adv

• Yelmek. Seğirtmek.
• Hazırlamak.

amnezi

• Psk. Hafıza kaybı, erken bunama, ihtiyarlık bunaması, histeri, beynin zedelenmesi gibi hâllerde meydana gelir. Hafıza kaybı kısmî veya umumi (genel) olabilir. Hasta, belli bir olaydan öncekini (retrofrat), yahut sonrakini (anterofrat) hiç hatırlamaz, yahut tamamen hafızasını kaybeder.

aşevi

• Yoksullara parasız olarak yemek yedirilen veya dağıtılan yer, aşhane.
• Para ile yemek yenilen yer, lokanta.
• Düğün gibi toplantılarda, yemekleri hazırlamak için iğreti mutfak olarak kullanılan yer.
• Bazı tekkelerde yemek pişirilen yer.

askere

• Şiddet.
• Asker hazırlamak.

bast-ı özür etmek

• Bir hata işleyerek başkalarına da nümune olmak, aynı hatayı işlemelerine zemin hazırlamak.

beka-billah / bekâ-billah

• Dâimâ Allahü teâlâyı anma ve hatırlama hâli üzere olma. Hakîkî kulluk derecesi. Fenâ fillah'tan sonraki makam.

büfe

• İçinde sofra takımı konulan dolap. (Fransızca)
• Davetlileri ağırlamak için çeşitli yiyecek ve içeceklerin hazır bulundurulduğu masa. (Fransızca)
• İstasyon lokantası. (Fransızca)
• Sigara, kibrit, gazete, sandviç v.s. satılan yer. (Fransızca)

dehun

• Hatırlama, ezber okuma. (Farsça)

derhatır / derhâtır / در خاطر

• Hatırlama.

• Hatırlama. (Farsça - Arapça)
• Hatırda tutma. (Farsça - Arapça)
• Derhâtır ettirmek: Hatırlatmak, akla getirmek. (Farsça - Arapça)
• Derhâtır eylemek: Hatırlamak. (Farsça - Arapça)

devir

• (Devr) (Çoğulu: Edvâr) Nakil. Birisinin uhdesinden diğerinin uhdesine geçirmek.
• Bir şeyi sonuna kadar okuyup bitirmek. Geçmiş dersleri hatırlama.
• Bir şeyin çevresinde dolaşmak. Dönme.
• Seyahat. Bir memleketi dolaşmak.
• Bir şeyin kendi mihveri üzerinde dönmesi.

ehligaflet

• Gaflette olanlar, kul olduğunu hatırlamadan yaşayanlar.

endeme

• Mazideki sıkıntıları hatırlama, geçmişdeki ıztırabları tahattur etme. (Farsça)

fetva emini

• Şeyhülislâm kapısındaki Fetvahane'nin başında bulunan zata verilen ünvandır. Şeyhülislâma sorulan şer'i meselelerin fetvalarını hazırlamak, istida ile vukubulan suallere cevap vermek ve şer'iyye mahkemelerinden verilen ilâmları tetkik etmek vazifeleriyle mükellefti. Maiyyetinde Fetvaemini muavini, İ

gafil

• Habersiz, kul olduğunu hatırlamadan yaşayan.

hafıza / hâfıza / حَافِظَه

• Hatırlama kābiliyeti.

hasr / حصر

• Sınırlama.

hatıra / hâtıra / خاطره

• Hatıra, hatıra gelen. (Arapça)
• Hatıra getirmek: Aklına getirmek, düşünmek. (Arapça)
• Hâtıra hutûr etmek: Hatırlamak, anımsamak. (Arapça)

herir / herîr

• Köpek uluması.
• Köpek hırlaması.

herr

• Köpek uluması, köpek hırlaması.

huş der dem / hûş der dem

• Nakşibendiyye yoluna âit on bir esastan biri. Her nefeste Allahü teâlâyı hatırlamak.

hutur / hutûr

• Akla gelmek. Hatırlamak.

• Hatırlama.

i'dad

• Hazırlama. Yetiştirme. Geliştirme.

i'zaz / i'zâz / اعزاز

• Hürmet etmek. Ağırlamak. İkram etmek. Aziz kılmak. Galip gelmek.

• Değer verme. (Arapça)
• Ağırlama. (Arapça)

iclal

• Ağırlama. İkram. Tekrim eylemek. Büyüklüğünü kabul edip hürmet etmek. Büyüklük. Azamet.

icma'

• Toplanma. Dağınık şeyleri toplamak.
• Hazırlamak.
• Azm ve kasdeylemek.
• Topluluk. Fikir birliği. Bir mes'eleden âlimlerin ittihad etmesi.
• Fık: Sahabe-i Güzin Hazretlerinin (R.A.) ittifakları üzere akaid hükmüne geçmiş umur-u diniyenin tamamı.

ıdad

• Hazırlamak.
• Ses, sada.

idad / îdâd

• Hazırlama.

idadiye / îdâdiye

• Hazırlama.

• Hazırlamayla ilgili, eskiden lise seviyesindeki okul.

ihzar / ihzâr / احضار / اِحْضَارْ

• Hazır etmek. Hazırlamak.
• Huzura getirmek. Derpiş etmek.
• Mahkemeye gelmeyenleri cebren getirme müzekkeresi.

• Hazırlama.

• İhzar etmek:
• Hazırlamak.
• Getirmek.

• Hazırlama.

• Çağırma, huzura getirme. (Arapça)
• Hazırlama. (Arapça)
• Hazırlanma. (Arapça)

• Hazırlama.

ihzar etme

• Hazırlama.

ihzar etmek

• Hazırlamak.

ihzarat / ihzârât

• Hazırlamalar.

• Hazırlamalar.

ihzariye / ihzâriye

• Hazırlama.

• Hazırlama.

ikram / ikrâm

• Ağırlamak. Hürmet etmek. Saygı göstermek.
• İltifat olarak bir şeyler vermek.
• Bağış.
• Hesap dışı verilen şey veya yapılan indirme, tenzilât.
• Allah'ın lütfu ve ihsanı. (İkramın izharı, yani Allah'ın lütfu ve ihsanı olan ikramın izharı tahdis-i nimettir. İnsanın ne

• Ağırlama.

ikramen

• İkram olarak. Ağırlama suretiyle. Hürmet, tazim ve saygı için.

iktirah

• (Çoğulu: İktirahat) (Karh. dan) Evvelden hazırlamadan düzgün bir şekilde ve içe doğduğu gibi (şiir veya nutuk) söyleme.

irtam

• Hatırlamak için parmağa iplik bağlama.

istihdar

• (İstihzar) Hazırlama.

istihzar / istihzâr / استحضار

• Hazırlama.

• Huzura gelme, hazır etme, huzura dâvet etme.
• Hazırlama, bir şeyi hatıra getirme.
• Konferans verecek olan hatiplerin okumak ve araştırmak suretiyle evvelce hazırlanması.

• Hazırlama. (Arapça)
• Hazırlanma. (Arapça)
• Huzura çağırma. (Arapça)

istihzarat / istihzarât

• Hazırlamalar.

istizkar / istizkâr

• (Zikr. den) Hatıra getirme, hatırlama. Tahattur etme.
• Ezberleme, ezber etme.

izaz / îzâz

• Ağırlama.

kaşb

• Karıştırmak.
• Zehir içirmek.
• Yaramazlıkla hatırlamak.
• İncitmek.

katb

• (Katub) Daim çatık çehreli, ekşi yüz.
• Bir kimseyi darıltmak, gücendirmek.
• Birikmek, biriktirmek, doldurmak.
• Dolu çuval taşımak, götürmek için hazırlamak.
• Arslan.

kayd

• Kelepçe, bağ.
• Bağlamak.
• Bir şeyi bir yere yazmak.
• Deftere geçirmek.
• Sınırlamak.
• Şart.

• Bağlanma, bağlayacak şey.
• Bir yere yazma.
• Sınırlama, belirtme.
• Önem verme, unsurlama.

kayıd / قَيْدْ

• Bağ, sınırlama.

kaziye-i mutlaka

• Bir mesele hakkında, hiçbir sınırlama söz konusu olmaksızın ifade edilen kaziye, önerme.

keramet

• Allah (C.C.) indinde makbul bir veli abdin (yâni, âdi beşeriyyetten bir derece tecerrüd edebilen zatların) lütf-u İlâhî ile gösterdiği büyük mârifet. Velâyet mertebelerinde yükselen bir abdin hilaf-ı âdet hâli.
• Bağış, kerem.
• İkram, ağırlama.

kuyud

• Kayıtlar, sınırlamalar.

meleke

• Zihnin anlama, kavrama, hatırlama gibi özellikleri, tekrar tekrar yapmaktan dolayı kazanılan beceri.

misafirperver

• Misafir ağırlamayı seven.

müheyya etmek / müheyyâ etmek

• Hazırlamak.

muhtıra

• Hatırlatmak veya hatırlamak için yazılan tezkere.

mukaddemat-ı ihzariye / mukaddemât-ı ihzariye

• Bir şeyi hazırlamak için önceden yapılan işler.

nadas

• Tarlayı temizleyip otlarını kurutmak için önceden sürüp hazırlama.

nebl

• Ok. Ok hazırlamak.

nota

• (İtalyancadan) Emir ve istek bildiren yazı.
• Bir şeyi sonradan hatırlamak için konan işaret.
• Resmi ve siyasi mektup, muhtıra.
• Mülâhazat.
• Hesap pusulası.
• Müziğe ait yazı.

organizasyon

• Düzenleme, hazırlama, tanzim. (Fransızca)
• Teşkilât. (Fransızca)

rabıta-i mevt / râbıta-i mevt

• Ölümü her an hatırlama ve hayatını buna göre şekillendirme.

riayet

• İyi karşılamak, ağırlamak, hürmet etmek.
• Uymak, tâbi olmak.
• Otlamak veya otlatmak.
• Hıfzetmek, korumak.

şedv

• Irlamak; teganni ve terennüm.

ta'bie

• Karıştırmak.
• Beslemek, terbiye etmek.
• Hazırlamak.

taakkul

• Hatırlama. Zihin yararak anlama. Akıl erdirme. Hatıra getirme.

tahattur / تخطر / تَخَطُّرْ

• Hatırlamak.
• Muhatara ve tehlikeden kaçıp uzaklaşmak.

• Hatırlama.

• Hatırlama.

• Anımsama, hatırlama. (Arapça)
• Tahattur etmek: Anımsamak, hatırlamak. (Arapça)

• Hatırlama.

tahattur etmek

• Hatırlamak.

tahattur-u farazi / tahattur-u farazî / تَخَطُّرُ فَرَض۪ي

• Farz ederek hatırlama.

tahattur-u hakàik

• Hakikatleri hatırlamak.

tahdid

• Hudutlandırmak. Sınırlamak. Sınırı belli etmek.
• Tarif etmek.
• Bir şeyi kasdetmek.
• Keskin etmek. Bilemek.

• Sınırlama.

• Sınırlama.

tahdidat / tahdidât

• Sınırlamalar, kısıtlamalar.

• Tahditler. Sınırlamalar.

tahdit

• Sınırlama.

tahdit etmek

• Sınırlamak.

tahzir

• Yeşil renk verme. Yeşillendirme.
• Hazırlama.

• Yasaklama, sakındırma, önleme.
• Hazırlama.

takyid

• Sınırsız, genel bir mânâ ifade eden bir sözü, nitelik, durum, gaye bakımından belirli şartlara bağlı olarak bir mânâya gelecek şekilde sınırlama.

• Sınırlama, bağlama.

takyidad / takyidâd

• Sınırlamalar, bağlamalar.

tebcil

• Ağırlamak. Yüceltmek. Birisine ta'zim etmek. Hürmetle hareket etmek.

• Ağırlama, yüceltme.

techiz

• Donatma, hazırlama.

tedarük / tedârük / تدارک

• (Tedârik) Ele geçirmek. Edinmek. Hazırlamak.
• Araştırıp bulmak.
• Ardı ardına erişip katılmak ve tevâli etmek.

• Hazırlama, temin etme. (Arapça)

tedliye

• Sarkıtmak. Yukarıdan aşağıya bırakma.
• Şaşırma, dehşete düşme.
• Delil ve vesika hazırlama.
• (Akıl) gitmek.
• Ahmak etmek, salaklaştırmak.

tehiyye / تهيه

• Hazırlama. (Arapça)
• Tehiyye edilmek: Hazırlanmak. (Arapça)
• Tehiyye etmek: Hazırlamak. (Arapça)

tehyi'

• (Tehyie - Tehiyye) (Çoğulu: Tehiyyât) Hazırlama, hazırlanma.

tehyie / تهيئه

• (Çoğulu: Tehyiât) Hazırlama, hazırlanma.

• Hazırlama. (Arapça)

temcid

• Cenab-ı Hakk'ın büyüklüğünü bildirmek. Tazim ve sena etmek.
• Ağırlamak.
• Sabah namazı vaktinden evvel minarelerde belli makamlarda söylenen ilâhi, niyaz.

temhid

• (Mehd. den) Döşeme, yayma, düzeltme.
• İskân etme.
• Bir maddede özür, bahane beyan eylemek.
• Özür sahibinin özrünü kabul ile tasdik eylemek.
• Serd etme, izah etme, arz etme.
• Mukaddeme yapma. Hazırlama.

• Hazırlama, döşeme.

tertib / tertîb / ترتيب

• Dizme. (Arapça)
• Düzen. (Arapça)
• Hazırlama, düzenleme. (Arapça)
• Tertîb edilmek: Hazırlanmak, düzenlenmek. (Arapça)
• Tertîb etmek: Hazırlamak, düzenlemek. (Arapça)

tezekkür

• Unuttuktan sonra birşeyi tekrar hatırlama.

• Hâfızadaki bilgileri, istenildiği zaman hatırlamak.

• Akla getirme, hatırlama, anımsama.
• Birkaç kişinin toplanarak bir işi konuşması, görüşme, müzakere etme.

tezekkür-i mevt

• Ölümü hatırlamak. İnsanın kendini ölmüş, teneşir tahtası üzerinde yıkanmış, kefene sarılmış ve tabuta konulmuş ve mezâra gömülmüş olarak düşünmesi.

tezekkür-ü mevt

• Ölümü hatırlama, ölümden ibret alma.

tezfif

• Hazırlamak.
• Katli sür'atlendirmek.

tezkar / tezkâr / تذكار

• Anma hatırlama. (Arapça)
• Tezkâr eylemek: Hatırlatmak. (Arapça)

tezvid

• Yol azığı hazırlama.

ubudiyyet / ubûdiyyet

• Allahü teâlânın emirlerine teslîmiyet ve boyun eğmek. Allahü teâlânın işinden râzı olmak. Her an Allahü teâlâyı hatırlamak, anmak.

yad / yâd / یاد

• Hatırlama, anma.

• Hatırlama. (Farsça)
• Gönül, hatır. (Farsça)
• Anı, hatıra. (Farsça)
• Yâd edilmek: Anılmak, hatırlanmak. (Farsça)
• Yâd etmek: Anmak, hatırlamak. (Farsça)

yad etmek / yâd etmek

• Hatırlamak, anmak. Zikir.

yad-ı daşt / yâd-ı daşt

• Nakşibendiyye yolundaki on temel esastan biri. Zikrin, Allahü teâlâyı anmanın ve hatırlamanın kalbe yerleşmesi, meleke hâline gelmesi.

yad-ı gird / yâd-ı gird

• Hatırlamak; Nakşibendiyye yolundaki on temel esastan biri. Her an Allahü teâlâyı anıp hatırlamaya çalışmak.

yadkerd

• Hazırlama. (Farsça)

zemin hazır etmek

• Yer hazırlamak, uygun ortam oluşturmak.

zemin ihzar etmek

• Yer hazırlamak.