a'lal / a'lâl / اعلال

• (Tekili: İllet) Hastalıklar, marazlar, illetler.
• Sebepler.

• Hastalıklar. (Arapça)
• Sebepler. (Arapça)

a'raz

• (Tekili: Araz) Arazlar, işaretler, nişanlar, alâmetler.
• Tesadüfler.
• Hastalık alâmetleri.
• Kazalar, felâketler, musibetler.

adem-i iktidar

• İktidarsızlık. Güçsüzlük. Kuvvetsizlikten gelen hastalık.

adva

• Hastalık başkasına bulaşmak.

afiyet / âfiyet

• Sağlık, sıhhat, bedende hastalık bulunmaması.
• Günah işlememek.

akam

• Çocuksuz, çocuğu olmayan, kısır.
• Tedavisi kabil olmayan hastalık.

akıntı

• Bir sıvı cismin mütemadiyen hareketi, akış.
• Nehir veya deniz suyunun bir tarafa doğru cereyanı.
• Bazı hastalıklarda vücuttaki bir delikten cerahat akması.

akliyye

• Akılcılık. Akıl ile anlaşılan ve bulunan. Akıl hastalıkları.

aksu

• Gözlerde görülen bir hastalık. (Türkçe)

alam u askam / âlâm u askam

• Kederler ve hastalıklar.

alil / alîl / عليل

• Hasta, hastalıklı, illetli. (Arapça)
• Sakat. (Arapça)

antikor

• Vücuda giren hastalık mikroplarını zararsız kılmak için organizmanın bir kanun-u İlahî ile çıkardığı madde. (Fransızca)

arv

• Sıtma ve diğer ateşli hastalıklarda gelen ilk titreme.
• İş için birinin yanına varma.
• Yemişsiz bir çeşit ağaç.

aşı

• Birşeyden alınıp diğer birşeye aktarılan madde.
• Çeşitli tehlikeli hastalıkların önünü almak için aşılanan madde.
• Yabani veya cinsi âdi bir ağaca, cinsine yakın diğer iyi bir ağaçtan vurulan kalem veya yaprak aşısı.

ateş

• Odun vs. gibi maddelerin yanmasından hasıl olan hâl. Od, nâr. (Farsça)
• Kızgınlık, hararet. (Farsça)
• Hiddet, gazab, şiddet. (Farsça)
• Hayvanın çevik, hareketli ve oynak olması. (Farsça)
• Yangın. (Farsça)
• Gözyaşı. (Farsça)
• Hastalık. (Farsça)
• Harb, savaş. (Farsça)

ayniyye / عينيه

• Göz hastalıkları kliniği.
• Pahada ağır olan ve taşınabilen şeyler.

• Taşınabilir değerli eşya. (Arapça)
• Göz hastalıkları bölümü. (Arapça)

azb

• Kesme.
• Isırma.
• Azarlama.
• Hastalıktan hırpalanma.

bab

• Evlat sahibi erkek. Ata, ecdat. (Farsça)
• Gemi halatlarının bağlandığı yer. (Farsça)
• İnşaatta ağırlıkların bindirildiği direk. (Farsça)
• Mânevi rehber, şeyh. (Farsça)
• Bektaşi şeyhi. (Farsça)
• Hayırhah ve muhterem. (Farsça)
• Daha çok zencilerde olan bir hastalık cinsi.Aile reisi babadır. Babanın hayatt (Farsça)

bagar

• Bir yakıcı hastalıktır ki devede vâki olur; suyu içip kanmaz ve sonunda ondan helâk olur.

bakteri tedavisi

• Bazı hastalıkların tedavisinde ölü veya canlı bakterilerin kullanılması ile yapılan tedavi.

baras

• Tedavi edilmesi mümkün olmayan ve vücutta beyaz lekeler meydana getiren bir hastalık.

baroterapi

• Bazı hastalıkların basınçlı hava ile tedavisi. (Fransızca)

batş

• Şiddetle tutup kapma. Kuvvet. Şiddet.
• Hastalık geçtikten sonraki zayıflık.

behak

• İnsanın derisinde pul pul beyazlık ve alaca bir renk peyda eden bir çeşik hastalık.

belel

• Yaşlık, rutubet, ıslaklık.
• Zafer, galibiyet.
• Mihnet, keder, üzüntü.
• Mücadele, kavga.
• Hastalıkdan iyileşen.
• Düşkünlük.

beliyye-i amme / beliyye-i âmme

• Yaygın hâle gelmiş belâlar, hastalık.

belul

• Kurtulma. Hastalıkdan, marazdan kurtulma. Halâs olma.

beri / berî

• (Berâet. den) Kurtulmuş. Temiz. Kayıt ve hüküm altında olmayan. Zimmeti bulunmayan adam. Hiçbir karışıklık, kusur ve noksanı olmayan. Hastalıktan sâlim olan.

beriberi

• (Seylanca) Asya'nın güneydoğusu ile Okyanusya, Senegal ve Brezilya'nın yerli halklarında görülen ve B vitamini eksikliğinde vücuda gelen bir hastalık.

besere-i habise

• Çıktığı yeri kangren eden ve adına da kara kabarcık denen öldürücü bir hastalık.

bevliye

• Tıb: İdrar yolları ve böbrek hastalıkları. Bu hastalıkların teşhis ve tedavisiyle uğraşan tıp dalı. (Üroloji)

beytar

• Nalbant.
• Baytar, veteriner. Hayvan hastalıkları hekimi.

biyoterapi

• Tıb: Bazı hastalıkların tedavisinde canlı varlıklardan faydalanma usûlü.

busayri / busayrî

• (Şeref-üd-din) (Mi: 1213-1295) Busayr'da doğdu. Meşhur Arap şair ve hattatıdır. "Kaside-i Bürde" sahibidir. Esas ismi "El-Kevakib-üd-Dürriyye fi Medh-i Hayrilberiyye" olan kasidesine; tutulmuş olduğu hastalıktan, rü'yasında Resûlullah'ın hırkasını (bürde) üzerine örtüp şifa bulması sebebiyle "Kaside

cerez

• Davarın art sinirinde olan bir hastalık.

cevi

• Aşk galebesinden gelen şiddet ve hiddet, gam ve gussadan, müzahemeden gelen bir hastalık, maraz.
• Kokmuş su.

cildiyye

• Cilt hastalıkları bölümü.

cüderi / cüderî

• Kabarcık denilen hastalık.
• Çiçek hastalığı.

cuham

• İnsanı zayıflatan ve gözleri irinleten bir hastalık.

da / dâ

• Hastalık.

da' / dâ'

• (Çoğulu: Edvâ) Maraz, hastalık.
• Meşakkat, zahmet.

• Hastalık, dert.

dabb

• (Çoğulu: Dıbâb-Edubb) Keler, kertenkele.
• Yaraya merhem sürmek.
• Akmak.
• Süt sağmak.
• Yere yapışmak.
• Dudakta olan bir hastalık (çatlayıp kan akar).
• Hurma çiçeği.

dema

• Her zaman. Vaktâki. (Farsça)
• Soluk. Nefes. Hastalık sebebiyle tez tez solumak. (Farsça)
• Ürpermek. (Farsça)
• Dem. An. (Farsça)

denef

• İyileşmeyen hastalık.

derd

• Tasa, keder, kaygı. (Farsça)
• Hastalık, illet. (Farsça)

• Dert, hastalık, üzüntü, dilek, mesele.

derr

• İyi iş. İyilik. Mahz-ı hayır.
• Zat, kimse. Hod. Nefs. Bir kimsenin zâtı.
• Yüzün tazeliğinin, teravetinin hastalıktan dolayı gitmesinden sonra, iyi olup düzelmesi.

dervah

• Hastalıktan yeni kurtulan, iyice kendisine gelemeyen kimse. (Farsça)
• Sağlam, metin, muhkem. (Farsça)
• Doğru, asıl, gerçek. (Farsça)
• Yiğitlik, cesaret, cesur olmak, şecaat. (Farsça)
• Ayıp, utanma. (Farsça)
• Sertlik, kabalık. (Farsça)

dest-i lukman-ı hazakat / dest-i lukman-ı hazâkat

• Hz. Lokman'ın (a.s.) hastalıkları tedavideki marifet ve hünerli eli.

deva na-pezir

• Devâsı bulunmaz hastalık.

düma'

• Hastalık veya ihtiyarlık sebebiyle gözden akan yaş.
• Bahar günlerinde üzüm çubuğundan akan su.

dune

• Hastalık.

ebras

• İnsanın rengini degiştiren alaca ve miskin eden çok fena bir maddi hastalık ismi.

eczahane-i rahmet-i alem / eczahane-i rahmet-i âlem

• Kâinatı kuşatan İlâhî rahmetin bir neticesi olarak bütün mânevî hastalıkları tedavi edecek ilâçların bulunduğu eczahane.

edva

• (Tekili: Da') İlletler, hastalıklar.

emraz / emrâz / امراض / اَمْرَاضْ

• (Tekili: Maraz) Hastalıklar. Marazlar.

• Marazlar, hastalıklar.

• Marazlar, hastalıklar.

• Hastalıklar. (Arapça)

• Hastalıklar.

emraz-ı akliye

• Akıl hastalıkları.

emraz-ı asabiye / emrâz-ı asabiye

• Sinir hastalıkları.

• Sinir hastalıkları.

emraz-ı ayniyye

• Göz hastalıkları.

emraz-ı dahiliye

• Dahilî hastalıklar, iç hastalıkları.

emraz-ı efrenciye

• Frengi hastalıkları, efrenci marazları.

emraz-ı içtimaiye / emrâz-ı içtimaiye

• Sosyal hastalıklar.

emraz-ı intaniyye

• Mikroplu ve ateşli hastalıklar.

emraz-ı kalb / emrâz-ı kalb

• Kalp hastalıkları.

emraz-ı kalbiye / emrâz-ı kalbiye

• Kalb hastalıkları.

• Kalp hastalıkları, mânevî hastalıklar.

emraz-ı nefsaniye / emrâz-ı nefsaniye

• Nefse ait hastalıklar.

emraz-ı nisaiye

• Kadın hastalıkları.

emraz-ı sariye / emraz-ı sâriye

• Geçici, bulaşıcı, sâri hastalıklar.

erkan

• Sarılık denilen bir hastalık çeşidi.
• Ekini ifsâd eden âfet.

eskam

• (Tekili: Sakam) İlletler, hastalıklar, dertler.

faite / fâite

• Gaflet, uyku, unutmak, hastalık, düşman korkusu gibi bir özürle kaçırılan farz veya vâcib namaz.

falic

• Felce uğramış.
• Vücudun bir kısmını veya her tarafını tutmaz hale koyan hastalık.
• İsabeti çok olan ok.

fatk

• Kırma, ayırma, yarma, çatlatma.
• "Kasık yarığı" denilen bir hastalık.
• Elbisenin dikişlerini sökmek.

felsefe-i sakime / felsefe-i sakîme

• Hastalıklı felsefe; yanlış yoldaki felsefe.

felsefe-i sakime-i avrupaiye / felsefe-i sakîme-i avrupaiye

• Avrupa'nın hastalıklı ve karanlık felsefesi.

fenn-i tıb

• Tabiblik, doktorluk. Maddi hastalıklara ilâç ve şifa bulmağa çalışan ilim.

fidye

• Bir şeyin yerine geçmek üzere verilen bedel.
• Çok yaşlı ve hasta olan kimsenin tutamadığı oruç, ölüm hastalığına yakalananın kılamadığı namaz, vefât etmiş kimsenin namaz ve oruç borçları için ve hacda, ihramlının hastalık özründen dolayı ihramın bâzı yasaklarını işlemesine karşılık vermesi ge

fobi

• (Fobya) Bâzı hal veya şeylere karşı duyulan hastalık halindeki korku. (Fransızca)

gangren

• Bulunduğu organı kullanılmaz hâle getiren bir hastalık.

girifte-gi / girifte-gî

• Tutkunluk. (Farsça)
• Hastalık hali. (Farsça)
• Esirlik. (Farsça)

haben

• Siroz denilen ve karında su toplanmasından ileri gelen bir hastalık.

hall

• Sağlamlaştırmak.
• Dostluk, sadâkat.
• Fakir, hastalıklı, nahif insan.
• Sirke.

hame

• Yaş ot demeti, taze ekin destesi, bir sap üzere bitmiş taze ekin.
• Havası bozuk hastalıklı yer.

harat

• Davarın memesinde olan bir hastalık. (Sütün parça parça, ufanmış gibi çıkmasına sebep olur)

hariciyye

• Hariçle alâkalı. Dış işleri.
• Ameliyatla tedavi edilebilen hastalıklar.
• Haricilik.

hasbe

• Kızamık hastalığı. Tane tane gövdede çıkan bir hastalıktır. (Hasta kişiye "mahsub" derler.)

hassa

• Saç ve sakalı döken bir hastalık.

haste-gi / haste-gî

• Rahatsızlık, hastalık, maraz, illet. (Farsça)

hastegi / hastegî / خستگى

• Hastalık. (Farsça)

havale

• Bir işi veya bir şeyi başka birine bırakma. Ismarlama.
• Görmeyi önleyen duvar gibi perde.
• Tıb: Küçük çocuklarda veya gebe kadınlarda bazan meydana gelen, baygınlık veren bir hastalık.
• Postadan gelen emanet kâğıdı.

hayat-ı alil

• Hasta ömür, hastalıklı hayat.

hayz

• (Çoğulu: Hiyaz) Kadınlara mahsus aybaşı. Kadının âdet hâli. Böyle bir kadına hayize denir. (Kadını döl yatağı denen rahminden, bir hastalık veya çocuk doğurma sebebi olmaksızın, muayyen müddetlerde kan gelmesine o kadının "aybaşısı" denir. Buna ve kan geldiği müddete de hayız müddeti denir. İslâmiye

hayza

• Tıb: Kolera denilen hastalık.

hırt

• Erkek keklik.
• Hastalıktan dolayı, kesilmiş gibi parça parça olan bulaşık süt.

humma / hummâ

• Ateşli hastalık. Sıtma.

• Bir ateşli hastalık.

• Yüsek ateşli hastalık, nöbet.

hümma

• (Çoğulu: Hümmeyât) Hastalıktan dolayı vücudda meydana gelen harâret.
• Nöbetli hastalık.
• Sıtma.

hümmeyat

• (Tekili: Hümmâ) Hastalıktan dolayı vücutta meydana gelen şiddetli hararetler, ateşler.
• Sıtmalar.
• Nöbetli hastalıklar.

hunan

• Kuşların boğazında olan bir hastalık.

hunnak

• Tıb: Boğaz hastalıkları.

iade-i afiyet / iade-i âfiyet

• Hastalıktan sonra âfiyetin iadesi. İyileşme.

ifakat

• (Fevk. den) İyileşme, hastalıktan kalkma. Hastalıktan kurtulup tamamen iyileşinceye kadar aradan geçen zaman.
• Ayılma. Sarhoşluk veya baygınlıktan kurtulma.

ifakat-yaft

• Sıhhat bulan, iyileşen, hastalıktan kalkan. (Farsça)

iftihar madalyası

• Padişaha sadakat gösterenlere, tarım ve san'atın ilerlemesine çalışanlara, yangın ve sâri hastalık anında devlet ve millete büyük hizmetleri dokunanlara verilmek üzere II. Abdülhamid'in irade-i seniyesiyle altın ve gümüşten olmak üzere çıkarılan madalya. (1886 ve 1887) Madalyanın ön yüzünde yukarı k

ihtinak-ı rahm / ihtinâk-ı rahm

• Eskiden, rahmin tıkanmasından dolayı olduğu sanılan ve kadınlarda görülen asabî bir hal ve hastalık.

ilel / علل

• (Tekili: İllet) İlletler. Esaslar. Temeller. Sebebler.
• Sakatlıklar. Hastalıklar.

• Sebepler, hastalıklar.

• Hastalıklar. (Arapça)
• Sebepler. (Arapça)

ilel ü emraz

• Hastalıklar ve sakatlıklar.

ilel-i muhtelife

• Türlü illetler ve sebepler, çeşitli hastalıklar.

ilel-i müstevliye

• Tıb: Salgın hastalıklar.

ilel-i sariye / ilel-i sâriye

• Tıb: Bulaşıcı hastalıklar. Sâri illetler.

ille

• (İllet) Esas sebeb. Vesile.
• Hastalık, maraz, dert, sakatlık. Mûcib, maksad, gaye.

illet / علت / عِلَّتْ

• Hastalık, sebep, gaye, hedef.

• Hastalık.

• Hastalık. (Arapça)
• Sebep. (Arapça)

• Hastalık.

intan

• Pis kokma. Fenâ kokma.
• Mikrobun sebebiyet verdiği şey, hastalık.

intaniye

• Fena koku ve mikropluluğa dâir, mikroplu hastalıkla alâkalı.

intiaş

• Yorgunluktan sonra canlılık hissetme. Canlılık.
• Hastalıktan sonra iyileşip kalkma.
• Geçinme.
• (Yıkılan adam) doğrulup kalkma.

intibac

• Hastalıktan dolayı vücutta hâsıl olan şişkinlik.

ishab

• Çok söylemek.
• Türlü şeylerden renk değiştirmek.
• Bir şeye fazla tama' etmek.
• Kuyu kazıp suyu bulamamak.
• Zehirlenme veya hastalıktan dolayı renk değişmesi.
• Kuzu, anasını emmek.
• Duvarı başı boş salıvermek.

istifaka

• Hastalıktan kurtulup iyileşme.
• Sarhoşluktan ayılma.

istihaza

• Kadın âdet görürken fazla kan gelmesi. (Rahimden değil de hastalıktan dolayı bir damardan gelip, tenâsül cihazı yolu ile akan kokusuz bir kandır. Buna "istihâza veya özür kanı" dendiği gibi, böyle bir kadına da "müstahâza" denir.)

istişfa

• Şifa istemek. Hastalıktan kurtulup iyi olmayı arzulamak.

itnan

• (Çocuk) hastalıkdan dolayı gelişememe.

kabakulak

• Tıb: Daha ziyade tükrük bezlerini şişiren bulaşıcı ve ateşli bir hastalık.

kahal

• Koyunların derisini kurutan bir hastalık.

kalb gözü

• Kin, hased, kibir gibi mânevî hastalıklardan kurtulup, her an Allahü teâlâyı anan kimsenin kalbinde meydana gelen, işlerin iç yüzünü görme kuvveti, basîret.

kalebe

• Hastalık. İllet.

kangren

• Yun: Canlı vücudun belirli bir kısmında hücrelerin ölmesiyle meydana gelen bir hastalık.

• Hücrelerin ölmesiyle oluşan bir hastalık.

kara'

• Deve yavrusunda çıkan beyaz bir sivilce ve kabarcık.
• Baştaki saçların hastalıktan dökülmesi.

kay

• Kusma, istifrağ. Hastalıktan dolayı ağızdan çıkan hazmolmamış gıdâ maddesi.

keffaret-üz zünub

• Günahların keffareti. Mü'min insanların çeşitli hastalık ve musibetlerine denir. Çünkü günahlarından afvına vesile olabilir. (Huk. İslâmiye ve Ist. Fık. K.)

keşah

• Bir hastalık. (İnsanın böğrüne vâki olur da dağlarlar.)

kihalet

• Göz için sürme yapma. Sürmecilik.
• Göz doktorluğu. Göz hastalıkları bilgisi.

kinin

• Ateşli hastalıkların ve özellikle sıtmanın tedavisinde kullanılan bir tür bitki.

kuas

• Koyunun burnunda olan bir hastalık.

• Bir hastalık (ki göğüsü tutar.)

kuhaz

• Koyunlara ârız olan bir hastalık.

kül'a

• Devenin arkasında olur bir hastalık.
• Koyun sürüsü.

küllü dain

• Bütün hastalıklar. Bütün dertler.

kulunç

• Acı veren bir hastalık.

kümun

• Pusulanıp gizlenmek.
• Tıb: Gözde "gümne" denilen bir dumanlı hastalık görünmesi.

küreyvat-ı beyza

• Kandaki beyaz renkte ve çok küçük kürecikler. Kan ve lenf gibi vücud mâyilerinde bulunan çekirdekli ve yuvarlak hücreler. Kırmızı küreciklere nisbetle azdırlar. Vazifeleri hastalık gibi düşmanlara karşı asker gibi müdafaadır. Ne zaman müdafaaya girseler Mevlevi gibi iki hareket-i devriye ile sür'atl

kutb-i medar / kutb-i medâr

• Âlemin nizâmı ile alâkalanan, bolluk-kıtlık, sağlık-hastalık, barış-savaş, rızık, yağmur ve benzeri olaylarla vazîfeli kılınan büyük zât. Kutb-ül-aktâb, Kutb-ül-ebdâl da denir.

kutb-ül-aktab / kutb-ül-aktâb

• Âlemin nizâmı ile alâkalanan, bolluk, kıtlık, sağlık-hastalık, barış-savaş, rızık, yağmur ve benzeri olaylarla vazîfeli kılınan ricâl-i gayb yâni herkesin tanımadığı zâtların reisi. Emrinde üçler, yediler, kırklar... denilen yine bu işlerle vazîfeli seçilmiş kimseler bulunur.

kuvam

• Koyunun ayaklarını tutan bir hastalık.

küzaze

• Soğuğun şiddetinden olan bir hastalık.

luri / lurî

• Cüzzâm veya miskinlik denilen hastalık. (Farsça)
• Fare avlıyan bir kuş. (Farsça)

ma'lul

• İlletli, hastalıklı, sakat.

ma'lulin / ma'lulîn

• (Tekili: Ma'lul) Sakatlar. Hastalıklı ve illetli kimseler.

ma'luliyet

• Hastalıklı olma, illetlilik.

mahi-i emraz

• Hastalıkları yok eden.

malul / malûl / معلول

• Özürlü, hastalıklı. (Arapça)

maraz / مرض / مَرَضْ

• Hastalık, illet, dert. Belâ.

• Hastalık.

• Hastalık, illet.

• Hastalık.

• Hastalık.

• Hastalık. (Arapça)

• Hastalık, bela.

maraz-ı harici / maraz-ı haricî

• Dıştan gelen, dış ile ilgili hastalık.

maraz-ı hayali / maraz-ı hayalî

• Hayalî hastalık.

maraz-ı hayat-ı içtimai / maraz-ı hayat-ı içtimaî

• Toplumsal hayattaki hastalık.

maraz-ı içtimai / maraz-ı içtimaî

• Sosyal hastalık.

maraz-ı kalb

• Kalbî hastalık.

maraz-ı kalbi / maraz-ı kalbî

• Kalpteki hastalık.

• Kalb hastalığı, bozuk îtikâd; kibir, hased (kıskançlık), kin ve riyâ (gösteriş) gibi kalb hastalıkları. Kalbin Allahü teâlâdan başka şeylere tutulması.

maraz-ı mevt

• Ölüm hastalığı, insanı iş görmekten men eden ve başladığı târihten îtibâren en az bir yıl içinde ölüme götüren hastalık.

maraz-ı müstevli / maraz-ı müstevlî

• Salgın hastalık.

maraz-ı muzır

• Zararlı hastalık.

maraz-ı ruhani / maraz-ı ruhanî / maraz-ı rûhânî / مَرَضِ رُوحَان۪ي

• Ruhî hastalık.

• Ruha âit hastalık.

maraz-ı ruhi / maraz-ı ruhî / maraz-ı rûhî / مَرَضِ رُوح۪ي

• Ruhî hastalık.

• Ruha âit hastalık.

maraz-ı sari / maraz-ı sârî

• Tıb: Bulaşıcı hastalık.

marazi / marazî / مرضى

• (Maraz. dan) Hastalıkla alâkalı. Hastalığa ait. Hastalıklı.

• Hastalıklı, hastalkla ilgili. (Arapça)

maraziyyat / maraziyyât

• Hastalıklar ilmi, patoloji.

mariz / marîz

• Hasta, hastalıklı.

massa

• Maraz, hastalık.
• Zahmet.

mehbut

• Hastalık veya bir illetten zayıf nahif olmuş olan.

mekbud

• Ciğerinde hastalık olan.

mem'ud

• Midesinde hastalık olan.

merga mergi / mergâ mergî

• Hastalıktan dolayı umumi ölüm.

merza

• (Tekili: Mariz) Hastalıklar, illetler. Hastalar.

meslek-i sakim / meslek-i sakîm

• Hasta meslek, hastalıklı yol.

mimraz

• Hastalıklı, illetli.

miskam

• Hastalıklı, illetli.

muafat

• Afvetmek.
• Sıhhat vermek.
• Sıhhat ve âfiyet bulmuş, iyileşmiş kimse.
• Hastalık veya belâdan korunma. Musibetlerden muhafaza olunma.

müdnef

• Hastalıktan dolayı zayıflamış olan.

münkis

• Tekrar eden hastalık, tekrar etkisini gösteren hastalık.

müsbit

• Hastalık ve yaralardan dolayı pek hâlsiz ve kuvvetsiz kalan.

musibet / musîbet

• Âfet, belâ, felâket, hastalık, dert.

• Afet. Belâ. Felâket. Hastalık. Dert.

musibet-zede

• Belâya uğrayan. Hastalık veya başka musibete uğrayan.

müzmin

• Eskimiş. Üzerinden zaman geçmiş. Zamanla yerleşmiş olan (hastalık).

na-mizaci / na-mizacî

• Keyifsizlik, rahatsızlık, hastalık. (Farsça)

nacis

• İyileşmez hastalık.

nakal

• Bir yerden naklolunduğunda bâki kalan ufak taşlar.
• Devenin tabanına ârız olur bir hastalık.

nakıh

• (Çoğulu: Nukuh) Tam olarak iyileşip hastalıktan kurtulmayan.

nakih

• (Nekahet. den) Hastalıktan yeni kurtulmuş olup henüz zayıf olan kimse.

nasur

• Göz pınarında, mak'at havâlisinde ve diş etlerinde olur bir hastalık.

nekahet / نقاهت

• Hastalıktan yeni kalkıp henüz iyileşmiş, iyiliğe yüz tutmuş olmak hâli. Hastalıkla sıhhat arasındaki hâl.
• Fehmetmek, anlamak, bilmek.
• Seri intikal etmek. Çok çabuk anlayış.

• Hastalıktan sonraki zayıflık.

• Hastalıktan sonraki tehlikeli geçiş dönemi. (Arapça)

nekahet devri

• Hastalıktan yeni kalkmış fakat tamamıyla iyileşmemiş kimsenin hâli.

nekeb

• Hastanın iyileşmesi.
• Devenin omuzlarında olan bir hastalık.

nezle

• (Çoğulu: Nevâzil) Burnun akmasını mucib olan hastalık.
• Vücudun herhangi bir organından cerahat veya başka bir maddenin akması.

nühaz

• Deve öksürüğü.
• Devenin göğsünde olan bir hastalık.

nühza

• Devenin göğsünde olan bir hastalık.

nükas

• Devenin dudağında olan bir hastalık.

nusha

• Muska; büyü ve tılsım gibi hastalıkve âfetlerden korunmaya vesile olması için yazılan ve üste asılan veya suyu içilen veya tütsülenen dua.

nüza

• Koyunda olan öldürücü bir hastalık.

perhiz

• Sakınmak, çekinmek. (Farsça)
• Vücuda zararlı ve tıbben muzır; ve dinen, zevk veren şeylerden sakınmak. (Farsça)
• Hastalıkta bazı yiyecek ve içeceklerden sakınmak. (Farsça)

psikoz

• Tıb: Akıl hastalıklarının umumi adı. (Fransızca)

rahum

• Doğurduktan sonra rahminde hastalık meydana gelen deve.

rencuri / rencurî

• Dertlilik, rahatsızlık, hastalık. İncinmiş olma. (Farsça)

resibe

• (Çoğulu: Rasibât) Dizlerde ve mafsallarda olan hastalık.

resis

• Sâbit, devamlı.
• Bakıyye, artık.
• Akıllı, zeki kimse.
• Sahih olmayan haber.
• Aşk-ı muhabbetin ibtidası.
• Hastalık başlangıcı.

revir

• Alm. Okul, kışla gibi yerlerde ufak hastalıkları olanların yatırıldıkları hasta odası, ilk bakım yeri.
• Bölge, mıntıka.

riyazet

• Nefsi kırma. Fani şeylerden nefsini çekerek kanaat içinde yaşamak.
• Bir hastalıktan dolayı veya nefsini terbiye maksadıyla çok yemek ve içmeyi terkederek faydalı fikirlerle, ibadet ve ilimle meşgul olmak. Az gıda ile yaşamak.
• İdman.

röntgen

• Röntgen adında bir Alman âliminin 1896' da keşfettiği ışıklar. Bunlar gözle görülmediği halde fotoğraf camına tesir eder, vücuddan, tahta, kâğıt gibi maddelerden bu ışık geçebilir. Bazı hastalıkların teşhis ve tedavisinde de kullanılır.
• Vücuddaki iç uzuvların filmini çekmek.

rücz

• Devenin mak'adında olan bir hastalık.
• Pis, necis.
• Azap.
• Put, sanem.

rüs'

• Göz kapağında olan hastalık.

sad

• Bakır.
• Toprağa ağnayan horoz.
• Devenin başında olan bir hastalık.

şafi-i hakiki / şâfî-i hakikî

• Hastalıkları iyileştiren, gerçek şifâ verici olan Allah.

sakam

• Hastalık.

• (Sekam) İllet, hastalık, dert.
• Hata ve yanlış.
• Zillet.

• Hastalık, bozukluk.

sakamet

• Bozukluk, hastalık.

• Hastalık.

sakim / sakîm / سقيم / سَق۪يمْ

• Hastalıklı, kötü.

• Hastalıklı, sakat. (Arapça)

• Hastalıklı.

şap

• (Şep) Kim: Antiseptik bir cisim olup alüminyum ve potasyum sulfatından mürekkep, tadı buruk ve suda tuz gibi erir bir cisim.
• Hayvanların ağız ve ayaklarında görülen ateşli, salgın bir hastalık ismi.

sar'

• Düşmek.
• Yıkıp yere çalmak.
• Edb: Şiirin beytini iki mısra' veya iki kafiyeli yapmak.
• Tıb: Bir hastalık ki, teneffüs cihâzını his ve hareketten meneder.

sara / sarâ

• Bir çeşit asabi hastalık.

sari illet / sârî illet / سَار۪ي عِلَّتْ

• Bulaşıcı hastalık.

savre

• Uyuza benzer bir hastalık.

seaf

• Devenin ağzında olan bir hastalıktır ve burnunun ve gözlerinin kılları dökülür. O devenin erkeğine esaf, dişisine nâfâ denir.
• Tırnağın çevresinin kopup ayrılması.

şegaf

• Yürek kabı. Yüreği çevreleyen nâzik deri.
• Sağ tarafta iyeği kemiği altında olan bir hastalık.
• Bir nesneyi çevirip kaplamak.

şeka'

• Maraz, hastalık.
• Hiddet, kızgınlık, gadap.
• İncelemek.

sekam

• Hastalık.

• Hastalık. İllet. Bozukluk.

• Hastalık.

sekamet

• Hastalık.

sersam

• İnsana sersemlik veren bir hastalık. (Farsça)
• Sersem. (Farsça)

şet'

• Açlıktan veya hastalıktan dolayı acı duymak.

sevda

• Fazla sevgi sebebiyle meydana gelen bir çeşit hastalık. Aşk. (Farsça)
• Hırs. Tama. (Farsça)
• Heves, istek. (Farsça)
• Siyah. (Farsça)
• Balgamdan, kandan ve safradan başka vücuddan çıkan bir nevi ifrazat. (Farsça)
• Gam. Keder, Sıkıntı. (Farsça)

sevel

• Koyunlarda olan bir hastalıktır. Hasta koyun sürüye uymaz, otlak yerinde döner durur.

şifa / şifâ

• Hastalıktan iyi olma, iyileşme. Hastalıktan kurtulma.

• Hastalıktan kurtuluş.

• Hastalıktan kurtulma, iyileşme, iyi olma.

şifa-i acil / şifa-i âcil

• Hastalıktan çabuk kurtulma.

• Acil şifa, hastalıktan çabuk kurtulma, çabuk iyileşme.

sıtma

• Bir hastalık.

siyaset tabibleri

• Siyasî hastalıkların hekimleri, doktorları; siyasî meselelere çözüm arayanlar.

sudam

• Hayvanların başında olan bir hastalık.

sukm

• (Çoğulu: Eskâm) Zahmet, meşakkat. Hastalık, maraz.

suram

• Zillet ve hastalık.
• Emzikten son çıkan süt.

ta'rik

• Şaraba biraz su katmak.
• Kovayı doldurmak.
• Terletmek.
• Hastalık veya perhizden dolayı zayıflamak.

tahtaha

• Hastalıktan veya zayıflıktan sesin değişmesi.

taşaş

• Nezleye benzer bir hastalık.

taun / tâun

• Vebâ denen dehşetli bir bulaşıcı hastalık. Bu hastalıkta lenf bezlerinde hâsıl olan yumruların herbiri.

• Salgın ve ölümcül hastalık.

• Veba, salgın hastalık.

taun-u manevi / tâun-u mânevî

• Mânevî vebâ, salgın ve ölümcül hastalık.

teb / تب

• Ateş, hastalık harareti. (Farsça)
• Sıtma. (Farsça)

tehdir

• Hastalıklı devenin bağırması.
• Sözü boğaz içinden söylemek.

tımarhane

• Ruh, sinir ve akıl hastalıkları hastanesi.

tiryak

• Panzehir. Zehirlenme veya hastalıklardan hemen şifâ bulmağa vesile olan ilâç.

tiryak-ı marazi'l-bid'a / tiryâk-ı marazi'l-bid'a

• İslâmiyet'in aslında olmayıp sonradan dine sokulan, Kur'ân'a ve sünnete aykırı mânevî hastalıkların ilâcı, panzehiri; On Birinci Lem'a.

tiryaku marazı'l-bid'a

• İslâmiyetin aslında olmayıp sonradan dine sokulan, Kur'ân'a ve Sünnete muhalif manevî hastalıkların ilâcı, panzehiri.

tiryaku marazi'l-bid'a

• İslâmiyetin aslında olmayıp, sonradan dine sokulan, Kur'ân ve sünnete muhalif mânevî hastalıkların ilâcı.

udal

• Katı, şiddetli.
• Pek zor.
• Ağır hastalık.

utaş

• İnsana ârız olan bir hastalıktır ve hasta insanın yüreği yanar, suyu içer, yine kanmaz.

valice

• İnsanı şiddetle tutan bir hastalık.

vasab

• (Çoğulu: Evsâb) Hastalık. Ağrı.

veba / vebâ

• Bulaşıcı hastalık.

• Salgın bir hastalık. Taun.

• Bir salgın hastalık.

vikaye

• Koruma. Koruyuculuk. Sahib olma. Arka çıkma. Kayırma.
• Tıb: Herhangi bir hastalık için önleyici tedbir alma.

vitamin

• Vücudda yokluğu bazı hastalıklara yol açan ve taze yiyeceklerde ve bazı meyvalarda bulunan organik madde. A, B, C, D, E gibi remizlerle gösterilen çeşitleri vardır. (Fransızca)

zabzab

• Men'etmek, engel olmak.
• Ayıp.
• Zahmet. Maraz, hastalık.

zahk

• Hastalıktan dolayı tilkinin tüyü dökülüp derisi açılması.

zat-ı rezzak-ı şafi / zât-ı rezzâk-ı şâfî

• Bütün canlıların rızkını veren ve hastalıklara Şifâ veren Zât, Allah.