akmar

• (Tekili: Kamer) Aylar. Yıldızlar.

arabi sene / arabî sene

• Peygamberimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) Mekke'den Medîne'ye hicret ettiği mîlâdî 622 senesinden başlayan kamerî veya şemsî sene.

ava'

• Alçak kimse.
• Menazil-i kamerden bir menzildir ve beş yıldızlıdır.

beçe-i tavus-u ulvi / beçe-i tavus-u ulvî

• Gökteki tavusun yavrusu.
• Kamer, ay.
• Güneş, şems.
• Ateş, nar.
• Gündüz.
• Yâkut.

butin

• Menazil-i Kamer'den üç yıldız.

cebelü'l-kamer

• Kamer Dağı; Nil Nehrinin çıktığı dağ.

eyyam-ı biyd / eyyâm-ı biyd

• Ayın ışığının en aydınlık olduğu kamerî aylarının 13, 14 ve 15. günleri.

ezher

• Pek beyaz ve parlak.
• Ay, kamer,
• Saf ve parlak olan.
• Cuma günü.
• Vahşi sığır.

gafr

• Örtmek, setr etmek.
• Menazil-i kamerden üç küçük yıldız.

gurre

• Parlaklık. Her şeyin başlangıcı. Bu cihetle, kameri ayların ilk günlerine gurre-i şehr denilmiştir. Köleye, cariyeye ve malların en güzidelerine, gurret-ül emval denir. Güzel parlak yüze, vech-i agarr; açık ve nurani alına, cebhe-i garra denir ki, aynı asıldan müştaktırlar.
• Fık: İska

havelan-ı havl / havelân-ı havl

• Zekâtı verilecek bir malın üzerinden bir kamerî yılın geçmesi.

he'le

• (Çoğulu: Hâlât) Ay ağılı, dâire-i kamer.

hek'a

• Menazil-i Kamer'den bir yıldız.
• Atın göğsü üstündeki dâire.

hen'a

• Devenin boynunun altına konan işaret.
• Menazil-i Kamer'den bir menzil.

hicri / hicrî

• Resûlullah efendimizin hicreti ile başlayan hicrî kamerî veya hicrî şemsî takvime göre olan târih.

hicri kameri sene / hicrî kamerî sene

• Resûlullah efendimizin hicret ettiği senenin 1 Muharrem gününü (Mîlâdî 16 Temmuz 622 Cumâ gününü) başlangıç olarak alan ve ayın dünyâ etrâfında on iki defâ dönmesini (354-367 güneş günü) bir yıl kabûl eden takvim senesi. Muharremin birinci günü, hicrî kamerî yılbaşıdır.

hilal / hilâl

• Yeni ay şekli. Yeni ay.
• Fık: Yay şeklinde görülen her yeni aya ve her ayın üçüncü gecesine kadar aya hilâl denir. 26 ve 27 nci gecelerdeki aya da hilâl, onda sonrakileri kamer denir.
• Cami kubbeleri ve minâre külâhları tepesine konulan alemlerin hilâl şeklinde olan uç kısmı.

huruf-u kameriye

• Gr: Arapçada kelimenin başında harf-i tarif olduğu vakit, harf-i tarifin lâmı okunan harfler. Meselâ: El-Kamer, El-İnsân, El-Bedi' kelimelerinde olduğu gibi. Burada kelime başında "kaf, elif, bâ" harfleri kameriyeden olduğu için aynen okunuyor. (Bunlar: Elif, bâ, cim, hı, hâ, ayın, gayn, fe, kaf, ke

ıyd-ı edha / ıyd-ı edhâ

• Kurban bayramı. Kamerî seneye göre Zilhicce ayının onuncu, on birinci, on ikinci ve on üçüncü günleri.

ıyd-ı fıtr

• Ramazan bayramı. Kamerî seneye göre Şevvâl ayının birinci günü.

kamervari

• Ay gibi, kamere benzercesine. (Farsça)

kaziye-i salibe / kaziye-i sâlibe

• Man: Mevzuun mahmulünden selbiyle hükmolunan, yâni; bir şeye nefi ile hükmeyleyen kaziyye'dir. "Kamerin ziyası kendinden değildir" gibi.

mah

• (Meh) Senenin onikide birisi. Yirmisekiz, yirmidokuz, otuz veya otuzbir günlük zaman. (Farsça)
• Gökteki ay. Kamer. (Farsça)

masaha

• Sıhhat mevzii.
• Kamer, ay.

meh

• Ay. Kamer. (Farsça)
• Senenin onikide biri. Ay. (Farsça)

meh-şid

• Ay, kamer. (Farsça)
• Ay ışığı, mehtâb. (Farsça)

mehir / mehîr

• Ay, kamer. (Farsça)

micdah

• (Çoğulu: Mecâdih) Kavut karıştırdıkları ağaç.
• Menazil-i Kamerden bir yıldız.

muharrem ayı

• Hicrî kamerî yılın ilk ayı.

muharrem gecesi

• Muharrem ayının birinci gecesi, müslümanların hicrî-kamerî yılbaşı gecesi.

mukmir

• (Kamer. den) Mehtaplı. Ay ışığıyla aydınlanmış.

neayim

• Menazil-i kamerden dört nurlu yıldızın adı.

nesre

• Büyük geniş gömlek.
• Hayvanın tiksirip burnundan sümüğünü çıkarması.
• Menazil-i kamerden iki yıldız.

neyyir-i asgar

• Ay. Kamer.

perdedar-ı felek / perdedâr-ı felek

• Ay, kamer.

ramazan

• Mübarek ayların en mühimmi ve mübarek üç ayların sonuncusu. Kur'an-ı Kerim'in nâzil olmağa başladığı oruç ayı. Arabî ve Kamerî olan takvime göre 9. ay. Oruç tutanın günahlarını yaktığı, mahveylediği için bu isim verildiği rivayet edilir.

rebi'ul-evvel / rebî'ul-evvel

• Hicrî-Kamerî senenin üçüncü ayı, Peygamberimizin doğduğu ay.

rebi-ül ahir

• (Rebi-i Sâni) Kamerî ayların dördüncüsü.

receb

• Azametli, heybetli. Ta'zim etmek.
• Cennet'te bir nehir ismi.
• Mübarek üç ayların birincisi ve Kamerî aylardan yedincisi.
• Erkek ismi.

rişa'

• (Çoğulu: Erşiye) Kuyudan su çekmekte kullanılan urgan.
• Menazil-i Kamer'den "Balık karnı" dedikleri menzilin adı.

rü'yet-i hilal / rü'yet-i hilâl

• Hilâl (yeni ayın) görülmesi. Kamerî ayların başında ve sonunda hilâlin görülerek ayın başının ve sonunun anlaşılması.

şebgerd

• (şeb-gerd) Gece dolaşan kol. Bekçi. (Farsça)
• Ay, kamer. (Farsça)

sene-i hicriye

• Hazret-i Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâmın Mekke'den Medine'ye hicreti başlangıç sayılan ve Muharrem 1'den başlayan sene. Bu sene-i Kameriye (kamer yılı), Zilhicce ile biter, 354 veya 355 gün sürer.

sene-i kameriyye / سنهء قمریه

• Kamerî yıl.

sinimmar

• Ay, kamer.
• Gece uyumayan erkek.
• Harami.
• Tar: Rum milletinden bir üstâdın adıdır. Numan bin Münzir için Hira'da bir köşk yapmıştı. Bunun bir eşini daha kimseye yapmasın diye Numan bin Münzir o köşkün üstünden attırıp öldürdü. (Ahter-i Kebir'den)

takvim-i arabi / takvim-i arabî

• Hicretten 17 sene sonra görülen lüzum üzerine Hazret-i Ömer (R.A.) tarafından Kamer senesi esas ve hicret tarihi başlangıç sayılmak suretiyle tertiplenen takvim.

takvimci kandil

• Kamer, ay.

tarf

• Göz, bakış, nazar. Göz ucu.
• Soyu temiz kimse.
• Her şeyin nihayeti, sonu.
• Göz kapaklarını yummak veya oynatmak.
• Göze bir şey dokundurmakla yaşartmak.
• Koz: Menazil-i Kamer'den bir menzil adı. (Kamer menzillerinden birisinde aslanın alnını teşkil eden dört