enkaz-ı medeniyetleri

• Medeniyetlerinin enkazı, medeniyetlerinden arta kalan miras.

eshab-ı feraiz / eshâb-ı ferâiz

• Ölen bir kimsenin mîrâsına (geriye bıraktığı mala) vâris (hak sâhibi) olan ve Allahü teâlânın Kur'ân-ı kerîmde hisselerini (paylarını) bildirdiği dördü erkek, sekizi kadın on iki kişi.

esna-i harb

• Ask: Savaş anı, harb sırası, ceng zamanı, muharebe esnâsı.

esna-i tarik / esnâ-i tarik

• Yolculuk esnasında, sırasında.

esna-yı sefer / esnâ-yı sefer

• Yoluculuk esnasında, yolculuk sırasında.

ezan / ezân

• Bildirmek. Namaz vakitlerini bildirmek, müslümanları namaza dâvet etmek (çağırmak) için yüksek bir yerde belli olan Arabca kelimeleri sırası ile okumak.

fakir

• Biçâre, muhtaç, yoksul. İslâm dini, ev kirası, yiyecek, içecek, giyecek, ilaç, yakacak gibi zorunlu ihtiyaçları karşılandıktan sonra yılda 96 gram altın alabilecek kadar geliri olmayanları fakir sayar. Fakirlerden vergi alınmaz, İslâm devleti zorunlu ihtiyaçlarını karşılamada, tedavi, tahsil (öğreni

fariza / farîza

• Namaz, oruç, zekât gibi kesin delil (mânâsı açık olan âyet-i kerîme) ile bildirilen emirler.
• Miktârı bildirilen vârislerden her birine düşen hisse. Mîrâs payı.

• Allah'ın emri, farz, vacip, gerek, vazife.
• Mirasçılardan her birine şer'an düşen hisse, pay.

• Borç, vazife. Allah'ın açık emri olup, yapılması şart olan vazife.
• Fık: Ölen bir kimsenin mirasından mirasçılara düşen hisse, pay.

fasete

• Tıraş olunmuş elmasın yüzlerinden her biri. (Fransızca)

feraiz / ferâiz

• (Tekili: Farîze) Allah'ın farz kıldığı ibadetler, yapılması mecburi olan din emirleri.
• Şeriatın hükümleriyle mirasçılar arasında mal taksimi bilgisi. İslâmın miras hukuku.

• Bir kimse vefât edince, bıraktığı malın kimlere verileceğini ve nasıl dağıtılacağını öğreten ilim, mîrâs hukûku.
• Farzlar. Farîzanın çokluk şekli.

feraset

• (Bak: Firâset) Anlayışlılık, çabuk seziş. (Aslı firâsettir)

firaş-ı kavi / firaş-ı kavî

• Fık: Evli kadının firaşı mânâsına gelir bir tabirdir. (Bununla bilâdavet neseb sabit olup, nefy ile neseb nefy olunmayıp, lâkin laan ile nefy olunur.)

firaş-ı mütevassıt

• Fık: Ümmü veledin firaşı mânâsına gelen bir tabirdir. Firaş-ı mütevassıtta bilâ davet neseb sahih olmaz.

firaş-ı zaif

• Fık: Cariyenin firaşı. (Bununla neseb sâbit olur)

firaset

• Zihin uyanıklığı. Bir şeyi çabukça anlayış kabiliyeti. Bir kimsenin ahlâk ve istidadını yüzünden anlamak. Firasetin bir nev'i, sebebini anlamadan ve ilham eseri olarak vücuda gelen seziştir. Diğer nev'i ise kesbîdir. Muhtelif huy ve tabiatları bilmek neticesinde hâsıl olur.
• Yiğitlik.

firsa

• (Çoğulu: Firâs) hayız bezi.

füruş

• (Tekili: Firaş) Döşemeler. Yerlere serilen örtüler.
• Yataklar.

gah ü bi-gah / gâh ü bî-gâh

• Sıralı sırasız, vakitli vakitsiz.

gallat

• (Tekili: Galle) Mahsuller, zahireler.
• El emekleri, çalışmanın semereleri.
• Ev kirası gelirleri.

galle

• Mahsul geliri. Ekin, irat, gelir.
• Akarât kirası.
• Hammaliye kirası.
• Susamak.

galle-i vakf

• Vakfın faide ve mahsulü. Bununla vakfın tabiî ve hukukî semereleri anlaşılır. Vakıf paraların ticareti ve vakıf akarların kirası, vakıf bahçelerin sebze ve meyveleri bu kabildendir.

hacb

• İslâm mîrâs hukûkunda bir vârisi (hisse sâhibini) diğer bir vârisin bulunmasından dolayı kısmen veya tamâmen mîrastan menetmek. Bir vârisi mîrâstan kısmen (payının azalması şekliyle) mahrûm etmeğe hacb-i noksan, mîrastan hiç alamamak şeklinde mahrûm etmeğe hacb-i hirman denir.

hacb-i hirman / hacb-i hirmân

• Huk: Bir vârisi mirastan tamamen mahrum etme.

hacb-i noksan

• Bir vârisi mirastan kısmen mahrum etme.

halık

• (Çoğulu: Huluk-Havâlık) Büyük dağ.
• Ağaca dolaşmış olan üzüm çubuğu.
• Süt ile dolu olan koyun memesi.
• Tıraş eden. Berber.

halik

• Tıraş edilmiş.

halk

• Boğaz.
• Tıraş etmek.

hane-küş

• Mirasyedi, sefih. (Farsça)

hars

• (Çoğulu: Hırâs) Küp.

has varis / has vâris

• Özel mirasçılar; Hz. Muhammed'in (a.s.m.) açtığı yolda ön sırada ilerleyenler.

hassas bölgeler

• Sivil savunmada düşmanın hedef tutacağı bölgeler. Her hassas bölgenin ehemmiyeti aynı değildir. Hava savunması bakımından eldeki imkanlar ve hassas bölgeler arasında öncelik tesbitine ihtiyaç vardır. Hassas bölgeler, sırasıyla:1) Atomik vurucu üslerin bulunduğu bölgeler.2) Yüzeyden yüzeye füze üsler (Türkçe)

hatıra-i adalet

• Adalet hatırası, göstergesi.

hatıra-i hayat-ı medresiyye

• Medresede hayatının hatırası, anısı.

heca

• (Hece) Dilin ve ağzın bir hareketi ile çıkan bir veya birkaç harf. Harflerin sesi. Harflerin seslendirilmesi.
• Elif-bâ sırasına göre dizili harfler. Bir sözü harfleri ile söylemek.
• Şekil. Kıyâfet.
• Yemek.
• Sükut etmek, susmak.

hediye-i dendan / hediye-i dendân

• Diş kirası.

hengamında / hengâmında

• Sırasında.

heykeltıraş / هيكل تراش

• Heykelci, heykeltıraş. (Arapça - Farsça)

hilafet / hilâfet

• Halifelik, Peygamberimizin mânevî mirası.

hıraş

• "Tırmalayan, kazıyan" anlamıyla bileşik sıfatlar yapar. Meselâ: Dil-hıraş : Gönlü tırmalayan, inciten. Samia-hırâş : Kulak tırmalayıcı. (Farsça)

hısb

• Yay avazı. Ok atma sırasında yaydan çıkan ses.

hissiyat-ı mütevarise / hissiyat-ı mütevârise

• Nesilden nesile miras kalan, geçmişten gelerek yeni nesle geçen duygular.

hiyerarşi

• Mevkilerin, salâhiyeterin ve rütbelerin önem sırası. (Fransızca)
• Sıra gözetilerek yapılan herhangi bir tasnif. (Fransızca)
• Huk: Aynı teşkilâta bağlı kişiler arasında yukarıdan aşağıya bir kontrol imkânı veren ve bu suretle astı üste bağlayan alâka. (Fransızca)

hor

• Kıymetsiz, ehemmiyetsiz. Adi. (Farsça)
• Güneş, ışık, aydınlık. (Farsça)
• Yiyen, yiyici anlamında olup, birleşik kelimeler yapılır. Meselâ: Miras-hor : Miras yiyen. (Farsça)

hulefa-i raşidin / hulefâ-i râşidîn

• Her bakımdan olgun ve Resûlullah Efendimize uyan yüksek halîfeler mânâsına, Resûl-i ekremden (sallallahü aleyhi ve sellem) sonra sırasıyla halîfe olan hazret-i Ebû Bekr, Ömer, Osman ve Ali (radıyallahü anhüm) için kullanılan tâbir.

huruf-u heca / huruf-u hecâ

• Alfabe sırasına göre dizili harfler.
• Kelimelerdeki harflere ayrıca ses katan elif, vav, he, yâ harfleri.

• Alfabe sırasına göre dizili harfler.

icare-i akar

• Ev, dükkân, arsa gibi yerlerin kirası.

icareteyn

• Müeccel ve muaccel icarelerle kiralanan vakıf emlâkı. Hem derhal alınan, hem ileride alınacak kirası olan vakıf bina.

iftariyye

• İftarlık. İftar için hususi olarak hazırlanmış nevale. Bunlar oruç bozulduktan sonra yemek yenmeden evvel yendiği için bu ad verilmiştir.
• Osmanlı İmparatorluğu zamanında padişah sarayında, vüzera, eşraf ve âyân konaklarında, davetlilere iftardan sonra diş kirası namıyle verilen bahşi

ihtilaf-dar

• Huk: Mirasçı ile miras bırakanın ayrı ayrı memleketler halkından olması. (Farsça)

ihtilaf-ı dar / ihtilaf-ı dâr

• Huk: Mirası bırakan ile vâristen her birinin başka başka ülkeler ahâlisinden olması.

ihtilaf-ı din

• Biri müslim, diğeri gayr-ı müslim olmak gibi ayrı dinde bulunmak. Din ayrılığı miras almağa mânidir. Binaenaleyh gayr-i müslim, müslimin; müslim de gayr-i müslimin mirasına nâil olamaz. Fakat müslim olmayan milletler arasında din ayrılığı miras almağa mani değildir.

ihtilak

• Tıraş etme veya edilme.

ihtiras

• (Hiraset. den) Kaçınmak, kendini korumak, muhafaza etmek.
• Kesmek.

ihtirasat / ihtirasât

• İhtiraslar, aşırı istekler, hırs ve tutkular.

• (Tekili: İhtiras) Şiddetli arzu ve istekler. İhtiraslar.

• İhtiraslar, aşırı istekler.

ihtirasat-ı hayvaniye / ihtirâsât-ı hayvâniye

• Hayvânî ihtiraslar, hayvanî duygulardan kaynaklanan aşırı istekler, tutkular.

ihtizar hali / ihtizâr hâli

• Ölüm sırasında can çekişme hâli.

ilm-i feraiz / ilm-i ferâiz

• İslâm hukukunda miras taksimi ile ilgili bilim dalı.

inde'l-muhakeme

• Yargılanma anında, duruşma sırasında.

indettetkik

• Tetkik sırasında, inceleme anında.

intikal / intikâl / انتقال

• Bir yerden bir yere nakletmek. Tebdil-i mekân etmek.
• Göçmek, geçmek.
• Sirâyet. Bulaşmak.
• Bir şeyin miras olarak kalması.
• Bir mes'eleden diğer bir hususu veya neticeyi anlamak.

• Göçme, taşınma. (Arapça)
• Kavrama. (Arapça)
• Miras geçmesi. (Arapça)
• İntikal etmek geçmek: (Arapça)

iras / irâs

• Sebeb olmak, vermek. Vâris kılmak, miras bırakmak, miras yemek.
• Gerekmek.

• Verme, miras bırakma.

irkab

• Huk: Öldükten sonra kanunî mirasçılarından başka bir kimseye de miras bırakma.

irs / ارث

• Vefat eden kimsenin vâsi olup malını almak.
• Ölen yakın akrabadan kalan mal, miras, mülk.
• Bir şeyin artığı. Fâsıla nişanları.

• Mîrâs. Vefât eden bir kimsenin geriye bıraktığı terekesinden (malından) evlât ve akrabâsından sağ kalanlara düşen hisse, pay.

• Miras, kalıtım.

• Ölen kişinin mirasçılarına kalan mal veya para.
• Veraset, soya çekim.

• Miras. (Arapça)
• Soyaçekim, kalıtım. (Arapça)

irsen / ارثا

• Miras olarak, anadan, babadan geçmek yolu ile.

• Miras olarak, irsiyet yoluyla.

• Kalıtımsal, miras yoluyla. (Arapça)

irsi / irsî

• Miras ile alâkalı, irse âit ve müteallik.

irsiyet / اِرْثِيَتْ

• Miras alma, mirasçılık.

• Mîrâs olarak kalma.

irsiyet kalma

• Miras olarak kalma.

isna aşeriyye / isnâ aşeriyye

• Şiîliğin kollarından biri. Hazret-i Ali'nin halîfe olması açıkça emr olunmuştu, Eshâb (Peygamber efendimizin arkadaşları) bu emri yerine getirmediği için kâfir oldu diyen, Peygamber efendimizin vefâtından sonra hazret-i Ali ve sırasıyla onun iki oğlu ile torunlarını meşrû (geçerli) imâm kabûl eden v

isnad / isnâd

• Bir söz veya haberi birisine nisbet etmek.
• Peygamberimiz'in (A.S.M.) sözlerini sırası ile kimlerden nakledildiğini bildirmek.
• Bir nesneye, bir şeye dayanmak.
• Birisi için, bir şeyi yaptı demek. İftira etmek.

• Dayandırma, sened gösterme.
• Söylediği sözü bir başkasına dayandırmak, bir şeyi, birisi için yaptı demek.
• Hadîs ilminde hadîs-i şerîf metninin sırasıyla kimler tarafından nakledile geldiğini bildirme.

istiglal

• (Galle. den) Kirası veya mahsulü borca mukabil verilmek üzere bir mülkün rehine verilmesi.

istiha'

• Tıraş etme veya ettirme.

istilam / istîlâm

• Selâmlamak. Hac ve umre ibâdetinde Kâbe'yi tavafa (etrâfında dönmeye) başlarken veya tavaf sırasında Hacer-ül-esved (Cennet'ten indirilen taşın) önüne gelindiğinde, elleri namaza durur gibi kaldırıp tekbir, tehlîl getirerek (Allahü ekber, lâilâhe ill allahü vallahü ekber diyerek) onu selâmlamak ve e

istitraden / istitrâden / استطرادا

• Sırası gelmişken. (Arapça)

istitradi / istitradî

• Asli mevzudan olmayıp sırası gelmişken bir konuyu dile getirme.

itilafçılar / itilâfçılar

• Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devletinin karşısında yer alan düşman ülkeler.

kadı

• Tanzimat'a kadar her türlü davaya, Tanzimat ile Medeni Kanun arasındaki dönemde ise yalnız evlenme, boşanma, nafaka, miras davalarına bakan mahkemelerin başkanları.

kassam

• Huk: Vârisler arasında miras malını taksim eden ve küçüklerin hakkını koruyan şeriat memuru.
• Taksim eden.

keylekan

• Bir pırasa cinsi.

kuba mescidi / kubâ mescidi

• İslâm târihinde Peygamber efendimizin (sallallahü aleyhi ve sellem) hicreti sırasında Medîne-i münevvere yakınında bulunan Kubâ'da ilk defâ inşâ edilen mescid.

külfet-i tahsil

• Bir ilmi tahsil etme sırasında karşılaşılan zorluklar.

kunzua

• (Çoğulu: Kanâzı') Çakıl taşı.
• Tıraş edilmiş başın üstünde bırakılan bir tutam saç.

kurmay

• Ordunun muharebeye hazırlanmasında ve savaş sırasındaki sevk ve idaresi için hususi tarzda yetiştirilmiş subay.
• Mc: Becerikli.

kürras

• Pırasa.

kurrasa

• (Çoğulu: Kırâs) Papatya çiçeği.

kuvve-i kudsiye

• Evliyâ kuvveti. Cenab-ı Hakk'ın yardımına mazhar olan kuvvet. Hakaik-ı imâniye ve Kur'aniyeyi gayet ince ve derin bir firaset ve dirayetle anlayabilme kuvveti.

leda

• Sırasında, yapıldığında (mânâsına kullanılır).
• Yan, nezd.

lede-l-müzakere

• Müzakere anında, konuşma sırasında.

leff-ü neşr

• Sarıp bağlama ve çözüp yayma. Birkaç isim yazdıktan sonra onların her birine ait özellik veya görevleri ayrıca sıralama. Bu sıralama isimlerin sırasına uygun sırada olursa "mürettep" adını alır. Olmazsa "müşevveş" adını alır.

mahlul

• Çözülmüş, dağılmış. Hallolmuş, erimiş.
• Murisi ölen sahipsiz mal. Mirasçısı bulunmayıp hükümete kalan miras.

mahlulat

• Mirasçısı olmadığı için evkâfa veya hükümete kalan miraslar.

malikane

• Büyük ve gösterişli köşk. (Farsça)
• Tar: Bir kimseye, gelirinden hayatı boyunca istifade etmek; fakat satamamak ve miras bırakamamak şartıyla verilen beylik arazi. (Farsça)

matruş / matrûş / مطروش

• Sakalsız. (Arapça)
• Tıraşlanmış. (Arapça)

mefreş

• Eskiden göç sırasında yatak ve şilte taşımada kullanılan meşinden veya çadır bezinden yapılmış harar.

mehr-i muaccel

• Miktarı tesbit edilen (belirlenen) ve nikâh sırasında erkeğin evleneceği kadına peşin olarak ödemesi gereken altın, gümüş, kâğıt para veya herhangi bir mal yâhut bir menfaat.

menhut

• Yontulmuş. Tıraş edilmiş. Yontulmuş ağaç.

meslut

• Kemiği üzerinden eti sıyrılmış.
• Tıraş edilmiş. Yontulmuş.

metrukat / metrukât / metrûkât / metrûkat / متروكات

• (Tekili: Metruk) Bırakılan şeyler, metruklar, miraslar.

• Miraslar.

• Özürsüz, tembellikle kılınmayan, terk edilen namazlar.
• Vefât eden kimsenin geriye bıraktığı şeyler. Mîrâslar, terikeler.

• Miras olarak bırakılanlar, geride bırakılanlar. (Arapça)

mevaris / mevarîs

• Miraslar. Verasetle nâil olunan mülk ve mallar.

mevrus / mevrûs

• Vereseye âit olan. Miras edilmiş. Miras edilen eşya.

• Mirasla gelen.

mevrusat

• Mirastan gelenler.

mirashar / mirashâr / ميراث خوار

• Mirasyedi. Kendine kalan mirası yiyen. Mirashor. (Farsça)

• Mirasyedi. (Arapça - Farsça)

mirasyedi

• Mirasa konan; çalışmadan hazıra konan ve hesapsızca harcayan.

mu'amelat / mu'âmelât

• İnsanların birbirleri arasında olan işler. Alış-veriş, kirâ, şirketler, fâiz, mîrâs gibi insanlar arasında meydana gelen işler. Fıkıh ilminin dört kısmından biri.

mu'cem

• İ'câm edilmiş, noktalanmış, noktalı.
• Hadis şeyhlerinin herbirisi.
• Harf-ı heca sırasına konularak, her birisinin tarikından müellife kadar gelen rivayetleri toplayan kitaba denir.

müfteris

• Yırtıcı. Parçalayıcı. İftiras eden. Zorla yere yıkıp parçalayan.

muhallak

• Tıraş olmuş.
• Hacıların Mina'da tıraş oldukları yer.

muhallık

• Tıraş eden.
• Tıraş olan.

muhareset

• (Hirâset. den) Muhâfaza, koruma.

muhtelik

• Tıraş eden.

muhteris

• İhtiraslı.

• İhtiras sahibi. Çok fazla hırslı istiyen.

mukabele / mukâbele

• Hapsetmek.
• Sonraya bırakmak, tehir etmek.
• Meşveret etmek, danışmak.
• Bir kimsenin evi yanında bir ev satıldığında; "başka kimse satın alsın, ben ondan şüf'a yolu ile alayım" diye şirâsına muhtaç iken tehir etmek.

mukayefe

• Firâset etmek.
• Bir kimsenin ardınca gitmek.

muli'

• Tutkun, düşkün, ihtiraslı.

mülk şirketi

• İki veya daha çok kimsenin, mîrâs veya hediye sûreti ile veya parasını belirli oranda verip satın alarak, bir mala berâber sâhib olmaları; yâhut mallarını ayrılmayacak şekilde karıştırıp ortak olmaları.

münaseha

• Bir şeyi diğerine nakletmek.
• Döndürmek.
• Tebdil etmek, değiştirmek.
• Huk: Bir vârisin, kendine bırakılan mirası alamadan ölmesi.

münderis

• İndiras eden. Eseri, izi nişânı kalmamış olan.

müntakil

• (Nakl. den) intikal eden, geçen. Bir yerden bir yere göç etmiş, taşınmış olan.
• Miras kalmış.
• Karine ile sözün gelişinden anlayan.

muris / mûris

• Getiren. Veren. Kazandıran.
• Fık: Miras bırakan.

• İras eden, iz bırakan, miras bırakan.

• Mîrâs bırakan.

• Miras bırakan, veren.

müşir

• Emreden, işaret eden, bildiren.
• Mareşal. En büyük ünvanı taşıyan asker. Silâhlı kuvvetlerde, kaide olarak barış zamanında orgeneral rütbesine kadar terfi etmek mümkündür. Mareşal rütbesi, ancak muharebe sırasında ve bir meydan muharebesi kazanmış olan generallere verilir. Asıl vazife

musırr-ı muhteris

• Hırslı bir şekilde ısrar eden; ihtiraslı ve hırslı bir şekilde ısrarla isteyen.

müstefreşe

• (Firaş. dan) Odalık, câriye.

muvacehe-i seadet / muvâcehe-i seâdet

• Peygamber efendimizin sallallahü aleyhi ve sellem mübârek kabrinin bulunduğu Hücre-i Seâdetin (odanın) kıble tarafında ziyâret sırasında önünde durulan duvar.

muvarese

• (Mirâs. dan) Birbirinden miras yeme.

müvarese

• Birbirinden miras yemek.

müzd-i dendan / müzd-i dendân

• Diş kirası. (Farsça)

na-tıraş

• Yontulmamış, tıraş olmamış, terbiye görmemiş. Ham, kaba. (Farsça)

nevl

• Yolcuların verdiği vapur parası. Gemi kirâsı.
• Bahşiş, atiyye.

nısf

• Yarım, yarı. İslâm mîrâs hukûkunda eshâb-ı ferâiz adı verilen yâni Kur'ân-ı kerîmde payları bildirilenlerden bâzı kimselere verilen yarım hisse.

nur-u çırağ-ı yezdan / nur-u çırâğ-ı yezdan

• Cenâb-ı Hakkın nurunun çırası, Allah'ın nuruyla tutuşmuş, aydınlatan bir çıra.

piraste

• Tertibedilmiş, düzenlenmiş donatılmış, süslü. Pirastegî . f. Düzen, intizam. (Farsça)

pırlanta

• İtl. Çok tıraş edilmiş, foyasız parlak elmas. Taşı pırlanta olan.

reddiye

• Ferâiz yâni İslâm mîrâs hukûkunda, Eshâb-ı ferâiz adı verilen Kur'ân-ı kerîmde hisseleri bildirilen mîrâsçılar hisselerini aldıktan sonra terike (ölenin bıraktığı mal) artmış ise ve kalanı alacak kimse yoksa, artan terikenin yine aynı mirasçılar aras ında payları oranında taksim edilmesi. Bu sûretle

rede

• Sıra. Bir duvardaki tuğla veya taş sırası.

refref

• Mânevî bir binek; Peygamber Efendimizin (a.s.m.) Miraç mu'cizesi sırasında bindiği dört binekten sonuncusunun adı.

rikabdar / rikâbdar

• Padişahların atla bir yere gidişleri sırasında özengiyi tutmak suretiyle ata binip inmelerine yardım eden kişi.

rise

• Miras yemek.

rubu'

• Ferâiz ilminde yâni İslâm mîrâs hukûkunda dörtte bir hisse (pay).

ruzname / rûznâme

• Günlük, olayların zaman sırasına göre yazıldığı defter, takvim.

saf

• Dizi, sıra. Namazda cemâatin sırası.

saff

• Bir sıra dizilmiş şey, bir şeyi sıra ile uzun uzadıya dizmek.
• Câmide cemâatın sırası.

şahs-ı muhteris

• İhtiraslı, hırs sahibi olan kişi.

şahsiyet devrinin yadigarı / şahsiyet devrinin yadigârı

• Asil kişilerin yaşadığı dönemin hatırası.

şakik / şakîk

• Ferâiz ilminde yâni mîrâs hukûkunda ana-baba bir erkek kardeşler (Benül-a'yân). Ana-baba bir kız kardeşe şakîka denir.

satr

• (Çoğulu: Sutur) Satır. Yazı sırası.

sebt

• (Çoğulu: Esbât-Sübut-Esbüt) Rahat etmek.
• Boyun vurmak.
• Saç sarkıtmak. Bir çeşit deve yürüyüşü.
• Cumartesi günü.
• Şaşırmak, hayrette kalmak.
• Çok zeki, dâhiye.
• Başı tıraş etmek.

sefine-i nuh / sefîne-i nûh

• Nûh'un (aleyhisselâm) tûfân sırasında bindiği gemisi.

şefiü'l-müznibinin varisi / şefiü'l-müznibînin vârisi

• Âhiret âleminde günahkârların bağışlanması için şefaatte bulunacak olan Hz. Muhammed'in (a.s.m.) mirasçısı.

selib

• Soyulmuş, giderilmiş, alınmış.
• Tıraş olunmuş.
• Aklı başından alınmış.

şerh-i sadr

• Peygamber efendimizin çocukluğunda ve peygamberliği sırasında (mîrâc gecesinde) mübârek göğsünün açılarak kalbinin çıkarılması ve yıkanıp ilim, hikmet ve mârifet ile doldurulduktan sonra yerine konması hâdisesi.
• Göğsün yâni kalbin ilâhî nûr, ilim, hikmet ve mârifet ve sekîne (ferahlı

südüs

• Altıda bir. Ferâiz ilminde yâni İslâm mîras hukûkunda bildirilen altıda bir hisse (pay).

sulbiyye

• Ferâiz ilminde yâni İslâm mîrâs hukûkunda bir kimsenin öz kız evlâdı.

sülüs

• Üçte bir. Ferâiz ilminde yâni İslâm mîras hukûkunda üçte bir hisse (pay).

sülüsan / sülüsân

• Üçte iki. Ferâiz ilminde yâni İslâm mîras hukûkunda üçte iki hisse (pay).

sümün

• Sekizde bir. Ferâiz ilminde yâni İslâm mîras hukûkunda sekizde bir hisse (pay).

sütürde

• Tıraş edilmiş. Yontulmuş. (Farsça)

taayyünat

• Meydana çıkmalar. Belli olmalar. Belli başlı adam sırasına geçmeler.

tahlik

• (Çoğulu: Tahlikat) Tıraş etme.

taht-ı hümayun / taht-ı hümâyun

• Padişahların merasim sırasında oturdukları sedir.

taife-i verese-i enbiya

• Peygamberlerin mirasçıları olan alimler topluluğu.

talak-ı bayin / talâk-ı bâyin

• Yeniden evleniyorlarmış gibi kadının rızası ile tekrar nikâh edilmedikçe geri alınamayacağı talâk. Kadın istemiyorsa erkek zorla alamaz. İddet sırasında kadın, erkeğin evinde kalmaz. Erkek üçüncü defa verdiği bâin talaktan sonra, üzerinden hulle geçmeden karısını bir daha (kadın istese de) alamaz.

tarih

• Hâdiseye vakit tayin etmek.
• Vak'anın vukuuna tayin olunan vakit. Zaman tesbiti.
• Geçen hâdiseleri kaydetmekten hâsıl olan ilim.
• Vak'anın vukuuna vakit tayin eden söz ve makam.
• Memlekette vâki olan hâdiseleri zamana nazaran tertip ve sırasıyla zikir ve beyan ede

tenasüh

• İslâmdan hariç olan batıl bir fırkaya göre, ruhun bir bedenden başka birinin bedenine intikâl eder diye olan batıl inanışları.
• Miras sahibinin ölümü ile malının vârisine geçmesi.

tensik

• Nizam üzere dizmek. Nizâma koymak.
• Edb: Bir ibârede zikredilecek birkaç şeyi sırasıyla irad eylemek. Sıra tertibi ile mânâ yükselirse tensik-i irtifâî, alçalırsa tensik-i inhitatî denir.

terekkün

• (Rükn. den) Rükünleşme, erkân sırasına geçme, erkândan olma.
• Mânen kuvvet bulma.

tertib-i mukaddemat / tertib-i mukaddemât

• Bir sonuca ulaşmak için uyulması gerekli olan sebepler sırası.

• Bir neticenin meydana gelmesi için lâzım olan sebeplerin sıralarına göre tertib edilmesi. Bir neticeye varılması için sırasıyla riayet edilmesi icab eden sebebler.

tevarüs / tevârüs / توارث / تَوَارُثْ

• Mirasa konmak, birisine diğerinden irsen geçmek. Miras yemek.

• Miras yoluyla geçme.

• Miras intikali.

• Miras alma. (Arapça)
• Tevârüs etmek: Miras almak. (Arapça)

• Mîrâsçı olma.

tevarüs edilen

• Miras kalan, geçen.

tevarüsat / tevarüsât

• (Tekili: Tevarüs) Tevarüsler, mirasa konmalar.
• İrsen geçmeler, irsî olarak geçmeler.

teverrüs

• (Veraset. den) Mirasçı olma. Vâris olma.

tevris

• Vâris kılmak, mirâs bırakmak. Malının faydasını birisine âid kılmak.
• Ateşi yakmak, alevlendirmek için tahrik etmek.

tıla'

• Tâze üzüm şırasının, ateşte veya güneşte ısıtılarak üçte birinden fazlasının uçmasıyla elde edilen içki.

tiraş

• Tıraş. (Farsça)
• Üst taraftan yontarak düzelten. (Farsça)
• Üst taraftan düz olarak yontma. (Farsça)

tıraş / تراش

• Tıraş. (Farsça)

tiraşide

• Tıraş olmuş, tıraş edilmiş. (Farsça)
• Yontulmuş, düzleştirilmiş. (Farsça)

tumum

• Su baskını.
• Saçını kırkıp tıraş etmek.

türas

• Miras mal.

türs

• (Çoğulu: Etrâs-Tirâs-Türus) Ask: Kalkan.

ukul-ü aşere / ukûl-ü aşere

• Bazı eski felsefecilere göre kâinatı idare eden on akıl (Onlara göre birinci akıl Allah'ın yarattığı akıldır, diğerleri ise, her biri, sırasıyla bir sonrasını türetmiştir.).

varis / vâris / وارث / وَارِثْ

• Cenab-ı Hakk'ın bir ismi.
• Mirasçı. Kendisine miras düşen. Mirasa konan. Vefat eden birisinin maddî veya manevî mal ve mülkünde kullanmaya, tasarrufa salâhiyetli olan.

• Mirasçı.

• Mîrasçı, akrabâlık veya başka yolla, vefât eden kimsenin bıraktığı mîrâs denen maldan almaya hak kazanan.
• İlim ve ma'rifette mîrasçı.

• Mirasa konan.

• Mirasçı. (Arapça)

• Mîrâsçı.

varis-i hakiki / vâris-i hakikî

• Gerçek mirasçı.

varis-i istidad / vâris-i istidad

• Kabiliyetin mirasçısı.

varis-i muhammedi / vâris-i muhammedî

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) vârisi, mirasçısı.

varis-i mutlak / vâris-i mutlak

• Mutlak mirasçı.

veda hutbesi / vedâ hutbesi

• Peygamber efendimiz sallallahü aleyhi ve sellem hicretin onuncu senesinde yaptığı Vedâ haccı sırasında îrâd buyurduğu (okuduğu) hutbe.

velediyet / وَلَدِيَتْ

• İsa (as) ın, hâşâ, Allahın oğlu olduğu iftirası.

veraset / verâset

• Miras sahibi olma. Ölen bir kimsenin mallarının Allah'ın (C.C.) emrine göre, şeriatça mirasçılara geçmesi.
• İrsiyet. Varislik, mirasçılık. Mirasta hak sahibi olma.

• Varislik, mirasçılık.

• Mirasçılık, irsiyet.

veraset-i ahmediye / verâset-i ahmediye / وَرَاثَتِ اَحْمَدِيَه

• Peygamberimizin (asm) mîrâsına vâris olma (ilim ehli olma).

veraset-i nebeviye / verâset-i nebeviye / وَرَاثَتِ نَبَوِيَه

• Peygamberimizin mîrâsına vâris olma (sünnete ciddî uyarak ilim ehli olma).

veraset-i nübüvvet / verâset-i nübüvvet / وَرَاثَتِ نُبُوَّتْ

• Peygamberliğin mîrâsına vâris olma (ilim ehli olma).

verasetlik

• Varislik, mirasçılık.

verese / ورثه

• Mirasçılar. Miras alanlar.

• Vârisler, mirasçılar.

• Varisler, mirasçılar.

• Varisler, mirasçılar. (Arapça)

verese-i enbiya

• Peygamberlerin mirasçıları.

verese-i hakiki / verese-i hakikî

• Gerçek mirasçılar.

verese-i nübüvvet / وَرَثَۀِ نُبُوَّتْ

• Peygamberliğin mîrâsına vâris olanlar (ilim ehli olanlar).

virase

• Mirasyedilik.

yad-ı şebabet / yâd-ı şebâbet

• Gençlik hâtırası.

yadigar-ı harb / yâdigâr-ı harb

• Savaş hatırası.

zelak

• (Zelk) Yolmak (tıraş gibi).
• Sürçmek. Ayağın kayması.

zevil erham / zevil erhâm

• İslâm mîrâs hukûkunda, Eshâb-ı ferâiz (farz hisse sâhibi) ve asabe denilen kimseler dışındaki yakın akrabâ.