ab-gah

• Havuz, küçük göl, su biriken yer. (Fransızca)
• Tıb : Karnın kaburga kemikleri kıkırdağı ve kısa kaburgalar altında olan kısmı. Böğür. (Fransızca)

ab-ı zen

• Küçük havuz. (Farsça)
• Su birikintisi. (Farsça)
• Yumuşak, lâtif sözlerle hatır alan ve bu manâda emir. (Bak : Avzen) (Farsça)

ab-zen

• Küçük havuz. (Farsça)
• Banyo. (Farsça)

acb

• Kuyruk sokumu. "Us'us" denilen küçük kemik. Her şeyin kuyruk dibi ve nihâyeti. Fâtiha-i hilkat olan küçük kemik.Acb-üz zeneb diye Hadis-i Şerifte ismi geçen ve insanın kuyruk sokumundaki en küçük kemik.

• Kuyruk sokumundaki küçük kemik.

adil / âdil

• Adâletli; hakkı gözeterek iş yapan, zulüm ve haksızlık etmeyen.
• Îtikâdı doğru olan, büyük günâh işlemeyen ve küçük günâha devâm etmeyen yâni İslâmiyet'e uymaya çalışan sâlih müslüman.

ahfeş

• Küçük gözlü, zayıf bakışlı.
• Yalnız gece gören kimse.
• Üç büyük Arab âliminin lâkabı.
• Bulutlu günde görüp bulutsuz günde görmeyen.

ahrez

• Gözleri dar ve küçük olan.

ahvas

• (Çoğulu: Ehâvis, Huves) Bir gözü birinden küçük olan.

ajeh

• Vücutta çıkan pürtüklü küçük ur. (Farsça)

akça

• (Akçe) Beyaz, oldukça beyaz.
• Para.
• Eskiden para ölçüsü olarak kullanılan küçük gümüş sikke.

akfen

• Kulağı küçük ve kalın olan.

akreb

• Zehirli ve tehlikeli küçük hayvancık.
• Saatin kısa ibresi.
• Semâda bir burç ismi.

akrebek

• Küçük akrep. Saatin kısa olan ibresi. (Farsça)

alamana

• İtl. Küçük odun gemisi.
• Büyük balıkçı kayığı.
• Büyük balıkçı kayıklarına mahsus büyük ağ, ığrıp.

alem-i asgar / âlem-i asgar / عَالَمِ اَصْغَرْ

• Küçük âlem.

• Daha küçük âlem. En küçük âlem.
• İnsan.

• En küçük âlem.

alem-i asgar ve ekber / âlem-i asgar ve ekber

• En küçük ve en büyük âlem.

alem-i ekber ve asgar / âlem-i ekber ve asgar

• En büyük ve en küçük âlem.

alem-i sagir / âlem-i sagir

• Küçük âlem, dünya.

alem-i sağir / âlem-i sağîr

• Küçük âlem.

alem-i suğra / âlem-i suğrâ

• Küçük âlem.

alev

• Ateşten çıkan parlak ve yanar hava.
• Mızrak ucuna takılan küçük bayrak, flama.

amazon

• Milattan önce yaşamış İskitlerin kadın askerlerine verilen isim. Göğüslerini dağlatarak küçükten harbe alıştırılan bu İskit kadınlarının şiddetli muharebeler yaptıkları yazılıdır.
• Güney Amerika'da büyük bir nehir adı.

ampul

• İçinde elektrik akımı yardımıyla ışık vermeye yarayan bir iletken bulunan, havası boşaltılmış olan cam şişe. (Fransızca)
• İçinde sıvı ilâç bulunan, ağzı kızdırılarak kapatılmış küçük şişe. (Fransızca)

antut / antût

• Çöl ortasındaki küçük dağ ve tepe.

araiz

• (Tekili: Ariza) Arz olunan meseleler. Küçükten büyüğe yazılan yazılar.

arrade

• (Çoğulu: Arrâdât) Küçük bir çeşit mancınık ki, hareket eden tekerlek üzerine konurdu.
• Dişi çekirge.

artık

• Bir kaptan veya alanı yirmi beş metre kareden az olan küçük havuzdan bir canlı yiyip-içtikten sonra geriye kalan su.

arusek

• Küçük gelin. (Farsça)
• Yeşil ve pembe dalgalı sedef. (Farsça)

asagir

• (Tekili: Asgar) Şeref ve itibar bakımından küçük olanlar. Çok küçük şeyler.

asagir ü ekabir / asagir ü ekâbir

• İtibar ve mevkice küçükler ve büyükler. (Farsça)

asarim

• (Tekili: Asrâm) Çadır toplulukları. Ayrı ayrı küçük insan grupları.

aşebe

• Zayıflığından gövdesi kurumuş olan yaşlı kimse.
• Büyük azı dişi.
• Küçük adam.

asgar

• En küçük. Daha küçük.

• En küçük.

• En küçük.

asğar

• En küçük.

asgar / اصغر / اَصْغَرْ

• En küçük. (Arapça)

• En küçük.

asgari / asgarî

• En az, en küçük.

• En az. En küçük.

ashab / ashâb

• Peygamber efendimizi sağlığında peygamber iken bir ân gören, eğer âmâ ise (gözleri görmüyorsa) bir ân konuşan büyük ve küçük müslümanlar. Tekili sâhib'dir.

askabe

• Küçük salkım.

asla'

• Başının tepesinde ve önünde kıl olmayan.
• Küçük başlı.

asma'

• Küçük kulaklı.
• Zeki kimse.

ast

• Alt.
• Birinin emri altında olan kimse, mâdun.
• Askerlikte rütbe veya kıdemce küçük olan asker.

ateşek

• Küçük ateş. (Farsça)
• Ateş böceği. (Farsça)
• Frengi. (Farsça)
• Berk, şimşek. (Farsça)

atom

• yun. Maddenin bölünemez en küçük parçası manasında eski çağ felsefesinde kullanılan bir tâbir, günümüze kadar gelmiş ve ilmî tabir olarak kalmıştır. Atom, maddenin bölünmez bir parçası değil, kendisi de daha küçük parçalardan yaratılmış çok küçük bir âlemdir. Dünyada, kâinatta ve atom âleminde hep a

avarız-ı semaviye

• Delilik, küçüklük, bunaklık, ölüm gibi kesbî ve ihtiyarî olmaksızın insana ârız olan şeyler.

ayinecik / âyinecik

• Küçük ayna.

azamet

• Büyüklük, Cenâb-ı Hakk'ın büyüklüğü.
• Kibirlenmek, insanları küçük görmek.

azim / azîm

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Büyüklüğüne, beşer (insan) aklının ve hiçbir mahlûkun (yaratılmışın) düşüncesinin erişemediği, hakîkatini kimsenin bilemediği zât. Allahü teâlânın büyüklüğü bildiğimiz gördüğümüz şeylerdeki büy üklük ve küçüklük gibi değildir. Bu bizim bilgimi

aziz / azîz

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Her zaman izzet ve şeref sâhibi. Gâlib, benzeri olmayan, büyük ve küçük her şeyin O'na şiddetle ihtiyâcı olan.
• Kıymetli, şerefli, üstün.

bağ-çe

• Küçük bağ, bahçe.

bahtek

• Uykuda iken ağırlık basma. (Farsça)
• Fena tâlih, küçük şans. (Farsça)

baraka

• İtl. Temelsiz küçük yapı.

basit kesir

• Sûreti (payı), mahrecinden (paydasından) küçük kesir. 2/5 gibi.

baskül

• Büyük ağırlıkları, küçük bir ağırlık yardımıyla tartmayı sağlamak üzere birkaç kaldıracın uygun bir tarzda birleştirilmesiyle meydana getirilmiş âlet. (Fransızca)

batn

• İç, karın, insanın içi. Mide.
• Soy, nesil.
• Birbirlerine hısımlığı pek yakın olmayan küçük kabile.

bazek / bâzek

• Küçük doğan (kuş). (Farsça)

beçek

• Bir nevi kesici alet. (Farsça)
• Küçük silah. (Farsça)

benderek

• Küçük iskele. (Farsça)
• Boğaz ve liman ağızlarında yapılan küçük kale. Mendirek. (Farsça)

bendime

• Elbise yakasına ve kollarına açılan küçük delik. (Farsça)
• Düğme, ilik. (Farsça)

benefşe

• Menekşe denilen güzel kokulu, küçük çiçek. (Farsça)
• Mor. (Farsça)

beng

• Bir bitki ve tohumu ki, afyon gibi uyuşturan, keyf verici olarak da kullanılan bir madde. Esrar. (Farsça)
• Atlas üzerine işlenmiş sırma işlemeli bir çeşit kumaş. (Farsça)
• Küçük çitlenbik. (Farsça)

beraş

• Ekseri yüzde olan küçük kara noktalar.

berdeng

• Çöl ortasında yer alan küçük dağ ve tepe. (Farsça)

berhun / berhûn

• Çember, daire, ortası boş olan yuvarlak nesne. (Farsça)
• Hisar, varoş, duvar veya bostan kenarlarına ve tarla aralarına çalıçırpı ve diken ile yapılan çit. (Farsça)
• Küçük ev, oda, hücre. (Farsça)

berniye

• (Çoğulu: Berâni) Büyük küp.
• Küçük horoz.
• Bir hurma cinsi.

bervar

• Sayfiye. (Farsça)
• Havadar köşk, mesken. (Farsça)
• Evin küçük, arka kapısı. (Farsça)

besur / besûr

• (Tekili: Besr) Siğiller, sivilceler, küçük çıbanlar.

bevne

• Küçük kız çocuğu.

beyadıka

• (Tekili: Beyâzıka) (Beydak ve Beyzak) Küçük yapılı, bodur boylu ve çabuk yürüşlü adamlar, paytaklar.
• Satranç oyununda paytaklar, piyadeler.

beyah

• (Çoğulu: Büyâh) Küçük balık.

beyya'

• (Bey'. den) Dellal.
• Alıp satan kimseler.
• Perâkende olarak satış yapan küçük tüccar.

bezadi / bezadî

• Mavimsi bir cins değerli taş. Küçük yakut.

biblo

• Salonlarda, masaların ve rafların üzerine süs için konan vazo gibi küçük eşya. (Fransızca)

biçiz

• Pek küçük ve değersiz şey. (Farsça)

birkaş

• (Çoğulu: Berâkış) Serçeye benzer bir küçük kuşun adı.

bitaka

• Küçük parça. (Üzerinde kumaşın fiatını yazıp kumaş içine koyarlar.)

bu'susa

• Küçük canavar.

bügas

• (Çoğulu: Bügasât-Ebgıse) Ufak, küçük kuşlar.

büh

• Baykuşa benzer bir kuştur, ondan küçüktür. Dişisine büvâhâ derler; ahmak, akılsız kimseyi ona benzetirler.
• Puhu.

buhayre

• Göl. Küçük deniz.

bunduk

• Yuvarlak küçük taşlar.
• Yuvarlak küçük kurşun.
• Fındık.

bünduka

• (Çoğulu: Bünduk, Benâdik) Fındık tanesi.
• Kemankere taşı. Küçük yuvarlak taş.

bünyamin

• Yakup Aleyhisselâm'ın en küçük oğlu.

burak

• Binek. Cennet'e mahsus bir binek vâsıtası. (Kelimenin kökü; (Berk) dir. Burak'ın Hadis-i Şerife göre ta'rifi: "Merkepten büyük, katırdan küçük hacimde bir dâbbe ki; ayağını gözünün müntehasına basar." Bu ise bir berk ve elektrik sür'atini anlatır. (E.T. sh: 3150)

bürdek

• Küçük bilmece. (Farsça)

bürke

• Martı.
• Kurbağa.
• Havuz.
• Küçük göl.

büstuka / büstûka

• (Çoğulu: Besâtik) Küçük küp. Küpçük.

büziçe

• Oğlak. Küçük, yavru keçi. (Farsça)

ca'fer

• Küçük akarsu, çay.

ca'le

• (Çoğulu: Cüul) Küçük hurma ağacı.

çak

• Yarık, çatlak, yırtmaç. (Farsça)
• Kılıç, bıçak gibi şeylerin sesleri. (Farsça)
• Sabah vakti beyazlığı. (Farsça)
• Küçük pencere. (Farsça)
• Hazır. Amâde. (Farsça)

çakaloz

• Çakıltaşı atan bir nevi küçük top.

cedda'

• Küçük memeli kadın.
• Susuz çöl.

cehennem-i suğra / cehennem-i suğrâ

• Küçük cehennem.

• Küçük cehennem.

çekre

• Küçük su damlası. Su serpintisi. (Farsça)

celacil

• (Tekili: Cülcül) Küçük çanlar, ufak çıngıraklar.

cem'are

• Galiz, kaba nesne. Yüksek taşlar.
• Kabile ismi.
• Küçük kuş.

cemr

• İnsanların bir araya toplanması.
• Atın sıçrayarak yürümesi.
• Ateş ve küçük taş vermek.
• Bir kimseyi def etmek, kovmak.

cerrare

• Sarı renkte küçük ve zehirli akrep.

cerv

• Küçük meyve.
• Vahşi hayvan yavrusu. Enik.

cevher-i ferd / جَوْهَرِ فَرْدْ

• Zerre, en küçük cisim. Atom.

• Maddenin bölünemeyen en küçük parçası.

ceylan

• Geyik çeşidinden küçük, ince bacaklı, pek hafif ve çok koşucu bir kara hayvanı, gazâl.

cihad-ı asgar

• Küçük savaş. İslâm müdâfaası için silahla savaşma.

cihad-ı asgar ve ekber

• Nefis mücadelesi olan en büyük cihat ve silahlı mücadele olan küçük cihat.

circis

• Mühür yapılan mum.
• Toprak.
• Küçük üvez.

cizfe

• Küçük sürü.

cüdad

• Çulha yumağı.
• Eski kaftan.
• Küçük ağaç.

cülahek

• Örümcek, ankebut. (Farsça)
• Küçük dokumacı. (Farsça)

cülcül

• (Çoğulu: Celâcil) Ufak çıngırak, küçük çan.

cüneyd

• Küçük asker. Askercik.

cünha / جنحه

• Küçük suç. (Arapça)

cürmuz

• Küçük havuz.

cüseym

• Cisimcik. Küçük cisim.

cüseymat

• (Tekili: Cüseym) Küçük cisimler, cisimcikler.

cüveyre

• Küçük câriye, câriyecik.

cuy-çe

• Küçük ırmak. (Farsça)

cüz'i / cüz'î / جزئي

• Ferdî, küçük.

• Cüzde olan, küçük.

cüz'i teferruat / cüz'î teferruat

• Küçük ayrıntılar.

cüz'iyat tabakatı

• Küçük varlıklardan oluşan varlık tabakaları.

cüz'iyyat / cüz'iyyât / جزئيات

• Küçük şeyler, önemsiz şeyler. (Arapça)

cüz-i asgar

• En küçük cüz. En ufak parça.

cüz-i layetecezza / cüz-i lâyetecezzâ

• Bir daha bölünmeyen en küçük parça. En küçük cisim parçası. Tecezzisi kabil olmayan. Atom. Yani parçalansa, maddîlikten çıkıp kanun-u İlâhî ile bir nevi kuvvete inkılâb eder.

cüz-ü asğar

• En küçük varlık, en küçük parça.

cüz-ü fert

• Atom, en küçük parça.

cüz-ü layetecezza / cüz-ü lâyetecezzâ

• Bir daha bölünemeyen en küçük parça, en küçük cisim parçası, atom.

cüz-ün layetecezza / cüz-ün lâyetecezzâ

• Maddenin yapı özelliğini taşıyan en küçük parçası, atom, zerre.

cüzeyre

• Küçük ada, adacık. Etrafı su ile çevrili küçük kara parçası.

cüzi / cüzî

• Küçük, az, ferdî.

cüziyyet

• Azlık, küçüklük.

dagbus

• (Çoğulu: Dagabis) Küçük hıyar.
• Sirkeyle ve zeytin yağıyla yenen bir ot.

dahdah

• Küçük adımlı kimse.

dahhas

• (Çoğulu: Dehâhis) Toprak içinde kaybolup bulunmayan küçük bir böcek.

dail

• Arık, zayıf, küçük hacimli.

debl

• Küçük eşek.
• Toplamak, cem'etmek.
• Islah etmek.

dekovil

• Ray aralığı 60 cm. yahut daha az olan küçük demiryolu. (Fransızca)

derdak

• (Çoğulu: Derâdik) Küçük çocuklar.
• Her şeyin küçüğü.

deriçe / derîçe / دریچه

• Küçük kapı, oyma kapı. Pencere. (Farsça)

• Pencere. (Farsça)
• Küçük kapı. (Farsça)

deryaçe

• Göl, küçük deniz. (Farsça)

deskere

• (Çoğulu: Desâkir) Dağ başında olan harab kale.
• Küçük köy.

destaviz / destâvîz / دستاویز

• Küçük hediye. (Farsça)

destek

• Bir şeyin yıkılıp devrilmemesi için, o şeye vurulan payanda, dayanak. (Farsça)
• Küçük el. (Farsça)
• Yün ve pamuk gibi şeyleri eğirmeye yarıyan âlet. (Farsça)

destroyer

• ing. Çok sür'atli giden küçük savaş gemisi, torpido muhribi.

devbel

• Bir karar üzere durup büyümeyen küçük eşek.

dihçe

• Küçük köy. (Farsça)
• Çiftçi, köylü. (Farsça)

dıl'-i kazib / dıl'-i kâzib

• Tıb: Göğüs kemiğine dayalı beş adet küçük kaburga kemiği.

dırab

• Erkek dişiye aşmak.
• Küçük dağlar.

divançe

• Kafiye itibariyle harf sırası tertibiyle yapılan küçük şiir mecmuası. (Farsça)

du'mus

• (Çoğulu: Deâmis) Rengi siyaha benzer bir küçük su canavarı.

dübb-i asgar

• Küçük ayı (yedili yıldız grubu).

dübb-ü asgar

• Küçük ayı denen ve Kutup yıldızı etrafında devreden yedi tanelik yıldız kümesi.

dude

• Kurtcağız, küçük solucan, böcek.

dugmus

• (Çoğulu: Degâmis) Rengi siyaha yakın küçük bir su canavarı.

dülke

• Küçük bir canavar.

düma

• (Tekili: Dümye) Suretler. Küçük putçuklar.

durc

• İçine inci ve altın konulan küçük hokka.

dürc / درج

• Kutu, kutucuk, küçük kutu.
• Mücevherat kutusu.
• Hokka gibi olan ağız, biçimli ağız.

• Kutu. (Arapça)
• Mücevher kutusu. (Arapça)
• Sevgilinin küçük ağzı. (Arapça)

dure

• Hakir ve şânı küçük olan adam.

earr

• Hörgücü küçük deve.

ebzün

• Küvet, banyo.
• İçinde yıkanılabilinen küçük havuz.

ecza / eczâ / اَجْزَا

• (Kimyevî) küçük maddeler.

edevat

• (Tekili: Edat) Aletler. Takımlar, parçalar.
• Gr. Fiil veya isimlere eklenen küçük kelime veya harfler. Edatlar.

edi

• Küçük ve şerir (adam).
• Küçük kap.

edna / ednâ

• Basit, küçük, aşağı.

efil

• (Çoğulu: Afâl-Efâil) Genç küçük deve.

ekall

• Daha az, en az, pek az. En küçük.

ekram

• Küçük burunlu.
• Küçük boylu.

elmas

• Küçük kaşlı olan.

elzem

• Daha lâzım. Çok lâzım. Ziyade mucib.
• Küçük parmaklı.

emr-i cüz'i / emr-i cüz'î

• Bireysel, ferdî iş; küçük ve basit bir iş.

endaze

• Ölçü, mikyas. (Farsça)
• Arşının bez, basma vesâire ölçmeğe mahsus küçük cinsi. (60 cm.dir) (Farsça)
• Tahmin, takdir. (Farsça)
• Derece, mertebe. (Farsça)
• Mc: Hesap. (Farsça)

endek

• Az, kalil. (Farsça)
• Yaşı küçük, küçük yaşlı. (Farsça)

endüstri

• Sanayi, imalât, sanatlar. Hammaddeyi mâmul eşya hâline getirme. Bu da ikiye ayrılır. 1- Küçük sanayi: Ev ve atölyelerde basit âlet ve makinelerle eşya imalâtıdır. 2- Büyük sanayi: Su buharı, akaryakıt, elektrik, atom enerjisi gibi büyük çapta enerji kaynaklarından faydalanılarak fabrikalarda seri hâ (Fransızca)

enva-ı sağire / envâ-ı sağîre

• Küçük çeşitler.

ergen

• (Bâliğ) Çocukluk çağından gençlik çağına geçmiş olan, aklı ermeğe başlamış, bâliğ.Erginlik çağına gelen müslüman genç, namaz kılmak, oruç tutmak, zekat vermek gibi Allah'ın farz kıldığı emirlerini yerine getirmeğe mükellef (yükümlü) olur. Küçük yaştan itibaren derece derece gerekli dini bilgiyi öğre

esekk

• Tavşan.
• Kulağı kesik olan.
• Küçük kulaklı.
• Kulağı işitmeyen. Sağır.

esham

• Küçük katreli yağmur.
• Kara nesne, esved.

esir / esîr / اَث۪يرْ

• Maddenin en küçük parçası.

etiket

• Bir şeyin cinsini, miktarını veya fiyatını belli etmek için üzerine konan küçük yafta. (Fransızca)
• Teşrifat, görgü. (Fransızca)

ezfar

• Tırnaklar.
• Tırnakbahuru denilen tıbbi bir koku.
• Şimal kutbunda bulunan küçük yıldızlar.

ezvet

• Küçük yanaklı.

faiz

• Ödünç verilen para için alınan ve şer'an haram olan kâr. Faizin iş hayatındaki mânası, "sen çalış, ben yiyeyim"dir. Küçük tasarruf sahiplerinin paraları bankalarda toplanıp, büyük yekûnlere ulaşır. Banka bu parayı aldığından daha büyük faizle iş sahiplerine kredi olarak verir. İstihsâl edile

fasık / fâsık

• (Fısk. dan) Günahkâr. Hak yolundan hâriç olan. Allah'ın emirlerine karşı zıt hareket eden. Büyük günahı işleyen veya küçük günahta ısrar eden kimse.

faze

• Küçük çadır.

felc

• Nüzul, inme. Vücudda bir kısmın veya çok kısımların hareket etmekten âciz kalışı.
• İki kısma yarılmak.
• Küçük nehir.
• Fevz, zafer.

felec

• Küçük nehir.
• Dişlerin seyrek olması.
• El eğriliği.

feltut

• Küçüklüğünden dolayı iki tarafı gelip birleşmiyen elbise.

fenafirresul

• (Fenâ fir-resul) Tas: Bütün varlığını Hazret-i Peygamber'in (A.S.M.) manevî şahsiyetinde yok etmek mânasına gelir. Hassaten, sünnî olan tarikat mensubuna göre Hz. Peygamber'in (A.S.M.) rivayet yolu ile nakledilen hadisleri ile beraber hareketlerini benimsemek ve O'na en küçük mes'elede aykırı hareke

feravvuc

• Küçük oğlan gömleği.

ferkadan

• Şimâl kutbuna yakın parlak ve küçük ayı kümesine tâbi ve gece istikamet bulmağa yarayan, sık sık karşı karşıya gelen iki yıldız (İkizler mânasına).

ferş

• Yer. Yeryüzü.
• Döşeme. Döşeyiş. Yaymak. Yayılmak. Döşenmiş şey.
• Küçük develer.

fetişizm

• Küçük putlara ve heykellere tapma âdeti. Putçuluk. Kadın resimlerine veya heykellere fazlaca sevgi beslemek hastalığı. (Fransızca)

fihristecik

• Küçük indeks, içindekiler.

fıkarat / fıkarât

• (Tekili: Fıkra) Kıssalar, fıkralar, küçük hikâyeler.
• Fasıllar, bölümler, kısımlar.
• Cümleler, parağraflar.
• Omurga kemiklerindeki boğumlar.

fıkra

• Yazıda bir bahis.
• Parağraf.
• Kanun maddelerinden her bir kısım.
• Kısa haber.
• Küçük hikâye.
• Omurga kemiklerinin her biri.
• Bend.
• Kıssa.
• Gazetelerde gündelik hâdiselerin kısaca yazılmış şekli.

• Kısa yazı, küçük hikâye, nükteli hikâyecik.

firavuncuk / firâvuncuk

• Küçük bir Firavun; kendini Firavun gibi ilâh seviyesine çıkaracak derecede büyük gören.

• Küçük bir Firavun.

füseyfisa

• Küçük boncuk taneleriyle veya taş ve cam parçalarıyla süslenmiş satıh.

gafr

• Örtmek, setr etmek.
• Menazil-i kamerden üç küçük yıldız.

galle

• Gelir, varidat, küçük kasa.
• Zahire, mahsul, ekin.

gamis / gamîs

• Üstü kuru, altı yaş olan ot.
• Ağaç ve otların arasında olan küçük su arkları.

ganbot

• Yapısı küçük olmakla beraber, nisbeten ağır toplarla mücehhez harp gemisi.

gaye-i cüz'iye

• Küçük bir gaye.

gayr-ı mümeyyiz

• İyiyi ve kötüyü, doğruyu ve yanlışı birbirinden ayıramayan kimse; bunak veya küçük çocuk gibi.

gerilla

• (İspanyolca) Büyük bir kuvvete karşı, dağınık küçük kuvvetler tarafından yapılan çete harbi.

gılale

• (Çoğulu: Galâyil) Zırh altına giyilen kısa gömlek.
• Küçük kaftan zıbını.

girihçe

• Küçük düğüm, düğümcük. (Farsça)

goncedehan / goncedehân / غنجه دهان

• Küçük ağızlı, gonca ağızlı. (Farsça)

gül

• Küçük ve dikenli bir ağaçta olup şeklinin ve kokusunun güzelliği ile meşhurdur. Şairlere göre bülbülün sevgilisidir. Pek çok cinsi vardır. (Farsça)

gülçe

• (Gül-çe) Küçük gül, gülcük, çiçekçik. (Farsça)

gumre

• Kadınların yüzlerine örttükleri kırmızı bez.
• Küçük kadeh.

gümüş kozak

• Tar: Eskiden hükümdarlara gönderilen nâme-i hümayunların konulduğu mahfaza. Nameler atlas keseye konur, sonra da kozaya geçirilirdi. Kozakların gümüşten yapılmış olanları olduğu gibi altundan, şimşirden de yapılanları vardı. Altundan olanlar imparatorlara, gümüşten olanlar da küçük devlet reislerine

günah-ı sagire / günâh-ı sagîre

• Küçük günah.

habellak

• Küçük olup büyümeyen koyun.

haberkas

• Küçük deve.
• Küçük adam.

habiye

• (Çoğulu: Havâbi) Küp.
• Küçük havuz.
• Kuyu.

hacer-ül esved

• (El-Hacer-ül Esved) Kâbe'de bulunan meşhur siyah taş. Rengi siyah olduğundan "Esved" denmektedir. (İslâm Ansiklopedisi'ne göre: Kâbe'nin şark köşesinde olup, yerden bir buçuk metre yükseklikte kapıya yakın bir yerde yerleştirilmiş, üç büyük ve bir kaç tane de küçük parçadan müteşekkil ve gümüş bir h

hacin

• Küçük hayvan.
• Büluğdan önce evlenmiş olan kız.

hacl

• (Çoğulu: Ahcâl-Hucul) Köstek.
• Bukağı.
• Küçük deve yavruları.

hadad

• Küçük, beyaz boncuk.

hadd-i asgar

• Man: Bir hükmün veya neticenin mevzuu. Küçük kaziye.

hadise-i cüz'iye / hâdise-i cüz'iye

• Küçük hadise.

hadise-i cüz'iye-i gaybiye

• Görünmeyen küçük ve basit olay.

hafeş

• Gözün küçük olması ve görme kuvvetinin zayıf olması. (Öyle kişiye "ahfeş" derler.)

hafiz-i zülcelal / hafîz-i zülcelâl

• Sonsuz haşmet ve yücelik sahibi, büyük küçük herşeyi kaydedip koruyan Allah.

hakaret

• Küçüklük. İtibarsızlık. Hor ve hakir görmek. Küçümseme. Küçük görme. Tâzimsizlik.

• Küçüklük, değersizlik.

• Küçüklük, küçük görme.

hakir / hakîr / حقير

• Küçük. Ehemmiyetsiz. Kıymetsiz. İtibarsız. Kudretsiz.

• Aşağı, küçük, önemsiz.

• Küçük, ehemmiyetsiz.

• Değersiz. (Arapça)
• Küçük. (Arapça)
• Bendeniz, ben. (Arapça)

hal

• Küçük Hindistan cevizi.

halbus

• Serçeden küçük bir kuş.

halenbus

• Serçe renginde, ondan küçük bir kuş.

haliçe

• Küçük halı. Kilim. Seccâde. (Kaliçe de yazılır.)

• Küçük halı.

hallak-ı alim / hallâk-ı alîm

• Küçük büyük, gizli açık, geçmiş ve gelecek her şeyi hakkıyla bilen ve kâinatta her şeyi yaratan Allah.

hamek

• Her şeyin küçükleri.
• Siyah bulut.

hançe / hânçe

• Küçük tepsi, ufak sini. (Farsça)

hançe-i zer / hânçe-i zer

• Küçük altın tepsi.
• Mc: Güneş.

hanık

• (Hunk. dan) Boğucu, boğan.
• Küçük dar yarık ve sokak.

hardal

• Tohumları küçük bir bitki.

• Çok küçük tohumları olan bir bitki.

• Çok küçük tohumları olan ve yaprakları yenen bir nebat ismi. Döğülerek macun haline getirilir ve sofrada iştah açmak için kullanılır.

hardale

• Çok küçük tohumları olan bir bitki.

harsek

• Küçük cisim.

haruf

• Küçük kuzu, hamel.
• Tâze et.

hasasa

• (Çoğulu: Hasâs) Fakirlik.
• Hali yaramaz olmak.
• Küçük delik.
• İki kişinin arasındaki açıklık.

hasaset

• İhtiyaç. Yoksulluk. Züğürtlük.
• Rahne.
• Kalbur ve elek gibi şeylerdeki küçük delik, gedik.

hasat / hasât

• Küçük taş parçası. Çakıl.
• Tıb: Sidik yolunda taş peyda olmak.

haşerat

• (Tekili: Haşere) Küçük zararlı böcek, akrep ve yılan gibi hayvanlar.
• Mc: Zararlı ve kıymetsiz kimseler.

• Küçük böcekler; Karınca, akrep, yılan gibi hayvancıklar.
• Değersiz ve zararlı adamlar.

hasin / hasîn

• Küçük balta.

hasis emir

• Sıradan küçük, basit iş.

haşiyecik

• Küçük haşiye, dipnot.

haşr

• Toplanma, bir araya gelme. Allahü teâlânın bütün insanları, melekleri, cinleri, şeytanları ve diğer hayvan ve kuşları, gökte, yerde, denizde ne kadar büyük ve küçük canlı var ise, hepsini kıyâmet kopmasından (dünyânın son bulmasından) sonra diriltip, dünyâda yaptıklarının hesâbını vermek üzere Arasâ

hasun

• Serçe gibi küçük ve alaca renkli bir kuş.

hattiyye

• (Çoğulu: Hatyât) Canı, kıymeti yüce olmak.
• Küçük ok.

havale

• Bir işi veya bir şeyi başka birine bırakma. Ismarlama.
• Görmeyi önleyen duvar gibi perde.
• Tıb: Küçük çocuklarda veya gebe kadınlarda bazan meydana gelen, baygınlık veren bir hastalık.
• Postadan gelen emanet kâğıdı.

havariyyun

• Hz. İsa'nın (A.S.) yardımcı ve sahabeleri olan 12 kişinin hepsine birden verilen isim. Bunlar: İsa'nın (A.S.) Petrus adını verdiği Yunus'un oğlu Simun, kardeşi Andreas, Yakub, Zebedi'nin oğlu Yuhanna, Filipus ve Bartholomaeus, Matta ve Tomas, Alte'nin oğlu Küçük Yakub, Gayur Simdeu, Yakub'un oğlu Ya

havcele

• Ağzı büyük, kendisi küçük şişe.

havıt

• Deve semeri. Devenin hörgücüne takılan küçük semer.

havz-ı kebir

• Fık: Büyüklüğü 45 - 50 metre kare genişliğinde olan akmayan, durgun su bulunan havuzdur. Genişliği bu ölçüden küçük olursa ona havz-ı sagir denilir.

havz-ı sagir / havz-ı sagîr

• Alanı yirmi beş metrekareden küçük havuz.

hazefe

• (Çoğulu: Huzef) Hicaz vilayetinde olan siyah renkli bir cins küçük koyun.

hazer

• Gözün dar ve küçük olması.
• Kabile.
• Cemaat.

hazra'

• Küçük ve dar gözlü kadın. (Müz: Ahzer)

hazve

• (Çoğulu: Hazavât-Hızâ) Küçük ok.

heby

• Küçük câriye.

her'a

• Küçük bir canavar.
• Erkeğiyle muhalata ettiğinde şevkinin şiddetinden hemen inzal eden kadın.

hevadic

• (Tekili: Hevdec) Kadınların binip oturmaları için devenin üzerine konulan küçük mahfeler.

hevamm

• Böcekler, haşereler. Pire, tahta kurusu, bit, örümcek, yılan gibi, kışın gizlenip yazın meydana çıkan, insan ve hayvanın vücudundan beslenerek yaşayan, insana zararı dokunan (parazit yaşayan) küçük canlılır.

hevdec

• Kadınların binmesi için deve üzerine yapılan küçük mahfel.

heybe

• Eşya koymaya mahsus iki taraflı küçük torba.

hıfş

• Küçük ev.

hikçe / hîkçe

• Küçük tulum. (Farsça)

hılbid

• Küçük deve.

hinsare

• Küçük ve kısa.

hınsır

• Küçük parmak. Serçe parmak.

hipotenüs

• Mat: Bir dik üçgende dik açının karşısında bulunan kenar. (Diğer kenarların her birerlerinden büyük, toplamlarından küçüktür.) (Fransızca)

hıra

• Zayıf, cılız.
• Küçük, ufak.

hirek

• Karaman koyunundan daha küçük yapıda, yassı ve geniş kuyruklu bir koyun cinsi.

hirzun

• Bir küçük canavar.

hışaş

• Başı küçük adam.
• Küçük başlı yılan.
• Devenin burnuna geçirdikleri burunduruk.
• Kuşlardan, dimağı olmayan.
• Çuval.
• Cânip, taraf.
• Sinir.

hiskil

• (Çoğulu: Hasâkil) Her canavarın yavruları içinde küçük olanı.

hısset

• Düşüklük, adilik, küçüklük.

hışt

• Küçük mızrak şeklinde, ortasında ipten örtülü bir halka olan ve orta parmağa geçirilerek atılan eski bir savaş âleti.
• Kerpiç.
• Tuğla.

hıştek

• Küçük kerpiç. (Farsça)

hokka

• Cam, seramik veya metalden yapılmış küçük kutu biçimindeki kap. (Bilhassa içine mürekkep konulur.)

hornito

• İsp. Küçük fırın.
• Jeo: Genellikle patlamalar neticesinde meydana gelen, lâv fışkırmalarının volkan selleri yüzeyinde meydana getirdiği kabarcık.

hubeyb

• (Hubeybe) (Çoğulu: Hubeybât) Küçük tane, ufak tane, tanecik.

hubeybat

• (Tekili: Hubeybe) Küçük tanecikler.

hüceyrat

• Hüceyreler. Hücrecikler. Küçük odacıklar.

hüceyrat şehri

• Küçük hücreciklerden meydana gelen şehir.

hüceyre

• Küçük delik, oyuk.
• Odacık, hücrecik.

• Hücrecik. Canlı varlıkların veya nebâtatın vücudunu teşkil eden küçük küçük odacık halinde ve içi vücuda lüzumlu madde ile dolu hücrecik. En küçük canlı parça.
• Küçük delik ve oyuk.

hüceyre-i kübra / hüceyre-i kübrâ

• En büyük hücre; maddî yapısı çok küçük olmasına rağmen, değeri çok büyük olan insan.

hücre / حجره

• Oda. Odacık.
• Hüceyre. En küçük canlı varlık. Canlı varlıkların en küçük yapısı.

• Odacık, göz.
• Dokuların, organların en küçük parçası, hücre.

• Odacık, canlıların en küçük yapısı.

• Odacık. (Arapça)
• Hücre, canlı organizmaların en küçük yapıtaşı. (Arapça)

hudeybiye

• Mekke-i Mükerreme'den Medine-i Münevvere'ye giden yolun üzerinde ve Mekke'den bir merhale uzaklıkta küçük bir köy olup, yakınında bir kuyu ve bir ağaç vardır ki, bu ağacın altında Hz. Fahr-i Kâinat Efendimize (A.S.M.) beşinci hicri senede eshabı tarafından biat olunmuştur. Hicretten beş sene on ay g

hukka

• (Çoğulu: Hukuk) Küçük kutu. Hokka.

hulam

• Kurban olmayan küçük oğlak.

hulc

• Küçük gemi.

huleke

• Kum içinde olan küçük bir hayvan.

huleyme

• (Çoğulu: Huleymât) Memecik.
• Ciltte, bilhassa dil üzerinde bulunan küçük kabarcıkların beheri.

humbara

• Küçük küp. (Farsça)
• Ask: Demir veya tunçtan dökülmüş, içi boş ve yuvarlak olarak yapılan ve içine patlayıcı maddeler doldurularak havan topu veya elle atılan harp aleti. Havan topu ile atılana havan humbarası, elle atılana da el humbarası denirdi. (Farsça)
• Para biriktirmek için kullanılan topr (Farsça)

humçe

• Küçük küp. (Farsça)

humre

• (Çoğulu: Humur) Küçük seccade.
• Namaz kılacak yer.
• Küçük hasır parçası.
• Güzelleşmek için kadınların yüzlerine sürdükleri şey.

hünkar mahfili / hünkâr mahfili

• Eskiden camilerde padişahlar için yapılmış olan yerler. Bu mahfiller camilerin zemininden yüksek olarak yapılır ve caminin iç kısmını görmek için kafes konulurdu. Bunun haricinde kafesin birkaç yerinde 20-30 cm. en ve boyunda açılabilir küçük pencereler de bulunurdu.

huraşe

• Ufak parça, küçük şey.

hurd / خرد

• Küçük. Ufak. İnce. (Farsça)
• Kırık. (Farsça)
• Ehemmiyetsiz, önemsiz. (Farsça)

• Küçük, ufak. (Farsça)

hurde

• Bir şeyin küçüğü, ufağı. (Farsça)
• Ufak şey, ufak parça. Ufak ve kırıntıdan ibaret olan. (Farsça)
• Pek ince ve küçük. (Farsça)

hurde tezyinat

• Tezhibde küçük süsleme motiflerine verilen genel isim.

hurde-bini / hurde-bînî

• Gözle görülmeyecek derecede küçük. Mikroskopik.

hurdebin / hurdebîn

• (Hurde-bîn) Mikroskop. Çok küçük, ufak şeyleri, mikropları gösteren âlet.

hurdsal

• Genç. Yaşı küçük. (Farsça)

hürnu'

• Küçük canavar.

hurs

• (Çoğulu: Hursân) Altından ve gümüşten olan halka.
• Kulağa taktıkları küçük halka.

huş'a

• Alçak küçük tepe.

hüsbane

• Küçük ok.
• Küçük yastık.

hüseyin / حسين

• Küçük güzel.
• (Hi: 6-61) Hazret-i Ali Radıyallahü Anhu'nun oğlu, Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm'ın sevgili torunudur. Peygamberimiz (A.S.M.) "Hüseyin benden, ben Hüseyindenim. Allah Hüseyini seveni sever." buyurmuştur. Kerbelâda şehid oldu (R.A.)

• Küçük güzel.

huveyn

• Hayvancık. Çok küçük canlı.

huveynat

• Çok küçük hayvancıklar. Mikroplar.

hüzlul

• (Çoğulu: Hezâlil) Küçük dağ veya tepe.
• Hafif adam.

huzye

• (Çoğulu: Huzâyât) Küçük ok.

ibale

• Kuyu bileziği.
• Hayvanları muhafaza etme.
• Küçük çocuklara def-i hacet ettirme.
• Devenin hallerini ve huylarını iyi bilmek.

ibn-i ırs

• (Çoğulu: Benât-ı ırs) Gelincik dedikleri küçük hayvan.

iç kale

• Kale duvarlarıyla çevrilmiş şehir ve kasabaların bazılarının ortasında ve en yüksek yerinde yapılan küçük kaleler. Bu çeşit kalelere "bâlâ hisâr" da denilirdi. Bu iç kaleler, düşmanın, surları geçmesi hâlinde veya şehirde bir isyân çıktığı zaman, hükümdar veya kumandanın çekilip kendini müdafaa etme (Türkçe)

icalet

• El kitabı. Lüzum etttiği zaman müracaat olunup faydalanılan, cepte ve elde taşınabilir küçük kitap.
• Acele ile ve derhal yapılan iş.

idare / idâre / اِدَارَه

• Camsız küçük lamba.

idare fitili

• Eskiden geceleyin yatak odalarını aydınlatmak için zeytinyağı konmuş küçük bir tabağın içinde yakılan bir çeşit fitilin adıdır. Küçük petrol lâmbalarına da idâre denildiği için bunların fitillerine de bu ad verilir.

idare kandili

• Yatak odalarını aydınlatmağa ve elde gezdirmeğe mahsus küçük, ışığı az lâmba.

iğnedan

• İğne koymağa mahsus küçük kutu.

ihanet / ihânet

• Hâinlik etmek, güveni kötüye kullanmak, sadâkat göstermemek.
• İsyân etmek, karşı gelmek.
• Küçük düşürmek, tahkîr etmek, hafife almak.

ihtisar

• İcmâl etmek. Sözün kısaltılması. Kısaltmak.
• Mat: Sadeleştirme, basitleştirme. Hesapta bir tenasübü en küçük haddine indirme.

iki lütfü'ler

• Abdullah Lütfi Özerdem ve Küçük Lütfi.

ilmam

• İki şey birbirine yaklaşma.
• Küçük günah işleme.

inkaz

• Kırma ve bozma.
• Tuhaf sesler çıkarma. Küçük bir hayvanın veya böceğin kendine mahsus ses çıkarması.
• Vücuttaki oynak yerlerden çıkan ses.

insan-ı asgar

• Küçük insan, insan.

irade-i istihfaf

• Başkalarını küçükseme ve hafife alma iradesi.

ıskarmoz

• Kayık ve sandallarda kürek takılmak üzere yan kenarlara dikine sokulmuş tahta çiviler.
• Bir cins küçük balık.

iskete

• Güzel ve çok öten sarı kanatlı bir cins küçük kuş.

ism-i tafdil

• Renge, şekil ve vasfa dâir (ef'al) vezninde olan mutlak ve uzuv noksanlığına delâlet etmemek üzere mukâyeseli üstünlük ifâde eden sıfatlardır. Daha büyük, en büyük, daha küçük, en küçük, en güzel, daha güzel gibi mânâlara gelir. (Kebir kelimesinin ism-i tafdili: Ekber; sağir kelimesinin ism-i tafdil

ism-i tasgir

• Küçültme ismi. Küçüklük veya azlığa delâlet eden isimdir. Arapçada ekseri (Fueyl) veya (Fuayil) vezninde, Türkçede kelime sonuna cik, cık, cağız, ceğiz gibi ekler getirerek yapılır. Abd: Kul, Ubeyd: Kulcağız, kulcuk gibi.

ismail

• Peygamberlerdendir. İbrahim'in (A.S.) oğludur. Küçükken İbrahim'e (A.S.), oğlunu Allah için kurban etmesi emredildi. Halilullah olan İbrahim, İsmail'i (A.S.) kurban etmek isterken Cenab-ı Hak koç gönderdi. Mu'cize zâhir oldu. Bıçak İsmail'i kesmedi, yerine koç kurban edildi. Resul-i Ekrem'in (A.S.M.

ismet

• Peygamberlerin sıfatlarından biri. Peygamberlerin, peygamber oldukları bildirilmeden önce ve sonra; küçük olsun, büyük olsun bilerek veya bilmeyerek günah işlemekten korunmuş olmaları.
• Günahlardan sakınma, kötü ve çirkin şeylerden uzak durma.

ispiralya

• İtl. Gemi güvertelerinde kamaraları aydınlatmak için açılan küçük kaporta.

ıstahar

• Havuz, küçük göl. Su birikintisi.

istibda

• (İstibra') Ayırmak. Uzak etmek.
• Küçük abdest bozduktan sonra idrardan temizlenmek, sidik eserinin tamâmen kesilmesini beklemek.
• Nikâhla alınan dul bir kadının gebe olmadığına kanaat getirmek için, kadın bir âdet görünceye kadar beklemek.

istibra / istibrâ

• Temizlenme.
• Erkeklerin küçük abdesti yaptıktan sonra yürüyerek, öksürerek veya sol tarafa yatarak, idrar yolunda damlalar bırakmaması. Kadınlar istibrâ yapmaz.
• Nikâhla alınacak dul bir câriyenin hâmile olup olmadığını bilmek ve şüpheye yer vermemek için bir temizlik müddeti geçip tekr

• Küçük abdestten sonra idrarın iyice kesilmesini beklemek.

istihfaf / istihfâf

• Küçük ve aşağı görmek, küçümsemek, tahkir ve tahfif etmek.

• Küçük ve aşağı görme, ehemmiyet vermeme, küçümseme.

istihfafkarane / istihfafkârane

• Küçümseyerek, küçük görerek, hafifseyerek, ehemmiyet vermeyerek. (Farsça)

istihkar

• Hakaret etmek. Küçük görmek.
• Hakir görülmek. Hor bakılmak.

istihkar etmek

• Küçümsemek, küçük düşürme.

istimbot

• ing. Küçük vapur, çatana.

istisgar / istisgâr

• Küçümsemek. Küçük görmek. Kerih görmek.

• Küçük ve aşağı görmek.

ısvede

• Küçük bir böcek adı.
• Kuvvetli.

kabine

• Vekiller hey'eti. Bakanlar kurulu. (Fransızca)
• Küçük oda. (Fransızca)
• Doktorun muâyene yeri. (Fransızca)

kac / kâc

• Küçük bir çeşit çam. (Farsça)

kadah

• Küçük toprak çanak.

kainat-ı suğra / kâinat-ı suğrâ

• Küçük kâinat, evren; insan türü.

kaliçe

• Küçük halı. (Farsça)

kaluc / kâluc

• Küçük parmak. (Farsça)
• Güvercin kuşu. (Farsça)

kameriyye

• Çardak. Bahçelerde, mehtaplı gecelerde oturmak üzere yapılıp, etrâfı sarmaşık v.s. çiçeklerle örtülü bulunan yer. Küçük köşk.

kamkam

• (Çoğulu: Kumâkım) Ulu, şerif kimse.
• İyi, keskin kılıç.
• Büyük deniz.
• Çok adet.
• Saç dibine düşen yavşak.
• Küçük kene.

kanat

• (Çoğulu: Kanavât) Yeraltına döşenmiş olan künk. Küçük kanal, su borusu.
• Sopa, mızrak.

kanef

• Kulağın küçük ve kalın olması.

kanfa

• Kulakları küçük ve kaba olan kadın. (Müz: Aknef)

kar

• (Çoğulu: Kur-Kirân) Zift, kara boya.
• Deve. Dağ keçisi.
• Ses çıkmasın diye ayağın kenarıyla yürümek.
• Küçük tepe.
• Kara taşlı yer.
• Kara büyük taş.

karmele

• Yapraksız küçük ağaç.

kars

• Küçük ibrik.

karye

• Köy. Nâhiyeden küçük olan, insanlarla meskun yer.

kasaba

• (Çoğulu: Kasabât) Akciğerdeki nefes borularından herbiri. Bronş.
• Küçük şehir. Çarşısı olan büyük köy.
• Ahalisi beş-on bin raddelerinde olan mâmure.

kasr

• Köşk. Yüksek ve ferah bina. Taştan veya kârgir küçük saray.

kassam

• Huk: Vârisler arasında miras malını taksim eden ve küçüklerin hakkını koruyan şeriat memuru.
• Taksim eden.

kavs-pare

• Küçük yay, küçük kavs. (Farsça)

kavz

• (Çoğulu: Akvâz-Akâviz-Kızân) Küçük kum tepesi.
• Düşmek.
• Bağlamak.

keler

• Kertenkele cinsinden küçük bir hayvan.

kelime

• Gr: Mânası olan en küçük söz veya cümlenin yapısını teşkil eden unsurlardan birisidir. Kelime, isim, fiil ve harf olmak üzere dilbilgisinde üç kısma ayrılmıştır. "Bir tek söze" kelime denir.

kemençe

• Çiftçilerin tarlalara kimyevi gübre atmak için kullandıkları bir nevi âlet. (Farsça)
• Tırnağı tellerine değdirmekle ses çıkaran kemana benzer küçük bir çalgı âleti. (Farsça)

kemin

• Pek küçük, çok ufak. Çok az. (Farsça)

kemiş

• Tez yürüyüşlü at.
• Zekeri küçük at.
• Memesi küçük koyun.

kemişe

• Küçük emzikli deve.

kemsal

• Genç. Yaşı küçük. (Farsça)

kemterane

• Fakirce. Acizce. Çok küçük nisbette. (Farsça)

kemterin / kemterîn

• Pek âciz ve güçsüz. Çok hakir. (Farsça)
• En küçük, en âşağı. Pek çok noksan veya eksik. (Farsça)

kene

• Hayvanın etine yapışıp kanını emen küçük bir böcek.

kenizek

• Küçük cariye. (Farsça)

kerş

• Karın.
• İşkembe.
• Topluluk, cemaat.
• Kişinin çoluk çocuğu veya küçük evlâdı.

kese / كيسه

• Torba, küçük torba. (Farsça)

kestel

• itl. Küçük kale. Hisarcık.

kift

• (Çoğulu: Kifât) Küçük çömlek.
• Çuval ve buna benzer kap.

kih

• (Çoğulu: Kihân) Küçük, sagir. (Farsça)

kihan

• (Tekili: Kih) Küçükler.

kihan ü mihan

• Küçükler ve büyükler.

kihin

• Küçük, sagir. (Farsça)

kihter

• Yaşça en küçük olan. (Farsça)

kihteri / kihterî

• Yaşça küçüklük. (Farsça)

kırat-ı urfi / kırât-ı urfî

• Kullanılması âdet olan ve hükûmetin kabûl ettiği miskâl ve dirhemden küçük bir ağırlık birimi.

kırkıs

• Küçük üvez.
• Köpeği çağırmak.
• Yüzük yapılan özlü balçık.

kirpik

• Göz kapağının kenarındaki kıllar.
• Bir nevi taş.
• Hayvan ve nebatların beden yapısında bâzı küçük ve ince uzantılar.

kis

• (Çoğulu: Ekyâs) Cepte taşınır küçük para kesesi.
• Rahimde döl yatağı.
• Bedendeki bâzı sıvıların toplandığı kese biçimindeki oyuklar.

kış'ame

• Fak dedikleri nesne.
• Küçük arı.
• Kene.

kise

• (Kis-Kese) Küçük-büyük torba kab. (Farsça)
• Para kesesi. Kumaştan çanta biçiminde torba kab. (Farsça)
• Yoğurt kesesi. (Farsça)
• Para. Para hesabı. Öz para. (Farsça)
• Kestirme yol. (Farsça)

kısm-ı kalil / kısm-ı kalîl

• Küçük bir bölüm.

kişmiş

• Çekirdeksiz çok küçük tâneli üzüm. (Farsça)

kışşebe

• Dişi maymun eniği.
• Cüssesi küçük olan kız.

kıtmir

• Ashab-ı Kehf'in köpeğinin adı.
• Hurma ile çekirdeğinin arasındaki ince zar. Çekirdeğin arasındaki ince pürüz.
• Hakir ve küçük olan şeylerde mesel olmuştur.

kıyamet alametleri / kıyâmet alâmetleri

• Kıyâmetin kopmasının yaklaştığına dâir Resûlullah efendimizin haber verdiği büyük ve küçük alâmetler, işâretler.

kıyamet-i suğra / kıyâmet-i suğrâ

• Küçük kıyâmet, herkesin kendi ölümü.

kiz / kîz

• Küçük kap.

kopil

• Küçük Rum çocuğu.
• Çapkın, külhani.

kotra

• ing. Tek direkli, yelkenli, narin küçük gemi.

koy

• Küçük körfez. Karanın içine girmiş, rüzgârdan saklı deniz parçası. Deniz koyuna benzer, çevresi mahfuz yer. Köşe, bucak.

kubaa

• Serçe gibi küçük bir alaca kuşun adı.
• Avcıların giydiği hırka.

kubbeleri habbe gösterme

• Büyük şeyleri hafife alma, küçük gösterme.

kubbere

• (Çoğulu: Kubber-Kabbere) Turgay dedikleri küçük kuş.
• Bacaksız, kısa boylu kimse.

kuçe

• Dar sokak, küçük sokak. (Farsça)
• Pazar, çarşı. (Farsça)

küçük günah

• Fitne çıkarmak, adam öldürmek, zinâ etmek gibi büyük günahlara göre daha küçük sayılan günahlar, yasaklar, mekrûhlar.

kudeyh

• Küçük kadeh, kadehcik.

küf

• Yetiştiği satıhta kimyevî değişikliklere sebep olan küçük boylu mantarlara verilen umumi ad.
• Maddelerin oksitlenme neticesinde dış tarafını kaplayan tabaka. Pas.

kundak

• Küçük çocukları sıkı bağlamaya yarıyan bezler takımı.
• Yangın çıkarmak için bir yere sokulan, tutuşturulmuş yağlı bez çıkısı.

kurduh

• Maymun.
• Küçük karınca.

küreyvat

• Kandaki küçük yuvarlak cisimler. Küçük küreler.

küreyvat-ı beyza

• Kandaki beyaz renkte ve çok küçük kürecikler. Kan ve lenf gibi vücud mâyilerinde bulunan çekirdekli ve yuvarlak hücreler. Kırmızı küreciklere nisbetle azdırlar. Vazifeleri hastalık gibi düşmanlara karşı asker gibi müdafaadır. Ne zaman müdafaaya girseler Mevlevi gibi iki hareket-i devriye ile sür'atl

küreyvat-ı hamra

• Kırmızı kan kürecikleri. Kana kırmızı rengini veren, çekirdeksiz, yuvarlak, küçük hücrecikler olup kanın her mm.küpünde beş milyon kadar bulunurlar, beden hücrelerine erzak dağıtırlar ve bir kanun-u İlâhî ile hücrelere erzak yetiştirirler. (Tüccar ve erzak memurları gibi)

küreyve

• (Çoğulu: Küreyvât) Küçük yuvarlak.

kurmus

• (Çoğulu: Karâmıs) Avcıların dağda olan kulübesi veya soğuktan sakındıkları küçük çukur yer.

küssab

• Küçük ok.

küşud

• Memesi küçük davar.

kut'ül amare / kut-ül amare / كوتول امار

• Kut'ül Amare ne demektir?

  Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordusu'nun Komutanlığı'na atanarak 5 Aralık'ta Bağdat'a varan Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa'nın emriyle Irak ve Havalisi Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri 27 Aralık'ta Kut'u kuşattı. İngilizler Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki kolorduyla hücuma geçti ancak, 6 Ocak 1916 tarihli Şeyh Saad Muharebesi'nde 4.000 askerini kaybederek geri çekildi. Bu muharebede 9. Kolordu Komutanı Miralay 'Sakallı' Nurettin Bey görevinden alındı ve yerine Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük olan amcası Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
  İngiliz Ordusu, 13 Ocak 1916 tarihli Vadi Muharebesi'nde 1.600, 21 Ocak Hannah Muharebesi'nde 2.700 askeri kaybederek geri püskürtüldü. İngilizler mart başında tekrar taarruza geçti. 8 Mart 1916'da Sabis mevkiinde Miralay Ali İhsan Bey komutasındaki 13. Kolordu'ya hücum ettilerse de 3.500 asker kaybederek geri çekildiler. Bu yenilgiden dolayı General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe getirildi.

  Kut'ül Amare zaferinin önemi

  Kût (kef ile) veya 1939’dan evvelki ismiyle Kûtülamâre, Irak’ta Dicle kenarında 375 bin nüfuslu bir şehir. Herkes onu, I. Cihan Harbinde İngilizlerle Türkler arasında cereyan eden muharebelerden tanır. Irak cephesindeki bu muharebeler, Çanakkale ile beraber Cihan Harbi’nde Türk tarafının yüz akı sayılır. Her ikisinde de güçlü düşmana karşı emsalsiz bir muvaffakiyet elde edilmiştir.
  28 Nisan 1916’da General Townshend (1861-1924) kumandasındaki 13 bin kişilik İngiliz ve Hind askerlerinden müteşekkil tümenin bakiyesi, 143 günlük bir muhasaradan sonra Türklere teslim oldu. 7 ay evvel parlak bir şekilde başlayan Irak seferi, Basra’nın fethiyle ümit vermişti. Gereken destek verilmeden, tecrübeli asker Townshend’den Bağdad’a hücum etmesi istendi.
  Bağdad Fatihi olmayı umarken, 888 km. yürüdükten sonra 25 Kasım 1915’de Bağdad’a 2 gün mesafede Selmanpak’da miralay Nureddin Bey kumandasındaki Türk ordusuna yenilip müstahkem kalesi bulunan Kût’a geri çekildi. 2-3 hafta sonra takviye geleceğini umuyordu. Büyük bir hata yaparak, şehirdeki 6000 Arabı dışarı çıkarmadı. Hem bunları beslemek zorunda kaldı; hem de bunlar Türklere casusluk yaptı.

  Kût'a tramvayla asker sevkiyatı

  İş uzayınca, 6. ordu kumandanı Mareşal Goltz, Nureddin Bey’in yerine Enver Paşa’nın 2 yaş küçük amcası Halil Paşa’yı tayin etti. Kût’u kurtarmak için Aligarbi’de tahkimat yapan General Aylmer üzerine yürüdü. Aylmer önce nisbî üstünlük kazandıysa da, taarruzu 9 Mart’ta Kût’un 10 km yakınında Ali İhsan Bey tarafından püskürtüldü.
  Zamanla Kût’ta kıtlık baş gösterdi. Hergün vasati 8 İngiliz ve 28 Hindli ölüyordu. Hindliler, at eti yemeği reddediyordu. Hindistan’daki din adamlarından bunun için cevaz alındı. İngilizler şehri kurtarmak için büyük bir taarruza daha geçtiler. 22 Nisan’da bu da püskürtüldü. Kurtarma ümidi kırıldı. Goltz Paşa tifüsten öldü, Halil Paşa yerine geçti. Townshend, serbestçe Hindistan’a gitmesine izin verilmesi mukabilinde 1 milyon sterlin teklif etti. Reddedilince, cephaneliği yok ederek 281 subay ve 13 bin askerle teslim oldu. Kendisine hürmetkâr davranıldı. Adı ‘Lüks Esir’e çıktı. İstanbul’a gönderildi. Sonradan kendisine sahip çıkmayan memleketine küskün olarak ömrünü tamamladı.
  Böylece Kûtülamâre’de 3 muharebe olmuştur. İngilizlerin kaybı, esirlerle beraber 40 bin; Türklerinki 24 bindir. Amerikan istiklâl harbinde bile 7000 esir veren İngiltere, bu hezimete çok içerledi. Az zaman sonra Bağdad’ı, ardından da Musul’u ele geçirip, kayıpları telafi ettiler. Kût zaferi, bunu bir sene geciktirmekten öte işe yaramadı.
  Bu harbin kahramanlarından biri Halil Paşa, Enver Paşa’nın amcası olduğu için; diğer ikisi Nureddin ve Ali İhsan Paşalar ise cumhuriyet devrinde iktidar ile ters düştüğü için yakın tarih hafızasından ustaca silindi. 12 Eylül darbesinden sonra Ankara’da yaptırılan devlet mezarlığına da gömülmeyen yalnız bunlardır.
  Binlerce insanın kaybedildiği savaş iyi bir şey değil. Bir savaşın yıldönümünün kutlanması ne kadar doğru, bu bir yana, Türk-İslâm tarihinde dönüm noktası olan çığır açmış nice hâdise ve zafer varken, önce Çanakkale, ardından da bir Kûtülamâre efsanesi inşa edilmesi dikkate değer. Kahramanları, yeni rejime muhalif olduğu için, Kûtülamâre yıllarca pek hatırlanmadı. Gerçi her ikisi de sonu ağır mağlubiyetle biten bir maçın, başındaki iki güzel gol gibidir; skora tesiri yoktur. Hüküm neticeye göre verilir sözü meşhurdur. Buna şaşılmaz, biz bir lokal harbden onlarca bayram, yüzlerce kurtuluş günü çıkarmış bir milletiz.
  Neden böyle? Çünki bu ikisi, İttihatçıların yegâne zaferidir. Modernizmin tasavvur inşası böyle oluyor. Dini, hatta mezhebi kendi inşa edip, insanlara doğrusu budur dediği gibi; tarihi de kendisi tayin eder. Zihinlerde inşa edilen Yeni Osmanlı da, 1908 sonrasına aittir. İttihatçıların felâket yıllarını, gençlere ‘Osmanlı’ olarak sunar. Bu devrin okumuş yazmış takımı, itikadına bakılmadan, münevver, din âlimi olarak lanse eder. Böylece öncesi kolayca unutulur, unutturulur.
  Müşir İbrahim Edhem Paşa’nın oğlu Sakallı Nureddin Paşa (1873-1932), sert bir askerdi. Irak’ta paşa oldu. Temmuz 1920’de Ankara’ya katıldı. Fakat karakterini bilen M. Kemal Paşa, kendisine aktif vazife vermek istemedi. Merkez kumandanı iken Samsun’daki Rumları iç mıntıkalara sürgün ettiği esnada çocuk, ihtiyar, kadın demeden katliâma uğramasına göz yumdu. Bu, milletlerarası mesele oldu. Yunanlılar, bu sebeple Samsun’u bombaladı. Nureddin Paşa azledildi; M. Kemal sayesinde muhakemeden kurtuldu. Sonradan Kürtlerin de iç kısımlara göçürülmesini müdafaa edecektir. Batı cephesinde, kendisinden kıdemsiz İsmet Bey’in maiyetinde vazife kabul etti. İzmir’e girdi. Bazı kaynaklarda İzmir’i ateşe verdiği yazar. I. ordu kumandanı olarak bulunduğu İzmit’te, Sultan Vahîdeddin’in maarif ve dahiliye vekili gazeteci Ali Kemal Bey’i, sivil giydirdiği askerlere linç ettirdi; padişaha da aynısını yapacağını söyledi. Ayağına ip takılarak yerlerde sürüklenen cesed, Lozan’a giden İsmet Paşa’nın göreceği şekilde yol kenarına kurulan bir darağacına asılarak teşhir edildi. Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’da bir fedainin vursa kahraman olacağı bir insanı, vuruşma veya mahkeme kararı olmaksızın öldürmeyi cinayet olarak vasıflandırıp kınadı. M. Kemal’e gazi ve müşirlik unvanı verilmesine içerleyen Nureddin Paşa iyice muhalefet kanadına geçti. 1924’de Bursa’dan müstakil milletvekili seçildi. Asker olduğu gerekçesiyle seçim iptal edildi. İstifa edip, tekrar seçildi. Anayasa ve insan haklarına aykırılık cihetinden şapka kanununa muhalefet etti. Bu sebeple antikemalist kesimler tarafından kahraman olarak alkışlanır. Nutuk’ta da kendisine sayfalarca ağır ithamlarda bulunulur, ‘zaferin şerefine en az iştirake hakkı olanlardan biri’ diye anılır.
  Halil Kut (1882-1957), Enver Paşa’yı İttihatçıların arasına sokan adamdır. Sultan Hamid’i tevkife memur idi. Askerî tecrübesi çete takibinden ibaretken Libya’da bulundu. Yeğeni harbiye nazırı olunca, İran içine harekâta memur edildi. Irak’taki muvaffakiyeti üzerine paşa oldu. Bakü’yü işgal etti. İttihatçı olduğu için tutuklanacakken, kaçıp Ankara hareketine katıldı. Rusya ile Ankara arasında aracılık yaptı. Sonra kendisinden şüphelenilince, Almanya’ya kaçtı. Zaferden sonra memlekete dönüp köşesine çekildi. Politikaya karışmadı.
  Ali İhsan Sâbis (1882-1957), Sultan Hamid’i tahttan indiren Hareket Ordusu zâbitlerindendi. Çanakkale, Kafkasya’da bulundu. Irak’ta paşalığa terfi etti. İttihatçı olduğu için Malta’ya sürüldü. Kaçıp Ankara hareketine katıldı. I. batı cephesi kumandanı oldu. Cephe kumandanı İsmet Bey ile anlaşmadı; azledilip tekaüde sevkolundu. M. Kemal’e muhalif oldu. Nazileri öven yazılar yazdı. 1947’de devlet adamlarına yazdığı imzasız mektuplar sebebiyle 15 seneye mahkûm oldu. 1954’te DP’den milletvekili seçildi. Hatıraları, Nutuk’un antitezi gibidir.

kutruti / kutrutî

• Kısa boylu küçük adam.

küttab

• (Tekili: Kâtib) Kâtipler.
• Mektep, okul.
• Başı yuvarlak küçük ok. (Oğlancıklar onunla ok atmayı öğrenirler.)

küvsiyy

• Küçük yürügen at.

laglaga

• (Çoğulu: Laglag) Ördekten küçük bir güzel kuştur, başında az miktar beyaz tüyü vardır. Türk diyârında yavrusunu çıkarıp kış günlerinde Mısır'a gider.

latif

• Mülâyim. Yumuşak. Nâzik. Mütenasip.
• Güzel. Şirin. Küçük ve hoşa giden.
• Cisimle alâkası olmayan. Göze görünmeyen.
• Çok lutf edici.
• Derin, gizli.

lebid

• Küçük çuval.

leha

• (Tekili: Lehât) Küçük diller.

lehat

• (Çoğulu: Lehâ ve Lehevat) Küçük dil.

lehevat

• (Tekili: Lehât) Küçük diller.

lemem

• Günaha yakın olmak.
• Küçük günahlar.
• Delilik, cünun.
• Musibete yakın olmak.

lezzet-i cüz'iye

• Küçük ve az lezzet.

liha'

• (Tekili: Lehât) Küçük diller.

lısb

• Küçük kaya yarığı.
• Derenin dar yeri. Dar olan her cins madde.
• İçi zorla çıkan ceviz.

liva

• Bayrak. Sancak.
• Eskiden kazadan büyük, vilâyetten küçük yerleşme merkezlerine denirdi. Tugay.
• Hz. Peygambere (A.S.M.) âit sancak.

loca

• İtl. Bazı toplantı yerlerinde bir veya birkaç seyirciye mahsus hususi odacıklar.
• Hücre, küçük bölme.
• Masonların toplandıkları yeri.

lule

• Çeşme, musluk gibi şeylere takılan küçük boru. (Farsça)
• Lüle. Halka gibi dürülmüş şey. (Farsça)

lümey'a

• Küçük pırıltı. Küçük ışıkcık. Parıltıcık.

• Küçük parıltı.

lüseyn

• Küçük dil. Dilcik.

lütin / lütîn

• Adam boyu miktarı bir ağacın adı. (Bakla yaprağı gibi yaprağı olur, hurnup gibi dalları olur, içinde küçük taneleri olur.)

ma'nevi bağ / ma'nevî bağ

• Herhangi bir şekilde, iki şey arasında zihinde kurulan irtibat, ilgi. Buna mânevî râbıta da denir.
• Büyüklere hürmet, küçüklere şefkat, dînine bağlılık gibi mânevî değerler.

ma'ruzat / ma'ruzât

• (Tekili: Ma'ruz) Arz olunanlar. Arzedilenler, takdim edilenler. Küçükten büyüğe bildirilenler.

ma-i mevsule / mâ-i mevsule

• Buna ism-i mevsul de denir. Kendinden sonra gelecek küçük cümleyi daha önce geçen cümleye bağlar. (Ketebtu mâ kultü: Söylediğimi yazdım, ne söyledimse yazdım) cümlesinde olduğu gibi.

magakçe

• Küçük çukur. Çukurcuk. (Farsça)

mahfaza

• (Hıfz. dan) Küçük kutu, kap. Zarf.

mahkür

• Aşağılanan, küçük düşürülen.

maki

• Coğ: Çalı ve küçük ağaçlarla kaplı arazi.

makine-i vücud

• Kâinatın küçük bir örneği olan vücut makinası.

manga

• Küçük askerî birlik.

• Ask. Tek bir kumandanın kolaylıkla sevk ve idare edebileceği kadar erden kurulu küçük askerî birlik. (Yaklaşık olarak on erden kurulabilecek olan mangada birkaç makinalı tüfek veya tabanca ile avcı erleri bulunur.)
• Savaş gemilerinde erlerin yattığı koğuş.

masnuat-ı sağire

• San'at eseri küçük varlıklar.

masum / معصوم

• Suçsuz, günahsız. (Arapça)
• Küçük çocuk. (Arapça)

masume / معصومه

• Suçsuz, günahsız. (Arapça)
• Küçük kız çocuğu. (Arapça)

maziyan

• Kendisinden küçük arklara ayrılan büyük su arkı.

me'cuc / me'cûc

• Çok eski zamanlarda, bir duvar arkasında bırakılmış, kıyâmete yakın, yeryüzüne yayılacak olan Nûh aleyhisselâmın oğlu Yâfes'in soyundan gelecek olan kötü bir millet. Yüzleri yassı, gözleri küçük, kulakları çok büyük, boyları kısadır.

mecmua / mecmûa / مجموعه

• Dergi. (Arapça)
• Küçük risale veya farklı kitapların bir araya getirildiği eser. (Arapça)

mecus

• Kulakları küçük olan adam.
• Ateşe tapan kişi.

mecusi

• Çok eskiden yaşamış, kulağı küçük olan birisinin adıdır. Ateşperestlik âyinine sebeb olduğundan "Ateşperestlere" bu isim verilmiştir.
• Eski İran dini olan Mecusilikten olan kimse.

meh-çe

• Minâre, kubbe ve bayrak direğinin üstüne konulan küçük hilâl, ay.

mehanet

• Küçültme. Küçük görülme.
• Hor ve zelil olmak. Zayıf ve zebun olmak.
• Tedbiri azca olmak.

mehcenet

• Küçük hurma ağacı.

melaze

• Küçük dil. (Farsça)

menadil

• (Tekili: Mendil) Mendiller. Küçük havlular, peçeteler.

menafi-i cüz'iye / menâfi-i cüz'iye

• Küçük ve sınırlı menfaatler.

mencuk

• Bayrak direkleri ve minâre başına takılan küçük ay. (Farsça)
• Sancak, bayrak. (Farsça)
• Şemsiye. (Farsça)

mendil

• (Mindîl) (Çoğulu: Menâdîl) Mendil.
• Küçük havlu, peçete.

menfaat-i cüz'iye-i gururiye / menfaat-i cüz'iye-i gurûriye

• Gurura dayanan küçük ve kişisel menfaat.

menşele

• Küçük parmağın yüzük takılan yeri.

merdümek

• Küçük adam. Bebek. (Farsça)

mesacid

• Mescidler. Namazgâhlar. Küçük namaz yerleri.

meşaki

• (Tekili: Mişkât) İçerisine lâmba, kandil gibi şeyler koymak üzere duvarda yapılan küçük hücreler, oyuklar.

mesamat / mesâmât

• Gözenekler, pencereler.
• Cilt üzerinde küçük delikler, gözenekler.

mesame / mesâme / مسامه

• Derideki küçük delikler. (Arapça)

mesamm

• (Tekili: Mesemm) İnsan veya hayvan cildi üzerindeki teneffüse yarayan küçük delikler, gözenekler.

mesamm-ül cild

• Tıb: Cilt üzerindeki küçük delikler.

mescid

• Secde yeri, küçük cami.

mesel

• Bir umumi kaideye delâlet eden meşhur söz. Ata sözü. İbretli ve küçük hikâye.
• Dokunaklı ve mânalı söz.
• Benzer. Misil.
• Delil. Hüccet.

• Atasözü, küçük hikâye.

mesemm

• (Çoğulu: Mesâmm) Tıb: Cild üzerindeki küçük delik. Gözenek.

mesit

• Küçük sel.

mesnuniyet cihetiyle / mesnûniyet cihetiyle

• Yaş yönünden; yaşın küçük olması bakımından.

mev'ude

• Küçükken diri diri gömülüp öldürülen kızcağız.

mezil

• Daralıp gönlündeki sırrı ifşâ eden, sıkıntıdan içindeki sırrı açıklayan.
• Ayağı uyuşmuş.
• Malını ve sırrını herkese gösterip açıklayan.
• Küçük cüsseli, zayıf, hafif kimse.

mi'rac-ı asgar

• Küçük mi'rac, yükseliş; kulun namazı.

mibvel

• (Mibvele) Sidik kabı. Küçük abdest edilecek delikli taş veya oluk.

micmer

• İçinde tütsü yakılan bakır yahut bronzdan küçük şamdan şeklindeki aletin adıdır. "Buhurdan" da denilir.

micvel

• Gömlek.
• Küçük esvap.
• Kalkan.

midilli

• At cinsinin küçük çaptaki nev'ine verilen addır. Bu türlü atlar Midilli adasında yetiştirildiği için bu adı almıştır.

mihamme

• Küçük bakır ibrik.

mihek

• Küçük çivi. (Farsça)
• Karanfil. (Farsça)

mikroskop

• Gözle görülmeyecek kadar küçük cisimleri, çok defa büyük göstermeye yarayan âlet. (Fransızca)

mincede

• Küçük asâ, küçük sopa.
• Yorgancı çubuğu.

minkaa

• Küçük taş çömlek.

minyatür

• Eski el yazısı kitapları süslemek için sulu boya ile yapılan ince resimler hakkında kullanılır bir tâbirdir. İtalyanca "minyatura" kelimesinden alınmadır. Buna vaktiyle küçük nakış demek olan "hurde nakış" denilirdi.
• İnce bir san'atla yapılmış küçük resimler.

mirac-ı cüz'i / mirac-ı cüz'î

• Küçük bir yükseliş.

mirbed

• (Çoğulu: Merâbid) Ev içinde olan küçük hücre (içine esvap koyarlar).
• Davar ahırı.
• Davar duracak yer.
• Hurma kuruttukları yer.

mirken

• (Çoğulu: Merâkin) Don yıkayacak kap.
• Küçük leğen.

mirsal

• (Çoğulu: Merâsil) Tenbel yürüyüşlü davar.
• Küçük ok.

mişezar

• Küçük koruluk, ağaçlık, meşelik. (Farsça)

mişkat / mişkât

• İçine lâmba konan küçük hücre. Duvarda içine ışık konulan yer.
• Kandil.

• Kandil, içinde lamba olan küçük hücre.

mişmel

• Kaftan altında götürüldüğü hâlde görünmeyen küçük kılıç.

mizancık / mîzancık

• Küçük terazi, ölçücük.

mizancıklar

• Küçük küçük teraziler.

mizcel

• "Harbe" denilen küçük kılıç.

mizec

• Küçük süngü.

mizraka

• Küçük şırınga.

molekül

• Kim: Vasıflarını kaybetmemek şartıyla ayrılabilen herhangi bir maddenin en küçük cüz'ü, parçası. (Fransızca)

mu'ziyat

• (Ezâ. dan) İnsanı rahatsız eden küçük şeyler. Hayvancıklar.

mübalaga

• (Mübalağa) Bir şeyi çok büyük veya çok küçük göstermek. Bir şeyi olduğundan fazla veya eksik göstermek.
• Haddini aşmak.
• Edb: Bir şeyi ifade ederken ya olduğundan fazla veya olduğundan çok noksan göstermek." Habbeyi kubbe, kubbeyi habbe yapmak."

mübalağa

• Bir şeyi çok büyütme, abartma, küçük bir şeyi büyük gösterme.

müfreze

• Küçük askerî birlik.

muhdec

• İçine esvap koydukları küçük ev, kiler.
• Azâsı noksan olan.

mühre

• Cilâ için kullanılan küçük yuvarlak cisim. Deniz böceği kabuğu. (Farsça)
• Her nevi yuvarlak cisim. (Farsça)
• Billurdan yapılı küçük kap. (Farsça)
• Çekiç. (Farsça)
• Cam boncuk. (Farsça)
• Omurga kemiği. (Farsça)

mühtecin

• Pek küçük yaşta iken evlendirilerek kocaya verilmiş olan kız.

mukaddem

• Zaman ve mekân cihetiyle daha evvel olan.
• Askerin ön tarafına sevkedilen karakol.
• Değerli, üstün.
• Küçükten büyüğe sunulan, takdim edilen.

müraşe

• Bir kimsenin üzerinde olan küçük hak.

murçe

• Küçük karınca. (Farsça)

mürgek

• Küçük kuş. Kuşcağız. (Farsça)

musaggar

• (Sagir. den) Küçültülmüş. Tasgir olunmuş, küçük yapılmış.

musamsa'

• Küçük kulaklı geyik.

musaye

• Küçük sidik kabı.
• Büyük kursak.

müşebbek

• (Şebek. den) Ağ ve kafes gibi örülmüş olan. Küçük tahta parçalarından yapılan oymalı kafes.

müstahkır

• (Hakaret. den) Hakir gören, istihkar eden, küçük gören, küçümsiyen.

müstasgir

• (Sagir. dan) Küçük gören, istisgar eden, küçümseyen.

müstasgirane / müstasgirâne

• Küçümseyerek, küçük görerek. (Farsça)

mutasarrıf

• Tasarruf hakkı ve salâhiyyeti olan. Tasarruf eden. Bir işi kendi isteğine göre idâre eden. Bir malın sahibi.
• Eskiden, vilâyetten küçük olan Sancağın en büyük idâre âmiri.

mütedahilen müteselsil / mütedâhilen müteselsil

• İç içe girmiş daireler şeklinde zincirleme devam eden; küçükten büyüğe iç içe sıralanmış daireler.

mütesagır

• Küçülen, küçük görülen.

muzaye

• Küçük sidik kabı.

nabite

• Bir kabilede yeni çıkan küçük çocuk.

naçiz

• (Nâ-çiz) Çok küçük, ehemmiyetsiz şey, değersiz, hükümsüz. (Farsça)

nahiye / nâhiye / نَاحِيَه

• Yan taraf, kenar, civar, çevre.
• Küçük yer, bölge. İdari taksimatta, kazadan küçük, köyden büyük olan yerleşme merkezi.

• Küçük idârî yapı.

nakir

• Bir insanın hem cins ve aslı.
• Gayet fakir.
• Bir nevi kara sinek.
• Ağzı dar olan küçük kab.
• Hurma çekirdeğinin arkasındaki beyaz çukur.
• Kıymetsiz şey.

nalçe

• Küçük nal.
• Yemeni, çizme gibi ayakkabılara vurulan hafif demir parçaları.

naşıt

• Büyük yoldan ayrılan küçük yol.
• Vahşi sığır. Bir burçtan başka burca varan yıldız.
• Neşeli ve şen adam.

nav

• Küçük gemi. Sandal, kayık. (Farsça)
• İçi oyuk şey. (Farsça)

nay-çe

• Küçük ney. (Farsça)

nayçe / nâyçe / نایچه

• Küçük ney. (Farsça)

nebr

• (Nibr) : (Çoğulu: Enbâr - Nibâr) Keneye benzer bir küçük böcek.
• Yukarı kaldırmak, yükseltmek.

negatif

• Mat: Sıfırdan küçük, önünde eksi işareti bulunan sayı. Menfi. (Fransızca)
• Gerçekteki karanlık ve aydınlık kısımları tersine gösteren fotoğraf camı veya filmi. ( Bak: Menfi) (Fransızca)

nekefe

• (Çoğulu: Nüküf-Nükfân) Çene altında olan küçük bez.

nemf

• Küçük kurt (böcek).

nevsale

• Genç. Küçük. Tâze. (Farsça)

neyçe

• Küçük ney. (Farsça)

nibal

• Küçük tepe.
• (Tekili: Nebl) Oklar.

nims

• Firavun faresi dedikleri küçük hayvan.
• Sansar.

nizek

• Câriye. (Farsça)
• Küçük mızrak, süngü. (Farsça)

nizk

• Küçük süngü.

nüceym

• Yıldızcık. Küçük parıltısı olan. Küçük yıldız.

nukaz

• Küçük serçe kuşu.

numruka

• (Çoğulu: Nemarik) Küçük yastık.

nüsha-i suğra

• Küçük sahife, küçük nüsha. Küçük mâna ifade eden, küçük mahluk, âlemin küçük bir nüshası mânasında insan.

nüshacık

• Küçük bir kopya.

oba

• Ev biçimi, birkaç direkli, uzun bölüntülü keçeden yapılmış göçebe çadırı.
• Çadırlardan müteşekkil küçük topluluk.
• Göçebe ailesi. Çadır halkı.

pa-çe

• Küçük ayak. Pantolon, şalvar gibi şeylerin dizden aşağı olan kısmı. Paça. (Farsça)
• Koyun, keçi ve sığır ayağı. (Farsça)
• Koyun, keçi ve sığır ayağından yapılan yemek. (Farsça)

paçeng

• Küçük pencere. (Farsça)
• Baca, menfez delik. (Farsça)

palikane

• Büyük han kapılarının ortasındaki küçük kapı. (Farsça)

parçe

• Ufak şey, küçük nesne, parça. (Farsça)

perdesera / perdeserâ

• Şarkı söyleyen, şarkıcı. (Farsça)
• Saz çalan, çalgıcı. (Farsça)
• Küçük çadır. (Farsça)

perdeseray / perdeserây

• Küçük çadır. (Farsça)
• Şarkı söyleyen, şarkıcı, hânende. Çalgıcı, saz çalan. (Farsça)

perendek

• Küçük tepe. (Farsça)

peruş

• Küçük çıban, sivilce. (Farsça)

pervane / pervâne

• Fırıldak çark. (Farsça)
• Geceleri ışığın etrafında dönen küçük kelebek. (Farsça)
• Haberci, kılavuz. (Farsça)

• Işık etrafında dönen küçük kelebek.

pil

• Topuk, ökçe. (Farsça)
• Çelik çomak oyunu. (Farsça)
• Çadır eteği tutturmada kullanılan küçük ağaç değnekler. (Farsça)

pingançe

• Küçük fincan. (Farsça)

piştahta

• Çekmece. Küçük sandık. (Farsça)
• Mal serilen yer, vitrin. (Farsça)

pusula / پُوصُولَه

• Küçük not kağıdı.

• Not yazılı küçük kağıt.

ra'

• Küçük kene.

radi' / radî'

• Süt emen iki buçuk yaşından küçük çocuk.

rahle

• Küçük masa.

• Küçük masa.

rahle-i tedris

• Eğitim ve öğretim rahlesi, üzerinde ders verilen küçük masa.

rebi'

• Yaz günü.
• Küçük nehir.

recaze

• Mahfeden küçüktür ve deve arkasına vurup üzerine binerler.

refş

• Küçük kazma.
• Çapa.
• Büyük kulaklık.
• Kulağı büyük olma.

resail

• (Tekili: Risale) Risaleler, bir mevzuda yazılan mektuplar veya küçük kitaplar.
• Dergiler, mecmualar.

• Risaleler, küçük kitaplar, mektuplar.

resul-i sadık

• Her haliyle doğru olan, sözleri ve hareketlerinde en küçük yalan olmayan Allah'ın elçisi Hz. Muhammed (a.s.m.).

revolver

• Tabanca, küçük silah.

revzeke

• (Çoğulu: Revâzik) Küçük kuzu ve oğlak.

reyah

• (Tekili: Râh) şaraplar.
• Gökçek kokulu küçük bir kuyu.

ribac

• Kanatlarının ortasında küçük kapısı bulunan büyük kapı.

rıda' / rıdâ'

• Süt emme çağında yâni iki buçuk yaşından küçük bir çocuğun bir kadının memesinden süt emmesi veya bir kadının sütü bir vâsıta ile çocuğun mîdesine gitmesi.

risale / risâle

• Mektup.
• Bir ilme dair yazılmış küçük kitap.
• Haber göndermek.
• Elçinin götürdüğü mektup, name.
• Fık: Bir kimsenin sözünü veya emrini başka birisine tebliğ etmek.

• Küçük kitap, mektup.

• Mektûb; bir mes'eleye, bir ilme ve fenne dâir yazılan müstakil küçük kitâb.

rovelver

• (Aslı: Revolver-Lüverver) Tabanca. Küçük silâh. Toplu tabanca. Altı patlar denilen, altı mermi alan tabanca. (Fransızca)

rüft

• Bir küçük canavar. ("İnâk-ul arz" da derler)

sa'l

• Başı küçük olan kimse.
• Başı küçük deve kuşu.
• Tüyü gitmiş eşek.

sa'la

• Küçük başlı kadın.

sa'le

• Eğri hurma ağacı.
• Küçük başlı dişi devekuşu.

sa'neb

• Başı küçük olan kimse. Küçük başlı kişi.

sa'r

• Katil zehiri.
• Kısa boylu adam.
• Küçük hıyar.
• Yaban soğanının kökü.

sa'v

• Duymak. İşitmek.
• Zayıf adam.
• Serçeden küçük bir kuş.

saat-i hardal-misal

• Tohum küçüklüğünde olan saat.

sabaya

• (Tekili: Sabiyye) Büluğ çağına varmamış küçük kızlar. Kız çocukları.

sabi / sabî / صبى

• Bebek, küçük çocuk.

• Bebek. (Arapça)
• Küçük çocuk. (Arapça)

sabiyy

• Sabi, bebek, küçük çocuk.

sabye

• (Tekili: Sabi) Küçük erkek çocukları. Oğlancıklar.

sadefçe

• Küçük sadef. (Farsça)

sagair / sagâir

• (Tekili: Sagire) Küçük günahlar.

• Küçük günahlar.

• Küçük günâhlar. Küçük sayılan günahlar.

sagar

• Küçük olmak.

sagir

• Küçük, ufak. Büluğa ermemiş çocuk.

sağir / sağîr

• Küçük, ufak.

• Küçük.

sagir / sagîr / صغير

• Küçük. (Arapça)
• Küçük çocuk. (Arapça)

sagir-üs sinn

• Yaşı küçük.

sagire / sagîre

• (Çoğulu: Sagair) Küçük günah.

• Küçük günah.

sagsaga

• Dişi çıkmamış küçük oğlan.
• Bir şeyi ısırmak.

sahabe / sahâbe

• Peygamber efendimizi sallallahü aleyhi ve sellem sağlığında bir an gören, eğer âmâ ise (gözü görmüyorsa), bir an konuşan, îmân etmiş büyük-küçük mü'minlerin birkaç tânesine veya daha fazlasına verilen isim. Sâhib kelimesinin çokluk şeklidir. Hürmet ve saygı için, "Resûlullah'ın kıymetli ve mübârek a

sahabi / sahâbî

• Peygamber efendimizi sağlığında ve peygamber iken bir ân gören, eğer âmâ (gözü görmüyor) ise bir ân konuşan büyük ve küçük müslümanlardan bir tânesine verilen isim.

sahfe

• (Çoğulu: Sıhâf) Küçük çanak.

sahife / sahîfe

• Peygamberimizden sallallahü aleyhi ve sellem önce gelen peygamberlere gönderilen küçük kitablardan herbiri. Çoğulu suhuftur.

sakka'

• Kulağı çok küçük olan koyun.

sam'a

• Küçük kulaklı kadın. (Müz: Asmâ)
• Kuvvetlenip olgunlaşan ot.

sandıkça

• Küçük sandık.

sandukça

• Küçük sandık; sandıkçık.

• Küçük sandık, kutu.

sandukça-i uhreviye / صَنْدُوقْجَۀِ اُخْرَوِيَه

• Ahiret kumbarası, küçük sandık.

sandukçe

• Küçük sandık. (Farsça)

satl

• Kova, tas, küçük leğen.

savr

• (Çoğulu: Savâri) Hamle yapmak.
• Parçalamak, pâre pâre etmek.
• Bir yerde toplanmış küçük hurma ağaçları.

saydani

• Bir küçük canlı.
• Tilki.
• Mülk.

saydenani

• Bir küçük canlı.

sebike

• Eritilerek kalıba dökülmüş şey, külçe. Kalıba dökülmüş altın veya gümüş.
• Hafif, küçük.

sebuçe

• Küçük testi. (Farsça)
• Küçük kap. (Farsça)

seccade / seccâde

• Genellikle üzerinde secdeye varmakta yâni namaz kılmakta kullanılan küçük halı, kilim cinsinden sergi.

• Yere serilip üzerinde namaz kılınan küçük halı, kilim, hasır, bez gibi temiz sergi, namazlık.

şecir

• Küçük ve kısa ağaç.

şefa'at / şefâ'at

• Kıyâmet günü, Allahü teâlânın izni ile, başta Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem olmak üzere, diğer peygamberler, âlimler, şehîdler, sâlihler (iyi kimseler) ve küçük yaşta ölen müslüman çocuklar ve Allahü teâlânın izin verdiklerinin; gün ahkâr olan mü'minlerin günahlarının affedilip Ceh

segil

• Yaramaz huylu kimse.
• Cüssesi küçük, ayakları ince olan kimse.

sehba

• Üç ayaklı küçük masa.
• İdama mahkûm olanların idam edildiği üç ayaklı âlet.

sehpa

• Küçük masa, idam tahtası.

selhane / selhâne

• Eti yenen büyük ve küçük baş hayvanların kesilip yüzüldüğü yer, mezbaha.

sema'ma'

• Küçük başlı.
• Yular.

şema'ma'

• Küçük başlı.
• Aceleci kişi.

semavi suhuflar / semavî suhuflar

• Bazı peygamberlere gelen sahifeler halindeki küçük kitaplar.

şemmam

• Yeşil, kızıl ve sarı hatları ve güzel kokusu olan küçük bir cins kavun.

şemme

• Bir defa koklamak.
• En küçük mikdar.

• En küçük miktar; bir defacık koklama; Mesnevî-i Nuriye'de yer alan bir bölüm.

seraçe

• Küçük saray. Küçük konak. Saraycık. (Farsça)

şerazim

• (Tekili: Şirzime) Küçük ve az olan topluluklar. Küçük cemaatler.

sere

• Başparmağın ucundan şehadet parmağının ucuna kadar germek suretiyle hâsıl olan uzunluk ölçüsü. Karıştan küçüktür ve dört sere bir arşın sayılırdı.

seriyy

• (Çoğulu: Esriye-Seryân) Nefis.
• Kavi, kuvvetli.
• Reis.
• Küçük nehir, ırmak.

şerr-i cüz'i / şerr-i cüz'î

• Küçük kötülük.

şerzime

• Küçük insan topluluğu.

settare

• Dışarıdan gelecek soğuk veya olumsuz şeylerden koruyacak şekilde yapılan küçük kulübe.

sıdar

• Küçük gömlek.
• Başa örttükleri bez, baş örtüsü.
• Devenin göğsünde olan nişan ve alâmet.

sıfrid

• (Çoğulu: Safârid) Toygar adı verilen küçük kuş.

sıgar

• Küçükler.

• Çocukluk hali. Küçüklük. Zelli oluş.

• Küçüklük, kıymetsizlik, küçükler.

sığar / sığâr / صغار / صغر

• Küçükler. (Arapça)

• Küçüklük. (Arapça)

sigar ü kibar

• Küçükler ve büyükler.

sıgar-ı nefis

• Nefsin küçüklüğü.

sıgar-ı nefs

• Zelil ve hakir olma hali. Küçüklük, kıymetsizlik.

sığar-ı nefs

• Nefsin küçüklüğü; kendi küçüklüğünden duyulan rahatsızlık.

sığar-ı sahife

• Sayfanın küçüklüğü.

sığar-kiber

• Küçüklük-büyüklük.

sıgreb

• Küçük dişler.

simm

• (Çoğulu: Simâm-Sümum) Küçük dar delik.
• İğne deliği.
• Ağu, zehir.
• Kast.
• Düzeltme, ıslah.
• Set.

sipare

• (Si-pâre) Kur'an-ı Kerimin herbir cüz'ü. (Farsça)
• Küçük kitap, mecmua. (Farsça)
• Otuz cüz. (Farsça)

sirve

• (Çoğulu: Sirâ) Küçük ok.
• Çekirge yumurtası.

şirzime

• Küçük, ehemmiyetsiz cemaat. Bir miktar insan grubu.

şişe / şîşe

• Camdan yapılmış ağzı dar uzunca kap. Lâmbaya geçirilen camdan küçük baca.
• Çeşitli maksatlarla çakılan çıta.

• Lâmbaya geçirilen sırça, camdan yapılmış küçük baca, camdan yapılmış dar ağızlı uzun kap.

su'ban

• (Çoğulu: Saâbin) Büyük yılan. Ejderha.
• Koz: Semanın kuzey yarım küresinde bulunan Tinnîn Burcu'nun çevirdiği büyük kavisin ortasında ve küçük ayı dörtgeninin tam karşısında bulunan en parlak yıldız. (Alpha Draco)

su'l

• (Çoğulu: Süul) Devede sonradan çıkan küçük meme.
• Koyunda küçük meme.
• Asıl dişin yanında çıkan fazlalık diş.

sugra

• (Suğra) Daha küçük, pek küçük.
• Man: Hadd-i asgarın bulunduğu cümle. Birinci kaziyye. Küçük önerme.

suğra / suğrâ

• Pek küçük, mantıkta küçük önerme.

• Daha küçük, pek küçük.

• Küçük önerme; kıyası oluşturan önermelerden birisidir. Kıyasın sonuç önermesinin öznesi olan küçük terim bu küçük önermede bulunur.

sugra / sugrâ / صغرا

• Küçük. (Arapça)

süha / sühâ

• Büyükayı yıldız kümesindeki en küçük yıldız; eskiden gözün keskinliği bu yıldızla denenirdi.

• Bir yıldız ismi. Dübb-ü ekber (Büyük Ayı) yıldız kümesinden gözü kuvvetli olan kimselerin görebileceği en küçük yıldız.

• Pek küçük görünen bir yıldızın ismi.

sühale

• Küçük tavşan.

suhuf-u enbiya

• Peygamberlere gelen sahifeler; küçük kitaplar.

suhuf-u ibrahim

• Hz. İbrahim'e indirilen sahifeler, küçük kitap.

suhuf-u semaviye / suhuf-u semâviye

• Bazı peygamberlere gelen sahifeler halindeki küçük kitaplar.

sukaybe

• Küçük delik, delikçik.

şukka

• Parça. Kâğıt veya kumaş parçası.
• Küçük tezkere.

sülama

• Parmak kemiği.
• Küçük içi boş kemik.

sured

• (Çoğulu: Surdân) Göçgen adı verilen küçük kuş.
• Davar arkasında yanırdan olan beyazlık.

suret-i cüz'iye

• Küçük suret.

susmar

• Kertenkele denen küçük bir hayvan. Keler. (Farsça)

• Kertenkele cinsinden küçük bir hayvan.

süt anne

• İki buçuk yaşından küçük olan çocuğu emziren kadın.

süveyda hücresi

• Kalbin ortasında bulunduğuna inanılan küçük siyah nokta; İlâhi aşkın tecelli ettiği yer.

tabak-çe

• Küçük tabak. (Farsça)

tagr

• (Çoğulu: Tagrân) Bir küçük kuş.

tahan

• Kendini toprağa gömerek yatan küçük bir hayvan.

tahazzüb

• (Hizb. den) Toplanma, birikme. Küçük topluluk meydana getirme.

tahir-i mutlak / tâhir-i mutlak

• Bütün yönleriyle temiz olan, temizliğine en küçük halel getirecek bir pislik olmayan.

tahkir

• Hareket etmek. Hor görmek. Küçük görmek. Aşağı ve alçak addetmek.

tahkirane

• Küçük düşürürek, alçaltarak.

tahkirat / tahkirât

• (Tekili: Tahkir) Tahkirler. Hor ve küçük görmeler. Hakaret etmeler.

taka

• İki-üç kişi ile idare edilen küçük yelkenli.

takçe / tâkçe / طاقچه

• Küçük kemer. (Arapça - Farsça)
• Küçük pencere. (Arapça - Farsça)

takdim

• (Kıdem. den) Arzetmek. Sunmak.
• Küçük bir kimseyi yaş, amel, mevki ve takva itibariyle büyük bir kimse ile tanıştırmak.
• Öne geçirmek, bir şeyi başka bir şeyden önde tutmak.
• Bir büyüğün önüne geçip bir şey vermek.

takım

• En küçük askerî topluluk.

taklid-i tufeylane / taklid-i tufeylâne

• Küçük çocuklara yakışır şekildeki taklid.

takvimçe

• Küçük takvim. (Farsça)

tandır

• Ufak fırın.
• Elleri ve ayakları ısıtmak için üstü kapalı küçük mangal.

tavaif-i müluk / tavaif-i mülûk / tavâif-i mülûk

• Abbasi Devletinin parçalanması ile meydana gelen küçük devletler.

• Küçük devletçikler, beylikler.

teberzin

• Eskiden harp âleti olarak kullanılan ve eyere asılan küçük savaş baltası. (Farsça)

tebeşbüş

• Küçükten büyüğe güler yüz gösterme.

tefarik

• Müteferrik olanlar. Tefrikalar. Ayırma ve seçmeler.
• Taksitler. Ufak tefek şeyler. Ayrıca şeyler.
• Küçük hediyelik eşya.

tehvin

• Kolay gösterme, küçük gösterme.

tela'lu'

• Açlıktan zayıflamak.
• Küçük olmak.

telid

• (Telide) (Veled. den) Yabancı memlekette doğduğu halde küçük yaşta İslâm diyârına getirilerek orada büyütülmüş ve oranın tâbiiyetini kabul etmiş olan kişi.

tenbelit

• Hayvan yükü. Küçük yük. (Farsça)

tenevvüme

• (Çoğulu: Tünüm) Kırlarda yetişen küçük yemişli bir ağaç.

tesagur / tesâgur

• Küçük görünme, küçülme.

• Küçültme, küçüklük.

tevaif-i müluk / tevâif-i mülûk

• Abbasî Devletinin parçalanmasıyla meydana gelen küçük devletler.

tevkis

• Küçük odun parçalarını ateşe atmak.

tezellül etme

• Alçalma, kendisini küçük düşürme.

tezlil etme

• Aşağılama, küçük görme, horlama.

tezyif / tezyîf / تَزْي۪يفْ

• Çürütmek. Küçük düşürmek. Eğlenmek, alaya almak.
• Bir şeyin dışını tezyin ve tanzim edip, içini fena yapmak. Kötü ayar etmek.
• Tahkir etmek.

• Çürütme, küçük düşürme.

• Küçük düşürme, aşağılama.

tezyif etme

• Hakaret etme, küçük düşürme.

tezyifat / tezyifât

• Alay etmeler, küçük düşürmeler.

• Çürütmeler, küçük düşürmeler.

tezyifkarane / tezyifkârâne

• Küçük düşürürcesine.

• Alay ederek, küçük düşürerek.

tıfıl

• Küçük çocuk, bebek.

tıfl / طفل

• Küçük çocuk.
• Her şeyin cüz ve parçası.
• Batmaya yakın güneş.
• Kıvılcım.

• Küçük çocuk. Her şeyin cüz ve parçası. Batmaya yakın güneş..

• Küçük çocuk. (Arapça)

tıla

• (Çoğulu: Talyân) Küçük kuzu ve oğlak.
• Mahpus kimse.
• Diş sarılığı.

tinnin / tinnîn

• Büyük yılan, ejder, ejderha.
• Koz: Gökte yedi burc boyunca uzanan hafif beyazlık.
• Ejderha burcu. Semânın şimal yarım küresinde Küçük Ayı burcunu etrafından saran, kıvrılıp bir yıldız dörtgeni ile nihayet bulan bir burç.

tufuliyet / tufûliyet

• Çocukluk, küçüklük.

tufuliyyet

• (Tufulet) Çocukluk. Küçüklük. Yavru oluş.
• Ter u tazelik.

tuveyrat

• Kuşçuklar, küçük kuşlar.

tuveys

• Küçük tavus kuşu.

ubeyd

• Küçük kul, kulcuk.

ücret-i cüz'iye

• Küçük ücret.

ugeylime

• Küçük oğlan çocukları.

ulka

• Kahvaltı.
• Az nesne.
• Küçük çocuklara yapılan elbise.

umre

• Ziyâret etmek. Hac zamânı olan beş günü yâni Arefe ve Kurban bayramının dört günü dışında, istenildiği zaman ihrâma girip Kâbe-i muazzamayı tavâf etmek ve Safâ ile Merve arasında sa'y etmek (yürümek), saçı kazımak veya kesmekten ibâret olan ibâdet. Umreye Hacc-ı asgar (küçük hac) da denir.

usde

• Kaftan altına giyilen küçük gömlek.

useyle

• Bal gibi tatlı olan küçük bir şey.
• Çiftleşme, cinsî münasebet.

uşeyya

• (Eşyâ. dan) Küçük şeyler, eşyacıklar.

ut'ut

• Yiğit.
• Küçük buzağı.

uzeyvat

• (Tekili: Uzeyve) Küçük uzuvlar, uzuvcuklar.

vakıa-i cüz'iye

• Küçük ve ferdî bir olay.

varakpare

• Kâğıt parçası. (Farsça)
• Küçük yaprak. Yaprak parçası. (Farsça)
• Ehemmiyetsiz yazı, tezkere. (Farsça)

vedi

• Küçük abdest bozduktan sonra çıkan beyazımsı su.

vefk-i müselles

• Üçlü vefk; bir âyet veya ibarenin ebced ve cifir değerleri esas alınarak, dağıtıldığı ve üç rakamının karesi biçiminde dokuz küçük kareden oluşan tılsımlı kare alan.

velayet-i suğra / velâyet-i suğrâ

• Küçük derecedeki velilik.

velga

• Küçük kova.

veli

• Sahib, mâlik.
• Evliya.
• Muin. Muhafaza eden.
• Küçük çocukların hâlinden mes'ul kimse.
• Sıddık.
• Baba. Babanın babası, cedde de denir.
• Fık: Hayatını mücadelelerle ve azimet ve fevkalâde bir zühd ve takva ile ibadet ve taata sarfederek kendisinden All

• Sahip, malik, evliya, koruyucu, muhafaza eden, küçük çocukların durumundan sorumlu kişi, baba, ata.
• Velâkin, fakat, amma.

vüleyd

• (Veled. den) Küçük çocuk.

vüreyd

• Çok küçük damar.

yahte

• Benzer, misil, eş, nazir. (Farsça)
• Oda. (Farsça)
• Küçük küp. (Farsça)

yavuz sultan selim

• (Hi: 875-926) Osmanlı Padişahlarından dokuzuncusudur. Sultan Süleyman Han'ın babası, 2. Bayezid Han'ın oğludur.Azim ve sebat örneği olan ve memleket mes'elelerinde en küçük kusurları bile afvedemiyen Yavuz Selim, Çaldıran seferine çıkmıştı. Uzun müddet seferde olan askerleri bir gün padişahın çadırı

yengeç

• Çok ayaklı ve yan yan yürüyen, başının iki tarafında iki kıskacı olan deniz veya durgun sularda yaşayan bir küçük hayvan. (Türkçe)

zamile

• (Çoğulu: Zevâmil) Yük hayvanı.
• Küçük yük.

zaraat

• (Derâat) Alçalma. Kendini küçük görme, küçültme.

zarib

• (Çoğulu: Zırâb) Bir ucu keskin yerli taş.
• Küçük tepe.

zaviye / zâviye / زاویه

• Köşe.
• Küçük tekke.
• İki çizginin birleşmesi ile hasıl olan köşe, şekil.
• Mat: Birbiriyle kesişen iki satıh veya iki çizginin birleştiği yerde meydana gelen açıklık. Açı. Açı ölçü birimi 360 eşit parçaya bölündüğü takdirde "derece", 400 eşit parçaya bölündüğü takdirde "g

• Küçük tekke, zikir veya ders için toplanılan yer.

• Eskiden büyük kervanların geçtiği ıssız yollarda veya köy ve kasabalarda; dînî ilimlerin, İslâm ahlâkının ve fen ilimlerinin öğretilmesi, yolcuların barınması maksadıyla kurulan yer; küçük tekke.
• Tasavvufta bulunan kimselerin, ibâdet için çekildiği tenhâ yer.

• Açı. (Arapça)
• Köşe. (Arapça)
• Küçük tekke. (Arapça)

zelef

• Burnun küçük ve ucunun, gerisine eşit olması. (O burun sahibine "ezlef" derler) (Müe: Zülefâ)

zenberek

• (Zenburek) Hareket ettirmeğe yarıyan yay. Saatin zenbereği. (Farsça)
• Hayvan üzerinde taşınan ve ateşlenebilen küçük top. (Farsça)
• Mc: Faaliyet ve harekete sebep olan şey. (Farsça)

zenburek

• Zenberek. (Farsça)
• Tar: Hayvan ile taşınan eski küçük toplar. (Farsça)

zenek

• Küçük kadın. (Farsça)

zerr

• Zerre, en küçük parça.
• Karınca yumurtası.
• Ayırmak.

zerrat / zerrât

• Atomlar, en küçük madde parçaları.

zerre / ذره / ذَرَّه

• (Çoğulu: Zerrat) Pek ufak parça.
• Atom.
• Çok küçük karınca.
• Güneş ışığında görünen ufacık tozlar.
• Küçük boylu adam.

• En küçük parça, molekül. (Arapça)
• Azıcık, birazcık. (Arapça)

• En küçük parça.

zerre kadar

• Çok az, en küçük.

zerre-i şeffafe / zerre-i şeffâfe

• Şeffaf ve saydam zerre, ayna gibi yansıtma özelliği olan küçük maddeler.

zerrevari / zerrevâri

• Zerre gibi çok küçük. (Farsça)

zevamil

• (Tekili: Zâmile) Küçük yükler.
• Yük hayvanları.

zevari'

• Küçük tuluklar.

zevaya / zevâyâ / زوایا

• Açılar. (Arapça)
• Köşeler. (Arapça)
• Küçük tekkeler, zaviyeler. (Arapça)

zevreka

• (Çoğulu: Zevrak-Zevârik) Ölçek.
• Küçük gemi.

zırban

• (Çoğulu: Zerâbin) Kokarca denilen küçük, kediye benzer, çirkin kokulu bir hayvan.

zıvana

• İki ucu açık küçük boru. (Farsça)
• Birbirine geçen şeylere açılan boru şeklinde delik. (Farsça)

• Küçük boru.