abide

• İbâdet eden kadın. (Abide-i zâhide gibi)

abiye

• Örtü ile yüzünü örten, utangaç kız veya kadın.

acaiz

• (Tekili: Acuze) Kocakarılar. İhtiyar kadınlar.

acuz / acûz

• Çok yaşlı kadın. Kocakarı.
• Kılıç.
• Şarap.
• Sırtlan.

• Âcizler, beceriksizler, yaşlı kadın.

acuze / acûze

• İhtiyar, çok yaşlı kadın.

acza'

• Dübürü büyük kadın.
• Kumdan yığılmış yüksek tepe.

acze

• (Çoğulu: Acâyiz) Her nesnenin sonu.
• Kadın dübürü.

adet görme / âdet görme

• Aybaşı hâli. Kadınlardan ve ergenlik, evlenme çağına gelmiş olan kızlardan her ay belli günlerde kan gelmesi hâli.

adet zamanı / âdet zamânı

• Kadında ve ergenlik çağına gelmiş olan kızlarda hayız (âdet) kanı görüldüğü andan kesilmesine kadar olan günlerin sayısı.

admer

• Arslan.
• Şedit, şiddetli.
• Belâ.
• Çirkin yüzlü şişman kadın.

afaif

• Namus, ırz ve iffet sahibi, şerefli kadınlar.

afire

• Komşusuna bir şey vermeyen kadın.

afşelil

• Sırtlan dedikleri canavar.
• Yaşlı, eti ve derisi sarkmış kuru kadın.

ahil / âhil

• Erkeği olmayan kadın.
• Fevkinde kimse olmayan yüksek padişah.

ahram

• (Tekili: Harem ve Harim) Gizli yerler. Gizli olup herkesin girmesi serbest olmayan yerler.
• Kadınların bulunduğu haremlikler.

akılat / âkılât

• Akıllı kadınlar.

akile / âkile

• (Çoğulu: Avakil) Baba tarafından olan akraba.
• Baş tarayıcı kadın.

akıle / âkıle / عاقله

• Akıllı kadın. (Arapça)

akilet-ül ekbad / âkilet-ül ekbâd

• Ciğerler yiyen kadın.
• Uhud harbinde şehid olan Hz. Hamza'nın (R.A.) göğsünü yararak ciğerlerini yiyen Ebu Süfyanın karısı Hind.

akim / akîm

• Neticesiz, sonu yok. Beyhude.
• Yağmur getirmeyen rüzgar.
• Çocuğu olmayan, kısır. Doğurmayan (kadın), doğurtmayan (erkek).

• Beyhude, boş yere.
• Kısır erkek veya kadın.

akır / âkır

• Kısır, verimsiz, kumlu toprak.
• Çocuksuz kadın.
• Oğlu veya kızı olmayan erkek.
• Yaralayan, yaralayıcı.

aks

• Boynuzu eğri ve kayık olmak.
• Bağlamak.
• Dövmek.
• Saçlarının ucunu başının etrafına kadınlar gibi lif etmek.
• Saçını kıvırcık göstermek.
• Bahillik etmek.

aktris

• Tiyatroda kadın oyuncu.

aktrist

• Kadın oyuncu.

alcün

• Ahmak kadın.
• Semiz dişi deve.

alude-daman / alude-dâmân

• Eteği bulaşık, iffetsiz kadın. (Farsça)

alüfte / âlüfte / آلُفْتَه

• Muhabbet ve sevgiden deli gibi. (Farsça)
• Alışık, nâmus perdesi yırtık, iffetsiz kadın. Fâhişe. (Farsça)

• İffetsiz, düşkün kadın.

• Alışık, iffetsiz kadın.

• Namussuz kadın.

alüfte madam / âlüfte madam

• Namus dışı hareketlerde ve faaliyetlerde bulunan kadın.

alüfte-gan / alüfte-gân

• (Tekili: Alüfte) Nâmus perdesi yırtık kadınlar. Fâhişeler. (Farsça)

amazon

• Milattan önce yaşamış İskitlerin kadın askerlerine verilen isim. Göğüslerini dağlatarak küçükten harbe alıştırılan bu İskit kadınlarının şiddetli muharebeler yaptıkları yazılıdır.
• Güney Amerika'da büyük bir nehir adı.

• Eski zamanlarda yaşamış savaşçı kadın.

amine / âmine

• Emin olan. Kalbinde korku olmayan kadın.
• Peygamberimiz Hazret-i Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâmın öz annesinin adı. Yirmi sene yaşamıştır. Hazret-i İbrahim Aleyhisselâmın dini üzere idi. (R. Aleyha)

an / ân

• Uzağı gösteren işâret ismi. Şu. Bu. O. (Farsça)
• Güzellik câzibesi. Melâhat. Güzellik. (Farsça)
• Cemi edâtı. Kelimenin sonuna getirilerek cemi' yapılır. Meselâ: Âlimân: Âlimler. Anân: Onlar. Merdân: Adamlar. İnsanlar. Zenân: Kadınlar.Kelimenin sonuna getirilerek sıfat edatı yapılır: Ters: Korku. (Farsça)

anise

• Cana yakın kız veya kadın.

anka

• İsmi olup cismi bilinmeyen bir kuş. Çok büyük olduğu anlatılır. Zümrüd-ü Anka ve Simurg gibi isimlerle de anılır.
• Uzun boyunlu kadın.
• Arabdan bir kimsenin lakabı.
• Zahmet, meşakkat.

arekiyye

• Zinâkâr kadın.

arub

• (Çoğulu: Urub) Erkeğini seven kadın.

arzu

• Meşhur halk hikâyelerinden olan Arzu ile Kamber hikâyesinin kadın kahramanı.

asabe

• Baba tarafından akrabâ, hısım. Allahü teâlânın Kur'ân-ı kerîmde hisse (pay) takdîr edip bildirdiği vârislerden (Eshâb-ı ferâizden) sonra gelen ve belli bir payı olmayıp artan malı almaya hak kazanan, ölene erkek vâsıtasıyla bağlanan erkek akrabâ veya bâzı durumlarda bunlar gibi vâris olan kadınlar.

aşifte / âşifte / آشفته

• Perişan. (Farsça)
• İffetsiz kadın. (Farsça)

asiye / âsiye

• Kederli, hüzünlü kadın.
• Sütun, kolon, direk.
• Hz. Musa'yı (A.S.) Nil nehrinden çıkararak büyütüp yetiştiren kadın. Firavunun zevcesinin ismi.

aşşe

• Yaprağı uzun ve ince olan hurma ağacı.
• Zayıf vücutlu, uzun boylu kadın.

aşüfte / âşüfte / آشفته

• Sevgiden kendinden geçen. Çıldırırcasına seven. (Farsça)
• İffetsiz kadın. (Farsça)

• İffetsiz kadın. (Farsça)
• Perişan. (Farsça)

asva

• Sırtlan.
• Yaşlı kadın.

aşva'

• Geceleyin gözü görmeyen kadın veya kız.
• Önüne bakmayıp her ne olursa basan deve.

ater

• Arap kadınlarının misk ve başka güzel şeylerle yoğurup, boyunlarına taktıkları gerdanlık.

athar

• (Tekili: Tâhir) Kadınların aybaşı ve doğumdan çıktıkları zamanlar.

atlab

• (Tekili: Tâlib) Arayanlar, talibler; bilhassa talebeler.
• (Tılb) Kadın peşinde dolaşanlar, zamparalar.

avra

• Şaşı. Kör kadın. Tek gözlü.
• Mc: Kör fikir.
• Çirkin ve kabih söz.
• Sâdece dünyayı düşünüp âhireti unutan.

avrat / avrât / عورات

• (Tekili: Averât) (Avret) Kadınlar.
• Gizli yerler.
• Mahrem zamanlar.

• Kadınlar. (Arapça)

avret / عورت

• Eksik. Gedik. Gizlenmesi lâzım gelen şey. Dinen örtülmesi vâcib olan âzâ, ud yeri. Utanılacak ve hayâ edilecek şey. Erkeklerde göbek ile diz kapağı arasındaki kısım.
• Kadın. Zevce. Nikâhlı.
• Gece uykuya yatacağı vakit ve seherden evvel uykudan kalkılacak saate de şeriat örfünde

• İslâmiyet'te akıllı ve bâliğ (ergen ve evlenecek yaşa gelmiş) olan kimsenin namaz kılarken açması veya her zaman başkasına göstermesi ve başkasının bakması haram (günâh) olan yerleri.
• Kadın, hanım.

• Kadın. (Arapça)

ayise / âyise

• Âdet yâni hayz görmekten ümidini kesmiş yaşlı kadın.

ayta'

• Uzun boyunlu kadın.
• Uzun boyunlu dişi deve.

azame

• Eskiden, büyük görünmesi için kadınların bağladıkları arkalık.

azebe

• Kocası olmayan kadın.

azire / âzire

• Hayızlı kadın.

azize

• (Müe.) Aziz olan.
• Hristiyanlıkta kadın rahib. Rahibe.

bahandat

• Gövdeli, besili kadın.

bahatir

• (Tekili: Bühter) Kısa boylu kadınlar, bodur kimseler.

bahha'

• Sesi kesilmiş olan kadın. (Müz: Ebahh)

bahile

• Arap kabilelerinden birinin ismi.
• Dul kadın.

bakire / bâkire

• Evlenmemiş kadın.

banu / bânû

• Kadın, hatun, hanım. (Farsça)
• Gelin. (Farsça)
• Gülsuyu gibi şeylerin şişeleri. (Farsça)

başame

• Kadınların örtündükleri yaşmak. Tülbent, başörtüsü. (Farsça)

basur / bâsûr

• (Çoğulu: Bevâsir) Tıb: Mayasıl. Kalın bağırsakta ve makadın etrafındaki siyah kan damarlarının şişmesi ve bazen iltihablanması sebebiyle, makadın içinde ve dışında meydana gelen memeler yüzünden makaddan kan ve cerahat gelmesi hastalığı.

becra'

• Yüksek yer, yüksek tepe.
• Göbeği çıkmış kadın.

bedda'

• Gövdeli, şişman kadın.

behanet

• Nefesi iyi ve lâtif olan kadın.

behice

• Şen, güzel. Güler yüzlü kadın.

behneke

• Etli, büyük, şişman kadın.

behramen

• Bir çeşit kırmızı yakut. (Farsça)
• Kadınların kullandıkları allık. (Farsça)
• İpekten dokunan güzel bir kumaş. (Farsça)
• Kırmızı gül, asfur çiçeği. (Farsça)

behsale

• (Çoğulu: Behâsile) Etli, kısa boylu, tıknaz kadın.

beladir

• Kadınların kullandıkları altun, gümüş, zümrüt, yakut, elmas gibi süs eşyası. (Farsça)
• Belâyı def etmek için verilen sadaka. (Farsça)

belca'

• Kaşları arası açık olan kadın. (Müz: Eblec)

belha / belhâ

• Gönlü kibirli olan kadın.

belha'

• Bir gözüne sürme çekip, diğer gözünü unutan ve gömleğini ters giyen akılsız kadın.

belkıs

• Süleymân aleyhisselâm zamânında Yemen'de Sebe' şehrinde hüküm süren Himyerîlerden bir kadın sultan.

• Bir kadın hükümdar.

benat-ür rüşde / benât-ür rüşde

• Nikâhlı kadından doğan evlat.

ber

• Üzere, üzerine, yukarı mânasına (ve Arabçadaki "Alâ" yerine edat-ı isti'lâdır) (Farsça)
• Göğüs, sine, bağır, sadır. (Farsça)
• Fayda. (Farsça)
• Hamil. (Farsça)
• Hıfz. (Farsça)
• Yan. (Farsça)
• Taraf. (Farsça)
• Nâkil. Götürücü. (Farsça)
• Meyve. (Farsça)
• Yaprak. Varak. (Farsça)
• Meme. (Farsça)
• Genç kadın. (Farsça)
• E (Farsça)

berehrehe

• Güzel, nâzik kadın.

berencen

• Kadın bileziği. (Farsça)

beste-rahim

• Çocuk doğuramayan, kısır kadın. (Farsça)

betul / betûl

• (Betâl) Erkekten kaçınan nâmuslu kadın.
• Hz. Fatımatüzzehra ve Hz. Meryem'in sıfatı.

betül

• Erkekten sakınan namuslu kadın.

bevar

• Mahvolma, çürüme, yok olma.
• Kadının kocaya varmayıp evde kalması.

beydaha

• İri ve şişmanca kadın.

beyyine

• Açık delîl.
• Kur'ân-ı kerîm.
• Mûcize.
• Delil, şâhid.
• Âdil olan iki erkek veya bir erkek ile iki kadın şâhid.
• Peygamber efendimizin isimlerinden.

beyza'

• (Çoğulu: Biyâz) Kasaba, köy.
• Güzel yüzlü kadın. (Müz: Ebyaz)

beyzat-ül hıdr

• Kapalı, örtülü güzel kadın.

bezha'

• Göğsü dışarı çıkıp arkası içeri giren kadın.

bid'at ehli

• Peygamberimizin sallallahü aleyhi ve sellem ve Eshâb-ı kirâmının yolundan (Ehl-i sünnet îtikâdından) ayrılanlar. Bid'at sâhibi. Îtikâdda (îmânda) ve amelde (ibâdette) dinde olmayan yenilikler ortaya çıkaran kimseler, dinde reformcular.

bilah / bilâh

• Arkaları büyük olan kadınlar.

billiz

• Kısa boylu adam.
• Şişman kadın.

bimare

• Hasta, alil. (Farsça)
• Muharebeler veya akınlar esnasında ele geçirilen kadın esirlerin ayrıldıkları sınıflardan birinin adı. (Farsça)

bive

• Dul kadın, kocasız kadın. (Farsça)

bivegi / bivegî

• Dulluk. Kocasız kadının hâli. (Farsça)

bivezen / bîvezen / بيوه زن

• Dul kadın. (Farsça)

boşanmak

• Eşi ile olan nikâh bağını bozmak. Eşinden ayrılmak. (Medeni kanun, boşama yetkisini mahkemeye bırakmıştır. İslâm dini evlenmeyi Allah'ın emirleri dahilinde karşılıklı rızaya bağlı hür bir sözleşme olarak gördüğünden kadınla erkek boşanma yetkisinin kimde olacağını da kararlaştırabilirler. İsterlerse (Türkçe)

buhnuk

• Kadınların başlarına örtüp iki uçlarını çenesi altına bağladıkları bez. (Türkçe "destâr" derler)

büraka

• Bütün gün yüzünü süsleyen kadın.
• Yemek sırasında bir kimseye kızıp, yemeği kimseye vermeyip yalnız yiyen kadın.

bürka'

• Kadınların örtündükleri yaşmak, peçe.

burku'

• (Berku') Kadınların yüz örtüsü, peçe.
• Kâbe örtüsü.
• Yedinci kat gök.

büruk

• Un helvası, undan yapılan bir nevi helva.
• Büyük oğlu varken evlenen kadın.
• Deve çökmek (mânâsına mastardır.)

buule

• Kadın eş, zevce.

çader / çâder / چادر

• Çadır. (Farsça)
• Örtü, kadınların giydiği örtü. (Farsça)

cadı

• Avrupa'da putperestlik çağından beri gelen bir inanca göre, şeytanın gücünü kullanarak büyü yolu ile insanlara kötülük eden, felâketler getiren kadın. Bu bâtıl inanç yüzünden birçok yaşlı masum kadın, cadı diye Hristiyanların kurduğu Engizisyon mahkemeleri kararıyla yakılmıştır.

çadır / چادر

• Çadır. (Farsça)
• Örtü, kadınların giydiği örtü. (Farsça)

cafcaf

• Ahlâksız, iffetsiz kadın. (Farsça)

cahma'

• Gözleri büyük ve çok kırmızı olan kadın.

cahmeriş

• (Çoğulu: Cehâmir) Çok yaşlı kadın.
• Eşek sıpası.

cali'

• Açık-saçık kadın. Hayasız kadın.
• Utanmaz, utanması kıt olan adam.

car / câr

• Kadınların, elbisenin üstünde örtündükleri çarşaf.

cariye / câriye

• Geçer olan, akıcı olan. Seyreden giden.
• Güneş, şems.
• Gemi.
• Cenab-ı Hakk'ın in'âm eylediği rızık ve nimet.
• Genç ve iyi hizmet eden kadın. Muharebede İslâm düşmanlarından esir edilen kadın hizmetçi.

• Harbde esir alınıp İslâm memleketine getirilen kadın köle.

• Savaşta gayr-i müslimlerden esir olarak alınan kız ve kadınlar.
• Hizmetçi kız.

• Esir kadın.

carre

• Komşu kadını.
• Yularından çekilen deve.

çarşaf

• Yatağın üstüne serilen veya yorgana kaplanan bez örtü.
• Kadınların kullandığı baştan örtülen, pelerinli eteklikli sokak elbisesi. Kadınların örtünmesi farzdır. Bu maksatla çarşaf ucuz, pratik, hafif olması ve zengin fakir herkesin kolayca sağlıyabilmesi bakımından yaygın olarak kulanı

cebha'

• Büyük alınlı kadın.

cedda'

• Küçük memeli kadın.
• Susuz çöl.

cefcaf / cefcâf / جفجاف

• Hayâsız, ahlâksız kadın. (Farsça)

• Hoppa kadın. (Farsça)
• Orospu. (Farsça)

celabib

• (Tekili: Cilbâb) Kadının bütün vücudunu örten ve dıştan giyilip bol olan çarşaf nevi. Yaşmaklar. Baş ve yüz örtüleri, ferâceler.

çelenk

• Eskiden kadınların süs için başlarına taktıkları mücevher veya madenlerden yapılmış sorguç. Halka şeklinde çiçek veya yapraklı dal demeti. (Cenazelere çelenk göndermek İslâm âdeti değildir, israftır.) (Farsça)

cem-i müennes-i salim / cem-i müennes-i sâlim

• Gr: Sonu (ât) eki ile biten cemi'ler. Meselâ: Müminât: (Kadın mü'minler, mümineler) Sâdıkât, Hafiyyât, Sâlihât gibi.

cemaş

• Kadın ile oynaşan kişi.

cerba

• Uyuz kadın.

cevari

• (Tekili: Câriye) Akıcı ve câri olanlar.
• Hizmetçi kızlar.
• Câriyeler, kadınlar.

cilbab

• Kadın feracesi. Çarşaf.

cins-i latif / cins-i lâtif

• Lâtif ve hoş cins, nev. İnsanlar nev'inde kadın.

• Güzel cins, kadınlar.

cülhub

• Dizleri büyük olan kadın.

cünnet

• Örtü, kadın başörtüsü.
• Yağan.
• Kalkan.

da'ca'

• Gözü çok siyah ve büyük olan kadın. (müz: Edac)

dagdaga

• Dişi olmayan kadın.
• Kurdun et yemesi.
• Yemeği iki çene arasında geve geve yemek.

dahya'

• (Çoğulu: Duhâ) Hayız görmez kadın.
• Ağaç ismi.

dal

• Semiz avrat. Şişman kadın.

dalle / dâlle

• Âdet hâlinin kaç gün olduğunu unutan veya kaç gün olduğunu bilip ayın başında mı, ortasında mı, sonunda mı olduğunu kestiremeyen kadın.

dameni / damenî

• Eteklik. (Farsça)
• Kadın başörtüsü. (Farsça)

damzer

• (Çoğulu: Damazir) Sütü az olan deve.
• Sağlam ve sert yer.
• Şişman kadın.

defva

• Boyu uzun ağaç. Uzun boyunlu keçi.
• Boynu uzun olan kadın.

demcele

• (Çoğulu: Demâcil) Şişman kadın.
• Huyu, hilkati güzel, iyi kadın.

derma'

• Topuğu belli olmayan, şişman kadın.
• Tavşan.
• Kırmızı yapraklı bir acı ot.

dest-vane

• Savaşta giyilen demirden yapılmış eldiven. (Farsça)
• Kadınların kollarına taktıkları süs eşyası, bilezik. (Farsça)
• Meclisin baş kısmı. (Farsça)

dıkis / dıkîs

• Akılsız kadın.

dinak

• İri gövdeli, şişman kadın.

dir'

• Zırh, demirden gömlek.
• Kadın gömleği.

dırriz

• Bahil kimse.
• Kısa boylu, âdi kadın.

div-çe

• Sülük. (Farsça)
• Kadın tuzluğu adı verilen bir bitki çeşiti. (Farsça)
• Ağaç kurdu, güve. (Farsça)
• Arka kaşağısı. (Farsça)

dost

• (Çoğulu: Dostân) Sevilen insan, muhib, yâr. (Farsça)
• Erkek veya kadın sevgili, mâşuk, mahbub, mâşuka, mahbube. (Farsça)
• Hakiki dost ve âşıkların ve âriflerin âşık oldukları Allah. (Farsça)

dudu

• Hanım, kadın, hatun.

duga

• Akılsız kadın.

duht-ender

• Üvey kız. (Farsça)
• Eskiden kadın esirlerinin bir cinsi. (Farsça)

ebih

• Yüzünden örtüyü kaldırmayan tesettürlü kadın.

ebiye

• İmtinâ edici, çekinen kadın.

ebrencen

• Bilezik. Kadınların kollarına taktıkları altından mâmul zinet eşyası. (Farsça)

ehevat

• (Tekili: Uht) Kız kardeşler.
• Kadın arkadaşlar.
• Benzer şeyler.

ehl-i sünnet alimleri / ehl-i sünnet âlimleri

• İnanılması lâzım olan din bilgilerini Eshâb-ı kirâmdan (Peygamber efendimizin arkadaşlarından) doğru olarak öğrenip, kitablara yazan ve Ehl-i sünnet îtikâdında olan İslâm âlimleri.

elti

• İki kardeş zevcelerinin her birine nisbetle diğeri. Bir kadının kaynının zevcesi. (Türkçe)

eme

• (Çoğulu: İmâ-İmât) Câriye, kadın köle.

emhar

• (Tekili: Mehr) Mehrler, nikâh bedelleri. Zevceynin ayrılmaları halinde kadına verilecek olan ve nikâhta kararlaştırılan para ve sair eşyalar.
• (Mühür) Taylar, at yavruları.

emraz-ı nisaiye

• Kadın hastalıkları.

enber

• Kadın tuzluğu adı verilen ufacık kara yemiş.

ennane

• Çok inleyen ve çok şikâyetçi olan kadın.

envah

• (Tekili: Nevh) Nevhler, ölmüş olan bir kişinin arkasından ağlayan kadınlar, matem tutan hanımlar, ağıt yakanlar.

eramil

• (Tekili: Ermele) Bekârlar. Dul kadınlar. Kocaları ölmüş veya boşanmış kadınlar.

erham / erhâm

• Kadınlardaki çocuk yatağı, rahimler.
• Akrabalar.

ermel

• (Çoğulu: Erâmil) Ayakları siyah olan koyun.
• Kadını olmayan erkek.

ermele

• (Çoğulu: Erâmil) Erkeği olmayan kadın.

erneb

• Tavşan.
• Kadın ziynetlerinden biri.
• İri fare.

eş'ari / eş'arî

• Eş'arî mezhebi veya o mezhepte olan. Asıl adı Eb-ul Hasan-ül-Eş'arî olan İmam-ı Eş'arî, Ehl-i Sünnet itikadını âyetlere, hadislere göre izah ve şerh ederek tesbit etmiştir. Ehl-i Sünnet Mezhebi itikadına tercümanlık ederek İslâmiyet'e büyük hizmet etmiştir. (Hi. 260-324) İtikada dâir meydana koyduğu

• Ehl-i sünnet vel-cemâat yolunun iki büyük imâmından biri. Ebü'l-Hasen Ali bin İsmâil Eş'arî. 879 (H. 266) yılında Basra'da doğdu. 941 (H. 330) yılında Bağdâd'da vefât etti.
• Ehl-i sünnet vel-cemâat îtikâdını Ebü'l-Hasen Eş'arî hazretlerinin açıkladığı şekilde öğrenip inanan.

esban

• Kadınların başlarını örttükleri güzel ve ince bir örtü.
• Kadınların, yüzlerini örtükleri peçe, tül.

eshab-ı feraiz / eshâb-ı ferâiz

• Ölen bir kimsenin mîrâsına (geriye bıraktığı mala) vâris (hak sâhibi) olan ve Allahü teâlânın Kur'ân-ı kerîmde hisselerini (paylarını) bildirdiği dördü erkek, sekizi kadın on iki kişi.

esterven

• Çocuk doğurmayan, kısır kadın. (Farsça)

etvak

• (Tekili: Tavk) Kadın gerdanlıkları.
• Hindistan cevizinin sütü.

evrencen

• Kadın bileziği. (Farsça)

eyazi

• Kadınların yüzlerine örttükleri peçe, örtü. (Farsça)

eyum

• Erkeksiz kadın (ki, önce ere varmış olsun-olmasın).

eyyim

• Bekâr, dul. Eyyim; gerek bikir, gerek seyyib olsun zevci olmayan kadına ve zevcesi olmıyan erkeğe denir ki, buna bekâr denir. Bundan başka eyyim; hür kadına ve bir kimsenin kızı, hemşiresi, teyzesi gibi yakın hısmına da ıtlak edilir.

facire / fâcire

• Kötü hayata alışmış, ahlâksız kadın. Günahkâr.

• Günahkâr kadın.

fahişe / fâhişe / فاحشه

• Ahlâksız ve hayâsız kadın. Namusunu korumayan kadın.
• Allah'ın menettiği şey.
• Zâniye. Kahbe.

• Büyük günahlar işleyen iffetsiz kadın.

• Fuhuş yapan kadın. (Arapça)

fahişeler güruhu / fâhişeler gürûhu

• Namusunu koruyamayan iffetsiz, hayasız kadınlar topluluğu.

fakıd

• Oğlunu veya eşini kaybetmiş kadın.

familya

• Aile. Soy. Zevce. Kadın. Eş. (Fransızca)
• Aynı cinsten olan nebat grubu. Aynı soydan veya cinsten olan. Aralarında benzerlik bulunan grup. (Fransızca)

fasid kan / fâsid kan

• Üç günden yâni yetmiş iki saatten -beş dakika bile az olsa- gelen kan, yeni başlayan (baliğa, ergen) olan için on günden çok sürüp, onuncu günden sonra gelen kan, yeni olmayanlarda (kadınlarda) âdetten çok olup on günü de aştığında âdetten sonraki gü nlerde gelen kan, hâmile ve âyise (ihtiyar) kadın

fasid temizlik / fâsid temizlik

• Sahîh olmayan temizlik.Kadınlarda hayız kanının kesilmesinden sonra on beş gün geçmeden önce kan görme hâli.

fed'a

• El ve ayağı eğri olan kadın. (Müz: Efdâ)

feha

• Horultulu uyku.
• Şişman kadın.
• Ayaklarda olan gevşeklik.

felces

• Haris kimse.
• Baldırı ve mak'adı zayıf olan kadın.

ferace

• Örtünecek gibi olan ve giyilen bol elbise, cübbe.
• Kadınların üzerlerine örttükleri örtü. Bütün vücudu kaplayan geniş örtü.

ferd-i hasna / ferd-i hasnâ

• Güzel bir kadın.

fertute

• Kadın esirler hakkında kullanılan tâbirlerdendir. Esir edilen kadınlar hakkındaki diğer tâbirler şunlardır: Mâriye, ümmülveled, acuze, duhter, yekdest, yekçeşm, mâyube.

fetat

• Kuvvetli, genç kadın.

fetişizm

• Küçük putlara ve heykellere tapma âdeti. Putçuluk. Kadın resimlerine veya heykellere fazlaca sevgi beslemek hastalığı. (Fransızca)

fettan

• Fitne ve fesada teşvik eden, ayartan.
• Cazibeli, gönül alıcı, oynak kadın.

fetva / fetvâ / فتوی

• Kadının verdiği şer'î karar. (Arapça)

fevga'

• İri vücutlu, şişman kadın.

feyl

• Hamile kadının sütü.

firaş-ı kavi / firaş-ı kavî

• Fık: Evli kadının firaşı mânâsına gelir bir tabirdir. (Bununla bilâdavet neseb sabit olup, nefy ile neseb nefy olunmayıp, lâkin laan ile nefy olunur.)

fistan

• Kadınların bellerinden aşağı giydikleri geniş ve uzun elbise. Ayrıca Arnavutlarla Rumların, dizlerine kadar giydikleri kırmalı elbiseye de bu ad verilir.
• Direklerin güverte ıskaçalarını sudan muhafaza için üzerine kalın bırandadan çevrilen kılıf.

• Kadın elbisesi.

fitne-i nisaiye / fitne-i nisâiye / فِتْنَۀِ نِسَائِيَه

• Kadın kaynaklı fitne.

gade

• Bedeni yumuşak olan kadın.

gafak

• Yağmurun yavaş yavaş yağması.GAFER (Gufâr)Ğ : Kadının baldırında, alnında veya başka yerinde olan kıl.

ganiye

• Çok hoş, çok lâtif.
• Kadın şarkıcı.
• Zengin kadın veya kız.

gavani / gavanî

• (Tekili: Ganiye) Zenginler.
• Kadın şarkıcılar.

gayda

• (Çoğulu: Guyed) Nazik ve yumuşak tenli genç kadın. (Müz.: Agyed)

gayl

• Irmak, nehir.
• Ağaç, şecer.
• Cima etmek.
• Kadının hâmile iken çocuğuna süt emzirmesi.

gayle

• Şişman kadın.

gaze

• Kadınların yüzlerine sürdükleri düzgün allık. (Farsça)

gazel

• Tek kişinin özel bir ahenkle okuduğu manzume. (Aşk ve nefis gibi hislere ait olup, anlamı dine aykırı olursa ve kadın sesi ile câiz değildir.)
• Edb: Klâsik şark şiirlerinin en çok kullanılan ve (5-15) beyitlik şekil.
• Sonbaharda ağaç üzerinde kuruyan yapraklar.
• Ceylân.<

gevher-tab

• Altun ve mücevherlerle işlenmiş kadın eşarbı. (Farsça)

gisu-bend / gîsu-bend

• Saç örgüsü, saç bağı. (Farsça)
• Altundan yapılmış kadın tarağı. (Farsça)

gülgune

• Gül renkli. (Farsça)
• Gül yanaklı. (Farsça)
• Kadınların kullandıkları gül rengindeki düzgün. (Farsça)

gumre

• Kadınların yüzlerine örttükleri kırmızı bez.
• Küçük kadeh.

guş-var

• Küpe, kadınların kulaklarına taktıkları mücevher. (Farsça)

gusl

• Boy abdesti. Cünüb olan her kadın ve erkeğin, hayz (âdet) ve nifası (lohusalık hâli) sona eren kadınların ağzı ve burnu ile birlikte, iğne ucu kadar kuru bir yer kalmayacak şekilde, bütün bedenini yıkaması.

habaib

• (Tekili: Habibe) Habibeler, sevgili kadınlar.

habail-üş şeytan

• Şeytanın tuzakları.
• Kadınlar.

habbe

• Gammazlık yapan kadın. (Müz: Habb)

habendat

• Şişman kadın.

habna'

• Çıbanları olan kadın.

hacce / hâcce

• (Çoğulu: Havâcc) Hacca giden, usulüne uygun olarak Kâbe'yi ziyaret ederek hac vazifesini yerine getiren kadın veya kız.
• (Çoğulu: Hâcc) Bir cins diken.

hadaka

• Elmas.
• Her görüp beğendiğini aldırmak için kocasına teklif eden kadın.

hadba'

• Uzun boylu akılsız kadın.
• Yumuşak gönüllülük.

hadd-i kazf

• İffetli, temiz olan erkek veya kadına zinâ isnâd etmek (zinâ ettiğini söylemek) sebebiyle verilen cezâ.

hadd-i kazif

• Nâmuslu bir kadına zina isnad edene karşı verilen şer'î ceza.

hadd-i zina / hadd-i zinâ

• Akıllı olan, ergenlik çağına gelen ve konuşabilen müslüman veya müslüman olmayan kadın ve erkeğe, dâr-ül-İslâm'da (İslâm memleketinde), tehdîd edilmeden, arzûlariyle, zinâ yaparken yakalandıklarında verilmesi gereken cezâ.

hadesten taharet / hadesten tahâret

• Namaza başlamadan önce yerine getirilmesi gereken farzlardan biri. Abdesti olmayan kimsenin abdest alması, cünüb olanın, hayız ve nifas hâli sona eren kadının boy abdesti alması.

hadime

• (Hâdim. den) Kadın hizmetçi.

haid / hâid

• Hayız (âdet) gören kadın.

hakime / hâkime

• Kadın hâkim.

halahil

• (Tekili: Halhal) Arap kadınlarının süs olarak ayak bileklerine taktıkları halkalar. Bunlar altun veya gümüşten yapılır.

halail

• (Tekili: Halile) Nikâhlı kadınlar, zevceler, karılar.

halale

• Kadın eş. Halile, zevce.

halhal

• Eskiden kadınların süs için ayaklarının topuklariyle baldırları arasına yani ayak bileklerine taktıkları altundan veya gümüşten yapılmış halka. Ayak bileziği.

• Kadınların ayak bileklerine taktıkları altın veya gümüş halka, ayak bileziği.

halime / halîme

• Yumuşak huylu kadın.
• Resul-i Ekrem Aleyhissalâtü Vesselâm'ın süt anasının ismi. Beni Sa'd bin Bekr kabilesindendir. Halime-i Sa'diye diye de anılır. (R.A.)

• Yumuşak huylu kadın. (Peygamberimizin süt annesinin adı)

• Yumuşak huylu kadın, Peygamberimizin süt annesi.

haliye

• (Çoğulu: Havâlî) Kendini süsleyen kadın.

haliyyat

• (Tekili: Haliye) Bekâr kadınlar, evlenmemiş kızlar.

haliyye

• Bağından boşanmış deve.
• Yabancı bir yavru emziren deve.
• Büyük gemi.
• Arı kovanı.
• Ahlâktan kinâyedir.
• (Çoğulu: Haliyyât) Bekâr kadın, evlenmemiş kız.

halvet

• Yalnızlık, yalnız olarak kalma.
• Yabancı bir kadınla yabancı bir erkeğin bir odada, kapalı bir yerde yalnız kalmaları.
• Tasavvuf yolunda olgunlaşmak ve ilerlemek için belli bir müddet tenhâda kalma hali yalnız kalmak.

hamile / hâmile

• Gebe kadın.

hamka

• Ahmak ve budala kadın.

haml

• Yük.
• Sırtına yük alıp getirmek.
• Kadının karnındaki çocuk.
• İsnad. Yüklenme.

hammami / hammamî

• Hamam idare eden adam veya kadın. Hamamcı.

hamra

• (Müennes) Çok kırmızı, kızıl renk.
• Şiddet ve meşakkatli geçen yıl.
• Şiddetle olan ölüm.
• Arap olmayan cinsten.
• Yüzü kızarmış kadın.

hani'

• Karısını boşamış koca veya kocasından boşanmış kadın.

hanire / hanîre

• (Çoğulu: Hanâyir) Parmak başlarındaki boğum.
• Kadınların yün ve pamuk attıkları yay.
• Kirişi olmayan yay.

haniye

• Şarap.
• Erkeği öldükten sonra evlenmeyip, çocuğuna bakan kadın.

hanya'

• Beli bükülmüş kadın.

har'abe

• İnce kemikli, genç ve güzel kadın.
• Uzun.
• Yeşil üzüm çubuğu.

harem

• Herkesin girmesine müsaade edilmeyen yer. Kadınlara mahsus oda. (Misafirlere ve erkeklerin girmesine müsaade edilen yere de"selâmlık" denir.)

harem-seray

• Sarayların kadınlara mahsus olan kısımları. Buna "Harem-i Hümayun" da denilir.
• Câmi içi.

hari' / harî'

• Kimseden çekinmeyen, fâcire kadın.
• Çok gülen, gülegen.

harsa'

• Dilsiz kadın.
• Gürlemeyen bulut.
• Belâ. (Müz: Ahrâs)

harus

• Sütü az olan kadın.
• Evlenip hâmile olan kız.

hasanet

• Bir yerin çok sağlam ve korunulacak tarzda olması.
• Kadının kendisini haramdan koruması.

haşefe

• (Çoğulu: Haşef-Haşefât) Sünnet mevziine varana kadar olan zeker başı.
• Yaşlanmış kuru kadın.
• Kuru hamur.
• Yumuşak taş.

hasın

• (Çoğulu: Hâsınât) İffetli, namuslu ve şerefli kadın.

hasna / hasnâ / حسنا

• Güzel kadın. Hüsün ve cemal sâhibesi.

• Çok fazlasıyla kendini haramdan saklayan kadın. Çok iffetli, çok nâmuslu kadın.

• Güzel kadın.

• Güzel kadın.

• Güzel kız, güzel kadın. (Arapça)

haşna'

• Saliha kadın.

hasna-yı hüsna / hasnâ-yı hüsnâ

• Hem güzel ve hem de namuslu olan kadın.

hassa'

• Hayırsız kadın.

hasur

• Mânevi mücahededen dolayı kadınlara yaklaşmaya rağbet etmeyen.
• Sır saklayan. Keder ve üzüntüden gönlü daralan, tasadan içi sıkılan.
• Çok bahil kimse. (Halkla yer ve içer, birşey vermez)
• Oğlu ve kızı olmayan.
• Avrete cimâ edemeyen.
• İhlili dar olan deve.

haten

• (Çoğulu: Ahtân) Kadın tarafından olan kimseler. (Baba, kardeş ve emmi gibi)
• Araplar, damat mânasına kullanırlar.

hatice / hatîce

• (Hadîce) Vakitsiz ve erken doğan kız çocuğu.
• Fetva metinlerinde kadını temsil eden umumi isimlerden birisi. (Ötekiler: Hind, Fâtıma ve Zeyneb'dir.)

hatla'

• Kulakları sarkık olan kadın. (Müz: Ahtal)

hatun

• (Çoğulu: Havâtın) Kadın. Hanım.
• Tar: Yüksek şahsiyetli kadınlara veya hakan eşlerine verilen ünvan.

havale

• Bir işi veya bir şeyi başka birine bırakma. Ismarlama.
• Görmeyi önleyen duvar gibi perde.
• Tıb: Küçük çocuklarda veya gebe kadınlarda bazan meydana gelen, baygınlık veren bir hastalık.
• Postadan gelen emanet kâğıdı.

havasın

• (Tekili: Hâsına) Namuslu kadınlar.

havass-ı refia / havâss-ı refia

• Tar: Eyüp Kadılığı eskiden Çatalca'ya kadar uzanır ve Çatalca'da kadının bir vekili bulunurdu. İkinci meşrutiyete kadar bütün mahkeme işleri, kadının tayin ettiği bir naib tarafından idare edilirdi. Meşrutiyet devrinde diğer kadılara yapıldığı gibi, Eyüp Kadılığına da maaş bağlandı. Şer'î ve nizamî

havatin

• (Tekili: Hâtun) Şerefli kadınlar, hâtunlar.

haviyye

• Çocuk doğuran kadına loğusa yemeği yedirmek.
• Namaz kılan kimsenin, secde halinde iken, karnını uyluğundan yukarı tutması.

havla'

• Gözü şaşı olan kadın. (Müz: Ahvel)

havra

• (Ahver'in müennesidir.) Çok beyaz veya çok beyaz gözlü. Ahu gözlü kadın.

havsa'

• Karnı sarkık olan kadın. (Müz: Ahves)

havva / havvâ

• Hz. Adem'in (A.S.) muhterem zevcesi, eşi.
• Rengi esmere mâil kadın.
• Yalancı, kezzab.

• İlk insan ve ilk peygamebr olan Hz. Âdem'in (a.s.) eşi, beşeriyetin anası ve ilk kadındır.

hayız

• Kadınların âdet, kanama hâli.

• Kadınlarda her ayın belirli günlerinde kanama ile kendini gösteren özel bir hâl, âdet hâli, hayz.

hayize

• Aybaşısı olan kadın.

hayz

• Kadınlarda aybaşı hali akıntısı.

• Sıhhatli bir kızın veya âdet zamânı son dakikasından îtibâren tam temizlik (hiç kan gelmeden en az on beş gün) geçmiş olan kadının önünden çıkan ve Hanefî mezhebine göre en az üç gün (ilk görülmesinden îtibâren yetmiş iki saat), en çok on gün devâm eden kan.

• (Çoğulu: Hiyaz) Kadınlara mahsus aybaşı. Kadının âdet hâli. Böyle bir kadına hayize denir. (Kadını döl yatağı denen rahminden, bir hastalık veya çocuk doğurma sebebi olmaksızın, muayyen müddetlerde kan gelmesine o kadının "aybaşısı" denir. Buna ve kan geldiği müddete de hayız müddeti denir. İslâmiye

hazeme

• Kısa boylu kadın.

hazra'

• Küçük ve dar gözlü kadın. (Müz: Ahzer)

hebiha

• Yürürken sallanan kadın.

hebra

• Şişman kadın.

helallı

• Zevce, karı, menkuha. Nikâhlı kadın.

helkam

• Yaşlı kadın, acuze.

heluk

• Helâk olucu, helâk olan.
• Fâcire kadın. Kötü hayata alışmış kadın.

hemşire

• Aynı sütü emen kızkardeş. Abla, bacı. (Farsça)
• Hastabakıcı kadın veya kız. (Farsça)

her'a

• Küçük bir canavar.
• Erkeğiyle muhalata ettiğinde şevkinin şiddetinden hemen inzal eden kadın.

herit / herît

• Ağzı büyük kişi.
• Ferciyle dübürü bir olan kadın.

herşebe

• Yaşlı kuru kadın.

herşefe

• Bez veya aba parçası. (Su az olduğu zamanda yerden onunla yağmur suyunu alıp bir kabın içine sıkarlar.)
• Çok yaşamış, ihtiyar, kuru kadın.
• Çok eski olan kova.

hevadic

• (Tekili: Hevdec) Kadınların binip oturmaları için devenin üzerine konulan küçük mahfeler.

hevdec

• (Çoğulu: Hevâdic) Kadınların binmesi için devenin sırtına konulan ufak mahfel.

• Kadınların binmesi için deve üzerine yapılan küçük mahfel.

hey'are

• Bir yerde karar etmeyen kadın.

heymere

• Koca avret. İhtiyar kadın.

heyzale

• İnsan sesleri.
• Cemaat, topluluk.
• Çok asker.
• Büyük deve.
• Belinden aşağısı şişman olan kadın.

hiba

• Bahşiş.
• Kadına kocasından kalan hisse.
• Vergi.

hidad

• Dul olan bir kadının mâtem tutup süsten vazgeçmesi.

hıkab

• Arap kadınlarına mahsus bir nevi kumaştır, onu bellerine kuşanıp süslerini ve zinetlerini ona takarlar.

hilallemek / hilâllemek

• Abdest alırken, el ve ayak parmakları ile sakalın ve kadınlarda sık saçların arasına ıslak parmaklarını sokarak hareket ettirmek.

hillet

• Bir yere konup istirahat eden cemaat.
• Yorgunluk. Kırgınlık.
• Boşanmış kadının iddet müddetinin sona ermesi.

hımar

• (Çoğulu: Humr-Humur) Kadınların başlarına sardıkları bez.

hinas

• (Tekili: Hünsâ) Kendilerinde hem erkeklik, hem de kadınlık alâmetleri bulunan kimseler.

hind

• Hindistan'ın kısa adı.
• Bir kadın adı. (Asr-ı saadette Hazret-i Hamza'nın ciğerlerini yiyen kadın, Ebu Süfyan'ın karısı.)
• Fetva metinlerinde kadını temsil etmek üzere kullanılan umumi isimlerden birisi. Diğerleri: Fatıma, Hatice, Zeyneb.

hınna

• Kına. Saça, sakala veya kadınların, parmaklarının uçlarına sürdükleri sarımtırak pembe boya ve bunun esası olan toz.

hınzire / hınzîre

• (Çoğulu: Hınzırât) Hileci ve fitnekâr kadın.
• Dişi domuz.

hırmele

• Akılsız kadın.

hırnık

• (Çoğulu: Harânik) Tavşan yavrusu.
• Bir şâire kadın.

hısan

• (Tekili: Hasna) Güzel kadınlar veya kızlar.

hıtbe

• Huk: Bir kadının nikâhına talib olmaktır. Evlenmeyi taleb eden erkeğe: "hâtıb", evlenmesi taleb edilen kadına da "mahtube" denir.

• Okunmuş.
• Söz kesilmiş, nişanlı kız veya kadın.

hıyaz

• (El-hıyaz) Havuzlar.
• Kadınlarda aybaşları, hayız kanları.

hiyaz

• (Tekili: Hayz) Kadınlarda meydana gelen aybaşı halleri.

hızve

• Kadının, kocası yanında hürmetli, izzetli ve mertebeli olması.

hostes

• ing. Umumi taşıtlarda, daha ziyade uçaklarda yolcuları ağırlayan kız veya kadın.

hotoz

• Eski zamanda kadınların başlarına giydikleri süslü serpuş.
• Hayvan, kuş ve tavuk tepesi.
• Yapıların ve eşyaların üzerine konulan tepelik.

hubanname

• Edb: Güzel ve yakışıklı gençler hakkında yazılan kitap. (Güzel kadınlar hakkında yazılanlara ise "zenanname" denilir.)

huccet

• Senet, vesîka, delîl, burhân.
• Şer'î mahkemelerde bir dâvânın şâhitlerini dinledikten sonra kâdının verdiği hükmün yazıldığı îlâm, belge.

hükmi temizlik / hükmî temizlik

• Kadının âdet bitiminden îtibâren on beş gün içinde kan gördüğü halde temiz kabûl edilmesi. Bu on beş gün içinde kan görülen bu kan fâsid kan yâni istihâza kanıdır.

hukuk ve hürriyet-i nisvan komitesi

• Kadın Hakları ve Hukuku Komitesi.

hulle

• Ağır, pahalı.
• Belden aşağı ve belden yukarı olan iki parçadan ibâret olan elbise.
• Cennet elbisesi.
• Fık: Üç defa kocasının boşadığı bir kadının dördüncü defa eski kocasına nikâh düşebilmesi için başka birine nikâhlanması. Müslim bir erkek karısını üç talak ile boşarsa,

• İslâmî nikâh hükümlerine göre üç defâ boşanmış bir kadının, tekrar aynı adam tarafından alınabilmesi için; başka bir erkek tarafından nikâhlanıp, düğün ve vaty olduktan sonra boşanması.

humre

• (Çoğulu: Humur) Küçük seccade.
• Namaz kılacak yer.
• Küçük hasır parçası.
• Güzelleşmek için kadınların yüzlerine sürdükleri şey.

humtane

• Kadının kaynanası.

hünba'

• Ağır ve çirkin kadın.

hünsa / hünsâ

• Erkek veya kadın olduğu belirsiz olan.
• Aynı çiçekte dişi veya erkeklik uzvunun bulunması.

• Erkek ve kadın olduğu belli olmayan, hem erkeklik hem kadınlık uzvu bulunan kimse.

hunzub

• Şişman gövdeli, boş konuşan kadın.

hurmet-i müsahere / hurmet-i müsâhere

• Erkeğin herhangi bir kadın ile zinâ etmesi veya herhangi bir yerine unutarak ve yanılarak da olsa şehvetle (lezzet alarak) dokunması hâlinde, o kadının neseb (soy) ile ve süt ile olan anası ve kızları ile; kadının da o erkeğin oğlu ve babası ile evle nmesinin ebedî, sonsuz olarak haram, yasak olması

hurre

• (Çoğulu: Harâyir) İyi.
• Câriye olmayan kadın.

hürre

• Esir veya câriye olmayan hür kadın.

• Hür kadın. Câriye olmayan kadın.

• Cariye veya esir olmayan kadın.

hürre-i mükellefe

• Fık: Akıl ve bâliğ olan hürre kadın. Sevap ve günahtan mes'ul olan kadın.

hürriyet-i nisvan

• Kadınların serbestliği.

i'kar

• Kadının dölyatağını sakatlama.

ibdan

• Kısrak.
• Câriye, kız veya kadın esir.

icar

• Kadının başına bağladığı nesne.

icaz

• Kadın eşarbı. Baş örtü.

icfil

• Yaşlı kadın, ihtiyar kadın.
• Korkak adam.

ictihah

• Kadının veya dişi hayvanların hâmile olması.

iddet

• Bekleme müddeti.
• Sayılmış. Madud.
• Cemaat.
• Hıfz.
• Fık: Kocasından ayrılan kadının, başkası ile evlenebilmesi için, üç defa hayız görüp temiz oluncaya kadar geçen zaman. (Kocasından boşanırsa 100 gün, kocası ölürse 130 gün.)

• Kocasının ölümüyle dul kalan veya talak (boşama) ve fesh (nikâhın bozulması) sebebiyle evlilik bağı çözülen kadının yeniden evlenebilmesi için beklemesi gereken zaman.

• Bekleme süresi. İslâm hukukunda kocasından boşanan bir kadının 100 gün, kocası ölen bir kadının 130 gün bekleme müddeti. Bu müddet geçmeden başkasıyla evlenemez.

• Kocası ölen kadının bekleme süresi.

iddet-i haml

• Fık: Çocuk doğurmakla biten iddet. Kocası ölen veya boşanan gebe kadının, çocuğun doğmasını beklemesi demektir.

iddet-i vefat

• Fık: Ölüm neticesinde icab eden iddet. Kocası ölen kadın hür ise 130 gün, cariye ise 65 gün iddet bekler.

iddira'

• Anlama, derketme, kavrama, fehmetme.
• Hile ile aldatma.
• (Kadın) saçını tarayıp salıverme.

iffetli

• (İffetlü) Namus, hayâ ve iffet sahibi kadın.
• Doğru, rüşvet yemez, haram yemez, istikametli kimse.
• Eskiden kadınlara yazılan mektub hitabı.

igyal

• Hâmile kadının sütünü vermesi.

ihlil

• Erkek tenasül organının deliği, sidik yolu. Sidik deliği.
• Kadınlarda memede sütün aktığı yer.

ihsan

• (Hısn. dan) Sağlamlaştırmak. Tahkim etmek.
• Zevcesini nâmahremden korumak. Kadın kendisini haramdan sakınmak.
• Ehl-i azamet olmak.

ihtila'

• (Kadın) Nikâhı bozdurma. Kadın mehrinden vazgeçip veya çok para vererek kocasından boşanması.

ihtinak-ı rahm / ihtinâk-ı rahm

• Eskiden, rahmin tıkanmasından dolayı olduğu sanılan ve kadınlarda görülen asabî bir hal ve hastalık.

ihtitab

• Nikâhla kadın veya kız istemek.

ihtiyare

• Yaşlı kadın.

iktinan-ı nisvan

• Kadınların örtünmesi.

ilahe

• Müşriklerin kadın heykeli şeklindeki putları. Bâtıl mâbud.

ileyha

• Ona. (Kadın olan tek kimse için)

ileyhinne

• Onlara. (Kadın olan çok kişi için söylenir.)

ılkid

• Şişman, kısa boylu, hakir ve hayrı az olan kadın.
• Katı yoğurt.

ilmah

• Hemen gösterip çabucak yok etme.
• Bir şeyi parlatma.
• Güzel simalı bir kadın veya kız, yüzünü gösterip hemen çekilme.

iltisam-ı nisvan

• Kadınların örtünmeleri.

ima'

• (Tekili: Emen) Câriyeler, kadın esirler.

imamevi

• Eskiden kadınlara mahsus hapishane. (Türkçe)

imhar

• Hâtun için mehr tayin etmek. Evleneceği kız veya kadın için mehr tayin etmek.

imparator

• Lât. Büyük kral. Birkaç devlete hükmünü geçiren büyük hükümdar. Tahta çıkan kadın olursa ona imparatoriçe denir.

imreet

• Kadın. Hâtun. Avrat.

inas / inâs

• (Tekili: Ünsâ) Kadınlar, kızlar.

• Kadınlar, kızlar.

• Kadınlar.

inhidar-ı nisvan

• Kadınların örtünmesi.

inkişaf-ı nisvan

• Kadınların açılması.

inkıta-i tams / inkıtâ-i tams

• (Kadın) âdetten kesilme.

ir'ad

• Tehdid etmek, korkutmak. Muztarib etmek.
• Kılıç parlatmak.
• Kadın yüzünü kendisi açmak.

irbe

• Kadına ihtiyaç duymayan erkek.

ısdak

• Verilecek parayı kadının nikâhında tesbit edip kararlaştırma.

işhar

• Ün alma, meşhur olma, şöhret kazanma.
• Kadın, doğum yapacağı aya girme.

ıskat-ı cenin

• Kadının çocuk düşürmesi.

istib'al

• Kadını nikâh ile alma.

istibda

• (İstibra') Ayırmak. Uzak etmek.
• Küçük abdest bozduktan sonra idrardan temizlenmek, sidik eserinin tamâmen kesilmesini beklemek.
• Nikâhla alınan dul bir kadının gebe olmadığına kanaat getirmek için, kadın bir âdet görünceye kadar beklemek.

istibra / istibrâ

• Temizlenme.
• Erkeklerin küçük abdesti yaptıktan sonra yürüyerek, öksürerek veya sol tarafa yatarak, idrar yolunda damlalar bırakmaması. Kadınlar istibrâ yapmaz.
• Nikâhla alınacak dul bir câriyenin hâmile olup olmadığını bilmek ve şüpheye yer vermemek için bir temizlik müddeti geçip tekr

istihaza / istihâza

• Kadın âdet görürken fazla kan gelmesi. (Rahimden değil de hastalıktan dolayı bir damardan gelip, tenâsül cihazı yolu ile akan kokusuz bir kandır. Buna "istihâza veya özür kanı" dendiği gibi, böyle bir kadına da "müstahâza" denir.)

• Kadınlarda âdet ve lohusalık dışında gelen ve oruç ile namaza mânî olmayan kan.

istimrar / istimrâr

• Kadından âdet hâlinde gelen kanın devâm etmesi.

istinkah / istinkâh

• (Nikâh. dan) Bir kadını nikâhla alma, nikâhlamak isteme.

itab

• Kolsuz ve yakasız kadın gömleği.

ıtfal

• Kadının oğlanını getirmesi.

izale

• Halsiz bırakma.
• Uzun etekli elbise.
• Kadın yaşmağını açma.
• Sarığın ucunu uzatma.

ka'ş

• (Çoğulu: Kuuş) Ağacın başını çekip eğmek.
• Cem etmek, toplamak.
• Kadınların bindiği merkep.

ka'sa

• Devamlı olarak yerinde sabit olan kadın.
• Arkası içerisine girdiğinden arkasını yere koyamayan kadın.

ka'va'

• İncikleri ince olan kadın.

kabba

• İnce belli, zayıf kadın. (Müz : Akbeb)

kabile

• Kadın ebe.
• Kabul edici.
• Ses alıcı.

kabsa

• Başı büyük ve sivri olan kadın.

kahbe

• Namussuz kadın. Fâhişe.
• Mc: Hilekâr, kalleş ve sözünde durmaz adam.

kahine / kâhine

• Kadın kâhin.

kaide

• Esas. Temel. Düstur. Nizam. Yol. Ayaklık.
• Dip taraf.
• Bir şeyin meydana gelmesine şart ve düstur olan husus.
• Bir ilim ve fennin düsturlarından her biri.
• Fık: Hayızdan ve çocuktan kesilmiş kadın.

kaneşvere

• Hayız görmez kadın.

kanfa

• Kulakları küçük ve kaba olan kadın. (Müz: Aknef)

kanva'

• Büyük burunlu kadın.

kariat

• (Tekili: Karie) Okuyan kadınlar. Kıraat eden kadınlar.

karibetün / karîbetün

• Yakındır (kadınlar için kullanılır).

karie

• (Çoğulu: Kariât) Okuyan kadın. Kırâat eden kadın.

karkal

• (Çoğulu: Karâkıl) Kadın gömleği.
• Yeleksiz elbise.

karta'

• Gözünün birisine sürme çekip diğerini unutan ve gömleğini ters giyen budala kadın.

kasib

• (Çoğulu: Kasâyib) Kadınların yüzleri üstüne bıraktıkları kıvırcık saç. Kâkül.

kaside-i emali / kasîde-i emâlî

• Ehl-i sünnet vel-cemâat îtikâdını anlatan ve altmış yedi beytten meydana gelen meşhûr kasîde. Kasîdenin asıl adı Bed-ül-Emâlî olup, yazarı Ali Ûşî'dir.

kasırat-üt tarf

• Kocasından başkasına aslâ bakmayan. (Cennet kadınlarının bir vasfı) Huriler.

kasire

• Evinde hapsedilip dışarı çıkartılmayan kadın.

katibe / kâtibe

• Yazıcı kadın.

kavda

• (Çoğulu: Kud) Uzun boyunlu kadın.
• Alt dişlerin uzun başlısı.

kayın

• Kadının veya kocanın erkek kardeşi.

kazf

• Atmak. İftira atmak. Ehl-i namus bir kadına zina isnad etmek. Buna "kazf-ı muhsenat" da denir.

• İftira etmek, isnat etmek, kadına zina isnat etmek.

• Atmak. İffetli (temiz) erkek veya kadına zinâ isnâd etmek.

• Namuslu kadına iftira.

kazf haddi

• Muhsan olan erkek veya kadına zînâ isnâd edenlere (iftirâda bulunanlara) verilen sopa cezâsı.

kazf-i muhsanat / kazf-i muhsanât

• Temiz ve namuslu kadınları zina ile suçlama, iftira etme.

kazif / kâzif

• Bir kadına zina suçu isnat eden.

ked-banu

• Bir daireyi idare eden kâhya kadın. (Farsça)

kefaet

• Denklik. Denk olmak. Beraberlik. Bir şeye yeterlik. Küfüv oluş.
• Fık: Evlenen erkeğin, alacağı kadına neseb, diyanet, hürriyet ve mal hususlarında müsâvi ve daha üstün olması hususu. (Bunun en mühimmi de diyânet noktasındadır.)

kefen-i farz

• Erkek veya kadının vefât ettiğinde sarılarak örtüldüğü bezlerden bir parçası. Buna kefen-i zarûret (lâzım olan kefen) de denir.

kefen-i kifaye / kefen-i kifâye

• Fakir veya çok borçlu olarak vefât etmiş erkek ve kadın için yeterli sayılan ve bedeni örtecek kadar olan kefen.

kefen-i sünnet

• Vefât eden erkek için üç, kadın için beş parça olan bez parçası.

keffaret-i zıhar / keffâret-i zıhâr

• Bir erkeğin, hanımını veya onun yüz, baş, ferc gibi bir uzvunu, kendisine nikâhı ebedî haram olan bir kadına veya onun bakılması haram olan yerine benzetmesi yâni "Sen anam gibisin" veya "Senin sırtın anamın sırtı gibidir" demesinin affı ve onunla te krâr münâsebet kurabilmesi için olan çâre.

kehila

• Gözleri yaradılıştan sürmeli olan kadın.

kehire

• Kısa boylu kadın.

kehla' / kehlâ'

• Sürmeli kadın.
• Sığırdili dedikleri ot.

kelfa

• Yüzünde çiğitli olan kadın. (Müz: Eklef)

keniz

• Esir kadın. Hayalık, câriye. (Farsça)

kenud

• Çok küfran-ı nimet eden kimse. Çok levm ve küfreden cahud.
• Birşey yetiştirilemiyen verimsiz arazi.
• Kocasının hukukuna ve iyiliklerine küfran eden nankör kadın.
• Yemeğini misafirden sakınarak yalnızca yiyen cimri.
• Kölesini, uşağını çok döven kimse.

ker'a

• Çocuk seven kadın.

kerar

• Arap kadınlarının takındıkları boncuk.

kernebe

• Zengin kadın.

kers

• Kadının hayız görmesi.
• Cebretmek, zorlamak.

kerşa

• Karnı büyük kadın.
• Parmakları kısa düz taban.

kev'a

• Eli bileğinden eğri olan kadın. (Müz: Ekvâ)

kezma

• Parmakları kısacık olan kadın.

kıdn

• Havan.
• Kadının mahfe içinde kendisi için koyup sakladığı giyim eşyası.

kılavuz

• Yol gösteren, rehber.
• Vapurlara yol gösteren.
• Bazı hayvan katarlarının önüne düşüp, onları sevkeden hayvan.
• Eskiden evlenme işlerine vasıtalık eden kadınlar.
• Düşman hakkında mâlumât edinmek için ordu hizmetinde kullanılan kişiler.
• Okçuluk müsabakaların

kinne

• Erkek görmüş kadın.

kırnak

• Halayık, cariye, esir kadın.

kokona

• Yaşlı rum kadını.

kombinezon

• Tertib, düzenlemek. (Fransızca)
• Çare. (Fransızca)
• Kadın iç gömleği. (Fransızca)

kubul

• Erlerin ve kadınların önü.
• Evvel, önce, ilk.

kuffaz

• Kadınların ellerine ve ayaklarına taktıkları bir süs eşyası.
• Eldiven.

kuhariye

• Yaşlı kadın.
• Yaşlı hayvan.

kunbuza

• (Çoğulu: Kunbuzât) Kısa boylu kadın. (Müz: Kunbuz)

kurban

• Allahü teâlâya yakınlık. Mükîm (yolcu olmayan), âkıl (akıllı), bâliğ (ergen, evlenecek çağa gelmiş), hür ve dînen zengin sayılan, müslüman erkek ve kadın tarafından, Allah rızâsı için kurban niyetiyle kurban bayramının ilk üç gününde (Zilhicce ayının on, on bir ve on ikinci günlerinin her hangi biri

kürsüf

• Evlenmemiş (bâkire) kızların yalnız hayz zamânında, evli veya dul kadınların ise her zaman, edep yerine koydukları ve koku sürdükleri bez veya saf nebâtî pamuk.

kurut

• Küpeler. Kadınların kulaklarına taktıkları mücevherler.

kurzül

• Kadınların başına örttükleri nesne.
• Kayıt.
• Kötü kimse.
• At ismi.
• Bel, sulb.

kut'ül amare / kut-ül amare / كوتول امار

• Kut'ül Amare ne demektir?

  Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordusu'nun Komutanlığı'na atanarak 5 Aralık'ta Bağdat'a varan Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa'nın emriyle Irak ve Havalisi Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri 27 Aralık'ta Kut'u kuşattı. İngilizler Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki kolorduyla hücuma geçti ancak, 6 Ocak 1916 tarihli Şeyh Saad Muharebesi'nde 4.000 askerini kaybederek geri çekildi. Bu muharebede 9. Kolordu Komutanı Miralay 'Sakallı' Nurettin Bey görevinden alındı ve yerine Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük olan amcası Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
  İngiliz Ordusu, 13 Ocak 1916 tarihli Vadi Muharebesi'nde 1.600, 21 Ocak Hannah Muharebesi'nde 2.700 askeri kaybederek geri püskürtüldü. İngilizler mart başında tekrar taarruza geçti. 8 Mart 1916'da Sabis mevkiinde Miralay Ali İhsan Bey komutasındaki 13. Kolordu'ya hücum ettilerse de 3.500 asker kaybederek geri çekildiler. Bu yenilgiden dolayı General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe getirildi.

  Kut'ül Amare zaferinin önemi

  Kût (kef ile) veya 1939’dan evvelki ismiyle Kûtülamâre, Irak’ta Dicle kenarında 375 bin nüfuslu bir şehir. Herkes onu, I. Cihan Harbinde İngilizlerle Türkler arasında cereyan eden muharebelerden tanır. Irak cephesindeki bu muharebeler, Çanakkale ile beraber Cihan Harbi’nde Türk tarafının yüz akı sayılır. Her ikisinde de güçlü düşmana karşı emsalsiz bir muvaffakiyet elde edilmiştir.
  28 Nisan 1916’da General Townshend (1861-1924) kumandasındaki 13 bin kişilik İngiliz ve Hind askerlerinden müteşekkil tümenin bakiyesi, 143 günlük bir muhasaradan sonra Türklere teslim oldu. 7 ay evvel parlak bir şekilde başlayan Irak seferi, Basra’nın fethiyle ümit vermişti. Gereken destek verilmeden, tecrübeli asker Townshend’den Bağdad’a hücum etmesi istendi.
  Bağdad Fatihi olmayı umarken, 888 km. yürüdükten sonra 25 Kasım 1915’de Bağdad’a 2 gün mesafede Selmanpak’da miralay Nureddin Bey kumandasındaki Türk ordusuna yenilip müstahkem kalesi bulunan Kût’a geri çekildi. 2-3 hafta sonra takviye geleceğini umuyordu. Büyük bir hata yaparak, şehirdeki 6000 Arabı dışarı çıkarmadı. Hem bunları beslemek zorunda kaldı; hem de bunlar Türklere casusluk yaptı.

  Kût'a tramvayla asker sevkiyatı

  İş uzayınca, 6. ordu kumandanı Mareşal Goltz, Nureddin Bey’in yerine Enver Paşa’nın 2 yaş küçük amcası Halil Paşa’yı tayin etti. Kût’u kurtarmak için Aligarbi’de tahkimat yapan General Aylmer üzerine yürüdü. Aylmer önce nisbî üstünlük kazandıysa da, taarruzu 9 Mart’ta Kût’un 10 km yakınında Ali İhsan Bey tarafından püskürtüldü.
  Zamanla Kût’ta kıtlık baş gösterdi. Hergün vasati 8 İngiliz ve 28 Hindli ölüyordu. Hindliler, at eti yemeği reddediyordu. Hindistan’daki din adamlarından bunun için cevaz alındı. İngilizler şehri kurtarmak için büyük bir taarruza daha geçtiler. 22 Nisan’da bu da püskürtüldü. Kurtarma ümidi kırıldı. Goltz Paşa tifüsten öldü, Halil Paşa yerine geçti. Townshend, serbestçe Hindistan’a gitmesine izin verilmesi mukabilinde 1 milyon sterlin teklif etti. Reddedilince, cephaneliği yok ederek 281 subay ve 13 bin askerle teslim oldu. Kendisine hürmetkâr davranıldı. Adı ‘Lüks Esir’e çıktı. İstanbul’a gönderildi. Sonradan kendisine sahip çıkmayan memleketine küskün olarak ömrünü tamamladı.
  Böylece Kûtülamâre’de 3 muharebe olmuştur. İngilizlerin kaybı, esirlerle beraber 40 bin; Türklerinki 24 bindir. Amerikan istiklâl harbinde bile 7000 esir veren İngiltere, bu hezimete çok içerledi. Az zaman sonra Bağdad’ı, ardından da Musul’u ele geçirip, kayıpları telafi ettiler. Kût zaferi, bunu bir sene geciktirmekten öte işe yaramadı.
  Bu harbin kahramanlarından biri Halil Paşa, Enver Paşa’nın amcası olduğu için; diğer ikisi Nureddin ve Ali İhsan Paşalar ise cumhuriyet devrinde iktidar ile ters düştüğü için yakın tarih hafızasından ustaca silindi. 12 Eylül darbesinden sonra Ankara’da yaptırılan devlet mezarlığına da gömülmeyen yalnız bunlardır.
  Binlerce insanın kaybedildiği savaş iyi bir şey değil. Bir savaşın yıldönümünün kutlanması ne kadar doğru, bu bir yana, Türk-İslâm tarihinde dönüm noktası olan çığır açmış nice hâdise ve zafer varken, önce Çanakkale, ardından da bir Kûtülamâre efsanesi inşa edilmesi dikkate değer. Kahramanları, yeni rejime muhalif olduğu için, Kûtülamâre yıllarca pek hatırlanmadı. Gerçi her ikisi de sonu ağır mağlubiyetle biten bir maçın, başındaki iki güzel gol gibidir; skora tesiri yoktur. Hüküm neticeye göre verilir sözü meşhurdur. Buna şaşılmaz, biz bir lokal harbden onlarca bayram, yüzlerce kurtuluş günü çıkarmış bir milletiz.
  Neden böyle? Çünki bu ikisi, İttihatçıların yegâne zaferidir. Modernizmin tasavvur inşası böyle oluyor. Dini, hatta mezhebi kendi inşa edip, insanlara doğrusu budur dediği gibi; tarihi de kendisi tayin eder. Zihinlerde inşa edilen Yeni Osmanlı da, 1908 sonrasına aittir. İttihatçıların felâket yıllarını, gençlere ‘Osmanlı’ olarak sunar. Bu devrin okumuş yazmış takımı, itikadına bakılmadan, münevver, din âlimi olarak lanse eder. Böylece öncesi kolayca unutulur, unutturulur.
  Müşir İbrahim Edhem Paşa’nın oğlu Sakallı Nureddin Paşa (1873-1932), sert bir askerdi. Irak’ta paşa oldu. Temmuz 1920’de Ankara’ya katıldı. Fakat karakterini bilen M. Kemal Paşa, kendisine aktif vazife vermek istemedi. Merkez kumandanı iken Samsun’daki Rumları iç mıntıkalara sürgün ettiği esnada çocuk, ihtiyar, kadın demeden katliâma uğramasına göz yumdu. Bu, milletlerarası mesele oldu. Yunanlılar, bu sebeple Samsun’u bombaladı. Nureddin Paşa azledildi; M. Kemal sayesinde muhakemeden kurtuldu. Sonradan Kürtlerin de iç kısımlara göçürülmesini müdafaa edecektir. Batı cephesinde, kendisinden kıdemsiz İsmet Bey’in maiyetinde vazife kabul etti. İzmir’e girdi. Bazı kaynaklarda İzmir’i ateşe verdiği yazar. I. ordu kumandanı olarak bulunduğu İzmit’te, Sultan Vahîdeddin’in maarif ve dahiliye vekili gazeteci Ali Kemal Bey’i, sivil giydirdiği askerlere linç ettirdi; padişaha da aynısını yapacağını söyledi. Ayağına ip takılarak yerlerde sürüklenen cesed, Lozan’a giden İsmet Paşa’nın göreceği şekilde yol kenarına kurulan bir darağacına asılarak teşhir edildi. Mustafa Kemal Paşa, İstanbul’da bir fedainin vursa kahraman olacağı bir insanı, vuruşma veya mahkeme kararı olmaksızın öldürmeyi cinayet olarak vasıflandırıp kınadı. M. Kemal’e gazi ve müşirlik unvanı verilmesine içerleyen Nureddin Paşa iyice muhalefet kanadına geçti. 1924’de Bursa’dan müstakil milletvekili seçildi. Asker olduğu gerekçesiyle seçim iptal edildi. İstifa edip, tekrar seçildi. Anayasa ve insan haklarına aykırılık cihetinden şapka kanununa muhalefet etti. Bu sebeple antikemalist kesimler tarafından kahraman olarak alkışlanır. Nutuk’ta da kendisine sayfalarca ağır ithamlarda bulunulur, ‘zaferin şerefine en az iştirake hakkı olanlardan biri’ diye anılır.
  Halil Kut (1882-1957), Enver Paşa’yı İttihatçıların arasına sokan adamdır. Sultan Hamid’i tevkife memur idi. Askerî tecrübesi çete takibinden ibaretken Libya’da bulundu. Yeğeni harbiye nazırı olunca, İran içine harekâta memur edildi. Irak’taki muvaffakiyeti üzerine paşa oldu. Bakü’yü işgal etti. İttihatçı olduğu için tutuklanacakken, kaçıp Ankara hareketine katıldı. Rusya ile Ankara arasında aracılık yaptı. Sonra kendisinden şüphelenilince, Almanya’ya kaçtı. Zaferden sonra memlekete dönüp köşesine çekildi. Politikaya karışmadı.
  Ali İhsan Sâbis (1882-1957), Sultan Hamid’i tahttan indiren Hareket Ordusu zâbitlerindendi. Çanakkale, Kafkasya’da bulundu. Irak’ta paşalığa terfi etti. İttihatçı olduğu için Malta’ya sürüldü. Kaçıp Ankara hareketine katıldı. I. batı cephesi kumandanı oldu. Cephe kumandanı İsmet Bey ile anlaşmadı; azledilip tekaüde sevkolundu. M. Kemal’e muhalif oldu. Nazileri öven yazılar yazdı. 1947’de devlet adamlarına yazdığı imzasız mektuplar sebebiyle 15 seneye mahkûm oldu. 1954’te DP’den milletvekili seçildi. Hatıraları, Nutuk’un antitezi gibidir.

kuza'mele

• Kötü huylu, kısa boylu kadın.
• Şey.

la'sa

• Dudağının rengi az siyâha yakın olan kadın. (Müz: El'as)

lafz-ı has

• Bir mânâya münferiden başlı başına vaz' olunan lâfızdır. Hasan, Hüseyin, insan, erkek, kadın lâfızları gibi.

lahva

• Abes, bâtıl sözleri çok söyleyen, boş konuşan kadın. (Müz: Elhâ)

lat'a

• Dudaklarının içi beyaz olan kadın.
• Çok yaşamış, ihtiyar kadın.

lebbe

• Göğsün gerdanlık takılan yeri.
• Devenin ve sığırın, göğsünden boğazladıkları yeri.
• Evlâdını ve erkeğini seven kadın.

lefüt

• Evvelki kocasından çocuğu olan ve daima çocuğuna iltifat eden evli kadın.

leha

• (Lehu. nun müennesidir) Hakkında. O kadın için.

lehire / lehîre

• Kısa boylu kötü huylu kadın.

lehiv

• (Lehv) Günahlı, şehevi, nefsâni meşguliyet. Kadınla yabancı erkeğin oynaması.
• Eğlence, oyun.

lehviyyat

• (Tekili: Lehv) Lehivler, kadınlı erkekli haram eğlenceler, oyunlar. Nefsanî gayr-i meşru oyun ve eğlenceler. (Farsça)

leka'

• (Lek'â) : Yaramaz, hakire kadın.

lekalik

• Büyük, etli, şişman kadın.
• Büyük deve.

leyla / leylâ

• Çok karanlık gece.
• Arabi ayların son gecesi.
• Leylâ ile Mecnun hikâyesinin kadın kahramânı.

• Leylâ ile Mecnun hikâyesinin kadın kahramanı.

liame

• (Çoğulu: Liem-Lüum) Kadın gömleği.

liban

• Kadın sütü, insan sütü.
• Süt emzirme.

lifam

• Eskiden kadınların burun örtüsü.

lıkve

• Cimanın evvelinde gebe olan kadın.
• Tez yüklü olan deve.
• Kova.

litlit

• Kokar çürük diş.
• Yaşlı kadın.

lohusa

• Yeni doğum yapmış kadın.

• Yeni doum yapan kadın.

lübahıye

• Mükemmel hilkatli kadın.

lühusa

• Yeni doğurmuş kadın. Henüz yataktan kalkmamış kadın. Bu hâl 9 ilâ 40 gün kadar devam eder.

lul

• (Luli) Utanmaz, hayasız ve namussuz kadın. (Farsça)
• Nâzik ve zarif. (Farsça)
• Şarkı söyleyip oynayan fahişe kadın. (Farsça)

ma'bude

• Şirk, evham ve putperestlikten doğan kadın heykeli ve emsali put.

ma'hud

• Vaad edilen. Söz verilen. Belli olan.
• Mezkur, sözü geçen.
• Mc: Fena bilinen kadın.

ma'ma'

• Kimseye birşey vermeyen kadın.

ma'sume

• Suçsuz kadın veya kız.

macin / mâcin

• Sapık îtikâdını başkasına bulaştırmak çabasında olan.

magdure

• Mağdur kadın. Haksızlığa uğramış ve gadir görmüş kadın veya kız.

mahbube

• (Hubb. dan) Sevilmiş veya sevilen kadın. Muhabbet edilen kadın veya kız.
• Vaktiyle çok kıymetli ve pahalı olan lâle cinsinden bir çiçek.

mahcube

• Namuslu ve utangaç kadın veya kız. Sıkılgan kadın.
• Kapı ardına konulan ağaç.

mahdure

• Örtülü ve kapalı kadın veya kız.

mahız

• (Çoğulu: Muhaz) Ağrısı tutmuş hâmile kadın.

mahtube

• Evlenmek için istenilen kadın.

mahule

• Kocası ölmüş kadın.

manzure

• Belâ, musibet, felâket, âfet.
• Noksan ve kusuru olan, ayıplanacak kadın.

maşıta / mâşıta / ماشطه

• Kadın makyajcısı, kadın kuaförü. (Arapça)

maşiye

• (Çoğulu: Mevâşi) Koyun ve keçi gibi hayvan.
• Oğlu ve kızı çok olan kadın.

maşuka / mâşûka

• Sevilen kadın.

masume / mâsume

• Suçsuz kadın veya kız.

maturidi / maturidî

• Mâturidi Mezhebi ve bu mezhebden olan. Semerkand şehrinin Mâturid köyünden olan Ebu Mansur-u Mâturidi'yi (Hicri: 280-332) itikadda imam olarak kabul edenler. Amelde Hanefi Mezhebinden olanlar, itikadda Maturidi mezhebindendir. Çünkü bu Zât, Ehl-i Sünnet itikadına muhalif görüşleri, eserleri ile redd

me'le

• (Çoğulu: Miâl) Hazırlanmak.
• Şişman kadın, semiz avret.
• Bahçe.

me'tem

• (Çoğulu: Meâtim) Kadınlar cemiyeti.

mebşure

• Yüzü ve vücudu güzel yaratılmış kadın.

mebtute

• Fık: Üç talak ile boşanmış olan kadın.

meczube / meczûbe

• Cezbeye tutulmuş, İlâhî aşkla aklî dengesi değişmiş kadın, mecnun.

mefariş

• (Tekili: Mefruş) Kadın eşler.

mehaz

• Su akacak yer, su mecrası.
• Gebe kadının ağrısının tutması.
• Gebe deve.

mehdi-i muntazır

• (Şiilerin itikadına göre) Kıyameti bekleyen mehdi.

mehir

• Nikâh bedeli; nikâh esnasında belirlenen ve erkek tarafından kadına verilmesi gereken mal, değerli eşya veya para.

mehire / mehîre

• Usta, mâhir, hünerli.
• Hür olan kadın.
• Nikâh bedeli çok olan kadın.

mehr

• Aşk, şefkat, muhabbet.
• Güneş.
• Huk: Mihr. Evlenme muamelesinde erkek tarafından kadına verilen nikâh bedeli.

• Erkeğin evlenirken kadına vereceği ve kadının hakkı olan altın, gümüş veya her hangi bir mal yâhut menfaat.

• Mehir, erkeğin kadına verdiği evlenme bedeli.

mehr-i misl

• Mehir söylenmeden veya mehir vermemek şartı ile yapılan bir nikahtan sonra, kadının, baba tarafından akrabâsının kadınlarına bakılarak bunlara verilen mehir kadar verilmesi kararlaştırılan altın, gümüş, mal veya herhangi bir menfeat.

mehr-i muaccel

• Miktarı tesbit edilen (belirlenen) ve nikâh sırasında erkeğin evleneceği kadına peşin olarak ödemesi gereken altın, gümüş, kâğıt para veya herhangi bir mal yâhut bir menfaat.

mehr-i müeccel

• Miktarı nikah yapılırken tesbit edilip, ödenmesi daha sonraya bırakılan yâni erkeğin evleneceği kadına sonra ödeyeceği altın, gümüş, kâğıt para veya herhangi bir mal yâhut bir menfeat.

melike / melîke

• Kadın hükümdar. Hükümdar karısı. Kraliçe.

• Kadın hükümdar.

memhure

• Nikâh bedeli verilmiş olan kadın.

menhuse

• Uğursuz, kötü kadın.

meni / menî

• Yerinden şehvetli (lezzetli) veya şehvetsiz olarak kopup, ayrılıp, erkekten koyu beyaz, kadından akıcı sarı olarak gelen sıvı.

menkel

• Ayak bileziği. Süs olarak kadınların ayak bileklerine taktıkları bilezik.

menkuha / menkûha

• Nikâhlı karı. Nikâhlanmış olan kadın.

• Nikâhlı kadın.

mennane

• Malı, mülkü, serveti için kendisiyle evlenilen kadın.

mer'e

• (Mer'et) Kadın. Zen.

merha

• Gözüne sürme çekmeyi âdet edinmeyen kadın.

merhume / merhûme

• Vefât etmiş, rahmete kavuşmuş kadın.

• Ölmüş kadın.

mermare

• Yumuşak vücutlu kadın.

mermat

• Etli, şişman kadın.

mesbere

• Kadının veled getirdiği yer.
• Devenin yavruladığı yer.

mesfiyy

• Üç kez karısı ölmüş adam. (Üç kez kocası ölmüş kadına "mesfiye" derler.)

mesha'

• İnişi ve yokuşu olmayan düz yer. Düzlük.
• Ufak taşlı, otsuz düz yer.
• Yürüdüğünde iki uyluğu birbirine sürüşen zayıf kadın.
• Uylukları ince ve zayıf olan kadın.

mesna

• Bevlini tutmaya kadir olmayan kadın. (Müz: Emsen)

mess-i nisvan

• Kadınlara dokunma.

mesture / mestûre

• Örtülü kadın. İslâmiyetin emrettiği şekilde örtülmesi farz olan yerlerini örtmüş olan kadın.
• Gizli tutulan resmi işlerde harcanmak için hükümetin emrine verilen para. (Buna tahsisat-ı mesture de denir.)

• Örtülü kadın.

mesturiyet-i nisvan

• Kadınların örtünmesi.

metruke

• (Terk. den) (Erkekten) boşanmış.
• Kocası tarafından bırakılmış kadın.

meyyite

• Hayvan leşi.
• Kadın cenazesi.

• Kadın cenazesi.

mezi

• İlm-i Halde: Kadınla oynamak veya şehvetle yanına gelmek gibi hâllerde erkeğin tenasül cihazında zuhur eden yapışkan renksiz akıcı cisim. (Bu hâl abdesti bozar, gusül icab ettirmez)

mezniyye

• Zorla cinsî ilişkide bulunulan kadın.

mi'cer

• Bir cins kadın başörtüsü. Eşarp.

mi'kab

• Kızdan sonra oğlan doğuran kadın. Bir oğlan sonra bir kız doğuran.

mi'lat

• (Çoğulu: Meâli) Yas tuttuğunda, kadınların gözyaşı sildikleri bez.

mi'nas

• Kız doğuran kadın.

midare

• Çuvaldız gibi bir demir. (Kadınlar onunla saç düzeltirler.)

midra

• Boynuzdan veya demirden çuvaldız gibi bir nesne. (Kadınlar onunla saçlarını düzeltip islâh ederler ve tarakla da tararlar.)

mihzak

• Çok gülen kadın.

mıklat

• Evlâdı yaşamayan kadın.
• Bir kez doğuran ve daha hâmile olmayan deve.

mikram

• (Çoğulu: Mekârim) Kadınların başını ve yüzünü örttükleri nakışlı bez.

milhafe

• Kadının sokağa çıkarken giydiği manto ve ferâce gibi uzun geniş örtü.

mindas

• Yeyni avret, hafif kadın.

mirt

• (Çoğulu: Mürât) Yünden veya haz denilen kumaştan elbise.
• Kadınların, esvapları üstüne giydikleri elbise.

mısva

• Uylukları zayıf ve etsiz olan kadın.

mit'em

• Bir defalık ikiz doğuran kadın.

mitam

• Her zaman ikiz doğuran kadın.

mıtlak

• Sık sık kadın boşayan erkek.

miz'ac

• Bir yerde karar etmeyen kadın.

mizvac

• Çok koca değiştiren kadın. Çok kocalı kadın.

mu'cir

• Bir çeşit kadın başörtüsü. Eşarp.

mü'minat

• Kadın mü'minler.

mü'mine

• (Çoğulu: Mü'minât) (Emn. den) İman etmiş olan kadın. Müslüman kadın veya kız.

mualleka

• (Çoğulu: Muallekat) Askılar. Henüz karar verilmemiş olanlar.
• Kocası kaybolan kadın.
• İslâmiyet'ten evvel Arabların meşhur edib ve şâirlerinin Kâbe duvarına astıkları yazılar ve şiirler.

muallimat / muallimât

• Öğretici kadınlar, kadın hocalar.

muallime

• Hanım hoca. Öğreten ve tâlim eden kadın veya kız.

mübahele / mübâhele

• Lânetleşme. Dar anlamda hazret-i Îsâ'nın ilâh ve Allahü teâlânın oğlu olduğunu söylemekte ısrâr eden ve bu inanışlarının yanlış olduğunu kabûl etmeyen hıristiyanlara, Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem); "... Gelin oğullarımızı, oğullarınızı, kadınlarımızı, kadınlarınızı, bizleri ve

mübaşeret-i fahişe / mübâşeret-i fâhişe

• Kadın ile erkeğin, çıplak olarak çirkin yerlerini birbiriyle sürtünmesi.

müberkaa

• Yüzünde perde olan kadın.
• Başı beyaz olan koyun.

mücessele

• Zayıf kadın.

mücic

• Gebe kadın. (Hamli zâhir olan)

müdebber

• Âzâd olması yâni serbest bırakılıp, hürriyetine kavuşması, efendisinin vefâtına (ölümüne) bağlı kılınan köle. Böyle olan kadına müdebbere denir.

müdire / müdîre

• Kadın müdür.

müennes

• Dişi. Müzekkerin mukabili.
• Gr: Hakiki, itibarî veya söylenişi cihetiyle "dişi" olan kelime.Müennes-i hakikî : Müzekker kelimenin sonuna bir "e-a" ilâve ederek yapılan kelime. Meselâ: (Kâtib: ): Erkek yazıcı. (Kâtibe: ): Kadın yazıcı.Sonu "e" ile biten kelimeler ekseriyetle müennestir

muganniye

• Şarkıcı kadın.

muhadder

• (Muhaddere) Kapalı, örtülü.
• Nâmuslu müslüman kadını.

muhalaa / muhâlaa

• Kadının mal karşılığı kocasına kendini boşattırması.

muhallil

• (Hall. den) Eriten. Analiz yapan, tahlil eden.
• Fık: Üç talakla boşanan ve iddetini bitiren bir kadınla evlenen erkek. (Karıyı boşayan birinci kocaya: Muhallelün leh denir.)
• Tıb: Şişlere, iltihablara yarıyan ilaç.

muhannes

• Kadınlaşmış erkek.

• Kadınlaşmış erkek. Alçak tabiatlı.
• Korkak. Nâmerd. Kalleş.

• Kadınlaşmış erkek.

• İşlerini, sözlerini, hareketlerini ve şeklini kadınlara benzeten erkek.

muhanneslik

• Kadınlaşma işi.

muhayyire

• Âdet zamânını unutan kadın.

muhazat / muhâzât

• Kadının aynı imâma uymuş olan erkeğin önünde veya hizâsında bulunması.

muhazat-ı nisa

• Fık: Kadınlarla erkeklerin namazda aynı hizada aynı safta beraber durmaları (ki, bazı şartlar müvacehesinde namazı ifsad eden bir haldir.)

mühefhefe

• Beli ince olan kadın. (Müz: Mühefhef)

muhibbe

• Kadın sevgili. Kadın dost.

muhsan

• Evli veya dul olan iffetli müslüman erkek. Evli olan iffetli kadına muhsana denir.

muhsanat

• (Tekili: Muhsana) Muhsan olan kadınlar.

muhsane

• Muhsan olan kadın. Temiz ve namuslu kadın.

• Namuslu kadın.

muhtale

• Hileci ve dalavereci kadın.

muhteli'

• Kocasından boşanan kadın. İhtilâ eden kadın.

mukannibe

• Gelin süsleyen kadın.

muktir

• Dar hâlli, durumu sıkıntılı.
• Kocasını nafaka bakımından sıkıştıran kadın.

mukvere

• İnce, zayıf kadın.

mülaane

• Lânet edişmek. Erkek ile kadının birbirlerini lânetlemeleri.

muma-ileyhinn

• (Tekili: Mumâ-ileyhâ) Adı geçen kadınlar, yukarıda anılan kızlar, imâ edilenler.

müminat / müminât

• Kadın müminler.

mümtehine

• (Mümtehane) İmtihan olunan kadın veya kız.

münaime

• Naz içinde büyüyen kadın.

müncibe

• (Çoğulu: Müncibât) İyi kimseler doğuran kadın.

mürebbiye

• Çocuk terbiyesiyle meşgul olan kadın.

• Terbiyeci kadın.

mürtime

• Yetimleri olan kadın.

murzia

• (Rızâ. dan) Çocuğa süt emziren. Meme veren. Sütnine. Bebeğe süt vermek üzere para ile tutulmuş kadın.

müşagare

• Mehir alıp vermemek için, iki kişi birbirlerinin yakınlarından birer kadınla evlenme.

musahibe

• Kadın musâhib. Kadın arkadaş.

müşan

• Yüzsüz, utanmaz, sövücü kadın.
• Bir cins hurma.

musannifan

• (Tekili: Musannif) Kitap yazan kadınlar. Kadın müellifler.

musbiyye

• Çocuklu kadın.

müşeyyea

• Bir şeyin ardından bağırıp çağıran kadın.
• Koyun sürüsünün ardına uyan koyun.

müsfah

• Erkeğinin kendinden başka iki karısı daha olan kadın.

musiye

• Vasiyet eden kadın.

müslimat / müslimât

• Kadın müslümanlar.

• Kadın Müslümanlar.

müslime

• Müslüman kadın veya kız. İslâm olan kadın.

müstavsıla

• Takma saç kullanan kadın.

müstenşie

• Kâhinlik yapan kadın.

müt'a nikahı / müt'a nikâhı

• Şâhidsiz olarak bir kadına belli miktarda para verip, belli bir zaman için berâber yaşamağı sözleşmek.

mutallaka

• (Talak. dan) Boşanılmış kadın. Bırakılmış, nikâhı bozulmuş.

mütereccile

• Erkekleşmiş kadın. Erkekleri taklid eden kadın.

• Erkekleşmiş kadın.

müteseyyib

• Dul kalan kadın.

müteveffat

• (Vefat. dan) Ölmüş, vefat etmiş kadın veya kız.

na'ce

• (Çoğulu: Niâc-Na'cât) Dişi koyun.
• Dişi sülün.
• Kadına da istiare ile söylenir.

na-mahrem

• Aralarında evlenmeğe mâni olacak kadar yakınlık bulunmayan. Şer'an evlenmeğe mâni akrabalığı olmayan erkek veya kadın. (Farsça)
• Yabancı. (Farsça)

nafaka-i iddet

• Fık: Kadının iddeti içinde muhtaç olduğu nafaka. Koca, boşadığı karısını iddeti bitinceye kadar infakla mükellef olduğu için bu müddet zarfındaki nafaka hakkında bu tâbir meydana gelmiştir.

naime

• Rahatlık içinde nazlı büyütülmüş kadın.
• Yumuşak yapılı hayvancıklar.

nakihe

• Nikâhlı kadın eş.

nakıs temizlik / nâkıs temizlik

• Kadının âdetinin kesilmesinden sonra on beş gün devâm etmeyen veya âdet müddeti içinde kan görmediği günler.

nakısat-ül akl

• Aklı kısa.
• Mc: Kadın.

nakkaşe

• Nakış yapan kadın. Nakışçı.

namahrem / nâmahrem

• Aralarında dinen evlenmeye engel bulunmayan erkek ve kadınlar.

namisa

• (Çoğulu: Namisât) Kadınları süsleyip yüzlerinin kılını yolan kadın.

naşize / nâşize

• Kocasının hanesinden, izni olmaksızın çıkıp kendisini kocasından haksız yere men'eden kadın. Bu çıkış hakikaten olabileceği gibi, hükmen de olabilir.
• Kabarmış, şişmiş.

• Kocasının izni olmaksızın evinden kaçan ve kendisini beyinden haksız yere men eden kadın.

• Kocasına üstünlük taslayan kadın.

nayiha

• Yas tutan kadın.

nedime

• Kadın nedim.
• Zengin veya şerefli, itibarlı bir kadının arkadaşı.

neffasat / neffasât

• (Tekili: Neffâse) Neffâseler, büyücü kadınlar.

neffase

• (Çoğulu: Neffâsât) Büyücü kadın.

nefsa

• (Çoğulu: Nefsâvât-Nüfüs-Nifâs-Nevâfis) Yeni doğum yapmış kadın. Loğusa.

nefuz

• Çocuk düşüren kadın.

nesevi / nesevî

• (Neseviye) Kadına mensub, kadınla alâkalı, kadınlık.

neseviyyet

• Kadınlık.

nesib

• Asil kadının vasfı.
• Edb: Kasidenin âşıkâne olan mukaddemesi.

nevafis

• (Tekili: Nefsâ) Loğusalar. Yeni doğum yapmış kadınlar.

nezia

• (Çoğulu: Nezâyı') Aşiretinden başkasına nikâhlanmış olan kadın.

nezur

• Evlâdı az olan kadın.

nifas / nifâs

• Yeni doğurmuş kadının hâli. Loğusalık. Böyle bir kadına "Nüfesâ" da denir. Hanefi Mezhebine göre bu hâl kırk gün devam eder.

• Lohusalık hâli. Kadınların doğumdan sonraki özür hâlleri.

nikah / nikâh

• Evlilik için yapılan akit, sözleşme. Evlenecek müslüman bir erkek ile kadının şâhidler huzûrunda ben seni zevceliğe (hanımlığa) aldım, diğerinin de kabûl ettim demesi.

nikah-ı müt'a / nikâh-ı müt'a

• Şâhidsiz olarak, bir kadınla belli para verip, belli zaman için berâber yaşamağı sözleşmek.

nisa / nisâ / نسا

• (Çoğulu: Nisvân) Kadınlar.

• Kadınlar.

• Kadınlar.

• Kadın, hanım.

• Kadınlar. (Arapça)

nisa taifesi / nisâ taifesi

• Kadınlar topluluğu.

nisa-i dünyeviye / nisâ-i dünyeviye

• Dünya kadınları.

nisaen / nisâen

• Kadınlar olarak.

• Kadın olarak.

nisai / nisaî

• (Nisâiye) Kadınlarla alâkalı, kadınlara dâir.

nisun

• (Tekili: Nisvan) Kadınlar.

nisvan / nisvân / نسوان

• (Tekili: Nisa) Kadınlar. Nisalar.

• Kadınlar. (Arapça)

nisvan-ı zelil

• Ahlâken ve dinen düşmüş, zelil olmuş kadınlar.

nisvi / nisvî

• Nisa taifesine mensub. Kadınlarla alâkalı.

nüfesa

• Loğusa kadın.

nüku'

• Kısa boylu kadın.

nuriye

• Nura âit, nura mensub.
• Kadın ismidir.

nüsur

• (Tekili: Nesr) Nesirler, manzum olmayan yazılar. Dağıtmalar.
• Çok çocuk doğuran kadın.

nüşuz / nüşûz

• Yüksek olmak, yücelmek.
• Kadının, erkeğinden kaçıp nefret etmesi.

• Kadının kocasına kafa tutup isyan edici bir durum almasıdır. Güya kendisini yüksek sayıp itaatını kaldırmış olur.

• Kadının kocasına itaat etmemesi.

nüşuze / nüşûze

• Kadının, kocasından nefret edip kaçması.
• Fık: Kocasına karşı üstünlük iddia eden kadın.

• Asi kadın.

özr

• Abdesti bozan bir şeyin bir namaz vakti durdurulamayıp, devâm etmesi. İdrârını tutamama, iç sürmesi, yel kaçırmak, burun kanaması, yaradan kan, sarı su akması, ağrı ile göz yaşı akması birer özür olup, özürlü erkeğe mâzûr, kadına ma'zûre denir.
• Mâzeret. Af talebi, engel.

pazac

• Ebe kadın. (Farsça)
• Dadı, sütnine. (Farsça)

peçe

• Kadınların tesettür için yüzlerine örttükleri tüle benzer örtü.

• Örtü; kadınların yüzlerine örttükleri örtü.

perdegi / perdegî

• (Çoğulu: Perdegiyân) İyi örtünmüş ve namuslu kadın. (Farsça)

pirezen / pîrezen / پيره زن

• Yaşlı kadın. (Farsça)

pirzen

• Kocakarı, acuze. Yaşlı kadın. (Farsça)

ra'la'

• (Çoğulu: Rual) Akılsız kadın.
• Kulağının ucu kesilip ilişik duran dişi koyun.

rabbat

• Kadınların efendileri, sâhipleri, kocaları.

radh

• Az bir şey verme. Az verilen şey.
• Fık: Cihada iştirak eden kadınlara, kölelere, çocuklara ve zimmilere ganimet malından verilen mal.

radıyallahü anha

• (Kadın için) Allah ondan razı olsun.

rahibe / râhibe

• Kadın rahib.

• Kadın râhib. Hiç evlenmeyen, yalnız ve bekâr olarak yaşayan, kilisede ibâdetle meşgûl olan görevli kadın.

• Kadın rahip.

rakkase

• Oynayıp dans eden kadın.

rakraka

• Nâzik ve derisi yumuşak olan kadın.

rakşa'

• (Çoğulu: Rukaşâ) Alaca yılan.
• Süslü kadın.

razıa

• Emzikli, çocuklu kadın.

re'bil

• Câriye, kadın esir.

recm

• Taşlama; muhsan (evli) olup, zinâ eden kadın ve erkeği taşlayarak öldürme.

recüle

• Giyiniş ve hareketleriyle kendini erkeklere benzeten kadın.

redah

• (Çoğulu: Rudüh) Dolu büyük çanak.
• Etli ve şişman kadın.

refs

• Edeb hârici söz söyleme.
• Kadınlara lâf atma.

rekub

• Erkeğinin ölümünü bekleyen kadın.
• Evlâdı durmayan avret.
• Kalabalıktan suya yaklaşamıyan deve.

remaze

• Oturak yeri.
• Zina eden kadın.

remma'

• Beyaz tenli kadın.

renna'

• Devamlı kadınlara bakan kimse.

resve

• (Çoğulu: Rasa) Kadınların kollarına boncuktan veya inciden yaptıkları kolbağı.

rev'a

• Korkak kadın.
• Kendisini görenleri şaşırtacak derecede güzel olan kadın veya kız. (Müz: Ervâ)REVA' : Tatlı.

ric'at

• Geri dönme, vazgeçme.
• Erkeğin, boşadığı kadını, iddet süresi bitmeden tekrar nikahlaması.

ric'i / ric'î

• Geri dönmeye ait ve mensub.
• Üç talakla boşanmamış kadın. Tekrar kocasına dönmesi mümkün olan. Buna talak-ı ric'î denir.

rıda' / rıdâ'

• Süt emme çağında yâni iki buçuk yaşından küçük bir çocuğun bir kadının memesinden süt emmesi veya bir kadının sütü bir vâsıta ile çocuğun mîdesine gitmesi.

rüüd

• Genç kadın. Kız.

sa'dane

• (Çoğulu: Sâdân) Develerin yediği dikenli ot.
• Devenin göğsü.
• Tırnak dibinin siniri.
• Terâzi kefesinin iplerinin altındaki düğme.
• Kadın memesinin etrafı.

sa'la

• Küçük başlı kadın.

• Zâid dişli kadın. (Müz: Es'al)

şabbe

• Genç kadın.

sadukat

• Mehir. Evlenirken erkeğin kadına vereceği para.

safizm

• Kadının kadına şehvetle bakması ve dokunması. Kadınlar arasındaki homoseksüellik.

şagva'

• (Çoğulu: Şuguv) Dişleri birbirine muhalif olup kimi fazla kimi eksik olan kadın.

sahabiye

• Peygamberimiz Hz. Muhammed Aleyhissalâtü Vesselâmı sağ iken görmüş olan ve mü'mine olarak vefat etmiş bulunan kadın müslüman.

sahhaka

• Sevici kadın.

sahibat / sâhibat

• (Tekili: Sâhibe) Kadın sâhibler.

sahibe / sâhibe

• (Müe.) Bir şeyin sahib ve mâliki olan kadın.

• Bir şeyin sahibi olan kadın.

sahibe-i cemal / sâhibe-i cemâl

• Güzellik sahibi kadın. Güzelliği olan kadın.

sahibe-i hane / sâhibe-i hâne

• Ev sahibi kadın.

sahibet-ül beyt / sâhibet-ül beyt

• Ev sâhibesi.
• Kadın ev sâhibi.

şahide

• (Müe.) Kadın şâhid. (Farsça)
• Mezar taşı. (Farsça)
• Mezara dikine dikilen ve üzerinde yazı ve çiçek motifi bulunan baş ve ayak taşları. (Farsça)
• Dilber, güzel. (Farsça)

sahih ced / sahîh ced

• Ölenin babasının babası veya babasının babasının babası gibi derecesi yakın olsun uzak olsun aralarında kadın bulunmayan dede. Yâni araya kadın girmeyen büyük baba.

sahih kan / sahîh kan

• Sekiz yaşını bitirip, dokuz yaşına bastıktan birkaç gün veya ay, yâhut seneler sonra, sıhhatli bir kızın veya âdet zamânı son dakikasından îtibâren tam temizlik (on beş gün) geçmiş olan kadının önünden çıkan ve Hanefî mezhebine göre, en az üç gün (ye tmiş iki saat) devâm eden kan; hayız ve aybaşı ka

sahih temizlik / sahîh temizlik

• Ergenlik çağına erişmiş bir kızda veya kadında, âdet zamânından sonra başlayan ve içinde hiç kan görülmeyen, öncesi ve sonrası hayız günleri olan on beş veya daha fazla sayıdaki temiz gün.

sahire

• Büyücü kadın.

sahsalik

• Katı, şiddetli, şedid.
• Yaşlanmış, ihtiyar kadın.
• Şiddetli ses.

şaire

• (Çoğulu: Şâirât - Şevâir) Kadın şair.

şaka

• Meşakkatli ve güç.
• Musibet ânında yakasını ve yüzünü yırtan kadın.

salibe

• Ayakları yarık olan kadın.

saliha

• Dinin emir ve yasaklarına uygun hareket eden, Allah'ın sevgili kulu mü'mine kadın.

salihat

• Dine uygun iyi hareketler. Cenab-ı Hakk'ın ve Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm'ın beğeneceği işler, iyilikler.
• Hayır ve hasenat sâhibi müslüman kadınlar.

salk

• Şiddetli ses.
• Vurmak.
• Hâmile kadının ağrısı tutup bağırması.

sam'a

• Küçük kulaklı kadın. (Müz: Asmâ)
• Kuvvetlenip olgunlaşan ot.

şame

• Kadın baş örtüsü. (Farsça)
• Arapçada: Vücuddaki ben. (Farsça)

sanduka

• Türbelerde mezarların üzerine tahtadan sandık şeklinde yapılan ve üstüne yeşil çuha örtülen yerin adıdır. Kadın sandukaları düz olduğu halde, erkek sandukalarının baş tarafına bir ağaç konarak üzerine kavuk, taç, sikke gibi sağlığında giydikleri başlık konurdu. Açık mezarlıklarda sandukalar taştan y

sanem

• Kâfirlerin önünde ibadet ettikleri heykel, put, put severlerin ilâhı, çok güzel kadın.

sapık

• Doğru yoldan ayrılan, îtikâdında (îmân bilgilerinde) ve ibâdetleri yapmasında veya yaşayışında Ehl-i sünnet vel-cemâat mezhebinden (Peygamber efendimizin ve Eshâbının yolundan) ayrılan, yanlış yollara sapan kimse.

şatbe

• (Çoğulu: Şütab-Şütub) Hurma ağacının budağı.
• Yaş ekin yaprağı.
• Yarmak.
• Kesmek.
• Uzun boylu kadın.

şebbe

• Genç kadın.

sebca'

• (Çoğulu: Sübuc) Karnı büyük olan kadın. (Müz: Esbec)

secla'

• Karnı büyük kadın. (Müz: Escel)
• Her büyük cisim.

şedaka

• Çok konuşan kadın.

sedya'

• Büyük memeli kadın.

sefile / سفيله

• Mc: Fâhişe. Namussuz kadın.

• Aşağılık kadın. (Arapça)
• Yoksul kadın. (Arapça)
• Orospu. (Arapça)

şehidetün / şehîdetün

• Şahittir (kadınlar için kullanılır).

sekla

• Çocuğunu kaybeden kadın.

selfa'

• Bahadır. Kahraman ve cesâretli kimse.
• Yüzsüz, utanmaz, hayâsız, kötü kadın.
• Kuvvetli deve.

şemşelik

• Derisi ve âzâsı sarkık ve sülpük olan kadın.
• Seri yürüyüşlü kadın.

şemta

• Saçı ağarmış kadın. Kocakarı, acuze.
• Akı karasına karışmış saç.

serbestiyet-i nisvan

• Kadınların serbestliği; özgürlükte aşırıya kaçmaları.

sermaye / sermâye / سرمایه

• Anapara. (Farsça)
• Genelev kadını. (Farsça)

sev'eteyn

• Kadın ve erkeğin galiz yâni kaba avret mahalli, ön ve arka uzuvları; iki abdest bozma uzvu.

şevair

• (Tekili: Şâire) Kadın şâirler.

şevha

• Avurtları ve burun delikleri geniş olan çirkin yüzlü kadın.

sevla'

• (Çoğulu: Süvül) Karnı sarkık kadın. (Müz: Esvel)

seyyib / ثيب

• Kadın görmüş erkek, erkek görmüş kadın. Dul kadın.

• Dul kadın. (Arapça)

seyyibat / seyyibât / ثيبات

• (Tekili: Seyyib) Dul kalmış kadınlar.

• Dul kadınlar. (Arapça)

seyyibe / ثيبه

• Dul kadın. (Arapça)

seyyide

• Peygamber (A.S.M.) sülâlesinden gelen ve O'nun izinden giden temiz kadın, hanım.

sıdak

• Kadın eşe verilen nikâh parası. Nikâh akçesi.

sıddika / sıddîka

• Doğruluk ve samimiyette çok sâdık olan kadın.
• Allah yolunda çok sâdık olan Hazret-i Aişe (R.A.) vâlidemiz ve Hazret-i Meryemin vasıf ve isimlerdir.

sıka'

• Kadınların, kirlenmemesi için başörtülerinin üstüne örttükleri ikinci örtü.

sika'

• Devenin burnuna bağladıkları nesne.
• Kadınların örtündükleri peçe.

silk

• Çöğenler adı verilen havuç.
• Pancar.
• Kurt, zi'b.
• Şerli, ahlâksız kadın.

sinn-i iyas

• (Sinn-i ye's) Kadınların "âdet görmekten" kesildiği yaş. En çok 55 yaşına kadar veya daha evvel âdet görmekten kesilmesi zamanı ki; bundan sonra çocukları olmaz. Böyle bir kadına âyis denir.

sinn-i teklif

• Erginlik, büluğ çağı. Bir kimsenin aklı başına geldiği; haramı helâli ayırt edebildiği, kadınlık veya erkeklik hâlini bildiği, ergin hâle geldiği yaşı. (Ortalama 12-15 kabul edilir.)

sir'et

• Nefis.
• Koyun.
• Geyik.
• Kadınlar.

süheyla

• Yumuşak huylu kadın.

sükl

• Kadının çocuğunu kaybetmesi.

sükul

• Evlâdı ölüp yalnız kalan kadın.

sultan

• Reis. İslâm Hükümdarı. Hâkimiyet sahibi. Padişah.
• Allah. (C.C.)
• Kuvvet, kudret ve hâkimiyet sâhibi.
• Hükümdar âilesinden olan anne, kız gibi kadınlardan her biri.
• Hüccet ve delil.
• Kahr ve tegallüb mânasında masdardır. Her şeyin yavuz, şiddet ve satvetin

sümne

• Kadınların şişmanlamak için kullandıkları bir ilâç.

sünni / sünnî

• Peygamber efendimizin ve Eshâbının inandığı gibi inanan ve Ehl-i sünnet âlimlerine tâbi olan müslüman. Ehl-i sünnet vel-cemâat îtikâdında olan kimse.

süt anne

• İki buçuk yaşından küçük olan çocuğu emziren kadın.

süt kardeş

• Aynı kadından süt emmiş çocuk.

ta'ciz

• (Acz. den) Huzursuz kılmak, rahatsız etmek, sıkıntı vermek, canını sıkmak.
• Eğlendirmek.
• Âciz etmek.
• Kadının ihtiyarlayıp âcizleşmesi.

ta'fir

• Tozlu ve topraklı yapmak.
• Ağartmak, beyazlatmak.
• Kirletmek. Mülevves etmek.
• Oğlan kaçsın diye kadının, emziğine toprak sürmesi.
• Güneşte et kurutmak. (O kurumuş ete "afir" derler.)

ta'sene

• Ahlâkı yaramaz kadın.
• Çok, kesir.

ta'vin

• Evde kâhyâ kadın.

ta'zir-i ukubet

• Mükellef bir şahıs tarafından irtikâb olunup da şer'an muayyen bir cezası bulunmayan bir suçtan dolayı ukubeten yapılan ta'zirdir. Mücrimin bu hususta müslim ile gayr-i müslim; hür ile âbid; erkek ile kadın olması müsavidir.

taaddüd-ü zevcat

• Birden fazla kadınla evlilik.

• Bir kaç kadınla evlilik hali.

taavvuz-ı tams

• Kadınların âdet görmesi.

tahaddür

• (Hader. den) (Kadının) örtünme(si). Tesettür.
• Uyuşma, uyuşturulma.

taharet / tahâret

• Necâset denilen yâni maddeten pis olan şeylerden ve hades denilen hükmî ve mânevî pisliklerden (abdestsizlik, cünüplük, kadınlar için hayz ve nifas hâllerinden) su ile abdest alarak, su yoksa, toprak ve toprak cinsinden şeylerle teyemmün ederek yapıl an temizlik. Temiz olana tâhir, temizleyiciye de

tahbie

• Gizlemek, saklamak.
• Kadını perdeye koyup kimseye göstermemek.

taife-i nisa / taife-i nisâ

• Kadınlar topluluğu.

taife-i nisaiye / taife-i nisâiye

• Kadınlar topluluğu.

• (Taife-i nisâ) Kadınlar taifesi, grubu.

talak-ı bayin / talâk-ı bâyin

• Yeniden evleniyorlarmış gibi kadının rızası ile tekrar nikâh edilmedikçe geri alınamayacağı talâk. Kadın istemiyorsa erkek zorla alamaz. İddet sırasında kadın, erkeğin evinde kalmaz. Erkek üçüncü defa verdiği bâin talaktan sonra, üzerinden hulle geçmeden karısını bir daha (kadın istese de) alamaz.

tam temizlik

• Sıhhatli bir kadının âdet zamânından sonra başlayan, on beş gün veya daha fazla devâm eden temizlik.

tams

• Kadının hayız görmesi, aybaşı olması.
• Kir, vesah.
• Cima etmek.
• Yapışmak.

tango / طانْغُو

• Züppe giyinişli kadın. (Fransızca)
• Turuncuya çalar renk. (Fransızca)
• Bir dans çeşidi. (Fransızca)

• Züppe kadın giysisi.

tarsis

• (Rasas. dan) Kurşunla perçinleme, kurşunlaştırma, sağlamlaştırma.
• Kadının sadece gözleri görünecek şekilde örtünmesi.

tasavvuf

• Ahlâk ve kalb ilmi. Kalbi kötü huylardan temizleyip, iyi huylarla doldurmak. Kalbde îmânın vicdânileşmesi, yâni Ehl-i sünnet îtikâdının kalbde sağlamlaşması ve şüphe getirici te'sirlerle sarsılmaması, nefs-i emmâreden doğan tenbelliklerin ve sıkıntıl arın giderilip, ibâdetlerde kolaylık ve lezzet hâ

tatrik

• Kuşun yumurtalamaya, kadının doğum yapmağa yakın olması.

teaddüd-i zevcat / teaddüd-i zevcât

• Birden fazla kadınla evlenmek; poligami.

teattul

• Kadının elinde ve ayağında kınası, saçında boyası, kolunda ve boynunda mücevherleri olmaması.

teba'ul

• Kadının kocasıyla konuşup görüşmesi.

teberrüc

• Açık saçık olmak.
• Kadının süslenip yabancılar içinde gezmesi. (Câhiliyet devrinde olduğu gibi)

tebrik

• Gözlerini dike dike bir yere bakmak.
• Günaha girmek.
• Uzak bir yere sefer etmek.
• Çetinlik, zorluk sebebi ile yorulmak.
• Kadının süslenip püslenmesi.
• Evi ziynetleyip süslemek.

tebvie

• Bir kadını boş bir evde oturtma.

tecmir

• Buhur etmek.
• Taş atmak.
• Hapsetmek.
• Aşağı sarkıtmamak.
• Kadının saçını toplayıp bağlaması.

teennüs

• (Üns. den) Müennes olma.
• Kadınlaşma. Kadın gibi hareketlerde bulunma.

tefarik-ul asa / tefarik-ul asâ

• Bir atasözüdür. Bu darb-ı mesel hakkında meşhur Kamus Tercümesi'nde hülâsaten şu mâlumat var: "Arab'dan fakir bir kadının zaif ve gayet huysuz bir oğlu varmış. Yaptığı müteaddit kavgalarda meselâ bir defasında burnunu, bir defasında kulağını, bir defasında dudaklarını kesmişler. Her bir defasında da

teferru'

• Bir çok kollara ayrılmak.
• Bir kimse halkın üzerine havale olmak.
• Bir kavmin en şerefli kadını ile evlenmek.
• Çatallanıp dal dal olmak.

tefile

• Gövdesi kokan kadın.

tefviz / tefvîz

• Ismarlama, havâle etme.
• Bir işi sebeblere yapıştıktan sonra Allahü teâlâya havâle etmek, helâl ve faydalı şeyleri kazanmaya çalışıp da, bunlara kavuşmayı Allahü teâlâdan beklemek.
• Kadına kendini boşama hakkı vermek. Yâni kendini sen boşa demek. Buna Temlîk de denir.

temcid pilavı

• Mc: Tekrar tekrar bahsedilen şey, daima öne sürülen madde. Mükerreren ortaya sürülen bahis, yahut söylenilen söz. (Menşei: "Erkeğini sahura bekleyen kadının, pilavı yanmasın diye kaldırması ve soğumasın diye tekrar koyması" diye söylenir.)

tenehhus

• Kadınların kaşlarını ve yüzlerindeki kılları yolmaları.

teremmül

• Dul kalma. (Kadının) kocası ölme.

terye

• Az gizli.
• Kadınların hayızdan arınıp guslettikten sonra sarılık ve bulantıdan gördüğü nesneler.

tesalüf

• (Self. den) İki kadın birbiriyle elti veya iki erkek birbiriyle bacanak olma.

tesellüb

• Soyunma.
• Kocası ölen kadının, zinetli elbisesini çıkarıp, matem elbisesini giymesi. (Bu iyi bir âdet değildir.)

tesettür

• Kapanıp gizlenme. Örtünme.
• Fık: Kadınların ve erkeklerin başkasına, nâmahremlere vücutlarının haram kısımlarını örtüp göstermemeleri.

tesettür-ü nisa / tesettür-ü nisâ / تَسَتُّرِ نِسَا

• Kadınların örtünmesi.

• Kadınların örtünmesi.

tesettür-ü nisvan

• Kadınların örtünmesi.

• Kadınların örtünmesi.

tesevvür

• Kadının çok doğurucu olması.

teseyyüb

• (Seyyib. den) (Kadın) dul kalma.

teslib

• Soyunmak.
• Gammazlık.
• Erkeği ölen kadının, keder esvâbı giymesi.

tevellüh

• (Çoğulu: Tevellühât) (Veleh. den) Şaşakalma. Şaşırıp sersemleşme.
• Hayran etme.
• Kadını çocuğunden ayırma.

teverrük

• Kadınların namazda oturma şekli; kaba etlerini yere koyup, uyluklarını birbirine yaklaştırarak, ayaklarını sağ taraftan dışarı çıkarıp, sol uylukları üzerine oturmaları.

teveşşuh

• (Çoğulu: Teveşşuhât) Süslenme, takıp takıştırma.
• Kadın gerdanlığını takma.

tevkil / tevkîl

• Vekîl tâyin etme. Kadına, kendini boşamak için seni vekil ettim demek.
• Bir ibâdetin, bir işin yapılması husûsunda birini kendine vekîl tâyin etme.

tezevvüc

• (Çoğulu: Tezevvücât) (Zevc. den) Evlenme, kadın eş alma, zevce edinme.

tezeyyug

• Haktan ayrılmak.
• Kadının süslenip dışarı çıkması.

tezvic

• Nikâhla bir kadını aldırmak. Birbirine eş yapmak. Evlendirmek.

tımle

• Zayıf kadın.

tivele

• Bir kadına kocası buğzedip (gizli düşmanlık edip) kendisinden soğuduktan sonra, kadının, kocasının sevgisini tekrar celbetmek (çekmek) için mutlak te'sir edeceğine inanarak sihir yapması.

tüfe

• Yırtıcı bir canavar.
• Karakulak denilen canavar.
• Örtünmüş kadın.

tuhr

• Pâklık, temizlik, taharet.
• Kadınların iki âdet görmeleri arasındaki temizlik hâlleri. (Temizlik hâli uzayan, devam eden kadına "Mümtedet-üt tuhur" denir).

tume

• Kadınlar topluluğu. Avretler cemaati.

ucb

• (Ucub) Kibir, gurur. Kendini beğenmişlik. Ameline, yaptıkları işe güvenmek.
• Varlığı nâdir olan şeyi görünce istiğrab etmek hâli.
• Yabancı kadın taifesiyle beraber oturmak ve konuşmaktan pek hoşlanan.

uhrun

• Doğurmayan, kısır kadın veya hayvan. (Farsça)

ukr

• Kısırlık.
• Kısır olan kadının veya dişi hayvanın hali.
• Mc: Netice alamama.

ukre

• Kısır. Doğurmayan kadın veya hayvan.

ulta

• Gerdanlık.
• Kadınların süs olarak yüzlerine çektikleri siyah çizgi.

ümm-i veled

• Efendisinden (sâhibinden) çocuğu olan câriye, köle kadın.

unfus

• Edepsiz ve hayâsız kadın.

ünsa

• Dişi. Kadın, kız.

uruk

• Kadının hayız görmesi.

utbul

• (Çoğulu: Atâbil) Uzun boylu güzel kadın.

uttel

• Üzerinde ziynet eşyası olmayan kadınlar.

vaşiye

• Evlâdı çok olan kadın.

vasvas

• Kadınların örtündükleri ve ancak gözleri görünecek derecede dar olan yüz örtüsü.

vehnane

• Zayıf kadın.

vekra

• Hızlı yürüyen deve.
• Ayağını yere kuvvetli basan kadın.
• Bir nevi sıçramak.

velaid

• (Tekili: Velide) Cariyeler, kadın esirler.

velaya

• (Tekili: Veliyye) Veli kadınlar. Veliyyeler.

veli / velî

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Mü'minleri seven, onlara yardım eden, işlerini bitiren, sevdiklerini sevmediklerine gâlib, üstün kılan, kâfirleri sevmeyen.
• Bir çocuğun veya kadının babası yoksa baba tarafından dedesi, yoksa kâdı veya bunların vasî tâyin ettik

veliyye

• (Çoğulu: Velâyâ) Ermiş kadın, veli kadın.

velud

• Çok doğuran kadın.
• Mc: Çok eser veren kimse.

verha

• Akılsız ahmak kadın.

vişah

• (Vüşâh) Eskiden kadınların mücevherlerle süsleyip boynundan ve koltukları altından bağladıkları enlice bez veya meşin parçası.

vuz'

• Kadının temizliğinin sonunda hayızdan evvel hâmile olması.

yazma

• Kadınların başına örttüğü ince eşarp.

zaine

• (Çoğulu: Zuun-Zaâyin-Zâân-Ez'ân) Mıhfe içinde olan kadın.

zampara

• (Aslı "zenpare"dir) Kadınlar peşinde dolaşan ahlâksız erkek.

zaniye / zâniye

• Zina eden kadın.

zariyat

• Kırıp ufalayan, toz duman edip götüren kuvvetler.
• Velud kadınlar.

zat-üz-zevc / zât-üz-zevc

• Kocası olan kadın.

zen / زن

• Kadın, nisa. (Farsça)

• Kadın. (Farsça)

zen-dost

• Kadınların peşinde dolaşan, kadınlardan hoşlanan, zampara. (Farsça)

zenan

• Kadınlar.

zenane / zenâne / زنانه

• Kadınla alâkalı, kadına mahsus. Kadın işi. (Farsça)

• Kadınca, kadınsı. (Farsça)
• Kadın işi. (Farsça)

zenek

• Küçük kadın. (Farsça)

zenna'

• Sümüklü kadın.
• Hayzı kesilmiş olmayan kadın.

zenne / زنه

• Kadın kısmı.
• Eskiden orta oyununda kadın rolü yapan erkek sanatkârlar hakkında kullanılan bir tâbirdi. Eskiden kadınlar, oyunda rol alamadıkları için erkekler kadın kıyâfetine girer ve oyunda kadın rolü yaparlardı.

• Kadın rolünü üstlenen erkek sanatçı. (Farsça)

zenperest / زن پرست

• (Çoğulu: Zenperestegân) Kadına düşkün, kadın peşinde dolaşır ahlâksız kimse. (Farsça)

• Kadın düşkünü. (Farsça)

zerşek

• Kadın tuzluğu. Pars anberi.

zevani

• (Tekili: Zâniye) Zâniyeler. Zina yapan kadınlar.

zevcat / zevcât / زوجات

• (Tekili: Zevce) Zevceler. Karılar. Kadın eşler.

• Nikahlı kadınlar, karılar. (Arapça)

zevce / زوجه

• Kadın eş. Nikâhlı kadın, eş.

• Kadın, eş, karı.

• Nikahlı kadın, karı. (Arapça)

zevceyn

• Karı ile koca. Kadın ile erkek çift.

zeyneb

• Eski fetva metinlerinde kadını temsil eden isimlerden biri.
• Gül.

zıhar / zıhâr

• Erkeğin, hanımını veya onun yüz, baş, ferc gibi bir uzvunu, kendisine nikâhı ebedî haram olan bir kadına veya onun bakılması harâm yerine; "Sen anam gibisin" veya "Senin sırtın anamın sırtı gibidir" gibi sözlerle benzetmesi.