abs

• Kurumak, katılaşmak.

adem-küş / âdem-küş

• Adam öldüren, katil. (Farsça)

aglef

• Sünnetsiz.
• Sandıkta kapalı.
• Mc: Katılaşmış, duygusuz kalb.

akıle / âkıle

• Kâtilin, öldürme işindeki yardımcıları, bunlar yoksa öldürmede kendisine yardım eden kabîlesi (köylüleri, şehirlileri) ve akrabâsı.

anise

• Sıkı bağlanmış. (Farsça)
• Koyulaşmış, katılaşmış şey. (Kan ve mürekkeb gibi akıcı maddeler.) (Farsça)

asa'

• Yaş olan şey kuruyup katılaşmak.

aşure

• (Aşurâ) Arabi aylardan olan Muharrem ayının onuncu günü. Aynı günde çeşitli hububat ve kuruyemişler katılarak yapılan tatlı.

banyol

• Bu kelime; zindan, hapishâne mânâlarında kullanılırdı. Buraya katiller, hırsızlar ve beylik esirlerin satışa yaramıyanları konurdu.

başıbozuk

• Bir harp çıktığında orduya süvari veya piyade olarak katılan gönüllü asker. Başıbozuk tâbiri, gelişigüzel ve intizamsız idare tarzına da alem olmuştur. Bir zamanlar bu tâbir, asker olmayan siviller için de kullanılmıştır. (Türkçe)

• Askerlerin arasına katılmış sivil savaşçı.

bem

• Bazı sıfatlara katılarak mübalağa beyan eder.

bilfiil / بالفعل

• Gerçekten, yaparak, katılarak, bizzat. (Arapça)

biliştirak / biliştirâk / بالاشتراک

• Katılarak. (Arapça)

boykot

• (Boykotaj) Bir şahıs veya devlete karşı alış-verişi, münasebetleri kesmek. Bir ülkeyi, bir topluluğu veya bir şahsı zarara sokmak maksadıyla onunla her türlü ilgiyi kesme. (Fransızca)
• Bir işten geçici olarak çekilme; işe, çalışmaya hep birlikte katılmama. (Fransızca)

cani / cânî

• Kàtil, cinayet işleyen.

cif

• ing. Bir malın fiyatına, nakliye ve sigorta ücretinin de katılmış olduğunu gösteren bir kısaltma.

cümud

• Katılık, sertlik.

cumudet

• Katılık, sertlik.

cümudiyet / cümûdiyet

• Donukluk, katılık.

dahil olma

• İçeri girme, katılma.

derc edilme

• İçine katılma, yerleştirme.

diyet

• Kâtilin (adam öldürenin) vereceği para cezâsı.

duhul

• Girme, katılma, gelme.

dürüşti / dürüştî

• Kabalık, sertlik, katılık, kalınlık, yoğunluk. (Farsça)

ebazir

• (Tekili: Ebzâr) Yemeklere katılan baharatlar, kurumuş kekikler.

ebu talha zeyd bin sehl

• Ashab-ı Kiram arasında, sayılı kahramanlardan ve atıcılardandır. Resul-ü Ekreme (A.S.M.) atılan oklara göğsünü germiştir. 20 Hadis-i Şerif rivayet etmiştir. Hicri 34 tarihinde vefat etmiştir. Bütün muharebelere katılmış bir kahraman-ı İslâmdır. (R.A.)

edat

• Kendi kendine anlamı olmayıp isim ve fiillere katılarak anlam gösteren kelime. 2 Âlet.

ehl-i salib

• Bayrağında salib (haç) bulunanlar. Hristiyanlar. (Farsça)
• Osmanlılardan 209 sene evvelki tarihte Haçlı Seferlerine katılan Hristiyan Ordusu. (Farsça)

enbeste

• Koyulaşmış, katılaşmış, sıvılığını kaybetmiş. (Farsça)
• Uyuşmuş, miskinleşmiş insan. (Farsça)

feha

• (Çoğulu: Efhâ) Çorbaya katılan veya dövüp yemek üzerine ekilen bir ot.
• Soğan.

ferid / ferîd

• Katılaşmış şey, donmuş nesne. (Farsça)
• Avcı kuş. (Farsça)

fettak

• (Fetk. den) Kanlı katil, çok sayıda insan öldürmüş kimse.

fürre

• Katılık, şiddet.
• Evvel.

füsürde dil

• Kalbi donmuş. Hissiz. Kalbi katılaşmış.

gazve

• Peygamber Efendimizin (a.s.m.) bizzat katıldığı savaşlar.

hamata

• Katılık.
• Yanmak.
• Boğaz ağrısı.
• Darı samanı.
• Kalbin ortası.

hamire / hamîre

• Hamur içine katılan maya.

hamz

• Keskinlik, katılık, şiddet. Metinlik, sağlamlık.

hasaret

• Cıvık ve sulu şeyin koyulaşıp katılaşması.
• Dahâmet peyda etme, irileşme.

hazırlöp

• Kabuğu içinde suda pişip katılaşmış yumurta.
• Mc: Emek sarfetmeden elde edilen kazanç.

helesaya çıkmak

• Eskiden ramazanlarda iftardan sonra para toplamak için çocuklar tarafından teşkil edilen çalgılı heyetlere katılanlar tarafından nakarat makamında söylenen bir tabirdir. Dilenciliğin kibarcalarından sayılır.

himaze

• Katılık, şiddet.

hirabe

• Şehir dışındaki yerlerde yapılan eşkiyalıklara katılma. Dağlarda yapılan haydutluklarda bulunma.

hisse-i iştirak

• Katılma payı.

hormon

• yun. Salgı bezlerinden çıkıp kana katılan maddelerin genel adı.

ibadette bid'at / ibâdette bid'at

• Peygamber efendimiz ve Eshâbı zamânında bulunmayıp da dîne sonradan katılan reformlar, değişiklikler.

ihdar-ı dem

• Huk: Maktulün (öldürülmüş olan kimsenin) diyetini katilden (öldürenden) aldırmamak.

ihnet

• Gazap, öfke. Hiddet.
• Kalb katılığı.
• Kin bağlamak.

ıhşişan / ıhşîşan

• Kabalığı, inatçılığı ve katılığı fazla olmak.

ilhak / ilhâk / الحاق

• Katma, karıştırma. (Arapça)
• Katılma. (Arapça)
• İlhak olunmak: Katılmak. (Arapça)

iltihab-ı edeme

• Tıb: Cildin iltihablanarak katılaşması.

iltihak / التحاق / iltihâk / اِلْتِحَاقْ

• Karışmak. Katılmak. Yetişmek. Bitişmek.

• Katılma.

• Katılma.

• Katılma. (Arapça)
• İltihak etmek: Katılmak. (Arapça)

• Katılma.

iltihak eden

• Katılan.

iltihak etme

• Katılma.

iltihak etmek

• Katılmak.

iltihaken

• Katılarak.

imtisal

• Nümune kabul etme.
• Uymak. Ayrılmamak üzere inkıyad etme.
• Mesel ve kıssa söyleme.
• Bir şeyin suretine girme.
• Muvafakat ve mutabakat etme.
• Katili kısas etme.

incimad

• Donma, katılaşma.

indirac

• Dahil olma. İçeri girme, katılma.
• Nesil tamamen tükenip halefi kalmama.

insibab

• Dökülme, katılma.

inzımam

• (Zamm. dan) Bir birine ilâve olunmak, katılmak. Yapışmak. Birbiri ile alâkalı oluş.

inzimam / inzimâm / اِنْضِمَامْ

• Katılma, ilave olunma.

inzimam etme

• Eklenme, katılma.

inzimam-ı re'y / inzimâm-ı re'y / اِنْضِمَامِ رَأْيْ

• Fikren katılma.

irtiha'

• Katılma, karışma.

iştidad

• (Şiddet. den) Şiddetlenme.
• Sertleşme, katılaşma.
• Büyüme. Artma, çoğalma, ziyâdeleşme.

istikade

• Adam öldürmüş olan katilin kısasını isteme.

istıksas

• (Kısas. dan) Kısas isteme. Bir katilin şeriatça öldürülmesini isteme.

istinkaf / istinkâf

• Çekinme, katılmama.

iştirak / iştirâk / اشتراک

• Ortaklık, katılma.

• Katılım. (Arapça)
• Ortaklık. (Arapça)

iştirak eden

• Katılan, ortak olan.

iştirak etme

• Ortak olma, katılma.

iştirak etmek

• Katılmak.

ka'beri / ka'berî

• Ailesine, arkadaşına, yoldaşına, kabilesine ve halkına katılık eden, kötü ahlâklı kişi.

kart

• Tazeliği geçmiş, katılaşmış.
• Gençliği geçmiş, geçkin, yaşça büyük.

kasa

• Kabalık.
• Şiddet.
• Katılık.

kasame

• (Kasem. den) Katili bilinmeyen kimsenin bulunduğu, şüphelenildiği mıntıka halkından elli kişiye yemin ettirme.

kasavet / kasâvet / قساوت / قَسَاوَتْ

• Kalb katılığı, gaflet.
• Kaygı, tasa, üzüntü, keder.

• Katılık.

• Katılık, sertlik. (Arapça)
• Keder. (Arapça)

• Katılık.

kasavet-i kalb / kasâvet-i kalb

• Kalp sertliği, kalp katılığı.

kasavet-i kalbiye / kasâvet-i kalbiye

• Kalp katılığı, gaflet.

kasavet-i mücesseme

• Tecessüm etmiş kasavet; cisim gibi somut hâle gelmiş kalp katılığı.

kasavet-i vahşiyane / kasâvet-i vahşiyâne / قَساَوَتِ وَحْشِيَانَه

• Vahşice kalb katılığı.

kasavet-i vahşiye

• Vahşî katılık, vahşette katılaşmış.

kash

• Kuruluk, katılık.

kasiyye / kasîyye

• Katılık.

kasvet / قسوت

• Katılık.
• Sıkıntı. İç sıkıntısı.
• Kalb katılığı.

• Katılık, sertlik.
• Merhametsizlik, acımasızlık.
• Sıkıntı, gönül darlığı.

• Katılık, sertlik, kalbden hayır (iyilik) ve yumuşaklığın çıkması.

• Sıkıntı, katılık.

• Katılık. (Arapça)
• Gönül darlığı. (Arapça)
• Kasvet basmak: Gönlü daralmak. (Arapça)

katele

• (Tekili: Katil) Katiller. İnsan öldürmüş kimseler.

katl / قتل

• (Çoğulu: Mekâtıl) Kesmek.

• Öldürme, katil. (Arapça)

katla / katlâ

• (Tekili: Katîl) Öldürülmüş kimseler.

kavad

• Katili maktul yerine kısas etmek.

kazab

• Katılık, şiddet.

ken

• "Kazan, kazıcı, koparan, yıkan, söken." anlamlarına gelir ve kelimelere katılır. Meselâ: (Kuh-ken: Dağ deviren, tünel açan) gibi. (Farsça)

kesafet / كَثَافَتْ / kesâfet

• Yoğunluk, katılık.

• Şeffaf olmama, yoğunluk ve katılık.

• Şeffaf olmama, yoğunluk ve katılık.

kongre

• Çeşitli memleketlerden yöneticilerin, elçilerin ve delegelerin katılmasıyla yapılan toplantı. (Fransızca)

kubbe-nişin

• İstanbulda Topkapı Sarayı'nda Kubbealtı denen yerde toplanan kabine üyeleri denebilecek toplantıya katılan vezirlerin herbiri. (Farsça)

küşende

• Öldüren, katil, öldürücü. (Farsça)

kut'ül amare / kut-ül amare / كوتول امار

• Kut'ül Amare ne demektir?

  Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordusu'nun Komutanlığı'na atanarak 5 Aralık'ta Bağdat'a varan Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa'nın emriyle Irak ve Havalisi Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri 27 Aralık'ta Kut'u kuşattı. İngilizler Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki kolorduyla hücuma geçti ancak, 6 Ocak 1916 tarihli Şeyh Saad Muharebesi'nde 4.000 askerini kaybederek geri çekildi. Bu muharebede 9. Kolordu Komutanı Miralay 'Sakallı' Nurettin Bey görevinden alındı ve yerine Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük olan amcası Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
  İngiliz Ordusu, 13 Ocak 1916 tarihli Vadi Muharebesi'nde 1.600, 21 Ocak Hannah Muharebesi'nde 2.700 askeri kaybederek geri püskürtüldü. İngilizler mart başında tekrar taarruza geçti. 8 Mart 1916'da Sabis mevkiinde Miralay Ali İhsan Bey komutasındaki 13. Kolordu'ya hücum ettilerse de 3.500 asker kaybederek geri çekildiler. Bu yenilgiden dolayı General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe getirildi.

  Kut'ül Amare zaferinin önemi

  Kût (kef ile) veya 1939’dan evvelki ismiyle Kûtülamâre, Irak’ta Dicle kenarında 375 bin nüfuslu bir şehir. Herkes onu, I. Cihan Harbinde İngilizlerle Türkler arasında cereyan eden muharebelerden tanır. Irak cephesindeki bu muharebeler, Çanakkale ile beraber Cihan Harbi’nde Türk tarafının yüz akı sayılır. Her ikisinde de güçlü düşmana karşı emsalsiz bir muvaffakiyet elde edilmiştir.
  28 Nisan 1916’da General Townshend (1861-1924) kumandasındaki 13 bin kişilik İngiliz ve Hind askerlerinden müteşekkil tümenin bakiyesi, 143 günlük bir muhasaradan sonra Türklere teslim oldu. 7 ay evvel parlak bir şekilde başlayan Irak seferi, Basra’nın fethiyle ümit vermişti. Gereken destek verilmeden, tecrübeli asker Townshend’den Bağdad’a hücum etmesi istendi.
  Bağdad Fatihi olmayı umarken, 888 km. yürüdükten sonra 25 Kasım 1915’de Bağdad’a 2 gün mesafede Selmanpak’da miralay Nureddin Bey kumandasındaki Türk ordusuna yenilip müstahkem kalesi bulunan Kût’a geri çekildi. 2-3 hafta sonra takviye geleceğini umuyordu. Büyük bir hata yaparak, şehirdeki 6000 Arabı dışarı çıkarmadı. Hem bunları beslemek zorunda kaldı; hem de bunlar Türklere casusluk yaptı.

  Kût'a tramvayla asker sevkiyatı

  İş uzayınca, 6. ordu kumandanı Mareşal Goltz, Nureddin Bey’in yerine Enver Paşa’nın 2 yaş küçük amcası Halil Paşa’yı tayin etti. Kût’u kurtarmak için Aligarbi’de tahkimat yapan General Aylmer üzerine yürüdü. Aylmer önce nisbî üstünlük kazandıysa da, taarruzu 9 Mart’ta Kût’un 10 km yakınında Ali İhsan Bey tarafından püskürtüldü.
  Zamanla Kût’ta kıtlık baş gösterdi. Hergün vasati 8 İngiliz ve 28 Hindli ölüyordu. Hindliler, at eti yemeği reddediyordu. Hindistan’daki din adamlarından bunun için cevaz alındı. İngilizler şehri kurtarmak için büyük bir taarruza daha geçtiler. 22 Nisan’da bu da püskürtüldü. Kurtarma ümidi kırıldı. Goltz Paşa tifüsten öldü, Halil Paşa yerine geçti. Townshend, serbestçe Hindistan’a gitmesine izin verilmesi mukabilinde 1 milyon sterlin teklif etti. Reddedilince, cephaneliği yok ederek 281 subay ve 13 bin askerle teslim oldu. Kendisine hürmetkâr davranıldı. Adı ‘Lüks Esir’e çıktı. İstanbul’a gönderildi. Sonradan kendisine sahip çıkmayan memleketine küskün olarak ömrünü tamamladı.
  Böylece Kûtülamâre’de 3 muharebe olmuştur. İngilizlerin kaybı, esirlerle beraber 40 bin; Türklerinki 24 bindir. Amerikan istiklâl harbinde bile 7000 esir veren İngiltere, bu hezimete çok içerledi. Az zaman sonra Bağdad’ı, ardından da Musul’u ele geçirip, kayıpları telafi ettiler. Kût zaferi, bunu bir sene geciktirmekten öte işe yaramadı.
  Bu harbin kahramanlarından biri Halil Paşa, Enver Paşa’nın amcası olduğu için; diğer ikisi Nureddin ve Ali İhsan Paşalar ise cumhuriyet devrinde iktidar ile ters düştüğü için yakın tarih hafızasından ustaca silindi. 12 Eylül darbesinden sonra Ankara’da yaptırılan devlet mezarlığına da gömülmeyen yalnız bunlardır.
  Binlerce insanın kaybedildiği savaş iyi bir şey değil. Bir savaşın yıldönümünün kutlanması ne kadar doğru, bu bir yana, Türk-İslâm tarihinde dönüm noktası olan çığır açmış nice hâdise ve zafer varken, önce Çanakkale, ardından da bir Kûtülamâre efsanesi inşa edilmesi dikkate değer. Kahramanları, yeni rejime muhalif olduğu için, Kûtülamâre yıllarca pek hatırlanmadı. Gerçi her ikisi de sonu ağır mağlubiyetle biten bir maçın, başındaki iki güzel gol gibidir; skora tesiri yoktur. Hüküm neticeye göre verilir sözü meşhurdur. Buna şaşılmaz, biz bir lokal harbden onlarca bayram, yüzlerce kurtuluş günü çıkarmış bir milletiz.
  Neden böyle? Çünki bu ikisi, İttihatçıların yegâne zaferidir. Modernizmin tasavvur inşası böyle oluyor. Dini, hatta mezhebi kendi inşa edip, insanlara doğrusu budur dediği gibi; tarihi de kendisi tayin eder. Zihinlerde inşa edilen Yeni Osmanlı da, 1908 sonrasına aittir. İttihatçıların felâket yıllarını, gençlere ‘Osmanlı’ olarak sunar. Bu devrin okumuş yazmış takımı, itikadına bakılmadan, münevver, din âlimi olarak lanse eder. Böylece öncesi kolayca unutulur, unutturulur.
  Müşir İbrahim Edhem Paşa’nın oğlu Sakallı Nureddin Paşa (1873-1932), sert bir askerdi. Irak’ta paşa oldu. Temmuz 1920’de Ankara’ya katıldı. Fakat karakterini bilen M. Kemal Paşa, kendisine aktif vazife vermek istemedi. Merkez kumandanı iken Samsun’daki Rumları iç mıntıkalara sürgün ettiği esnada çocuk, ihtiyar, kadın demeden katliâma uğramasına göz yumdu. Bu, milletlerarası mesele oldu. Yunanlılar, bu sebeple Samsun’u bombaladı. Nureddin Paşa azledildi; M. Kemal sayesinde muhakemeden kurtuldu. Sonradan Kürtlerin de iç kısımlara göçürülmesini müdafaa edecektir. Batı cephesinde, kendisinden kıdemsiz İsmet Bey’in maiyetinde vazife kabul etti. İzmir’e girdi. Bazı kaynaklarda İzmir’i ateşe verdiği yazar. I. ordu kumandanı olarak bulunduğu İzmit’te, Sultan Vahîdeddin’in maarif ve dahiliye vekili gazeteci Ali Kemal Bey’i, sivil giydirdiği askerlere linç ettirdi; padişaha da aynısını yapacağını söyledi. Ayağına ip takılarak yerlerde sürüklenen cesed, Lozan’a giden İsmet Paşa’nın göreceği şekilde yol kenarına kurulan bir darağacına asılarak teşhir edildi. Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’da bir fedainin vursa kahraman olacağı bir insanı, vuruşma veya mahkeme kararı olmaksızın öldürmeyi cinayet olarak vasıflandırıp kınadı. M. Kemal’e gazi ve müşirlik unvanı verilmesine içerleyen Nureddin Paşa iyice muhalefet kanadına geçti. 1924’de Bursa’dan müstakil milletvekili seçildi. Asker olduğu gerekçesiyle seçim iptal edildi. İstifa edip, tekrar seçildi. Anayasa ve insan haklarına aykırılık cihetinden şapka kanununa muhalefet etti. Bu sebeple antikemalist kesimler tarafından kahraman olarak alkışlanır. Nutuk’ta da kendisine sayfalarca ağır ithamlarda bulunulur, ‘zaferin şerefine en az iştirake hakkı olanlardan biri’ diye anılır.
  Halil Kut (1882-1957), Enver Paşa’yı İttihatçıların arasına sokan adamdır. Sultan Hamid’i tevkife memur idi. Askerî tecrübesi çete takibinden ibaretken Libya’da bulundu. Yeğeni harbiye nazırı olunca, İran içine harekâta memur edildi. Irak’taki muvaffakiyeti üzerine paşa oldu. Bakü’yü işgal etti. İttihatçı olduğu için tutuklanacakken, kaçıp Ankara hareketine katıldı. Rusya ile Ankara arasında aracılık yaptı. Sonra kendisinden şüphelenilince, Almanya’ya kaçtı. Zaferden sonra memlekete dönüp köşesine çekildi. Politikaya karışmadı.
  Ali İhsan Sâbis (1882-1957), Sultan Hamid’i tahttan indiren Hareket Ordusu zâbitlerindendi. Çanakkale, Kafkasya’da bulundu. Irak’ta paşalığa terfi etti. İttihatçı olduğu için Malta’ya sürüldü. Kaçıp Ankara hareketine katıldı. I. batı cephesi kumandanı oldu. Cephe kumandanı İsmet Bey ile anlaşmadı; azledilip tekaüde sevkolundu. M. Kemal’e muhalif oldu. Nazileri öven yazılar yazdı. 1947’de devlet adamlarına yazdığı imzasız mektuplar sebebiyle 15 seneye mahkûm oldu. 1954’te DP’den milletvekili seçildi. Hatıraları, Nutuk’un antitezi gibidir.

kutela'

• (Tekili: Katil) Öldürülmüş kimseler, maktuller.

kutile

• (Katil. den) Katledildi, kahroldu veya kahrolası meâlindedir.

kuttal

• (Tekili: Katil) Katiller, öldürücüler, öldürenler. Katledenler.

lahık / lâhık

• Yetişen, ulaşan, erişen. Eklenen, katılan.
• Fık: Namaz başlangıcında imama uymuşken ayrılarak tekrar namaz bitmeden imama uyan.

lahıka / lâhıka

• Ek, ilâve, katılan şey. Zeyl. Sonradan ilâve edilen, eklenen.

lahika / lâhika

• Eklenen, katılan.

lisans

• Herhangi bir mevzuda verilen izin. Müsaade belgesi. (Fransızca)
• Üniversite tahsili tamamlanınca alınan diploma. (Fransızca)
• Bir sporcunun resmi yarışmalara katılabilmesi için spor federasyonu tarafından kendisine verilen kayıt fişi veya kimlik kartı. (Fransızca)
• İthal veya ihracı serbest bırakılmayarak (Fransızca)

mahlut

• (Halt. dan) Karıştırılmış. Katılmış. Karışık.

mahz

• Safi ve hâlis. Katıksız. Sırf. Hâs. Hulus ile muhabbet.
• Tâ kendisi.
• Sadece.
• Su katılmamış hâlis süt.

maktul / maktûl

• Kâtil tarafından öldürülen.

masur

• Birbirine katılmış şey. Mümtezic.

merdümküş

• Katil. Adam öldüren. İnsan katleden. (Farsça)

mesmum

• Zehirlenmiş. Ağu katılmış. Zehirli.

mezare

• Kalb katılığı.
• Büyüklük, azamet.

mıktal

• (Çoğulu: Mekâtıl) Bıçkı.

muassel

• İçine bal katılmış. Ballı.

mubikat-ı seb'a

• İnsanı felâkete götüren yedi kebâir, yedi büyük günah: Katil, zinâ, şarab içmek, ukuk-ı vâlideyn (yâni; sılâ-yı rahmi terk), kumar oynamak, yalan şâhidliği, dine zarar verecek bid'alara tarafdarlık.

muhnis

• Yumuşak kimse; yâni şiddeti ve katılığı olmayan. Mülâyim.

mukatilun

• (Tekili: Mukatil) Düşmanla muharebe eden mücâhidler.

mülhak

• İlhak olunmuş. Sonradan katılmış, zam ve ilâve olunmuş, eklenmiş.

• Katılmış.

mültehik

• (Lühuk. dan) İltihak etmiş olan. Katılmış, katıştırılmış.

mümaşaat / mümâşaat

• Hoş geçinme, başkalarının fikrine katılıyormuş gibi görünme, uyuşma.

mümaşat etme / mümâşât etme

• Bir kimsenin fikrine katılıyormuş gibi görünme.

müncemid

• Donmuş, katılaşmış.

munzamm

• Zamm edilen. İlâve edilen.
• Ek. Üste konan, katılan.

müsabık

• (Sebk. dan) Müsabakaya giren, yarışmaya katılan.
• Geçen.

musalleb

• (Sulb. dan) Katılaştırılmış.

mutasallib

• (Sulb. dan) Sertleşen, katılaşan.
• Sağlam, sert.
• Salâbetli. Din işlerinde çok gayretli.

mütelahik

• (Lühuk. dan) Biribirinin arkasından gelen. Birbirine katılan.

mütesallib / مُتَصَلِّبْ

• Sertleşmiş, katılaşmış olan.

• Sertleşmiş, katılaşmış.

• Katılaşmış.

• Sağlamlaşmış, katılaşmış.

müteşeddid

• (Şiddet. den) Katılaşmış, pekleşmiş, sertleşmiş olan.
• Şiddetlenen, hızlanan.

muzaf

• (Zayf. dan) Bağlı. Katılmış. İzâfe olmuş. Bağlanmış.
• Gr: Başka bir isme katılmış ve onu tamamlamış olan isim.
• "Evin kapısı" dediğimiz zaman; "kapı", "ev"i tamamlıyor. Bu muzâfdır.

• Katılmış, bağlanmış, bağlı.

müzeyyelat / müzeyyelât

• (Tekili: Müzeyyel) Zeyiller, ilâveler, katılmış şeyler.

nevruz-u sultani / nevrûz-u sultânî

• Sultan nevruzu; Osmanlı Devletinde bizzat sarayın organize edip sultanın da katıldığı ve coşkuyla kutlanan bahar bayramı; 21 Mart.

ran

• (Reyn. den fiil) Kalb katılaşması, lekelenmek. Kalbin kasavetlenmesi.
• Pas, kir.

reyn

• Leke, kir, pas.
• Gönül karası, kalb katılığı, günahın artması.
• Uyku, mestlik galebe etmek.
• Çıkması mümkün olmayan şey.

sa'r

• Katil zehiri.
• Kısa boylu adam.
• Küçük hıyar.
• Yaban soğanının kökü.

sahabe / sahâbe / صحابه

• Hz. Muhammed'in sohbetlerine katılan müslüman. (Arapça)

sahabi / sahâbî / صحابى

• Hz. Muhammed'in sohbetlerini katılan müslüman. (Arapça)

sahti

• Sertlik, katılık. (Farsça)
• Güçlük. (Farsça)
• Sıkıntı. (Farsça)

salabet / salâbet

• Metanet, katılık, sulbiyet.
• Peklik, dayanma. Sağlamlık.
• Mukaddesatı korumak hususunda cesaret, metanet ve sebat gibi sıfatlarla muttasıf olmak. (Bunun zıddı: Lâübalilik)

• Katılık, sağlamlık, merdane tavır.

salim / sâlim

• Sağlam.
• Sıhhatli. Sağ. Noksansız, eksiksiz.
• Her türlü tehlikeden uzak olan. Emin ve korkusuz olan.
• Gr: Kelimelerdeki harfler bozulmadan cemi' eki katılarak yapılan çoğul hali. Sâlimûn, sâlihât, sâdıkûn, sâdıkât gibi yapılan cemiler.
• İçinde harf-i illet bulunma

sami

• Sertlik, katılık. Kuruluk.

saml

• Katılık, sertlik.
• Dimdik olmak.
• Pekişip kaskatı olmak.

sefaka

• Katılık.
• Sıklık.

sefen

• Nasır.
• Sertlik, katılık, huşunet.

sehanet

• Kalınlık.
• Sıklık.
• Katılık, peklik.

semcer

• Çok su katılmış olan süt.

şevb

• Karıştırmak.
• İçilecek olan şeye katılıp karıştırılan şey.

şiddet

• Sertlik, katılık.
• Ziyadelik.
• Sıkılık.
• Tecvidde: Harf sükun ile ve nefesin hepsi habs olarak sakin bir halde okunduğu zaman savtın asla akmamasına denir. Şiddet iki kısma ayrılır:Şedide-i mechure : Elif, bâ, cim, dal, tı harfleri.şedide-i mehmuse : Kaf ve tâ harfleri.<

• Sertlik, katılık, aşırılık.

şis

• Çekirdeği katılaşmış olmayan hurma. (Hurma aşılanmasa çekirdeği katılaşmaz.)

şizaf

• Katılık, sertlik.

sühunet

• Katılık, peklik.

sulbiyet

• Katılık, sertlik. Taş gibi olmak.
• Cisimlerin katı hâli.
• Mc: Duygusuzluk.

sumul

• Sertlik, kuruluk, katılık.

tabil

• (Çoğulu: Tevâbil) Yemeklere katılan biber, nane, tarçın gibi şeyler.
• Çömlek içinde pişen nesne.

tağliz / tağlîz

• Katılaştırma, kalınlaştırma, sertleştirme.

tahaşşün

• (Huşunet. den) Katılaşma, sertleşme.

tasallub / tasallûb

• Sertleşmek. Katılaşmak.
• Sağlamlaşmak.
• Gayret etmek.

• Katılaşma.

• Katılaşma, sertleşme.

tasallüb / تَصَلُّبْ

• Katılaşma, sertleşme.

• Katılaşma, sertleşme.

taslib

• (Salb. dan) Haça germek. Haç çıkarmak.
• (Sulb. dan) Sertleştirmek. Katılaştırmak, katılaştırılmak.

tebellür

• Billurlaşmak. Parlak, şekilli olup ve donup katılaşmak.
• Açığa çıkmak. Meydana çıkmak.

teceffüf

• Kuruma, kuruyup katılaşma.

tecemmüd

• Donma. Sertleşme. Katılaşma.

• Donma, katılaşma.

tecemmüdat / tecemmüdât

• (Tekili: Tecemmüd) Sertleşmeler, katılaşıp donmuş şeyler.

tedarük

• (Tedârik) Ele geçirmek. Edinmek. Hazırlamak.
• Araştırıp bulmak.
• Ardı ardına erişip katılmak ve tevâli etmek.

tekebbüd

• (Kebed. den) Sertleşme, katılaşma.

telahuk / telâhuk

• Birbirine katılmak. Birbiri arkasından gelip birleşmek.

• Birbirine katılma, birleşme.

• Katılma, eklenme.

tesallüb

• Katılaşma.

tesviye / تسویه

• Eşitleme. (Arapça)
• Düzleme. (Arapça)
• Sonuçlandırma. (Arapça)
• Hesap kapatma. (Arapça)
• Tesviye edilmek: (Arapça)
• Eşitlenmek. (Arapça)
• Düzlenmek. (Arapça)
• Sonuçlandırılmak. (Arapça)
• Hesap katılmak. (Arapça)
• Tesviye etmek: (Arapça)

tevabil

• (Tekili: Tâbel ve Tâbil) Yemeklere katılan nâne, karanfil, tarçın ve biber gibi şeyler. Baharat.

tündi / tündî

• Sertlik, katılık. Hiddet ve şiddet. (Farsça)

uffare

• Her nesnenin evveli.
• Katılık.
• Şiddet.

unf / عنف

• Sertlik, katılık, şiddet. (Arapça)

vahy-i mahz

• Kuvvetli ve sarih mertebede olan vahiy. Sırf vahiy olup, içinde Allah'ın bildirdiğinden başka bir şey katılmamış vahiy.

variş

• Bir topluluk yemek yerken davetsiz olarak yemeğe katılan kimse.

veda haccı / vedâ haccı

• Hicretin onuncu senesinde Peygamber efendimizin sallallahü aleyhi ve sellem yüz bin kişiden fazla sahâbinin katılmasıyla yaptığı son haccı.

zencir-bend

• Zincire vurulmuş, zincirle bağlı mânasına gelir. Eskiden azılı katiller ve deliler, zincirle bağlandıkları için bu tâbir meydana gelmiştir. (Farsça)
• Edb: Her mısranın son kelimesi, bir sonra gelen mısraın ilk kelimesini teşkil etmek şekliyle meydana getirilen manzumelere verilen addır. Divan (Farsça)

zenim

• Soyu bozuk, soysuz. Aslında o kavimden olmayıp sonradan ona katılan kimse.
• Aşağılık.