abdal

• Dünya ile ilgisini kesen mânevî makam sahibi kişi.

abdan

• (Ab. dan) Bahçe kovası, bahçe sulamaya mahsus süzgeçli kova.
• Sidik kesesi, mesane.

adalet

• Zulüm etmemek. Herkese hakkını vermek ve lâyık olduğu muâmeleyi yapmak. Mahkeme. Hak kanunlarına uygunluk. Haksızları terbiye etmek. İnsaf. Mâdelet. Dâd. Cenab-ı Hakk'ın emrini emrettiği şekilde tatbik etmek. Suçluya Allah'ın emrini icra etmek.

ale-l-umum

• Herkese âit. Herkes hakkında.

amel defteri

• İnsanların dünyâda iken yaptığı bütün işlerinin yazıldığı ve Arasât meydanında herkese verilecek olan defter.

amim / amîm

• Herkese mahsus. Umuma âit.
• (Çoğulu: Umem) Tam, tamam.

amm / âmm

• Herkese âit. Umuma âit. Hususi ve bazılara mahsus olmayan. Umumi.

amme / âmme

• Tülbent sargı.
• Su içinde üstüne binip yüzülen şişirilmiş tulum.
• Umumi. Herkese ait.

amme nevalühü

• "Cenâb-ı Hakkın lütuf ve ihsanı herkese veya herşeye şâmildir." meâlinde.

ammeten

• Umumi olarak, herkese ait olarak, genel tarzda.

ba'ziyet

• Bazılarına âit oluş. Herkese âit olmama. Herkesle alâkalı olmama. Bir şeyin bir kısmı ve bir miktarı.

bagiz

• (Bugz. dan) Herkese nefret eden, buğzeden. Hiç kimseyi sevmeyen. Tiksinen.

bedre / بدره

• (Çoğulu: Bider) Kuzu veya oğlak derisi.
• İçi altun dolu olan kese.
• Onbin dirhem.

• Para kesesi. (Arapça)

berber

• Tıraş eden, saç kesen. (Farsça)
• Afrika'nın kuzeyindeki bir kavim. (Farsça)

berr

• (Çoğulu: Ebrâr) Va'dinde sâdık. Sözünde duran. Muhsin. Keremkâr.
• Nimetleri herkese, umuma ihsan eden.
• Gerçeklik, sıdk.
• Susuz, kuru yerler.
• Toprak. Yeryüzü, yer.

berran

• Kesen, kesici, keskin. (Farsça)

bettar / bettâr

• Çok kesen, fazla keskin.

bevatir

• (Tekili: Bâtire) Keskin, çok kesen kılıçlar.

bintü'l-fikri

• "Kıza benzeyen düşünce" mânâsında, Üstadın bazı mahrem fikirleri herkese okutmanın doğru olmadığını belirten bir benzetme.

carim

• Cürüm ve kabahat sahibi. Suçlu.
• Ailesinin maişetini kazanan.
• Kesen.
• Hurma toplayan.

cidad

• Hurma kesecek vakit.

dellak

• (Delk. den) Hamamlarda müşterileri keseleyip yıkayan kimse, tellâk.

ders-i amm

• Bir medreseyi bitirdikten sonra, tâbi tutulan imtihan sonunda medrese talebelerine ders vermek salâhiyetini kazanan.
• Asistan.
• Herkese ders vermeğe salâhiyetli âlim.

dersiamm / dersiâmm

• Herkese ders verebilen hoca.

ekyas

• (Tekili: Kis) Kisler, para keseleri. Torbalar.
• (Keys) Akıllı kimseler.

emyan

• Para kesesi, içine para konulan torba, çanta. (Farsça)

engizisyon

• XVI. ve XVII. asırlarda Hristiyan Katolik Mezhebine âit kiliselerden alâkayı kesen veya Papa'ya karşı gelenlere yapılan -insanları arslanlara parçalatmak, fırında yakmak gibi- dehşetli işkenceler veya onları bu azaba mahkûm eden mahkemelere verilen isim. (Fransızca)
• Çok ağır ve çok zâlimce cezây (Fransızca)

engizisyon mahkemeleri

• Fransa'da 16. ve 17. yüzyıllarda Hristiyan Katolik Mezhebine ait kiliselerden alâkayı kesen veya Papa'ya karşı gelenleri ağır işkence ve zor ölümlere mahkûm eden mahkemelere verilen isim.

erre

• Tahta kesecek dişli âlet, bıçkı. (Küçüğüne verilen testere ismi bundan gelir.) (Farsça)

erzak-ı umumiye

• Umumî, herkese ait erzaklar, rızıklar.

eşkıya / eşkıyâ

• Yol kesenler.

eşkiya / eşkiyâ / اشقيا

• Şakiler. Yol kesenler. Asiler. Allah'a veya kanunlara isyan edip kötülük yapanlar. Haydutlar, anarşistler, âsiler. Hak ve kanunlara baş kaldıranlar, Allahın emirlerine karşı gelenler.

• Haydutlar, yol kesenler. (Arapça)

farz-ı ayn

• Kişinin bizzat yapması gereken farz. Herkese farz olan.

garameten

• Herkese eşit olarak, taksim ederek, paylaştırarak, hakkına göre.

girih-bür

• "Düğüm kesen". Yankesici. (Farsça)

gümüş kozak

• Tar: Eskiden hükümdarlara gönderilen nâme-i hümayunların konulduğu mahfaza. Nameler atlas keseye konur, sonra da kozaya geçirilirdi. Kozakların gümüşten yapılmış olanları olduğu gibi altundan, şimşirden de yapılanları vardı. Altundan olanlar imparatorlara, gümüşten olanlar da küçük devlet reislerine

haç

• Birbirini dik olarak kesen iki doğrunun meydana getirdiği, hıristiyanlık dîninin sembolü olarak kabûl edilen şekil. Buna salîb ve istavroz da denir.

hacamat / hacâmat

• Hacâmat bıçağı denilen bir âletle, vücûdun deriye yakın damarlarını keserek kan alma. Kan almaya fasd da denir.

hadd-i kat'-i tarik / hadd-i kat'-i tarîk

• Huk: Yolkesenlere verilecek ceza.

harami / harâmî

• Katı-üt tarik, yol kesen. Haydut.

• Haydut, yolkesen.

harb

• İki veya daha çok devletin birbirleriyle siyasi alâkaları keserek silahlı kuvvetlerle çarpışmaları, vuruşmaları.

harc-ı alem / harc-ı âlem

• Herkese elverişli, her keseye münasib.

harcıalem / harcıâlem / خرج عالم

• Herkese açık, herkese uygun.

harita

• yun. Yeryüzünün veya bir parçasının belli bir ölçüye göre küçültülerek muvafık bir yere çizilen taslağı.
• Dağarcık, kulplu kese.

hartuc

• Topa merminin ardından sürülen barut kesesi. (Farsça)

hasat-ı mesane / hasât-ı mesane

• Tıb: Sidik kesesinde meydana gelen taş.

haydud / حيدود

• Eşkiya, haydut, yolkesen. (Macarca > Arapça)

hazım

• Kesici, kesen.

hazim

• Sür'atle kesen.
• Çok çabuk yeyip bitiren.
• Düşmanı hezimete uğratan.

hazır u nazır

• Her yerde hazır olup, bilen ve gören, yardım eden veya herkese lâyık cezasını veren Allah (C.C.)

hemyan

• Kese, torba, çanta, dağarcık. (Farsça)

hud'a

• Hile, oyun. Aldatma. Düzen. Mekir.
• Bir kere aldanmak.
• Herkese aldanan. Safdil.

hususi / hususî

• Bir şeye aid olan. Herkese âid olmayan.

huteba-i umumi / huteba-i umumî / hutebâ-i umumî

• Herkese hitâp edenler, umuma ders verenler.

• Herkese hitâbeden, umuma ders verenler. (Farsça)

i'lan

• Belli etmek. Yaymak. Herkese duyurmak.
• Gazetelerde veya sokaklarda duvarlara kâğıt yapıştırarak ticari bir iş, bir adres veya başka bir şeyi herkese bildirme.
• Açığa vurma, yayma, meydana çıkarma.

i'lanname

• İçinde ilân yazılı olan kâğıt. (Farsça)
• Bir hususun herkese ilân edilmesi için hükümetçe hazırlanıp bastırılan resmi kâğıt. (Farsça)

ibret-i alem için / ibret-i âlem için

• Bütün âleme ibret olsun diye. Herkese ibret olsun için.

ibtihal

• Halktan alâkayı keserek Allaha tazarru' ve niyazda bulunmak.

idab

• Herkesi ziyafete davet etme. Sofrası herkese açık olma.
• Doğruluğunu ve hak olduğunu herkese bildirme.

ifrazciyan

• Darphanede sikke (para) kesenler. Altun, gümüş ve bakır madenlerini para haline getirdikleri için bu tabir meydana gelmiştir.

ifşa

• (Çoğulu: İfşâât) Duyurmak. Fâşetmek. Meydana çıkarmak. Gizli bir şeyi herkese duyurmak.

iftitah tekbiri

• Namaza başlarken alınan tekbir. Namaz, her nevi dünya meşguliyetinden alâkayı keserek kılındığı için, Allahü Ekber diye iftitah tekbirini alarak namaza başladıktan sonra ibadet esnasında dünya işi haram olup namazı bozar. Bu mâna için bu tekbire, tahrime adı da verilir.

iksal

• (Kesel. den) Bezginlik ve bıkkınlık verme.

iktidab

• Bir şeyi kendisi için kesmek.
• Henüz öğretilmemiş deveye binmek.
• İrticâlen söz söylemek.
• Edb: Şâir, kasidesinden teşbihi keserek maksadına, yani medhettiğinin medhine geçmek.

ilmihal / ilmihâl

• "Hâl ilmi" mânâsında herkese gerekli olan dinî hükümleri bildirmek maksadıyla yazılan kitaplara verilen isim.

inayet-i şamile / inayet-i şâmile

• Herkese ait umumi inayet ve yardım. (Farsça)

işaa etmek / işâa etmek

• Haber yaymak, herkese duyurmak.

isar

• Keçinin memesine takılan torba, kese.

iti

• Keskin, kesen.
• Mc: Sert, acı.

iz'an-rüba-i kainat / iz'an-rüba-i kâinat

• Kâinatın aklı alan vechesi, herkese hayret ve şaşkınlık veren yüzü.

iz'an-rüba-yı kainat / iz'an-rübâ-yı kâinat

• Kâinatın herkese iman veren yüzü.

ızbandut

• Eskiden Rum korsanlarına verilen addır.
• Haydut, yolkesen, şaki, eşkiya.
• İri vücutlu, korkunç.

izn-i amm / izn-i âmm

• Herkese müsaadeli olan.
• Ist: Cum'a namazı kılınan cami kapısının kayıtsız şartsız her müslümana açık olması.

kadum

• (Çoğulu: Kudm) Keser.
• Şam yakınında bir köyün adı.

kafedan

• Attarların eczâ koydukları kese veya torba.

kalender

• İbâdetlerin görünmesine önem vermeyen, herkese tatlı söyleyerek kalb kazanmağa çalışan, farzları yapmaya dikkat eden ve dünyâya düşkün olmayan kimse.

kasis

• Bir yolu, bir tarafından diğer tarafına kadar kesen su arkı. (Fransızca)

katı'

• (Kat'. dan) Kesen, Kat' eden. Durduran, mâni olan.
• Keskin ve iyi bileylenmiş kılıç.

kati' / kâti' / قاطع

• Kesen, kesici. (Arapça)

katı'a

• Kesen, kesici.

katı-ut tarik

• Yol kesen, eşkiya.

katıüttarik / katıüttarîk

• Yol kesen.

katta'

• Çok kat'eden, adah çok kesen.

kazıb

• (Çoğulu: Kavâzıb-Kızâb) Kesici, kesen.

kese

• Kısa yol, kestirme yol.
• Mc: Mali iktidar, servet. (Para kesesi manasında olan kelime için Bak: Kise)

keşende

• "Çeken, çekici" mânalarına gelir ve birleşik kelimeler yapmakta kullanılır. Meselâ: (Mihnet-keşende: Mihnet çeken.) (Farsça)
• Dayanan, tahammül eden, mütehammil. (Farsça)

ketum

• Sır saklayan. Herkese her şeyi konuşmayıp sırrını belli etmiyen.
• Her şeyi gizleyen.

kımat

• Örtü, sargı. Sarılacak bez. Beşik bağırdağı.
• Keserken koyunun ayağını bağlamada kullanılan ip.

kis

• (Çoğulu: Ekyâs) Cepte taşınır küçük para kesesi.
• Rahimde döl yatağı.
• Bedendeki bâzı sıvıların toplandığı kese biçimindeki oyuklar.

kısas / kısâs

• İşlenen suçun, yapılan kötülüğün aynısını suçluya tatbîk ederek cezâlandırma, öldüreni öldürme, yaralıyanı yaralama, bir uzvu kesenin uzvunu kesme cezâsı.

kise / kîse / كيسه

• (Kis-Kese) Küçük-büyük torba kab. (Farsça)
• Para kesesi. Kumaştan çanta biçiminde torba kab. (Farsça)
• Yoğurt kesesi. (Farsça)
• Para. Para hesabı. Öz para. (Farsça)
• Kestirme yol. (Farsça)

• Poşet, çanta, kese.

• Kese.

• Torba, kese. (Farsça)
• Para kesesi. (Farsça)

kıtaf

• Bağdan üzüm kesecek ve ağaçtan yemiş devşirecek vakit.

kustar

• Kesedar. Sarraf.
• Tüccar, tâcir.
• Mizan, ölçü.
• Bir şehre veya bir beldeye vâli olan kimse.

kutta'

• (Tekili: Katı') Kesiciler, kat' ediciler, kesenler.

kutta-i tarik

• Yol kesenler, eşkiyalar, haydutlar.

kuvare

• Yuvarlak parça (ki gömlek yakasından veya kavun, karpuz başından keserler.)

labirent

• Bir defa içine girildiğinde çıkış yolu çok güçlükle bulunabilen bina. (Fransızca)
• Çok karışık ve birbirini kesen yol. (Fransızca)

mahazz

• Kat'edecek, kesecek yer.

mahrem

• Gizli olan, herkese söylenmeyen, gizli sır.

• Dînen evlenilmesi ebedî haram (yasak) olan, soy, süt veya evlenme sebebiyle nikâhı haram olan kimse.
• Gizli, herkese söylenmeyen.

mahsus

• Ayrılmış, tâyin edilmiş.
• Herkese âit olmayıp bazılara âit olmuş olan. Yalnız birine âid olan. Hususileşmiş. Müstakil.
• Bile bile, istiyerek.
• Yalandan, şakadan, lâtife olarak.

makariz

• (Tekili: Mikrâz) Makaslar, kesecek âletler.

maknat

• Ümit kesecek yer.

mal-ı umumi / mâl-ı umumî

• Herkese ait olan mal.

maslahat-ı irşad-ı umumi / maslahat-ı irşad-ı umumî

• Herkese doğru yolu göstermenin gerektirdiği hikmet.

matmah-ı cihani / matmah-ı cihanî

• Bütün herkese ait tamah olunan ve büyük istekle üzerine bakılan şey.

mazarrat-ı umumiye

• Herkese zararı dokunan şeyler.

mazif

• Herkese sofrası açık olan ev. Kapısı açık, misafir sever ev. Misafirperver olan hâne.

medrese-i umumi / medrese-i umumî

• Genele ve herkese açık olan medrese.

medrese-i umumiye

• Herkese açık medrese, okul.

mekaris / mekarîs

• (Tekili: Mıkrâs) Makaslar, kesecek aletler.

memdude

• Balçıklı ve kesekli yer.

mensek

• (Çoğulu: Menâsik) İbâdet yeri. İbâdetgâh.
• İbâdet yapma usulü.
• Kurban kesecek yer.

menşur

• (Neşr. den) Neşrolunmuş. Dağıtılmış. Yayılmış. Herkese ilân edilmiş.
• İşleri dağınık. Perişan.
• Sultanın emri, mühürsüz mektubu, fermanı.
• Bayrak.
• Mat: Alt ve üst tabanları birbirine müsavi ve müvâzi (eşit ve paralel), kenarları da müsâvi ve müvâzi olup yüzleri b

menun

• (Menn. den) Kesmek.
• Vakit, zaman, ömür ve sâireyi kesen mânâsınadır.

merare

• (Çoğulu: Merâir) Öd kesesi.

meşgel

• Yol kesen, haydut, şaki, eşkiyâ. (Farsça)

mesrube

• Uzun saç.
• Saç kesecek âlet.

mezbaha

• Hayvanları kesecek yer.

mezil

• Daralıp gönlündeki sırrı ifşâ eden, sıkıntıdan içindeki sırrı açıklayan.
• Ayağı uyuşmuş.
• Malını ve sırrını herkese gösterip açıklayan.
• Küçük cüsseli, zayıf, hafif kimse.

mifras

• (Çoğulu: Mefâris) Gümüş kesecek âlet.
• Demir.

mihbeb

• Tâne tâne kesecek âlet.

mihver-i alem / mihver-i âlem

• Arzın merkezinden geçerek semâ küresini her iki tarafta kesen mevhum hat.

mıkass

• (Çoğulu: Makâs) Kesecek âlet, mikrâz.

mikatt

• (Çoğulu: Mikât) Üzerinde kalem kesecek âlet.

mıkraz

• (Çoğulu: Mekariz) Makas. Kesecek âlet.

mikta'

• Kesecek âlet.

milhab

• (Çoğulu: Melâhib) Kesecek âlet.
• Ber nesnenin kabuğunu soyacak âlet.

mişzeb

• Dişli orak.
• Bağcıların asma çubuğu kesecek âletleri.

miz'a

• Ayıracak alet. Kesecek alet.

mu'cizbeyan

• Anlatış tavrı herkese benzemeyen. Tarz-ı beyanı mu'cize olan. Kur'an-ı Kerim. (Farsça)

mu'lin

• İlân eden. Herkese bildiren.

mükeyyes

• Keselenmiş. Kese biçiminde toplanıp kalmış olan şey.

muktasır

• Kısa kesen, uzatmıyan.

muktesir

• Kısa kesen, iktisar eden.

mürşid-i umumi / mürşid-i umumî

• Herkese her yönden doğru yolu gösteren, genel mürşid.

müşa'

• (Şüyu. dan) Yayılmış, şüyu bulmuş, herkese duyurulmuş.
• Ortaklar veya hissedarlar arasında birlikte kullanıldığı hâlde hisselere ayrılmamış olan şey.

mütearri

• (Uryet. den) Bir şeyden alâkasını kesen.
• Soyunan, taarri eden, çıplak.

mütekatı'

• Karşılıklı kesişen, birbirini kesen.

nefur

• Ürken, ürküp kaçan.
• Herkese iyiliği dokunan kimse.

neşir

• Dağıtma, yayma, herkese duyurma.

neşr

• Neşretmek, yaymak, bir haberi fâşetmek, herkese duyurmak, şâyi kılmak.
• Başıboş cemaat.
• Bulutlu günde yel esmek.
• İzhar etmek.
• Katetmek.
• Mecnun veya hastaya duâ yazmak veya okumak.

neşr ü tamim / neşr ü tâmim

• Herkese yayarak genelleştirme.

nübele

• (Çoğulu: Nübel) İstincâ taşı.
• Kesek parçası.

propaganda

• Bir fikri veya malı herkese bildirmek veya kabulü için yapılan ilân. Çok kıymetli olduğu veya olmadığı hâlde bir şeyin kıymetini arttırmak maksadiyle yapılan konuşma veya ilânat. (Fransızca)

rahzen / râhzen / راهزن

• Yol vuran. Yol kesen. Eşkiyâ, haydut. (Farsça)

• Yol kesen, haydut. (Farsça)

ref'-i imtiyaz

• İmtiyazın, sınıflamanın kalkması. Aynı hakka sahip herkese aynı muâmele yapılması.

rehzen

• Yol kesen, haydut, eşkiya. (Farsça)

reks

• (Rekkese) Geri döndürmek, çevirmek, tepesi aşağı etmek.

rızk

• Yiyecek içecek şey, azık, kut.
• Allah'ın herkese nasip kıldığı nimet.

• Yiyip içecek şey. Maddi mânevi ihtiyaca lâzım nimet. Allah'ın herkese lütuf ve kısmet ettiği ve bekaya sebeb olan nimet.

safra

• Sarı.
• Karaciğere bağlı öd kesesi içindeki yeşilimsi sarı ve acı su ki, yağların hazmına hizmet eder.

sahavetkar / sahavetkâr

• Eli açık, cömert olan. Herkese ihsan eden. (Farsça)

sahi

• Cömert, eli açık, herkese iyilik etmek isteyen.

şaki / şakî

• (Şekavet. den) Haydut. Yol kesen. Haylaz.
• Her çeşit günahı işleyebilen.

• Yol kesen, haydut.

• Haydut, yol kesen.
• Her türlü günahı işleyecek bahtsız, haylaz, habis.

salib / salîb

• Hıristiyanlık dîninin sembolü kabûl edilen birbirini dik kesen iki doğrunun meydana getirdiği şekil, haç, istavroz.

sarim

• Kesen, kesici.
• Şecaatlı.

sarr

• Kesenin ağzını bağlamak.
• Hıfzetmek.
• Cem'etmek, toplamak.
• Yukarı kaldırmak.
• Zammetmek, artırmak.

sedd-i turuk eden

• Yolları kesen, kapayan.

sefn

• Keser.
• Timsah derisi gibi olan sert deri.
• Yutmak.
• Kazık.

sektedar / sektedâr

• Susan, sesini kesen.
• Zarara uğramış olan.
• Aheng ve düzeni bozulmuş.

sellah

• (Selh. den) Kasaplık hayvan kesen veya yüzen.

şirk

• En büyük günah olan Allah'a (C.C.) ortak kabul etmek. Allah'tan (C.C.) ümidini keserek başkasından meded beklemek.

sırr

• Gizli hakikat. Gizli iş. Herkese söylenmeyen şey.
• Müşâhedetullah'ın mahalli bulunan kalbdeki lâtife.
• İnsanın aklının ermediği şey. Allah'ın hikmeti. (Sırrını kimseye fâş etme sırrın fâş olur.Sen kendi sırrını saklayamazsanEl sana nasıl sırdâş olur.)

sosyalizm

• İktisadî teşebbüsleri ve teşekkülleri devlete vermek isteyen görüş. İştirakiyecilik. Güya, herkese müsavi mal verme esasını idare sisteminde yerleştirmeyi ve mal birliğini iddia eden ve insan fıtratına zıt olarak hürriyetleri daraltıcı ve din aleyhdarı bir sistem. Serserilere, zenginlerin mallarını (Fransızca)

surre / صره

• (Çoğulu: Surer) Para kesesi, para çıkını.
• Hac zamanında İslâm Devletinin pâdişahı tarafından fakir ve muhtaçlara dağıtılması için Mekke ve Medineye her yıl gönderilen para ve sâir şeyler.

• Para kesesi, cüzdan. Osmanlı pâdişâhlarının her yıl hac mevsiminde Haremeyn-i şerîfeyn (Mekke ve Medîne) halkına ve buralarda geçici olarak bulunan müslümanlara, mukaddes yerlerin ve hac yollarının emniyetini sağlayan Mekke şeriflerine ve Hicaz bölge sindeki diğer idârecilere gönderdikleri para ve d

• Para kesesi. (Arapça)
• Hükümdar tarafından Mekke'ye gönderilen paralar ve armağanlar. (Arapça)

ta'mim

• Umumileştirme. Herkese bildirme.

• Umumileştirme, herkese bildirme, genelge.

ta'mimen

• Ta'mim suretiyle. Herkese bildirmek suretiyle.

tahdis / tahdîs

• (Hudus. dan) Söylemek. Anlatmak. Rivayet etmek.
• Şükür ve teşekkür ile bildirmek. Görülen iyiliği herkese söylemek.
• Hazret-i Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm'ın sözünü tekrarlamak.

• Söylemek, rivayet etmek. Görülen iyiliği herkese söylemek.

tamim olunma

• Herkese duyurulma.

tasafün

• Suyun az olduğu zamanlarda herkese eşit miktar su vermek.

teşhirgah / teşhirgâh

• Sergi yeri, herkese gösterme yeri. (Farsça)

teşhirgah-ı enam / teşhirgâh-ı enâm

• Mahlukatın herkese gösterildiği yer, dünyâ. (Farsça)

tevessü'

• (Çoğulu: Tevessüât) Genişleme, yayılma. Vüs'at bulma.
• Zahmetsiz herkese yer bulunma.

tevziat / tevziât

• (Tekili: Tevzi') Tevziler, dağıtmalar.
• Herkese payını vermeler.

tişe / tîşe / تيشه

• Muharebede kullanılan başı sivri ve keskin balta, keser. (Farsça)

• Keser. (Farsça)
• Balta. (Farsça)

ümm-üd dem

• Kırmızı kan damarlarında görülen kabarma. Bu nabız damarlarından birisine açılan kan kesesi.

umumi / umumî

• Umumî, herkese ait, herkesle ilgili, genel.

• Herkesle alâkalı, herkese dâir.

umumiyet

• Bir şeyin herkese âit olması. Umumilik.

vücud-u ebter

• Kesik, sona ermiş varlık; kendisiyle Rabbi arasındaki bağı kesen varlık.

zabih / zâbih

• (Zebh. den) Boğazlayan, kesen. Kurban kesen.

zekeriyya

• Benî İsrail peygamberlerinden ve Hz. Süleyman Aleyhisselâm'ın neslindendir. Beytül-Makdis'de Tevrat yazan ve kurban kesen reis idi. Zevcesi, Hz. Meryem'in teyzesi idi. Benî İsrail'in büyüklerinden olan İmran namındaki zatın karısı Hanne, Zekeriyya (A.S.) ın karısının kardeşidir. Hz. Meryem İmran kız

zen

• Vuran, kesen, atan mânalarına gelerek birleşik kelimeler yapılır. (Zeden: Vurmak mastarında emir köküdür) Lâf-zen : Söz atan, lâf atan. (Farsça)