ) Sohbet arkadaşı, meclis arkadaşı.
• Tatlı konuşan. Güzel hikâye anlatan.
• Büyük kişileri hikâye ve fıkralarıyla eğlendiren.

nevadi

• (Tekili: Nâdi) Toplantılar, meclisler.

parlamento

• İng. Millet meclisi. Milletvekillerinden meydana gelen meclis ve senatonun tamamı.

ruzname

• Vakit cetveli, takvim.
• Günlük gazete, günlük hâdiselerin yazıldığı kâğıt.
• Bir meclis veya hey'etin müzakerat proğramı.
• Hergünkü gelir ve giderin kaydedilip yazıldığı defter.

sadr

• Her şeyin evveli ve başlangıcının en iyisi.
• Kalb, göğüs, ön.
• Meclisin önü ve en muteber yeri. Reisin oturduğu yer.
• Rücu.
• Bir aruz kalıbı.
• Baş, reis, başkan.
• Oturulacak yerlerin en iyisi.

şema'

• (Çoğulu: şümu') Mum. Meclise zevk veren, meclisi süsliyen mum.
• Oyun.
• Mizaç, huy.

şura / şûrâ / شُورٰي

• Müzakere, konuşma yeri, meclis, divan.

• Konuşma yeri, istişare meclisi. Büyüklerin istişare için toplanma yeri.
• Meşveret için toplantı.
• Meşveret etme.

• İstişâre meclisi.

tefessüh

• Açılmak. Genişlemek. İnbisat bulmak.
• Mecliste çekilip bir adama oturacak yer açmak.

teşkilat-ı esasiye / teşkilât-ı esasiye

• Anayasa. Kanun-u esasî. Devletin temel kuruluş şeklini tayin eden ve teşrinin yani meclisin, hükümetin ve mahkemelerin salâhiyetleri nasıl kullanılacağını; vatandaşların umumi hak ve hürriyetlerini gösteren temel kanunlardır.

teşrii masuniyyet / teşriî masuniyyet

• (Masuniyyet-i teşriiye) Milletvekillerinin Meclis'te izhar ettikleri fikir ve verdikleri reylerden, mes'uliyete tâbi olmamaları.

zabıt

• Mahkeme, meclis gibi yerlerde söylenenlerin olduğu gibi yazılmışı.
• Alâkalılarca yazılarak karşılıklı imzalanan, karşılıklı anlaşmayı bildiren yazı.
• Yazı varakası.
• Birçok kimselerce imzalanan rapor.