acele

• Çabuk, çabukluk. Bir işi çabuk yapmaya ve çabuk bitirmeye çalışma, ivedilik.

atır

• (Itr. dan) Güzel kokulu, ıtırlı.
• Kokuları seven kimse.

ayn harfi

• Kur'ân-ı kerîmde Ömer-ül-Fârûk'un radıyallahü anh namaz kıldırırken, ayakta okumayı bitirip, rükû'a eğildiği yeri gösteren işâret. Ayn harfi hep âyet-i kerîmelerin sonunda bulunmaktadır.

bahbaha

• Devenin kükreyip ses çıkarması.
• Çıtırdama. Mışıldama.
• Deve çağırmak.

bil'itiraf

• İtiraf ve kabul ederek.

bürhan

• Delil, hüccet, isbat vasıtası.
• Man: Yakînî mukaddemelerden meydana gelen kıyas.
• Red ve inkâr için itiraz kabul edilmeyecek surette isbat-ı hakikat eden kavi hüccet.

butakat

• (Çoğulu: Bevatık) Pota dedikleri kap ki içinde maden eritirler.

büteka

• (Çoğulu: Bevâtık) Pota dedikleri âlettir ve kuyumcular içinde altın ve gümüş eritirler.

büteyra

• Sonunda evlâdı kalmayan.
• Vitir namazını bir rekat kılmak.
• Şems, güneş.
• Sabah.

cerdahl

• Büyük gövdeli deve.
• İnsanların her işine itiraz eden.

dahl

• Karışma, girme.
• Nüfuz, te'sir.
• Vâridat.
• İrâd. İtiraz, ta'riz.
• Ayıp, töhmet.

ders-i amm

• Bir medreseyi bitirdikten sonra, tâbi tutulan imtihan sonunda medrese talebelerine ders vermek salâhiyetini kazanan.
• Asistan.
• Herkese ders vermeğe salâhiyetli âlim.

devir

• (Devr) (Çoğulu: Edvâr) Nakil. Birisinin uhdesinden diğerinin uhdesine geçirmek.
• Bir şeyi sonuna kadar okuyup bitirmek. Geçmiş dersleri hatırlama.
• Bir şeyin çevresinde dolaşmak. Dönme.
• Seyahat. Bir memleketi dolaşmak.
• Bir şeyin kendi mihveri üzerinde dönmesi.

ebuü / ebûü

• "İkrar ederim, sığınırım, itiraf ederim, tövbe ederim" mânasına fiildir.

edille-i katı'a

• İtiraz edilmeyecek derecede kat'î ve sağlam deliller.

ehl-i tertib / ehl-i tertîb

• Vitirle berâber en çok beş vakit namazı kazâya kalmış kimse.

erec

• Güzel ve hoş koku. Misk ü anber ve ıtır gibi şeylerin güzel kokusu.

eric

• Güzel koku. Misk, anber ve ıtır gibi hoş ve lâtif olan şeylerin kokusu.

eyke

• Sık ve birbirine karışmış ağaç.
• Yumuşak.
• Ağaç bitiren bataklık.

farig

• İşini bitirmiş, boş kalmış, alâkasını kesmiş, rahat, vazgeçmiş, çekilmiş.
• Fık: Tasarrufu altında olan mülkün kullanma ve tasarruf hakkını başkasına devreden.

fariğ / fâriğ

• Vazgeçmiş, çekilmiş.
• Rahat, âsûde.
• Boş, işini bitirmiş, işsiz.

ferman-ı mezuniyet / fermân-ı mezuniyet

• Mezuniyet belgesi, bitirme belgesi.

fıkdan

• Yokluk.
• Bir şeyin belirsiz olması. Yitirmek.

fitre

• (Bak: Sadaka-i fıtır)

fütüvvet

• Cömertlik. Başkasını, kendisine tercih etmek. Başkalarının işlerini düzeltmeye çalışmak ve faydasına koşmak. Fütüvvetin başka değişik târifleri de yapılmıştır. Bunlardan bâzıları şöyledir: Kendi nefsinde başkasının üzerine bir meziyet, üstünlük görme mek. Hatâlarını îtirâf edenleri affetmek, hiç kim

gümgeşt

• Kaybolmuş, yitirilmiş. (Farsça)

hakk-ı itiraz

• İtiraz hakkı.

hal

• Yapıp bitirme, indirme.

hall ü fasl

• Çözme ve ayırma. Açıklayarak bitirme. Bir mes'eleyi müsbet bir neticeye bağlama.

haseke

• (Çoğulu: Husek) Kin tutmak, adavet etmek.
• Demir dikeni denilen üç köşeli diken.
• Demirden yapılan üç köşeli "bıtırak" denilen harp âletleri.

hasmen

• Bir mes'eleyi kesin bir karar ile halledip bitirmek suretiyle.

hatim / hâtim

• Hitâma erdiren. Bitiren.
• Mühür basan.

• Kur'ân'ı başından sonuna kadar okuyup bitirme.

• Mühürleyen, mühürleyici.
• Bitiren, sona erdiren.

hatime-keş

• Son veren, hâtime çeken, bitiren, sona erdiren. (Farsça)

hatm

• Hitâma erdirmek, bitirmek. Kur'an-ı Kerim'i veya herhangi bir şeyi sonuna kadar okuyup bitirmek.
• Mühürleme. Mühürlenme.

• Bitirme.

hatm-i kur'an / hatm-i kur'ân

• Kur'ân'ı başından sonuna kadar okuyup bitirme.

hatm-i mekal

• Sözü bitirmek, söze son vermek.

hatme

• Baştan sona okuyup bitirme.

• Baştan aşağı (bütün Kur'ân-ı Kerimi) okuyup bitirmek.
• Bir arada muayyen bir şeyi okuyup bitirmek.

hatme-i ahmediye

• Peygamberimizin (a.s.m.) geniş halk kitleleriyle beraber belirli dua ve zikirleri yapıp bitirdiği oturum veya zikir halkası.

hatme-i hacegan / hatme-i hâcegân

• Nakşî tarikatına mensup olanların dua ve zikirlerini birlikte okuyup bitirmeleri.

hatme-i kübra

• Büyük ve geniş bir topluluğun belirli zikir ve duaları okuyup bitirdikleri oturum veya zikir halkası.

hatme-i kur'aniye / hatme-i kur'âniye

• Kur'ân'ın hatmi; Kur'ân-ı Kerimi baştan sona okuyup bitirme.

hatme-i mahsusa

• Hususi hatme. Kur'andan veya hadisten alınan muayyen duaları okuyup bitirmek.

hatme-i muazzama-i muhammediye

• Hz. Muhammed'in (a.s.m.) geniş halk kitleleriyle beraber belirli dua ve zikirleri yapıp bitirdiği oturum veya zikir halkası.

hazim

• Sür'atle kesen.
• Çok çabuk yeyip bitiren.
• Düşmanı hezimete uğratan.

heba / hebâ / هبا

• Boş. (Arapça)
• Hebâ etmek: Yitirmek, yazık etmek, elden kaçırmak. (Arapça)
• Hebâ olmak: Yitmek, yazık olmak, yok olmak. (Arapça)
• Hebâya gitmek: Boşa gitmek, yazık olmak. (Arapça)

heder / هدر

• Yazık olma, boşa gitme. (Arapça)
• Heder etmek: Yazık etmek, yitirmek, boşa harcamak. (Arapça)
• Heder olmak: Yazık olmak, yitmek, kaybolmak. (Arapça)

hitam / hitâm / ختام

• Son. (Arapça)
• Son bulma. (Arapça)
• Hitam bulmak: Son bulmak, bitmek. (Arapça)
• Hitâma erdirmek: Bitirmek, sona erdirmek. (Arapça)
• Hitâma ermek: Sona ermek. (Arapça)

hitam buldurmak

• Bitirmek, sona erdirmek.

hitamuhu miskün

• Onun mühürü (sonu) misktir, meâlinde Mutaffifîn Suresi'nin 26. âyetinden bir kısımdır. Onda Cennet nimetlerinden bahsedildiği gibi, bu kelâm tatbikatta sözün, sohbetin sonunu hoş ve güzel sözle bitirmeğe denilir.

hümam

• Himmetli. Bir işe sıkı sıkıya sarılıp o işi bitiren. Sahi ve civanmerd.
• Aslan.
• Büyük ve sağlam.

hurşun

• (Çoğulu: Harâşın) Ufacık bıtırak. (Davarların tüyüne yapışır.)

hüsn-ü hatime / hüsn-ü hâtime

• Neticeyi iyi bir halde bitirme.
• İman ile âhirete gitmek. Kelime-i şehadet söyleyerek ölmek.

i'tiraf

• (İtiraf) Kabahatini saklamamak. Suçunu söylemeği kabul etmek. Gizleyip söylemek istemediği şeyi açıklamak.

i'tiraf-ı cürm

• Maznunun yaptığı suçu söylemesi, itiraf etmesi.

i'tiraf-ı kusur

• Kusurunu söyleme, itiraf etme.

i'tiraz

• (İtiraz) Kabul etmediğini bildirmek. Bir fikir veya işin olmasını kabul etmemek.
• Men' eylemek. Men' olmak.

i'tiraziye

• İtiraza, kabul etmediğine dair yazı.
• Edb: Cümlenin esasından olmayıp yalnız bir husus hakkında söylenen ibare.

i'tizal

• (İtizal) Bir şeyi işlemeğe tamamen kasd ve teveccüh eylemek.
• Nefsine müracaatla cürüm ve hatasını itiraf etmek.

icazet vermek

• Medrese usulüne göre okuttuğu dersi bitiren talebeye hocası tarafından izin verilmesi. Bu tasdikan verilen mühürlü kâğıda "icazetname", icazet vermiş olan müderrise de "muciz" denilirdi.

icazet-i külli / icazet-i küllî

• Vaktiyle Osmanlı serdarlarına ve sefirlerine müsâlaha, muahede akdi ve sair işler hakkında verilen mezuniyet. Tam salâhiyet demektir. Bu salâhiyeti alan kumandan veya sefir, üzerine aldığı işi merkezden sormaya ihtiyaç kalmadan maslahatın icabettirdiği ve kendi aklının erdiği vechile yapıp bitirirdi

id-i said-i fıtr / îd-i saîd-i fıtr

• Mutlu Fıtır Bayramı; Ramazan Bayramı.

id-i said-i fıtri / îd-i saîd-i fıtrî

• Mutlu Fıtır Bayramı; Ramazan Bayramı.

iflas / iflâs / افلاس

• Her şeyini yitirme, bitip tükenme. (Arapça)

ifna-yi hayat

• Hayatını sarf edip bitirmek. Hayatını yok etmek.

ifrinka'

• Parmak çıtırdatma.
• Gidermek.
• Ayırmak.

ihlak

• (Helâk. dan) Harcama, tüketme, bitirme.
• Yok etme, helâk etme, öldürme.

ikindi divanı

• Tanzimattan evvel sadrazamların kendi konaklarında yaptıkları divanlar. Bu divan ikindi namazından sonra toplandığı için bu adı almıştı. Bâb-ı Âlî teşkilâtının ilk şekli olarak Divan-ı Hümayun, muayyen günlerde toplandığı zaman, vezir-i azamlar da divanda bitirilemeyen veya arza lüzum görülmeyen işl (Türkçe)

ikmal / ikmâl / اكمال

• Tamamlamak. Bitirmek. Mükemmelleştirmek.

• Tamamlama, bitirme. (Arapça)
• Bütünleme. (Arapça)
• İkmâl edilmek: Tamamlanmak, bitirilmek. (Arapça)
• İkmâl etmek: Tamamlamak, bitirmek. (Arapça)

ikmal-i nüsah

• Bütün sahifeleri tamam etmek, okuyup bitirmek.

ikrar / ikrâr / اقرار

• Açıktan söylemek. Kabul ve tasdik etmek. Hakkı itiraf etmek. Karar vermek. Mukarrer kılmak.
• Fık: Bir kimseye diğerinin kendisinde olan hakkını haber vermek.

• Îmânını açıkça, dil ile söylemek.
• Bir kimsenin kendisiyle alâkalı olup, başkasına âit bulunan bir şeyi haber vermesi, îtirâf etmesi.

• İtiraf. (Arapça)
• Dile getirme. (Arapça)
• Kabullenme. (Arapça)
• İkrâr etmek: (Arapça)
• İtiraf etmek. (Arapça)
• Dile getirmek. (Arapça)
• Kabullenmek. (Arapça)

imece

• Köyün umumi işlerinde veya köylünün kendi işlerinde köy halkının müştereken çalışması. Beraberce birçok kimsenin toplanıp elbirliğiyle bir kişinin işini halletmesi ve herkesin işinin sıra ile bitirilmesi.

inbat

• Nebâtı bitirme. Tohumu yere dikip yeşillendirme. Nebâtın bitmesini sağlama.

• Bitki vs. bitirme, yeşertme; büyütme.

incah

• İşi tamamlama, işi bitirme.
• İsteğe erme, arzu edilen şeye ulaşılma.

infad

• Bitirme, tüketme.
• Kuyunun suyu tükenme.

inhisaf / inhisâf / انخساف

• Ay tutulması. (Arapça)
• Gelişimini yitirmek, parlaklığını kaybetmek. (Arapça)

inhisam

• (Hasm. dan) Kesip bitirme, halletme.

insaf

• Merhamet ve adâlet dâiresinde hareket. Hakikatı kabul ve itiraf.

isbat

• Doğruyu delil göstererek meydana koymak. Delil ve şâhitle bir fikrin sıhhatını göstermek. İtiraf, ikrar ve tasdik etmek.
• Sabit ve muhkem kılmak.
• Bâki ve pâyidar eylemek.
• Delil. Bürhan. Şâhit.

ismam

• Sona erdirme, bitirme, tamamlama.

istihlak / istihlâk

• Boş yere harcamak.
• Yeyip bitirmek.
• Müstahsilin yaptığı istihsali alıp kullanmak.

istitmam

• (Tamam. dan) Tamamlama, tamamlamağa çalışma. Tamamlamasını isteme. Bitirmek için uğraşma.

itaha

• Bir şeyi tamamlama, yapıp bitirme, hazır etme.

itfa'

• Söndürme. Bastırma. Dindirme.
• Bir borcu ödeyerek bitirme.
• Fizikte: İntizamlı ve eşit zamanlarla sallanan bir hareketin yavaş yavaş azalarak sıfıra inmesi.

itirazat / itirâzât / îtirazât

• İtirazlar.

• İtirazlar.

itirazat-ı muannidane / itirâzât-ı muannidâne

• İnat ederek yapılan itirazlar.

itirazkarane / itirazkârane / îtirazkârâne

• İtiraz ederek.

• İtiraz edercesine.

itirazname / itiraznâme / îtiraznâme

• İtiraz dilekçesi.

• İtiraz yazısı.

itmam / itmâm / اتمام

• Tamamlamak. Bitirmek. İkmal etmek. Tekmil etmek

• Tamamlama, bitirme. (Arapça)
• İtmâm edilmek: Tamamlanmak, bitirilmek. (Arapça)
• İtmâm etmek: Tamamlamak, bitirmek. (Arapça)

ıtr / عطر

• Itır, güzel koku.

• Koku, ıtır. (Arapça)

ıtri / ıtrî / عطری

• Itra mensub, ıtır gibi kokan.
• Müzik ilminde bir üstaddır. Asıl adı Mustafa'dır. Bayramlarda okunan tekbirin ilâhi ve kuvvetli bestesi onundur. Bestelere âid Segâh, Ayin-i Şerif gibi 25 eseri olduğu söylenir. Osmanlı padişahı IV. Mehmed'in nedimlik ve esirler kethüdalığında bulunmuştu

• Itırlı, kokulu. (Arapça)

ıtriyyat / ıtriyyât / عطریات

• Kokular, ıtırlar, parfümler. (Arapça)

kat'

• Kesme, biçme.
• Halletme, karar verme, sona erdirme, bitirme.

klasik / klâsik

• Zamanın değerini yitirmeyen, sanatta kuralcı, alışılmış.

kunut duası / kunût duâsı

• İtâat etme, ibâdet. Hanefî mezhebinde, vitir namazının üçüncü rek'atinde zamm-ı sûre okunduktan sonra; Şafiî mezhebinde, sabah namazının farzının ikinci rek'atinde rükûdan kalktıktan sonra ve Ramazân-ı şerîf ayının yarısından sonra vitir namazının üç üncü rek'atinde rükûdan kalktıktan sonra okunan d

küreyvat-ı hamra

• Kırmızı kan kürecikleri. Kana kırmızı rengini veren, çekirdeksiz, yuvarlak, küçük hücrecikler olup kanın her mm.küpünde beş milyon kadar bulunurlar, beden hücrelerine erzak dağıtırlar ve bir kanun-u İlâhî ile hücrelere erzak yetiştirirler. (Tüccar ve erzak memurları gibi)

kuvve-i münbite

• (Ağaç ve bitkileri) Bitirip yeşillendirme ve büyütme gücü.

kuvve-i nabite / kuvve-i nâbite

• Yetiştirme gücü; bitirip geliştirme, bitirip yetiştirme gücü (tarımsal verimlilik gücü).

layiha-i temyiz / lâyiha-i temyiz

• Yargıtaya yazılan itiraz dilekçesi.

mahtumane / mahtûmâne

• Bitirircesine, bir kitabı bitirince verilen ziyafet gibi.

me'yus / me'yûs / مأیوس

• Umutsuz. (Arapça)
• Me'yûs etmek: Umutsuz bırakmak. (Arapça)
• Me'yûs olmak: Umudunu yitirmek. (Arapça)

medar-ı itiraz / medâr-ı itiraz

• İtiraz sebebi.

menşe'

• Bir şeyin çıktığı yer, esas, kök.
• Yetişilen yer, bitirilen mektep.

merhum

• (Rahm. den) Kendine rahmet edilmiş.
• Rahmete kavuşmuş. Dünyanın sıkıcı ahvâlinden kurtulup rahmet-i İlâhiyeye kavuşmuş olan. Dünya imtihanından kurtulup, vazifesini bitirmiş, paydosa kavuşmuş olan. (Vefat etmiş müslüman hakkında söylenir.)

meşmum

• Koklanmış.
• Itır ve misk gibi güzel kokulu olan şey.

mevsul

• Erişen. Vasıl olan.
• Birleşmiş. Kendine başka şey vasıl olmuş olan. Bitirmiş. Vasledilmiş.

mira'

• (Riya. dan) Riya etme, riyakârlık yapma.
• Başkasının sözüne itiraz edip mücâdele etme.
• İçindekinin aksini söyleme.

mu'dem

• Bir şeyi yitiren, kaybeden.

mu'teref

• Gizlenmeyip söylenmiş. İtiraf olunmuş.

mu'terif

• İtiraf eden. Kendi noksan ve kabahatlerini kabul edip anlatan ve söyleyen.

mu'teriz

• İtiraz eden. Kabul etmeyen. Bir şeyi beğenmeyip bozulmasını isteyen, aksini iddia eden.

mu'terizane / mu'terizâne

• İtiraz eder şekilde. Muteriz suretinde. (Farsça)

mu'terizin / mu'terizîn

• (Tekili: Mu'teriz) Muterizler. İtiraz edenler.

mu'terizün-fih / mu'terizün-fîh

• İtiraz olunan karar, hüküm.

mu'tezil

• Hatâsını itiraf edip, idrâk ederek melâmeti kabul eden. Kendi kötülüğünü kabul eden.

muahezat

• (Tekili: Muâheze) (Ahz. den) Tenkid ve itirazlar.
• Azarlama ve paylamalar. Çıkışmalar.

muahezekar / muahezekâr

• Tenkid ve itiraz edici. (Farsça)
• Azarlayıp çıkışan. Paylayan. (Farsça)

muahiz

• (Ahz. den) Çekiştiren, muâheze eden. Tenkid edip itiraz eden.

muarız / muârız / معارض

• Karşıt, itirazcı. (Arapça)

muattar

• Itırlı, kokulu.
• Güzel kokulu bir lâle çiçeğinin adı.

• Itırlı, güzel kokulu.

mucib-i itiraz

• İtiraz sebebi.

müddei-yi umumi / müddei-yi umumî

• Milletin umum haklarını korumak üzere muhakemede hazır bulunan vazifeli, hukuk tahsilini bitirmiş hükümet memuru. Adliye bakanlığına bağlı, icra kuvvetini birlik halinde temsil eylemek üzere teşekkül eden, adlî idare makamında bulunan şahıs. Savcı.

müdhün

• İçerisine güzel kokulu yağ, ıtır gibi şeyler konulan şişe, kap.

muhallil

• (Hall. den) Eriten. Analiz yapan, tahlil eden.
• Fık: Üç talakla boşanan ve iddetini bitiren bir kadınla evlenen erkek. (Karıyı boşayan birinci kocaya: Muhallelün leh denir.)
• Tıb: Şişlere, iltihablara yarıyan ilaç.

mukavemetsuz / mukavemetsûz

• Dayanma gücünü bitiren.

mukırr / مقر

• İtirafçı. (Arapça)

mülazım

• Bir kimseye bağlı gibi olan.
• Maaşsız acemilik hizmeti.
• İlmiyyede: Medrese tahsilini bitirip icazet alan. Stajyer.
• Eskiden askerlikte yüzbaşıdan aşağı rütbelerin derecesi, ünvanı.

münhasif

• Sönükleşen, parlaklığını yitirip görünmez hâle gelen.

müptezel

• Saygınlığını yitirmiş

• çokluğu dolayısıyla değerini yitiren, değersiz.

Müptezel

• Saygınlığını yitirmiş (Arapça)

müsaif

• İş bitiren, uygunluk gösteren.

müsellemat-ı bedihiyat / müsellemât-ı bedihiyat

• Apaçık oluşları sebebiyle itirazsız kabul edilen şeyler.

müstehak

• Hak edilmiş, yiyip içilerek bitirilmiş, bitirilen, tüketilen.

müstehlek

• İstihlâk edilmiş, yiyip içilerek bitirilmiş.

müstekmil

• (Kemâl. den) Tam ve olgun bir hâle getiren. Eksiksiz olarak bitiren.

mütemmim

• Tamamlayan, bitiren.

muterifane / muterifâne

• İtiraf ederek.

muteriz / mûteriz

• İtiraz eden.

• İtiraz eden, karşı çıkan.

• İtiraz eden, karşı çıkan.

muterizane / mûterizane

• İtiraz edercesine.

müteşekki / müteşekkî

• Şikâyet eden; itiraz eden.

nebh

• Bir şeyi tenbih etmek, unuttuğunu hatırlatmak.
• Ansızın bulunan. Yitik.
• Ansızın yitirmek.
• Uykudan uyanmak.
• Şerefli olmak.
• Meşhur olmak, ün salmak.

necz

• Bitip tükenmek.
• İhtiyaç bitirmek.
• Vâdeyi yerine getirmek.

nefed

• Bitirme, tükenme, bitirilme.

nefs-i emmare

• İnsanın çirkin ve şeytanın teşviklerine itirazsız ve mücahedesiz tâbi olması hâli.

nehhat

• Çalıştırılan sığır.
• İnce.
• Hımar, eşek.
• Sadaka toplamaya memur olan kişinin işini bitirdikten sonra ücretini alması.

nekş

• Kuyunun çamurunu temizlemek.
• Bir şeyi bitirmek. Bir işden fâriğ olmak.
• Bir şey üzerine gelip toplanmak.

nokta-i itiraz

• İtiraz noktası.

ra'raa

• Suyun şiddetle akması.
• Depretmek. (Çocuk) büyümek.
• Bitirmek.

redd-i kelam / redd-i kelâm

• Söze itiraz etme, karşılık verme.

rişvet

• Bir işi yapmak veya bitirmek için haksız yere alınan mal veya para.

sadaka-i fıtr

• Ramazan bayramından evvel fıtra olarak verilen sadaka. Zengin (nisaba mâlik) her müslümanın (ihtiyar, genç, çocuk ve hattâ bunak da olsa) fakirlere vermeye mükellef olduğu sadakadır, vâcibdir. Nisaba mâlik olan bir müslüman, hem kendi nefsi için, hem de çocukları, hizmetçisi için sadaka-i fıtır veri

sahih kan / sahîh kan

• Sekiz yaşını bitirip, dokuz yaşına bastıktan birkaç gün veya ay, yâhut seneler sonra, sıhhatli bir kızın veya âdet zamânı son dakikasından îtibâren tam temizlik (on beş gün) geçmiş olan kadının önünden çıkan ve Hanefî mezhebine göre, en az üç gün (ye tmiş iki saat) devâm eden kan; hayız ve aybaşı ka

salat-ül vitr / salât-ül vitr

• Vitir namazı.

şekk-i itiraz

• İtirazdan kaynaklanan şüphe.

semi'allahü limen hamideh

• "Allahü teâlâ, hamd ve senâ eden kimsenin hamd, şükür ve senâsını (övgüsünü) işitir" mânâsına rükûdan kalkarken (doğrulurken) söylenen söz (tesbih).

semiane / semîane

• İşitircesine.

sermaye-yi itiraz

• İtiraz malzemesi.

sübha

• Uyku, nevm.
• Fâriğ olmak, vazgeçmek, çekilmek. İşi bitirmek.

ta'riz / ta'rîz

• Üstü kapalı ve dokunaklı söz; kapalı îtirâz etmek; bir tarafı gösterip diğer tarafı kasd etmek.

takdiye

• Hâcet bitirmek, ihtiyaç gidermek.

tamam

• Bitme, bitirme, son, nihayet.
• Tam, eksiksiz, noksansız.
• Ne eksik ne fazla.
• Münasib, uygun.

tayhan

• Boş ve mâlayâni şeylere itiraz eden kimse.

tebah-kar / tebah-kâr

• (Çoğulu: Tebâhkârân) Mahveden, harab eden, bitiren. (Farsça)

tebehkar

• (Çoğulu: Tebehkâran) Mahveden, harab eden. Bitiren. (Farsça)

tebtit

• Kesmek.
• Dağıtmak.
• Bitirmek.

teferrug

• (Ferâg. dan) Vaz geçme, fârig olma.
• Bir işi bitirip kurtulma.
• Satın alınan bir mülkün tapusunu kendi üzerine çevirme.

tekmil

• Bitirmek, tamamlamak. Kemâle erdirmek.
• Tam, bütün, eksiksiz.

• Olgunlaştırma, bitirme.

tenvin

• Kelime sonunu "nun" ile bitiren işaret.

terdid

• Geri çevirmek, geriletmek.
• Edb: Karşısındakini merakta bırakacak ve neticeyi sezdirmeyecek şekilde söz etmek.
• İki ihtimâlle fikir anlatmak. Muhatabın beklemediği bir surette sözü bitirerek söze kuvvet vermek.

tetimme-i itiraz

• İtiraz dilekçesinin eki, ilâvesi.

tetmim

• Tamamlama, bitirme.
• Edb: Bir şiiri tamam etmek.

vacib / vâcib

• Allah ve resulü tarafından yerine getirilmesi kesin olarak emredilmiş olan şey (diğer bir mânası; delili farz ifade edecek derecede kesin olmayan, fakat hiç terk edilmeden yapılması istenen amel; vitir ve bayram namazları gibi.
• Varlığı zorunlu olan.

veli / velî

• Allahü teâlânın Esmâ-i hüsnâsından (güzel isimlerinden). Mü'minleri seven, onlara yardım eden, işlerini bitiren, sevdiklerini sevmediklerine gâlib, üstün kılan, kâfirleri sevmeyen.
• Bir çocuğun veya kadının babası yoksa baba tarafından dedesi, yoksa kâdı veya bunların vasî tâyin ettik

zayi' / zâyi' / ضایع

• Kaybolan. (Arapça)
• Zâyi' etmek: Kaybetmek, yitirmek. (Arapça)
• Zâyi' olmak: Kaybolmak, yitmek. (Arapça)