adem

• İlk insan ve ilk peygamber.

akl-ı evvel

• İlk akıl, hılkî ve cibilli olan akıl.

asl-ı evvel / اَصْلِ اَوَّلْ

• İlk temel, kaynak.

• İlk asıl, başlangıç.

avind

• İlk, evvel, önce. (Farsça)

bahari / baharî / bahârî / بهاری

• İlkbahara âit. İlkbaharla ilgili.

• İlkbahar ile ilgili. (Farsça)

bedeviyet / بَدَوِيَتْ

• İlkel göçebelik, şehirliliğin zıddı.

bekuri / bekûrî

• İlk evlat, ilk doğan çocuk.

bekuriyyet / bekûriyyet

• İlk evlâtlık.

bidayeten / bidâyeten

• İlk olarak.

bikr-i fikir

• İlk olarak söylenen fikir. (Farsça)

bikr-i mazmun

• İlk def'a söylenmiş mazmun.

cüz-ü evvel

• İlk bölüm.

dahve

• İlk kuşluk vakti. Güneşin ufukta ilk yükselip yayılmaya başladığı an.

düstur / düstûr

• İlke, kural.

ebu zerr-i gıffari / ebu zerr-i gıffarî

• İlk İslâm olanların beşincisi olup ilimde İbn-i Mes'ud hazretlerine müsavi sayılırdı. Resül-ü Ekrem Aleyhissalâtu Vesselâmdan 281 Hadis-i Şerif nakletmiştir. Hazreti Ali Kerremallahu Vechehu kendisine "İlim dağarcığı" lâkabını vermiştir. Hi: 31'de Hakkın rahmetine kavuşmuştur. (R.A.)

esatir-ül evvelin / esatir-ül evvelîn

• İlk zamanlara ait efsâneler.

eski hikmet

• İlk dönem İslâm filozoflarının yorumları.

evail / evâil

• İlk dönemler, başlangıçlar.

evvel

• İlk. İbtida.

• İlk, önce, birinci.

evvel-i fıtrat / اَوَّلِ فِطْرَتْ

• İlk yaratılış.

evvel-i menazil

• İlk konaklanan yerler; kitabın ilk bölümlerinde yer alan başlıklar.

evvela / evvelâ / اولا

• İlkönce, birinci olarak, herşeyden önce.

• İlkin, ilk önce. (Arapça)

evvelbaba

• İlk baba, her türün bir anda yaratılan ilk ferdi.

evvelbahar / اول بهار

• İlkbahar. (Arapça - Farsça)

evvelemir

• İlk önce.

evvelen / اَوَّلاً

• İlk olarak.

• İlk olarak.

• İlk olarak.

evvelin ü ahirin / evvelîn ü âhirîn

• İlkler ve sonlar. Evvelkiler ve sonrakiler.

fasl-ı bahar

• İlkbahar.

fasl-ı nev bahar

• İlkbahar mevsimi.

habil

• İlk insan Hz. Adem'in (A.S.) oğullarından birinin ismi.

hadis-i meşhur / hadîs-i meşhûr

• İlk zamanda bir kişi bildirmişken, ikinci asırda şöhret bulan, yâni bir kimsenin Resûl-i ekremden, o kimseden de, çok kimselerin ve bunlardan dahî, başka kimselerin işittiği hadîs-i şerîfler.

hakim-i evvel ve ahir / hâkim-i evvel ve âhir

• İlk ve son hâkimi.

havva / havvâ

• İlk insan ve ilk peygamebr olan Hz. Âdem'in (a.s.) eşi, beşeriyetin anası ve ilk kadındır.

hilkat-i adem / hilkat-i âdem

• İlk insanın yaratılışı.

hulefa-i erbaa / hulefâ-i erbaa

• İlk dört halife: Hz. Ebû Bekir (r.a.), Hz. Ömer (r.a.), Hz. Osman (r.a.), Hz. Ali (r.a.).

ibtida-i kıraat / ibtidâ-i kıraat

• İlk okuma. Okumaya başlama.

ibtidai / ibtidâî

• İlkel.

idare-i mahsusa

• İlk adı "İdare-i Aziziye" olan devlet vapur işletme dairesi.

idris

• İlk elbiseyi diken peygamber.

ilkaat / ilkaât

• İlkalar, ekmeler.

inkılab-ı sayfi / inkılâb-ı sayfî

• İlkbaharın bitip, yaz mevsiminin balayışı. Gün dönümü. (21 hazirana rastlar.)

jurnal

• İlk önce gazete ve rapor mânasına kullanılırken sonradan "hükümete ihbar" gibi olan hâdiselere denilmeğe başlandı. İhbar, şikâyet, polis raporu. İnsanı kötüleyerek verilen haber veya rapor. (Fransızca)

kabli / kablî

• İlke ve önceliğe âit. Hiçbir tecrübeye dayanmadan. Yalnız akıl ile.

kademe-i ulada / kademe-i ulâda

• İlk basamakta. Başlangıçta.

kurun-i ula / kurun-i ulâ / kurûn-i ûlâ / قرون اولى

• İlk çağlar.

• İlkçağ.

kurun-u ula / kurun-u ûlâ / kurûn-u ûlâ / قُرُونُ اُولٰي

• İlk asırlar.

• İlk asırlar.

• İlk çağlar.

kurun-u ula ve vusta / kurun-u ulâ ve vustâ / kurun-u ûlâ ve vustâ / kurûn-u ûlâ ve vustâ

• İlk ve orta çağlar.

• İlk ve orta çağ.

• İlk ve orta çağlar.

maani-i ula / maânî-i ûlâ

• İlk mânâlar.

madde-i ula / madde-i ûlâ

• İlk cevher.

mebadi / mebâdî / مبادی

• İlkeler, prensipler. (Arapça)

mebde'-i zuhur

• İlk olarak ortaya çıktığı dönem.

mebde-i evvel

• İlk başlangıç.

mebde-i tevkif

• İlk tutuklama.

mekatib-i ibtidaiyye / mekâtib-i ibtidâiyye

• İlk mektebler, ilk okullar.

mekke-i mükerreme

• İlk ismi Mekke olan bu şehire, Hz. Peygamber'in (A.S.M.) gelmesi ve Mukaddes Kâbe'nin putlardan temizlenmesi ile Mükerrem Mekke mânâsında bu isim verilmiştir.

mekteb-i ibtidai / mekteb-i ibtidaî / mekteb-i ibtidâî / مكتب ابتدائى

• İlk mekteb, ilk okul.

• İlkokul.

mekteb-i iptidai / mekteb-i iptidaî

• İlkokul.

meşhur hadis

• İlk asırda âhâdî (bir Sahabî tarafından rivayet edilmiş) iken, ikinci asırda meşhur olan ve yalanda birleşmeleri mümkün olmayan topluluk tarafından rivâyet edilen hadis.

mevadd-ı ibtidaiye / mevadd-ı ibtidâiye

• İlkel maddeler, ham maddeler.

mezheb-i evvel

• İlk mezhep, ilk yol.

misal-i vavi / misal-i vavî

• İlk harfi "vav" olan kelime.

misal-i yayi / misal-i yayî

• İlk harfi "ye" olan kelime.

mübtediyane

• İlk olarak, yeni ve acemi bir talebe gibicesine. (Farsça)

müptediyane / müptediyâne

• İlk olarak.

müsvedde / مُسْوَدَّه

• İlk nüsha, karalama.

• İlk yazılış, karalama.

• İlk yazılan metin.

müsvedde-i evvel

• İlk müsvedde, ilk karalama.

neş'e-i ula / neş'e-i ulâ / neş'e-i ûlâ

• İlk hayat. Ruhun bedene girmesi. Dünyaya gelmek.

• İlk yaratılış, ilk diriltilme (dünyada).

neş'et-i ula / neş'et-i ulâ

• İlk defa vücuda gelme.

nesim-i nevbahar / nesim-i nevbahâr

• İlkbahar rüzgârı, tan yeli.

nevbahar / نوبهار

• İlkbahar. (Farsça)

• İlkbahar. (Farsça)

nevbahari / nevbaharî

• İlkbaharla ilgili. (Farsça)

nevruz

• İlkbaharın başlangıcı.

nısf-ı evvel / نِصْفِ اَوَّلْ

• İlk yarı.

• İlk yarı.

nühust

• İlk gelen, evvel doğan, evvelki olan. (Farsça)

nuhustzad / nuhustzâd

• İlk doğmuş olan. Evvel doğan. (Farsça)

rebi-i evvel

• İlkbahar. Çiçeklerin açıp otların bittiği mevsim.

reşem

• İlk evvel çıkan ot.

resm-i küşad / resm-i küşâd

• İlk açılış töreni.

saff-ı evvel

• İlk saf, yeni çığır açanlar.

sahife-i ula / sahife-i ûlâ

• İlk, birinci sayfa.

şart-ı evvel

• İlk şart.

süleyman çelebi

• İlk mevlid yazan ve bunda en çok muvaffak olan ehl-i velâyet bir zât olup, hicri 780'de Bursa'da vefat etmiştir. "Vesilet-ün Necât", meşhur mevlid kitabının esas adıdır.

sünnet-i hasene

• İlk asırda (Resûlullah efendimiz ve O'nun arkadaşları olan Eshâb-ı kirâm zamânında) asılları îtibâriyle bulunan, sonraları daha da geliştirilen, minâre, mektep yapmak ve kitâb yazmak gibi, İslâm'ın izin verdiği, hattâ emrettiği güzel ve faydalı işler.

tabaka-i ula / tabaka-i ûlâ

• İlk tabaka.

tedrisat-ı ibtidaiye / tedrisât-ı ibtidâiye

• İlk öğretim.

telkih / telkîh

• İlkah etmek, aşılamak, cinsinin üremesini sağlamak.

ula / ûlâ / اولى

• İlk, birinci.

• İlk, birinci. (Arapça)

umde

• İlke, temel fikir.

vahşet

• İlkellik.

zat-ul ilkah-i zahire / zât-ul ilkah-i zâhire

• İlkahı (döllenmesi) çiçek vâsıtasıyla olan nebat.